10 Nc 898 đánh giá nồng độ albumin và prealbumin trong tầm soát suy dinh dưỡng ở người lớn

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 21 * Số 5 * 2017 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> 10 Nc 898 ĐÁNH GIÁ NỒNG ĐỘ ALBUMIN VÀ PREALBUMIN<br /> TRONG TẦM SOÁT SUY DINH DƯỠNG Ở NGƯỜI LỚN<br /> Trần Quốc Huy*, Lâm Vĩnh Niên**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Suy dinh dưỡng ảnh hưởng đến sức khỏe bệnh nhân lúc nhập viện. Có nhiều chỉ số sinh học được<br /> dùng để phát hiện sớm suy dinh dưỡng. Tìm hiểu giá trị của các chỉ số sinh học trong tầm soát suy dinh dưỡng sẽ<br /> hỗ trợ việc phát hiện và điều trị suy dinh dưỡng ở bệnh nhân.<br /> Mục tiêu: Đánh giá nồng độ albumin và prealbumin máu trong tầm soát suy dinh dưỡng ở người lớn với<br /> chuẩn tham chiếu SGA.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang trên bệnh nhân mới nhập viện trong<br /> thời gian tháng 11/2016 đến 03/2017 tại bệnh viện Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh.<br /> Kết quả: Trong 250 bệnh nhân nghiên cứu của chúng tôi được đánh giá tình trạng dinh dưỡng cho thấy tỷ<br /> lệ bệnh nhân có nồng độ albumin < 35 g/l chiếm 16,8% và prealbumin < 0,15 g/l chiếm 20,4%. Điểm cắt loại trừ<br /> suy dinh dưỡng với nồng độ albumin là 39,7 g/l có độ nhạy 54,46%, độ đặc hiệu 81,88% và của prealbumin là<br /> 0,167 g/l có độ nhạy 46,43%, độ đặc hiệu 92,03%.<br /> Kết luận: Nồng độ albumin ở điểm cắt 39,7 g/l và prealbumin 0,167 g/l có thể được sử dụng nhằm hỗ trợ<br /> tầm soát suy dinh dưỡng. Trong đó prealbumin giúp phát hiện tình trạng suy dinh dưỡng sớm hơn so với<br /> albumin.<br /> Từ khoá: tầm soát dinh dưỡng, albumin, prealbumin<br /> ABSTRACT<br /> VALIDITY OF SERUM ALBUMIN AND PREALBUMIN IN ADULT NUTRITION SCREENING<br /> Tran Quoc Huy, Lam Vinh Nien * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 21 - No 5 - 2017:<br /> <br /> Introduction: Nutrition status has been proved to affect treament results. Several biological indices has been<br /> suggested for early recognition of malnutrition. Investigation the validity of biological indices will give support to<br /> identify and manage malnutrition in patients.<br /> Objective: To investigate the validity of albumin and prealbumin in malnutiriton screening in adults, using<br /> SGA as reference.<br /> Method: Cross-sectional study on newly hospitalized patients from October, 2016 to March, 2017 in<br /> University Medical Center of Ho Chi Minh City University of Medicine and Pharmacy.<br /> Results: In 250 patients recruited in the study, 16.8% had albumin concentration less than 35 g/l, and<br /> 20.4% had prealbumin less than 0.15 g/l. At malnutrition exclusion cut-off point of albumin of 39.7 g/l, the<br /> sensitivity was 54.46%, and specificity 81.88%. At malnutrition exclusion cut-off point of albumin of 0.167 g/l,<br /> the sensitivity was 46.43%, and specificity 92.03%.<br /> Conclusion: Albumin and prealbumin cut-off points at 39.7 g/l 0.167 g/l, respectively, can be used to screen<br /> malnutrition in patients. Prealbumin may help discover malnutrition earlier than albumin.<br /> Keywords: nutrition screening, albumin, prealbumin<br /> <br /> <br /> * Trường Đại học Trà Vinh ** Đại học Y Dược TP. HCM<br /> Tác giả liên lạc: TS. BS Lâm Vĩnh Niên ĐT: 0988846972 Email: nien@ump.edu.vn<br /> 93<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 21 * Số 5 * 2017<br /> <br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ đối với những nhân viên không có kỹ năng về<br /> dinh dưỡng.<br /> Suy dinh dưỡng là tình trạng thiếu hụt năng<br /> Tại Việt Nam đã có một số nghiên cứu về sự<br /> lượng, protein và các vi chất dinh dưỡng thiết<br /> thay đổi albumin máu ở bệnh nhân suy dinh<br /> yếu trong cơ thể, ảnh hưởng bất lợi lên mô và cơ<br /> dưỡng tuy nhiên chưa có nghiên cứu nào đánh<br /> thể (hình dạng, cơ thể, kích thước, thành phần),<br /> giá đồng bộ về sự thay đổi của cả prealbumin và<br /> chức năng cơ thể và các kết quả lâm sàng(8,18).<br /> albumin. Do vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu<br /> Hiện nay suy dinh dưỡng vẫn còn là một này nhằm “Đánh giá nồng độ albumin và<br /> vấn đề tồn đọng trong các bệnh viện chưa được prealbumin máu trong tầm soát suy dinh dưỡng<br /> chú trọng nhiều trên các bệnh nhân nằm viện. ở người lớn.<br /> Suy dinh dưỡng gây ảnh hưởng nghiêm trọng<br /> đến quá trình phục hồi sức khỏe và làm tăng chi Mục tiêu<br /> phí y tế, tăng nguy cơ nhiễm khuẩn, chậm lành Đánh giá nồng độ albumin và prealbumin<br /> vết thương, tăng biến chứng sau phẫu thuật, kéo máu trong tầm soát suy dinh dưỡng ở người lớn<br /> dài thời gian nằm viện, tỷ lệ biến chứng cao(3). với chuẩn tham chiếu SGA.<br /> Việc đánh giá tình trạng dinh dưỡng cho từng cá ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU<br /> thể rất cần thiết trong thực tiễn lâm sàng. Có<br /> nhiều nghiên cứu cho thấy bệnh nhân nằm viện Đối tượng<br /> có vấn đề về dinh dưỡng (nghi ngờ suy dinh Bệnh nhân nhập viện trong vòng 24 đến 48<br /> dưỡng hoặc suy dinh dưỡng nặng) chiếm tỷ lệ từ giờ tại các khoa lâm sàng<br /> 20 – 50%. Điều trị dinh dưỡng thích hợp có thể Tiêu chuẩn chọn vào<br /> làm giảm tỷ lệ bệnh tật và tử vong, giảm chi phí Lớn hơn 18 tuổi (trừ bệnh nhân mắc các<br /> điều trị cho bệnh nhân(9). bệnh cấp tính, cấp cứu)<br /> Để can thiệp dinh dưỡng đúng và hiệu<br /> Mẫu nghiên cứu<br /> quả, việc đánh giá tình trạng dinh dưỡng rất<br /> quan trọng. Trên lâm sàng có nhiều cách để<br /> đánh giá dinh dưỡng bao gồm việc khai thác Trong đó<br /> bệnh sử, chế độ ăn uống, khám thực thể, đo<br /> Z: trị số từ phân phối chuẩn<br /> lường các chỉ số nhân trắc và các xét nghiệm<br /> : xác suất sai lầm loại 1 = 0,05<br /> sinh hóa hỗ trợ từ đó phát hiện bệnh nhân suy<br /> P: trị số mong muốn tỉ lệ<br /> dinh dưỡng hoặc có nguy cơ bị suy dinh<br /> dưỡng(4,11,13). Nhìn chung các phương pháp này d: sai số cho phép<br /> đều có ưu và nhược điểm riêng, không có Dựa trên nghiên cứu của Lưu Ngân Tâm,<br /> phương pháp nào là hoàn hảo. Các phương Nguyễn Thị Quỳnh Hoa (2009)(12). Lấy P = 0,45; d<br /> pháp này có sự khác biệt đáng kể về tính giá = 0,07, tính được n = 194.<br /> trị, độ tin cậy, tính dễ sử dụng và được chấp Phương pháp nghiên cứu<br /> nhận, trong đó phương pháp xét nghiệm sinh<br /> Mô tả cắt ngang<br /> hóa giúp tầm soát nguy cơ suy dinh dưỡng<br /> không tốn nhiều thời gian, dễ dàng thực hiện<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 94<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 21 * Số 5 * 2017 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> Phương pháp đánh giá tổng thể chủ quan – SGA(5)<br /> Bảng 1<br /> Phần bệnh sử<br /> 1. Thay đổi cân nặng:<br /> Cân nặng 6 tháng trước đây:…………..kg,……………….%<br /> Thay đổi cân nặng trong 2 tuần: □ Tăng □ Không đổi □ Giảm cân<br /> 2. Lượng ăn vào (so với bình thường)<br /> □ Không thay đổi<br /> □ Có thay đổi: thơi gian…………(tuần)<br /> Loại thức ăn:<br /> □ Lỏng □ Sệt □ Ít năng lượng □ Nhịn hoàn toàn<br /> 3. Triệu chứng của dạ dày – ruột (kéo dài trên 2 tuần):<br /> □ Không có □ Nôn □ Buồn nôn □ Chán ăn □ Tiêu chảy<br /> 4. Khả năng sinh hoạt hằng ngày<br /> □ Không thay đổi<br /> □ Thay đổi: thời gian…….(tuần)<br /> Loại: □ Hạn chế sinh hoạt □ Đi lại yếu □ Nằm hoàn toàn trên giường<br /> 5. Bệnh lý và nhu cầu dinh dưỡng liên quan:<br /> Bệnh lý chính:…………………….<br /> Nhu cầu chuyển hóa: □ Không □ Nhẹ □ Vừa □ Nặng<br /> Thăm khám lâm sàng<br /> Bình thường: 0; nhẹ: 1; vừa: 2; nặng: 3<br /> Mất lớp mỡ dưới da:…………………………..<br /> Teo cơ:………………………………………..<br /> Phù chân:………………………………………<br /> Báng bụng:……………………………………..<br /> Phân loại<br /> □ SGA-A: tình trạng dinh dưỡng tốt<br /> □ SGA-B: suy dinh dưỡng hay nghi ngờ suy dinh dưỡng<br /> □ SGA-C: suy dinh dưỡng<br /> Cách phân loại<br /> - SGA-A: CN ổn định hay tăng cân, không có chứng cứ SDD trong thăm khám lâm sàng<br /> - SGA-B: mất cân > 5% so với 2 tuần trước đây, ăn ít, mất ít lớp mỡ dưới da.<br /> - SGA-C: mất cân > 10%, có các dấu chứng SDD nặng, kèm ăn kém, hoặc chỉ ăn được thức ăn lỏng.<br /> <br /> Định lượng albumin huyết thanh protein phản ứng pha cấp như CRP (C-reactive<br /> protein) thay cho tổng hợp protein. Đồng thời, vì<br /> Albumin là một trong hai thành phần<br /> được tổng hợp ở gan nên albumin giảm trong<br /> protein quan trọng nhất của protein huyết thanh<br /> trường hợp suy gan hay do nồng độ albumin<br /> (gồm albumin và globulin), chiếm khoảng 50 –<br /> định lượng trong huyết thanh nên giá trị phụ<br /> 60% lượng protein toàn phần.<br /> thuộc vào tình trạng phân bố dịch trong cơ thể(1).<br /> Albumin có tính hòa tan cao và trọng lượng<br /> Bảng 2: Đánh giá tình trạng dinh dưỡng dựa trên<br /> phân tử vào khoảng 66500 Dalton. Bình thường<br /> albumin huyết thanh (Gibbs 1999)(7)<br /> albumin trong huyết thanh khoảng 35 – 50 g/l.<br /> Nồng độ albumin/máu (g/l) Tình trạng dinh dưỡng<br /> Albumin được tổng hợp tại gan từ các acid amin<br /> ≥ 35 Bình thường<br /> ngoại lai hoặc sản sinh trong cơ thể và có thời 30 - < 35 Suy dinh dưỡng nhẹ<br /> gian bán hủy khoảng 18 – 20 ngày, vì vậy các 25 - < 30 Suy dinh dưỡng trung bình<br /> ảnh hưởng của chuyển hóa lên nồng độ albumin < 25 Suy dinh dưỡng nặng<br /> cần thời gian lâu hơn. Nồng độ albumin giảm<br /> trong giai đoạn cấp sau chấn thương hay trong<br /> bệnh lý nặng vì khi đó gan ưu tiên tổng hợp các<br /> <br /> <br /> 95<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 21 * Số 5 * 2017<br /> <br /> Định lượng Prealbumin huyết thanh<br /> Prealbumin còn có tên gọi khác là<br /> transthyretin là một protein giàu tryptophan,<br /> trọng lượng phân tử là 54980 Dalton, được tổng<br /> hợp chủ yếu ở gan, có chức năng gắn kết và vận<br /> chuyển protein(2). Là một protein có thời gian bán<br /> hủy ngắn khoảng 2 ngày và thành phần<br /> tryptophan cao, lượng dự trữ thấp nên đây là<br /> một thông số ít bị tác động nhất khi có sự thay Hình 1: Nồng độ albumin < 35 g/l ở các phân nhóm<br /> đổi phân bố nước trong cơ thể và là thông số SGA. Sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê (p