10 (06 HSCC) đặc điểm dịch tễ và tổn thương của bệnh nhân tử vong tại khoa cấp cứu Bệnh viện Chợ Rẫy do chấn thương

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 10 (06 HSCC) ĐẶC ĐIỂM DỊCH TỄ VÀ TỔN THƯƠNG CỦA BỆNH NHÂN <br /> TỬ VONG TẠI KHOA CẤP CỨU BỆNH VIỆN CHỢ RẪY DO CHẤN THƯƠNG <br /> Tôn Thanh Trà*, Phạm Thị Ngọc Thảo** <br /> <br /> TÓM TẮT <br /> Đặt vấn đề: Chấn thương là nguyên nhân thường gặp và gây tử vong cao nhất là các trường hợp đa chấn <br /> thương và sốc chấn thương. Tử vong do chấn thương nhất là các trường hợp đa thương hay sốc chấn thương <br /> vẫn còn rất cao từ 10‐50 % tùy mức độ nặng. Tìm kiếm những đối tượng có nguy cơ cao, nguyên nhân, cơ chế <br /> và tổn thương thường gặp để phòng tránh và giảm tỉ lệ tử vong là vấn đền cấn thiết.  <br /> Mục tiêu nghiên cứu: Mô tả đặc điểm dịch tễ học, cơ chế chấn thương, tổn thương của nhóm bệnh nhân tử <br /> vong tại khoa cấp cứu do chấn thương  <br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Hồi cứu, mô tả hàng loạt ca. Tất cả bệnh nhân tử vong tại khoa <br /> cấp cứu bệnh viện Chợ Rẫy do chấn thương từ 1/12/2012‐ 31/5/2013 <br /> Kết quả: Có 86 bệnh nhân tử vong tại khoa cấp cứu do chấn thương, trong đó, tỉ lệ nam/ nữ là 3,3/ 1, tuổi <br /> trung  bình  là  36,5,  tập  trung  chủ  yếu  ở  lứa  tuổi  17‐60  chiếm  91%,  nông  dân  và  công  nhân  chiếm  58,1  %. <br /> Nguyên nhân chấn thương chủ yếu là do tai nạn giao thông chiếm 81,4 % và thời điểm thường gặp là 16‐24 giờ, <br /> tổn thương chủ yếu là chấn thương sọ não 92%. <br /> Kết luận: Bệnh nhân tử vong do chấn thương tại khoa cấp cứu chủ yếu là nam, gấp 3,3 lần nữ, tuổi trung <br /> bình là 36,5, nguyên nhân chủ yếu là do tại nạn giao thông khi đi xe gắn máy, thời điểm bị tai nạn chủ yếu vào <br /> khoảng 16‐24 giờ. Tổn thương chủ yếu gây tử vong trong giai đoạn cấp cứu là do chấn thương sọ não. <br /> Kiến nghị: Cần nâng cao y thức tham gia giao thông của người dân, đặc biệt tập trung giáo dục về   thức <br /> tham gia giao thông cho đối tượng là nam ở lứa tuổi lao động để hạn chế tai nạn giao thông. Xây dụng hệ thống <br /> cấp cứu chấn thương trước bệnh viện và tại cấp cứu để kịp thời cứu chữa các trường hợp chấn thương đặc biệt là <br /> đa thương và sốc chấn thương  <br /> Từ khóa: Chấn thương, tử vong, khoa cấp cứu  <br /> <br /> ABSTRACT <br /> DERMOGRAPHIC FEATURES AND INJURIES OF TRAUMATIC PATIENTS DECEASED  <br /> AT EMERGENCY DEPARTMENT ‐ CHO RAY HOSPITAL <br /> Ton Thanh Tra, Pham Thi Ngoc Thao  <br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 ‐ Supplement of No 1 ‐ 2014: 479 ‐ 483 <br /> Backgound: Trauma is the leading cause of death at the age 19‐44. Multiple trauma and traumatic shock <br /> patients still a difficult condition for emergency physician and still at high mortality. Find out the dermographic <br /> features and injuries to prevent trauma and reduce the mortality are very importnant. <br /> Objectives: To describle the dermocraphic featues, injuries of traumatic patients deceasesed at emergency <br /> department, Cho ray Hospital from 12/2012‐5/2013. <br /> Method and participants: Retrospective, case series. <br /> Result:  In  6  months  at  emergency  department,  Cho  Ray  hospital,  86  traumatic  patients  deceasesed.  The <br /> average age is 36.5, most of them are 17‐ 60 age, male is 3.3 times to female. Most cases are due to motorbike <br /> *<br /> <br /> BV Chợ Rẫy, ** Đại Học Y Dược TPHCM  <br /> Tác giả liên lạc: ThS. Tôn Thanh Trà  ĐT: 0903673451  Email: tonthanhtra@yahoo.com <br /> <br /> Chấn Thương Chỉnh Hình <br /> <br /> 479<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014<br /> <br /> accident and the main injury causes death are intracranial bleeding. <br /> Conclusion: Traumatic patients deceasesed in emergency department rate 3.3 male to female. Average age is <br /> 36.5 and most causes were motorbike accident with intracranial bleeding. <br /> Suggestion: The medical education should be focussed on men at 17‐60 years old and an emergency system <br /> for trauma should be created and linked to all levels of medical settings. <br /> Key words: Trauma, decease, emergency department. <br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ <br /> <br /> Mục tiêu nghiên cứu  <br /> <br /> Chấn  thương  là  nguyên  nhân  gây  tử  vong <br /> hàng đầu ở nhóm tuổi từ 1‐44 trên thế giới. Năm <br /> 2000,  có  hơn  5  triệu  người  chết  vì  chấn  thương <br /> trên toàn thế giới, gánh nặng hậu quả của chấn <br /> thương  chiếm  12%  trong  tổng  số  chi  phí  của <br /> nghành y tế và khoảng 4% tổng thu nhập quốc <br /> dân ở Mỹ(3). Ước tính đến năm 2020, cứ 10 người <br /> chết  thì  có  một  người  do  chấn  thương,  chi  phí <br /> cho chăm sóc chấn thương trên toàn cầu khoảng <br /> 500 triệu Đô la Mỹ mỗi năm(3). Ở Việt Nam, chỉ <br /> riêng  chấn  thương  do  tai  nạn  giao  thông,  theo <br /> thống  kê  của  Ban  an  toàn  giao  thông  quốc  gia, <br /> mỗi  năm  có  khoảng  13  ngàn  người  chết  và  46 <br /> ngàn người bị thương do tai nạn giao thông, chi <br /> phí y tế và hậu quả để lại cho nạn nhân gia đình <br /> và xã hội rất nặng nề(10). Việc cấp cứu trước bệnh <br /> viện và hồi sức tích cực bệnh nhân chấn thương <br /> tại các khoa cấp cứu ở các tuyến có ý nghĩa sống <br /> còn trong việc cứu chữa bệnh nhân chấn thương <br /> nhất là trong những giờ đầu(8). Việc hồi sức tích <br /> cực trong những giờ đầu tạo điều kiện cho việc <br /> điều  trị  triệt  để  tổn  thương,  cải  thiện  tỉ  lệ  sống <br /> còn cũng như biến chứng rối loạn chức năng đa <br /> cơ  quan  trong  thời  gian  hồi  sức.  Tỉ  lệ  tử  vong <br /> chung trong chấn thương khoảng 3% trong đó, <br /> tử vong trong các trường hợp nặng, đa thương, <br /> sốc  chấn  thương  có  khi  lên  đến  54%(4).  Do  đó <br /> việc  tìm  hiều  đặc  điểm  dịch  tễ,  cơ  chế  chấn <br /> thương,  tổn  thương  thường  gặp  trong  các <br /> trường hợp chấn thương nặng giúp phòng ngừa <br /> chấn thương, phát hiện sớm tổn thương, điều trị <br /> tích cực cũng như chuyển viện hợp ly góp phần <br /> cứu sống bệnh nhân(5).  <br /> <br /> Mô tả đặc điểm dịch tễ học, tổn thương của <br /> những bệnh nhân tử  vong tại khoa cấp cứu do <br /> chấn thương  <br /> <br /> 480<br /> <br />  Mục tiêu chuyên biệt  <br /> ‐ Mô tả đặc điểm dịch tễ học, nguyên nhân, <br /> thời  điểm  bị  chấn  thương,  cơ  chế  chấn  thương <br /> của bệnh nhân tử vong tại khoa cấp cứu do chấn <br /> thương <br /> ‐  Mô  tả  đặc  điểm  tổn  thương  của  các  bệnh <br /> nhân chấn thương tử vong tại khoa cấp cứu  <br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG ‐ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU  <br /> ‐ Phương pháp nghiên cứu: Hồi cứu, mô tả <br /> hàng loạt ca  <br /> ‐  Đối  tượng:  Bệnh  nhân  bị  chấn  thương  tử <br /> vong tại khoa cấp cứu Bệnh viện chợ Rẫy trong <br /> thời gian nghiên cứu  <br /> ‐ Thời gian: Từ 1/12/2012‐31/5/2013  <br /> ‐ Quy trình nghiên cứu: Tất cả các bệnh nhân <br /> bị chấn thương vào khoa cấp cứu sẽ được phân <br /> loại  theo  nguyên  tắc  ưu  tiên.  Các  bệnh  nhân <br /> nặng,  cần  hồi  sức  tích  cực  sẽ  được  tập  trung <br /> trong  khu  vực  hồi  sức  của  khoa  cấp  cứu.  Bệnh <br /> nhân sẽ được tiến hành hồi sức theo nguyên tắc <br /> A,B,C,D,E,F,G,H  và  theo  hướng  dẫn  cấp  cứu <br /> chấn  thương  của  bệnh  viện  Chợ  Rẫy(8).  Những <br /> bệnh  nhân  thất  bại  trong  hồi  sức,  tử  vong  tại <br /> khoa cấp cứu sẽ được đưa vào nghiên cứu dựa <br /> vào hồ sơ lưu trữ. <br /> ‐ Số liệu thu thập về tuổi, giới, nghề nghiệp, <br /> cơ  chế  chấn  thương,  thời  gian  từ  lúc  chấn <br /> thương  đến  khi  vào  cấp  cứu,  thời  điểm  chấn <br /> thương,  tình  trạng  bệnh  nhân  khi  vào  cấp  cứu, <br /> cơ  quan  tổn  thương,  chỉ  số  ISS,  một  số  kết  quả <br /> cận  lâm  sàng  sẽ  được  thu  thập  và  xử  lý  bằng <br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014 <br /> phần mềm SPSS 16.0. <br /> <br /> KẾT QUẢ  <br /> Trong  6  tháng  nghiên  cứu  từ  1/12/2012  đến <br /> 31/5/2013 có 47.805 bệnh nhân vào khoa cấp cứu <br /> Bệnh viện Chợ Rẫy trong  đó  có  676  bệnh  nhân <br /> tử vong và tử vong tại cấp cứu do chấn thương <br /> là  86  không  kể  25  trường  hợp  chấn  thương  tử <br /> vong trước khi vào khoa cấp cứu. Đặc điểm của <br /> 86 trường hợp được ghi nhận như sau:  <br /> <br /> Đặc điểm dịch tễ học của nhóm nghiên cứu <br /> Tuổi trung bình là 36,5 trong đó, nhỏ nhất là <br /> 1  tuổi,  lớn  nhất  là  82  tuổi,  độ  tuổi  thường  gặp <br /> nhất  là  17‐  60  chiếm  91%  trong  tổng  số  bệnh <br /> nhân nghiên cứu. <br /> <br /> 40<br /> 31<br /> 30<br /> <br /> Series1<br /> <br /> 20<br /> <br /> 0<br /> <br /> 15<br /> <br /> 17-40<br /> <br /> 41-60<br /> <br /> >60<br /> <br />  <br /> Biểu đồ 1: Phân bố theo lứa tuổi  <br /> <br /> Giới <br /> Nam chiếm 66, nữ 20, tỉ lệ nam/ nữ là 3,3. <br /> Nghề nghiệp <br /> Nông  dân  và  công  nhân  chiếm  50%  trong <br /> tổng số bệnh nhân.  <br /> Bảng 1: Phân bố nghề nghiệp <br /> Nghề<br /> Nông<br /> Công nhân<br /> Học sinh, trẻ em<br /> Kỹ sư, Sinh viên<br /> Khác<br /> Tổng<br /> <br /> Nguyên nhân<br /> Tai nạn giao thông<br /> Tai nạn lao động<br /> Tai nạn sinh hoạt<br /> Đả thương<br /> Không rõ<br /> Tổng<br /> <br /> Số lượng<br /> 79<br /> 1<br /> 2<br /> 1<br /> 3<br /> 86<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> 91,9<br /> 1,1<br /> 2,3<br /> 2,7<br /> 11,1<br /> 100<br /> <br /> Thời điểm bị tai nạn: 51 % bệnh nhân bị chấn <br /> thương ở thời điểm 16‐24 giờ.  <br /> Tỉ  lệ  có  cấp  cứu  ở  tuyến  trước  là  63  (chiếm <br /> 73,2 %) vào cấp cứu trong tình trạng choáng 54 <br /> và 16 trường hợp huyết áp ổn định.  <br /> <br /> Số lượng<br /> 37<br /> 13<br /> 8<br /> 3<br /> 25<br /> 86<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> 43<br /> 15,1<br /> 9,3<br /> 3,5<br /> 29,1<br /> 100<br /> <br /> Nguyên nhân chấn thương <br /> Tai nạn giao thông chiếm 91,9 % mà nguyên <br /> nhân do đi xe gắn máy chiếm 70/86 (81,4 %). <br /> Thời gian từ lúc bị tai nạn cho đến khi vào <br /> cấp  cứu  sớm  nhất  là  15  phút,  trung  bình  là  3 <br /> <br /> Chấn Thương Chỉnh Hình <br /> <br /> Số lượng<br /> 54<br /> 9<br /> 63<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> 85,7<br /> 24,3<br /> 100<br /> <br /> Đặc điểm tổn thương <br /> <br /> 9<br /> <br /> 40<br /> Tổng<br /> <br /> Số lượng<br /> 0<br /> 3<br /> 51<br /> 32<br /> 86<br /> <br /> Tỉ lệ<br /> 0<br /> 3,5<br /> 59,3<br /> 37,2<br /> 100<br /> <br /> Tuy  nhiên,  phần  lớn  bệnh  nhân  ở  khoảng <br /> gần 40 điểm 96,5 % tức khả năng không thể sống <br /> sót cho dù được hồi sức như thế nào. <br /> <br /> BÀN LUẬN  <br /> Chấn  thương  thường  xảy  ra  ở  người  trẻ  và <br /> nam giới chiếm tỉ lệ lớn vì phần lớn các trường <br /> hợp tử vong do chấn thương là do tai nạn giao <br /> thông. Cho dù từ tháng 12 năm 2007, quy định <br /> đội nón bảo hiểm đối với các trường hợp đi xe <br /> mô  tô,  gắn  máy  được  thực  hiện  tại  Việt  Nam <br /> nhưng chấn thương sọ não do tai nạn giao thông <br /> vẫn  là  nguyên  nhân  hàng  đầu  (chiếm  99,1%) <br /> trong  các  trường  hợp  tử  vong  do  chấn  thương, <br /> tiếp theo tổn thương các chi và ngực bụng. Phần <br /> lớn  các  nạn  nhân  ở  tuổi  lao  động  chiếm  87% <br /> trong  nhóm  nghiên  cứu.  Trong  tổng  số  nạn <br /> nhân, phần lớn là nam giới, gấp 3,3 so với nữ vì <br /> nam  giới  vẫn  là  đối  tượng  tham  gia  nhiều  hơn <br /> các  hoạt  động  bên  ngoài,  mặt  khác  phần  lớn <br /> nguyên  nhân  tử  vong  ở  đây  là  do  tai  nạn  giao <br /> thông khi đi xe gắn máy (81,4%) có lẽ liên quan <br /> đến vấn đề an toàn giao thông khi điều khiển xe <br /> gắn máy hoặc liên quan đền tình trạng sử dụng <br /> rượu bia. Phần lớn những nạn nhân tử vong do <br /> chấn  thương  ở  lứa  tuổi  lao  động  (81%),  đây  là <br /> nhóm đối tượng có nhiều cống hiến cho xã hội <br /> vì vậy họ mất đi để lại nhiều mất mát cho xã hội, <br /> gia  đình  và  người  thân,  để  lại  những  hậu  quả <br /> nặng nề cho gia đình, tổ chức và xã hội. Chính vì <br /> lẽ đó, trong chương trình giáo dục an toàn giao <br /> thông,  chúng  ta  nên  tập  trung  vào  đối  tượng <br /> này. Về số liệu, nghiên cứu của chúng tôi cũng <br /> tương tự như tác giả Lê Hữu Quy năm 2012 cho <br /> thấy những nạn nhân chấn thương ở lứa tuổi lao <br /> động từ 19‐59 chiếm 74,8% và tỉ lệ nam/ nữ cũng <br /> ở tỉ lệ 2,5 lần và tai nạn phổ biến vẫn là tai nạn <br /> giao thông chiếm 91,9% chủ yếu vẫn là xe máy <br /> (68,6%).  Những  số  liệu  này  không  có  sự  khác <br /> <br /> 482<br /> <br /> biệt có nghĩa thống kê so với báo cáo của tác giả <br /> Lê Hữu Quý thực hiện ở Bắc Ninh năm 2012(6). <br /> Phần  lớn  các  bệnh  nhân  chấn  thương  đến <br /> khoa cấp cứu trong tình trạng nặng, trong đó có <br /> 85,7%  bệnh  nhân  vào  viện  trong  tình  trạng  sốc <br /> và  96,5%  trong  tình  trạng  mê  sâu,  Glasgow  3‐8 <br /> điểm  cần  phải  hồi  sức  ngay  khi  vào  cấp  cứu. <br /> Ngoài ra ISS rất nặng là những yếu tố tiên lượng <br /> tử  vong  tại  khoa  cấp  cứu.  Nghiên  cứu  của <br /> Faruquzzanan và cộng sự năm 2012 trên 27 bệnh <br /> nhân  chấn  thương  vào  cấp  cứu  cần  hồi  sức  hô <br /> hấp  tuần  hoàn  khẩn  cấp  cho  thấy  100  %  bệnh <br /> nhân tử vong trong vòng 72 giờ(2). Mặc dù được <br /> trang bị khá đầy đủ về trang thiết bị, con người, <br /> không gian nhưng do phần lớn các trường hợp <br /> chấn thương tử vong tại khoa cấp cứu có chỉ số <br /> ISS cận kề 40 là mức độ tổn thương rất nghiêm <br /> trọng và khả năng cứu sống là rất ít. Trong số 86 <br /> bệnh  nhân  trên  chỉ  có  3  bệnh  nhân  vào  viện <br /> trong  tình  trạng  tri  giác  GCS  9‐13  điểm  và  có <br /> huyết  động  ổn  định  nhưng  sau  đó  diễn  tiến <br /> nhanh và tử vong tại cấp cứu do tình trạng chảy <br /> máu  nội  sọ  (máu  tụ  dưới  màng  cứng  lượng <br /> nhiều) gây tụt não không kịp phẫu thuật, đây là <br /> một  khó  khăn  trong  tiên  lượng  ở  những  bệnh <br /> nhân chấn thương sọ não(1). Do tình trạng quá tải <br /> thường xuyên của khu vực hồi sức, việc theo dõi <br /> diễn tiến các bệnh  nhân  chấn  thương  nặng  còn <br /> khó khăn nên vẫn còn một số lượng rất ít bệnh <br /> nhân lẽ ra cần được hồi sức sớm hơn. <br /> Thời điểm xảy ra tai nạn chủ yếu là chiều và <br /> đêm,  tập  trung  ở  những  người  làm  nông  và <br /> công nhân chiếm 58,1 % trường hợp có lẽ đây là <br /> thời điểm tham gia các hoạt động xã hội và có lẽ <br /> liên quan đến vấn đề sử dụng bia rượu,  ý thức <br /> của người tham gia giao thông. Chính vì lẽ đó, <br /> việc  giáo  dục  ý  thức  cho  người  tham  gia  giao <br /> thông cần tập trung ở nhóm đối tượng này. <br /> Tổn  thương  chính  gây  tử  vong  trong  giai <br /> đoạn  cấp  cứu  là  chảy  máu  nội  sọ  và  sốc  mất <br /> máu  không  hồi  phục(3).  Vì  vậy,  việc  giáo  dục  ý <br /> thức cho người tham gia giao thông đội nón bảo <br /> hiểm đúng quy cách, đúng chất lượng để phòng <br /> ngừa tổn thương vùng đầu khi không may bị tai <br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014 <br /> nạn  là  hết  sức  cần  thiết  và  hiệu  quả.  Nguyên <br /> nhân  thứ  hai  thương  gặp  tử  vong  tại  thương <br /> điểm  cấp  cứu  do  chấn  thương  là  sốc  mất  máu <br /> không  hồi  phục.  Để  phát  hiện  và  điều  trị  kịp <br /> thời  bệnh  cảnh  này  cần  phát  hiệm  sớm  tình <br /> trạng  mất  máu  dựa  vào  cơ  chế  bệnh  sinh,  tình <br /> trạng lâm sàng và một số kết quả cận lâm sàng <br /> cấp cứu. Hơn nữa, cần ước lượng số lượng máu <br /> mất ngay khi vào cấp cứu và thực hiện nhanh kỹ <br /> thuật siêu âm cấp cứu để tìm dịch tự do trong ổ <br /> bụng,  màng  phổi,  màng  ngoài  tim  là  việc  cần <br /> làm ngay ở bệnh nhân chấn thương vào cấp cứu <br /> trong tình trạng sốc(7). Một nguyên lý rất cơ bản <br /> trong  hồi  sức  sốc  chấn  thương  là  chấm  dứt  sự <br /> chảy  máu.  Tuy  nhiên,  trong  khi  chờ  đợi  việc <br /> thực  hiện  thủ  thuật,  phẫu  thuật  chấm  dứt  sự <br /> chảy máu thì vấn đề hồi sức bằng dịch truyền để <br /> bồi hoàn thể tích tuần hoàn, bảo đảm tưới máu <br /> mô cải thiện tỉ lệ sống còn cũng như nguy cơ rối <br /> loạn chức năng đa cơ quan về sau(1). <br /> <br /> thức tham gia giao thông cho đối tượng là nam <br /> ở lứa tuổi từ 17‐60 để hạn chế tai nạn giao thông. <br /> ‐  Xây  dụng  hệ  thống  cấp  cứu  chấn  thương <br /> trước bệnh viện để cấp cứu kịp thời các trường <br /> hợp  tai  nạn  giao  thông  đồng  thời  xây  dựng  hệ <br /> thống hồi sức cấp cứu chấn thương ở các tuyến <br /> y  tế  nhằm  tranh  thủ  thời  gian  vàng  trong  cấp <br /> cứu chấn thương.  <br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO  <br /> 1.<br /> 2.<br /> <br /> 3.<br /> 4.<br /> <br /> 5.<br /> <br /> KẾT LUẬN <br /> Bệnh nhận tử vong do chấn thương tại khoa <br /> cấp  cứu  chủ  yếu  là  nam  gấp  3,3  lần  so  với  nữ, <br /> tuổi trung bình là 36,5, tập trung chủ yếu ở lứa <br /> tuổi lao động 17‐60 tuổi. Nguyên nhân chủ yếu <br /> là do tại nạn giao thông chiếm 91,9 % trong đó <br /> đi xe gắn máy chiếm 81,4 %, thời điểm bị tai nạn <br /> chủ yếu vào khoảng 16‐  24  giờ,  bệnh  nhân  chủ <br /> yếu là nông dân và công nhân chiếm 58,1%. Tổn <br /> thương chủ yếu gây tử vong trong giai đoạn cấp <br /> cứu  là  do  chấn  thương  sọ  não.  Phần  lớn  bệnh <br /> nhân vào cấp cứu trong tình trạng sốc nặng, tri <br /> giác mê sâu và chỉ số chấn thương ISS rất nặng <br /> nên khả năng tử vong là không tránh khỏi. <br /> <br /> KIẾN NGHỊ <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 6.<br /> <br /> 7.<br /> 8.<br /> <br /> 9.<br /> 10.<br /> <br /> Dematriades  D  (2009),  ʺAssessment  and  management  of <br /> traumaʺ. 5th ed, www.surgery.usc.edu/divisions/trauma. <br /> Faruquzzanan MS, Rahman  MM  (2012),  ʺCPR  on  admission <br /> in  severe  injured  patients‐  Is  it  a  prognostic  factor  for <br /> evaluation of trauma patients ʺ. Surgery curr Res 2(4). <br /> Fildes  J  (2008),  ʺAdvanced  Trauma  Life  Support  ʺ.  American <br /> College of surgeons committee on trauma Eight edition. <br /> Joosse  P,  Smit  G,  Arendshorst  RJ,  Soedarmo  S,  Ponsen  KJ, <br /> Goslings  JC  (2009),  ʺOutcome  and  Prognostic  Factors  of <br /> Traumatic  Brain  Injury  in  a  Jakarta  University  Hospital;  a <br /> Prospective  Evaluation  of  49  Patientsʺ  Journal  of  Clinical <br /> Neuroscience, 16(7), 925‐928.  <br /> Katusin  M  L,  Belavic  M  (2010),  ʺResuscitation  of  a <br /> polytraumatized  patient  with  large  volume  crystalloid <br /> infusions  ‐  correlation  bettwen  global  and  regional <br /> hemodynamics: Case report ʺ. Acta Clin Croat 49, 335‐341. <br /> Lê Hữu Quý (2012), ʺNghiên cứu giá trị của bảng điểm RTS, <br /> ISS, TRISS để đánh giá độ nặng và tiên lượng tử vong ở bệnh <br /> nhân chấn thương ở bệnh viện tuyến tỉnh ʺ. Luận án tiến sĩ y <br /> học chuyên ngành Hồi sức‐Cấp cứu và chống độc ‐Viện nghiên cứu <br /> y học lâm sàng 108. <br /> Mesquida  J,  Borratb  X,  Lorentec  JA  (2011),  ʺObjectives  of <br /> hemodynamic resuscitation1ʺ. Med Intensiva., 35, 499‐508. <br /> Midwinter  M  J,  Woolley  T  (2011),  ʺResuscitation  and <br /> coagulation in the severely injuried trauma patientʺ. Biological <br /> sciences 366(0220), 192‐203. <br /> Nguyễn Trường Sơn (2013), ʺCấp cứu nội khoa ʺ. Nhà xuất bản <br /> y học 1, 1‐4. <br /> Nguyễn  Xuân  Phúc  (2013),  ʺTình  hình  tai  nạn  giao  thông  5 <br /> tháng đầu năm 2013 ʺ. Ban an toàn giao thông Quốc gia. <br /> <br />  <br /> Ngày nhận bài báo: 01/11/2013 <br /> Ngày phản biện nhận xét bài báo: 26/11/2013 <br /> Ngày bài báo được đăng: 05/01/2014 <br /> <br /> ‐  Cần  nâng  cao  y  thức  tham  gia  giao  thông <br /> của  người  dân,  đặc  biệt  tập  trung  giáo  dục  về   <br />  <br /> <br /> Chấn Thương Chỉnh Hình <br /> <br /> 483<br /> <br />