18 đánh giá sự tuân thủ vệ sinh tay của nhân viên y tế tại các khoa lâm sàng Bệnh viện Nhi Đồng 1

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 2 * 2012<br /> <br /> 18 ĐÁNH GIÁ SỰ TUÂN THỦ VỆ SINH TAY CỦA NHÂN VIÊN Y TẾ<br /> TẠI CÁC KHOA LÂM SÀNG BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 1<br /> Nguyễn Thị Thanh Hà*, Lê Bích Liên*, Huỳnh Thị Ngọc Diệp*, Nguyễn Thị Cẩm Lệ*,<br /> Trần Thị Vạn Hòa*, Đỗ Văn Niệm*, Lê Hoàng Minh Thư*, Phan Thị Hồng Lan*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Nhiễm khuẩn mắc phải trong bệnh viện ngày càng được chú ý và việc tuân thủ rửa tay đóng<br /> vai trò quan trọng trong ngăn ngừa sự lây nhiễm này. Việc tuân thủ rửa tay cao góp phần làm giảm tỷ lệ bệnh,<br /> giảm chi phí và giảm tử vong ở người bệnh.<br /> Mục tiêu: Đánh giá bước đầu sự tuân thủ rửa tay của nhân viên y tế tại các khoa lâm sàng trong Bệnh viện<br /> Nhi Đồng 1 năm 2012, qua đó góp phần đưa ra chiến lược tăng cường tuân thủ rửa tay trong bệnh viện.<br /> Phương pháp: Nghiên cứu quan sát sự tuân thủ 5 thời điểm rửa tay theo khuyến cáo của WHO được thực<br /> hiện tại 15 khoa lâm sàng của Bệnh viện Nhi Đồng 1 từ 1/3 – 10/5/2012.<br /> Kết quả: Tổng số cơ hội được quan sát là 978. Trong đó, có tuân thủ rửa tay là 62%. Có sự khác nhau giữa<br /> 5 cơ hội phải rửa tay khi chăm sóc người bệnh: cơ hội có sự tuân thủ rửa tay cao nhất là sau khi có tiếp xúc với<br /> máu và dịch cơ thể 93%, sau khi làm thủ thuật vô trùng 82%. Thấp nhất là sau khi đụng chạm vào những vùng<br /> xung quanh BN 26%, và trước khi tiếp xúc với người bệnh 43%. Việc rửa tay với cồn được lựa chọn nhiều hơn<br /> so với xà bông và nước 52% so với 48%. Các khoa có sự tuân thủ rửa tay cao là Hồi sức tích cực sơ sinh (90%)<br /> và Sơ sinh (85%). NVYT có sự tuân thủ rửa tay cao là Kỹ thuật viên, Bảo mẫu > 70%. Khối Bác sĩ và sinh viên<br /> thực tập người đi học tuân thủ VST kém chỉ chiếm 41 – 43%. Buổi chiều có sự tuân thủ rửa tay cao hơn buổi<br /> sáng 66% so với 60%.<br /> Kết luận: Việc tuân thủ rửa tay khi chăm sóc người bệnh là một vấn đề không đơn giản ở những bệnh viện<br /> luôn quá tải. Tuy nhiên cần phải đẩy mạnh công tác rửa tay vào trong mọi hoạt động chăm sóc người bệnh, góp<br /> phần nâng cao ý thức ngăn ngừa và kiểm soát NKBV và chất lượng chăm sóc người bệnh.<br /> Từ khóa: tuân thủ vệ sinh tay, nhân viên y tế<br /> <br /> ABSTRACT<br /> ASSESSMENT OF COMPLIANCE WITH HANDWASHING OF HEALTH WORKERS<br /> IN CLINICAL DEPARTMENTS AT CHILDREN'S HOSPITAL 1<br /> Nguyen Thi Thanh Ha, Le Bich Lien, Huynh Thi Ngoc Diep, Nguyen Thi.Cam Le, Tran Thi Van Hoa,<br /> Do Van Niem, Le Hoang Minh Thu, Phan Thi Hong Lan<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 2 - 2012: 128 - 131<br /> Background: Infections acquired in hospitals are increasing and paying attention and adherence to<br /> handwashing plays an important role in preventing this infection. Compliance with handwashing contributes in<br /> reducing nosocomial infection, reducing costs and mortality in patients.<br /> Objective: Initially assess the compliance with handwashing of healthcare workers in the clinical<br /> departments at Children's hospital in 2012. Through this result, we aim to set up a strategy to strengthen<br /> compliance with hand hygiene in hospitals.<br /> Methods: Observational study from 1/3 – 10/5/2012, follow of Hand Hygiene Guidelines from WHO.<br /> * Bệnh viện Nhi Đồng 1<br /> Tác giả liên lạc: BS Nguyễn Thị Thanh Hà.<br /> <br /> 128<br /> <br /> ĐT: 0913629608, Email: thanhhanhidong1@gmail.com<br /> <br /> Chuyên Đề Nhi Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 2 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Results: There were total 978 opportunities of handwashing observed. The handwashing compliance rate<br /> was 62%. There was a variation of handwashing compliance rate among 5 moments: after exposure to blood and<br /> body fluids (93%), after performing sterile procedure (82%), after exposure to patinets (62%), prior exposure to of<br /> patients (43%) and after touching the area around patients (26%). Handwashing with alcohol was selected more<br /> than soap and water (52% vs 48%. Departments with the high handwashing compliance rate were Intensive<br /> Neonatal Care Unit (90%) and Newborn (85%). Housekeepers, assistant nurses and technicians had higher<br /> handwashing compliance rate than doctors and students did (70 -100 % vs 44%).<br /> Conclusion: Increasing handwashing compliance is not a simple task in a overloading hospital. However,<br /> we need to promote the hand hygiene program in all patient care activities because it will contribute to improve<br /> the attitude of healthcare workers in infection control and increase the quality of care.<br /> Keywords: compliance with handwashing, health workers<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Rửa tay là việc làm thường quy trong bệnh<br /> viện. Rửa tay giúp phòng ngừa lan truyền vi<br /> khuẩn từ bệnh nhân này đến bệnh nhân khác,<br /> tới nhân viên y tế (NVYT) và môi trường trong<br /> bệnh viện. Nhiều nghiên cứu trên thế giới cho<br /> thấy ở những năm 1980 xung quanh 50%(2,3).<br /> Hiệu quả việc rửa tay làm giảm nhiễm trùng<br /> bệnh viện (NTBV), giảm tử vong và chi phí y tế.<br /> Ngay từ những năm 1946. Bác sĩ Sản khoa,<br /> người Hungari Semmelweiss, đã cho thấy việc<br /> tuân thủ rửa tay làm giảm tử vong sau nhiễm<br /> trùng sản khoa từ 16% xuống còn 1,2% trong 2<br /> năm. Và theo SENIC, rửa tay giảm 32% NTBV.<br /> Tại Việt Nam, BV Bạch Mai một số bệnh viện<br /> trong khu vực phía Bắc, tuân thủ rửa tay trung<br /> bình của NVYT là 25-50% trong những giai<br /> đoạn đầu triển khai chương trình tăng cường<br /> rửa tay.<br /> Tại bệnh viện Nhi Đồng 1, năm 2007<br /> nghiên cứu sự tuân thủ rửa tay của NVYT ở<br /> khu chuyên sâu sơ sinh là 74,7% và chưa có số<br /> liệu ở toàn thể NVYT. Nhằm bước đầu đánh<br /> giá sự tuân thủ rửa tay ở NVYT tại các khoa<br /> lâm sàng, qua đó góp phần xây dựng một<br /> chương trình cải thiện rửa tay ở bệnh viện,<br /> chúng tôi tiến hành nghiên cứu này.<br /> <br /> Mục tiêu nghiên cứu<br /> Mục tiêu chung<br /> Đánh giá sự tuân thủ rửa tay của nhân viên<br /> y tế tại khoa lâm sàng bệnh viện nhi đồng 1 năm<br /> 2012<br /> <br /> Chuyên Đề Nhi Khoa<br /> <br /> Mục tiêu cụ thể<br /> Xác định tỷ lệ tuân thủ rửa tay theo 5 thời<br /> điểm bắt buộc tuân thủ rửa tay ở NVYT<br /> Phân bố sự tuân thủ rửa tay theo khoa lâm<br /> sàng, đối tượng, thời gian.<br /> Xác định yếu tố làm ảnh hưởng đến sự tuân<br /> thủ vệ sinh tay: nghề nghiệp, khoa lâm sàng,<br /> thời gian.<br /> <br /> Phương Pháp Nghiên Cứu<br /> Phương pháp<br /> Nghiên cứu cắt ngang quan sát.<br /> Định nghĩa sự tuân thủ rửa tay<br /> Theo tổ chức y tế thế giới (WHO), khi nhân<br /> viên y tế có thực hiện chăm sóc người bệnh, sẽ<br /> có năm thời điểm (5 cơ hội) mà người NVYT bắt<br /> buộc phải rửa tay: 1) trước khi tiếp xúc với<br /> người bệnh, 2) Trước khi làm thủ thuật vô trùng,<br /> 3) sau khi chăm sóc người bệnh, 4) sau khi tiếp<br /> xúc với máu và dịch cơ thể, 5) sau khi đụng<br /> chạm vào những vùng xung quanh người người<br /> bệnh. Và khi NVYT thực hiện rửa tay ở 5 thời<br /> điểm này thì được gọi là có tuân thủ rửa tay.<br /> Nhân viên y tế<br /> Tất cả những người làm trong bệnh viện có<br /> trực tiếp chăm sóc và điều trị cho người bệnh,<br /> họ là những bác sĩ, kỹ thuật viên, điều dưỡng,<br /> hộ lý, học sinh và sinh viên đi học.<br /> Thời gian thực hiện<br /> Từ 01/03/2012 đến 08/05/2012 buổi sáng từ 8<br /> – 10 giờ, chiều từ 13giờ 30 – 15 giờ hàng ngày<br /> <br /> 129<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 2 * 2012<br /> <br /> Cách thực hiện<br /> NV khoa KSNK, Phòng điều dưỡng sau khi<br /> được huấn luyện sẽ tiến hành quan sát sự tuân<br /> thủ rửa tay của NVYT tại khoa lâm sàng theo 5<br /> thời điển trên.<br /> Nhập và xử lý số liệu theo phân mềm stata<br /> 8.0<br /> <br /> Kết quả và bàn luận<br /> Đặc điểm chung đối tượng nghiên cứu<br /> Có tổng số 15 khoa lâm sàng tham gia<br /> nghiên cứu. Trong đó có 978 cơ hội được quan<br /> sát suốt thời gian nghiên cứu.<br /> Sự tuân thủ rửa tay<br /> Trong 978 cơ hội bắt buộc phải rửa tay, chỉ<br /> có 610 cơ hội NVYT có tuân thủ vệ sinh tay<br /> (62%). Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ này thấp hơn<br /> năm 2007 khi chúng tôi NC trên khối chuyên<br /> sâu sơ sinh (74,7%) và tương đương với các<br /> nghiên cứu của nhiều tác giả khác như Nguyên<br /> Việt Hùng (NC ở bệnh viện Nhi Trung Ương<br /> 2010 là 61,9%)<br /> Phân bố sự tuân thủ rửa tay ở NVYT<br /> Có sự khác biệt trong chọn lựa kỹ thuật rửa<br /> tay. Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy rửa tay<br /> với xà bông và nước thấp hơn là rửa tay với cồn<br /> (52% so với 48%). Điều này cũng phù hợp với<br /> các khuyến cáo của WHO và các nghiên cứu<br /> khác. Rửa tay với cồn hay còn gọi là sát trùng<br /> tay nhanh với cồn giúp cho thao tác rửa tay<br /> nhanh hơn, dễ dàng thực hiện mọi nơi và không<br /> cần có hệ thống bồn rửa tay, nước, thuận tiện<br /> khi làm việc và ít khô tay.<br /> <br /> Biểu đồ 1: Phân bố loại rửa tay<br /> Sự tuân thủ rửa tay buổi chiều cao hơn<br /> buổi sáng có thể là do ở BV chúng tôi buổi<br /> sáng thường đông BN và học sinh sinh viên<br /> thực tập, nên những con số về tuân thủ rửa<br /> tay thấp. đồng thời có 1 tỷ lệ cao ít tuân thủ<br /> vệ sinh tay ở học sinh sinh viên thực tập.Và<br /> đây là một vấn đề rất khó khăn trong cải tiến<br /> sự tuân thủ rửa tay, cần phải có sự phối hợp<br /> giữa nhà trường và bệnh viện.<br /> <br /> Mối liên quan giữa cơ hội vệ sinh tay và các<br /> yếu tố chi phối sự tuân thủ vệ sinh tay<br /> Có một mối liên quan có ý nghĩa thống kê<br /> giữa cơ hội rửa tay và việc tuân thủ vệ sinh<br /> tay (bảng 1), theo thời gian, theo đối tượng<br /> NVYT và theo khoa phòng với P< 0,05. Đặc<br /> biệt là tuân thủ kỹ thuật vệ sinh tay đúng chỉ<br /> đạt có 56%, còn lại là có rửa tay nhưng không<br /> đúng, ăn bớt và bỏ bước là hai hiện tượng<br /> thường gặp (bảng 2,3,4,5)<br /> Bảng 1: Loại cơ hội và thực hiện vệ sinh tay<br /> Có rửa<br /> tay (%)<br /> <br /> Cơ hội<br /> Trước khi tiếp xúc với BN<br /> Trước khi làm thủ thuật<br /> vô trùng<br /> Sau khi tiếp xúc với máu,<br /> dịch cơ thể BN<br /> Sau khi tiếp xúc với BN<br /> <br /> 103<br /> (43%)<br /> 150<br /> (81%)<br /> 138<br /> (93%)<br /> 196<br /> (62%)<br /> <br /> Không rửa Tổng<br /> tay (%)<br /> (100%)<br /> 138 (57%)<br /> <br /> 241<br /> <br /> 35 (19%)<br /> <br /> 185<br /> <br /> 11(7%)<br /> <br /> 149<br /> <br /> 118 (38%)<br /> <br /> 314<br /> <br /> Sau khi đụng chạm với<br /> đồ vật, bề mặt xung 23 (26%) 66 (74%)<br /> quanh BN<br /> 610<br /> Tổng cộng<br /> 368 (38%)<br /> (62%)<br /> <br /> 89<br /> 978<br /> <br /> P=0.000, có ý nghĩa thống kê<br /> Bảng 2: Mối liên quan giữa cơ hội rửa tay và sự tuân<br /> thủ rửa tay theo thời gian<br /> Thời gian<br /> <br /> Có rửa tay<br /> (%)<br /> <br /> Chiều<br /> Sáng<br /> Tổng cộng<br /> <br /> 243 (66%)<br /> 367 (60%)<br /> 610 (62%)<br /> <br /> Không rửa Tổng cộng<br /> tay(%)<br /> (100%)<br /> 124 (34%)<br /> 367<br /> 244 (40%)<br /> 611<br /> 368 (38%)<br /> 978<br /> <br /> P=0.000, có ý nghĩa thống kê<br /> <br /> 130<br /> <br /> Chuyên Đề Nhi Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 2 * 2012<br /> Bảng 3: Mối liên quan giữa khoa lâm sàng và sự<br /> tuân thủ rửa tay<br /> Có rửa tay Không rửa Tổng cộng<br /> (%)<br /> tay(%)<br /> (100%)<br /> Hồi sức sơ sinh<br /> 72 (90)<br /> 8 (10)<br /> 80<br /> Sơ sinh<br /> 70 (85)<br /> 12 (15)<br /> 82<br /> Hồi sức tăng cường 45 (78)<br /> 13 (22)<br /> 58<br /> Nội tổng quát 1<br /> 46 (75)<br /> 15 (25)<br /> 61<br /> Tiêu hóa<br /> 41 (74)<br /> 14 (26)<br /> 55<br /> Phỏng<br /> 50 (66)<br /> 25 (34)<br /> 75<br /> Nhiễm<br /> 42 (62)<br /> 26 (38)<br /> 68<br /> Nội tổng quát 2<br /> 48 (60)<br /> 32 (40)<br /> 80<br /> Thận<br /> 27 (60)<br /> 18 (40)<br /> 45<br /> Hồi sức ngoại<br /> 39 (58)<br /> 28 (42)<br /> 67<br /> Ngoại tổng hợp<br /> 34 (52)<br /> 31 (48)<br /> 65<br /> Tai mũi họng<br /> 26 (46)<br /> 31 (54)<br /> 57<br /> Tim mạch<br /> 25 (40)<br /> 37 (60)<br /> 62<br /> Hô hấp<br /> 20 (38)<br /> 33 (62)<br /> 53<br /> Sốt xuất huyết<br /> 25 (36)<br /> 45 (64)<br /> 70<br /> Tổng cộng<br /> 610 (62)<br /> 368 (38%)<br /> 978<br /> Đối tượng<br /> <br /> P=0.000, có ý nghĩa thống kê<br /> Bảng 4: Mối liên quan giữa cơ hội và các đối tượng<br /> vệ sinh tay<br /> Đối tượng<br /> Bác sĩ<br /> Điều dưỡng<br /> Bảo mẫu<br /> Hộ lý<br /> Học sinh và sinh<br /> viên thực tập<br /> Kỹ thuật viên<br /> Tổng cộng<br /> <br /> Có rửa tay Không rửa Tổng cộng<br /> (%)<br /> tay(%)<br /> (100%)<br /> 99 (43)<br /> 129 (57)<br /> 228<br /> 431 (70)<br /> 184 (30)<br /> 615<br /> 24 (100)<br /> 0 (0)<br /> 24<br /> 9 (75)<br /> 3 (25)<br /> 12<br /> 35 (41)<br /> <br /> 50 (59)<br /> <br /> 85<br /> <br /> 12 (86)<br /> 610 (62)<br /> <br /> 2 (14)<br /> 368 (38)<br /> <br /> 14<br /> 978<br /> <br /> P=0,000, có ý nghĩa thống kê<br /> NC năm 2007 tại khu chuyên sâu sơ sinh BV<br /> NĐ1 (BS: 75%, ĐD: 70,5%)<br /> NC BV Nhi TW năm 2010 (BS: 72,5%, ĐD:<br /> 67,5%, Học sinh 42%)<br /> Bảng 5: Mối liên quan giữa rửa tay đúng quy trình<br /> và các đối tượng<br /> Đối tượng<br /> Bác sĩ<br /> Điều dưỡng<br /> Bảo mẫu<br /> <br /> Đúng quy Không đúng quy Tổng cộng<br /> trình (%)<br /> trình (%)<br /> (100%)<br /> 49 (49)<br /> 50 (51)<br /> 99<br /> 250 (58)<br /> 181(42)<br /> 431<br /> 23 (96)<br /> 1 (4)<br /> 24<br /> <br /> Chuyên Đề Nhi Khoa<br /> <br /> Đối tượng<br /> Hộ lý<br /> Học sinh và<br /> sinh viên thực<br /> tập<br /> Kỹ thuật viên<br /> Tổng cộng<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Đúng quy Không đúng quy Tổng cộng<br /> trình (%)<br /> trình (%)<br /> (100%)<br /> 1 (11)<br /> 8 (89)<br /> 9<br /> 14 (40)<br /> <br /> 21(60)<br /> <br /> 35<br /> <br /> 8 (66)<br /> 345 (56)<br /> <br /> 4 (34)<br /> 265 (44)<br /> <br /> 12<br /> 610<br /> <br /> P=0,000, có ý nghĩa thống kê<br /> So với 2 NC trên thì không có đánh giá rửa<br /> tay đúng quy trình hay không đúng quy trình.<br /> <br /> KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT<br /> - Việc tuân thủ rửa tay của NVYT khi có cơ<br /> hội trong chăm sóc người bệnh còn chưa cao<br /> (62%).<br /> - Có sự phân bố không đồng đều về loại cơ<br /> hội, việc tuân thủ rửa tay theo khoa phòng (dao<br /> động từ 36 – 90%), số khoa không đạt 50% là 4<br /> khoa và có ý nghĩa thống kê.<br /> - Sự tuân thủ cao ở Bảo mẫu, Điều dưỡng,<br /> Kỹ thuật viên, Hộ lý, thấp nhất ở Bác sĩ và học<br /> sinh.<br /> - Tỷ lệ rửa đúng kỹ thuật chỉ đạt 56%.<br /> - Cần xây dựng một chính sách cải thiện sự<br /> tuân thủ rửa tay ở NVYT và có khen thưởng, thi<br /> đua, giúp người bệnh hiểu rõ nghĩa vụ và quyên<br /> hạn người bệnh khi nằm viện phải tuân thủ<br /> nguyên tắc vô trùng. Tránh làm nặng thêm<br /> bệnh, mất tin tưởng ở người bệnh.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> <br /> 2.<br /> <br /> 3.<br /> <br /> 4.<br /> 5.<br /> <br /> BYT (2007): Quy trình Kỹ thuật Rửa Tay Thường Quy và sát<br /> khuẩn tay nhanh với dung dịch có chứa cồn (kèm theo công văn<br /> số 7517/BYT ngày 12 tháng 10 năm 2007)<br /> Larson et all (1995). APIC guideline for handwashing and hand<br /> antiseptic in health care settings. American Journal of Infection<br /> Control; 23 (4): 251-69.<br /> Pittet D, Hugoonnet S, Harbarth S, et a (l2000). Effectiveness of a<br /> hospital-wide program to improve compliance with hand<br /> hygiene. The Lancet; 356 (9238): 1307-1312.<br /> WHO (2006). Guidelines on Hand Hygiene in Health care,<br /> World Alliance for Patient Safety.<br /> WHO (2007). Your 5 Moments for Hand Hygiene, 2006: WHO,<br /> Geneva,<br /> http:\www.who.int/gpsc/tools/5momentshandhygiene_A3.pdf.<br /> <br /> 131<br /> <br />