Ấn tượng Khoa học Công nghệ năm 2017

Ấn tượng KH&CN năm 2017<br /> Năm 2017, những sự kiện, thành tựu và hoạt động khoa học và công nghệ (KH&CN) nổi bật đã ngày<br /> càng khẳng định vai trò, sức mạnh to lớn của KH&CN trong phục vụ phát triển các lĩnh vực kinh tế -<br /> xã hội. Dưới đây là 9 sự kiện/thành tựu được vinh danh trong năm qua.<br /> <br /> <br /> <br /> 1<br /> Quốc hội thông qua Luật Chuyển nghệ của quốc gia và doanh Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ<br /> giao công nghệ (CGCN) sửa đổi nghiệp, thúc đẩy chất lượng tăng trong suốt thời gian qua nhằm cải<br /> năm 2017 trưởng, năng suất lao động và thiện thể chế, môi trường đầu tư,<br /> sức cạnh tranh của nền kinh tế kinh doanh, tạo thuận lợi cho đổi<br /> Ngày 19/6/2017, tại kỳ họp mới sáng tạo trong nước. Lần đầu<br /> đi đôi với kiểm soát công nghệ<br /> thứ 3, khóa XIV, Quốc hội đã tiên chỉ số GII với những mục tiêu<br /> chuyển giao, bảo đảm môi trường<br /> thông qua Luật CGCN sửa đổi cụ thể đến năm 2020 đã được<br /> xanh và phát triển bền vững đất<br /> năm 2017. Luật gồm 6 chương, Chính phủ đưa vào Nghị quyết số<br /> nước. Luật có hiệu lực thi hành từ<br /> 60 điều, quy định về hoạt động 19-2017/NQ-CP ngày 6/2/2017.<br /> CGCN tại Việt Nam, từ nước ngày 1/7/2018.<br /> Điều này khẳng định vai trò quan<br /> <br /> <br /> 2<br /> ngoài vào Việt Nam, từ Việt Nam Việt Nam tăng 12 bậc trên bảng trọng của đổi mới sáng tạo trong<br /> ra nước ngoài; quyền và nghĩa xếp hạng Chỉ số đổi mới sáng tạo đổi mới mô hình tăng trưởng từ<br /> vụ của tổ chức, cá nhân tham toàn cầu chiều rộng sang chiều sâu, đồng<br /> gia hoạt động CGCN; thẩm định thời thể hiện rõ mong muốn hội<br /> công nghệ dự án đầu tư; hợp Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn nhập quốc tế của Chính phủ Việt<br /> đồng CGCN; biện pháp khuyến cầu (Global Innovation Index Nam khi sử dụng các kết quả<br /> khích CGCN, phát triển thị trường - GII) năm 2017 được Tổ chức đánh giá quốc tế về năng lực<br /> Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO), đổi mới sáng tạo, năng lực cạnh<br /> KH&CN; quản lý nhà nước về<br /> Đại học Cornell và Viện Nghiên tranh để làm căn cứ hành động<br /> CGCN. Luật cũng quy định rõ<br /> cứu INSTEAD công bố ngày và hoạch định chính sách.<br /> các chính sách của Nhà nước đối<br /> <br /> <br /> 3<br /> với hoạt động CGCN. 15/6/2017 tại Geneva, Thụy Sĩ. Hội nghị trực tuyến toàn quốc<br /> Theo đó, Việt Nam xếp hạng với chủ đề “KH&CN phục vụ phát<br /> 47/127, vượt 12 bậc so với năm triển kinh tế - xã hội”<br /> 2016, và là thứ hạng cao nhất<br /> từng đạt được. Trong nhóm các Ngày 4/1/2017, Bộ KH&CN đã<br /> nước có thu nhập trung bình thấp, tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn<br /> Việt Nam đã vươn lên xếp thứ quốc tổng kết công tác năm 2016,<br /> nhất (từ vị trí thứ 3 năm 2016). triển khai công tác năm 2017 với<br /> Trong khu vực Đông Nam Á, chủ đề “KH&CN phục vụ phát<br /> Đông Á và châu Đại Dương, Việt triển kinh tế - xã hội”. Tại Hội nghị,<br /> Nam xếp thứ 9. Trong ASEAN, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn<br /> Luật CGCN sửa đổi năm 2017 Xuân Phúc đã biểu dương những<br /> Việt Nam vươn lên đứng trên<br /> được Quốc hội thông qua đã góp kết quả to lớn mà ngành KH&CN<br /> Thái Lan. Việt Nam được đánh<br /> phần hoàn thiện môi trường pháp đã đạt được trong năm vừa qua.<br /> giá có thế mạnh trong các trụ cột<br /> lý thúc đẩy hoạt động chuyển Thủ tướng cũng nhấn mạnh 4 vấn<br /> giao, đổi mới công nghệ, thương về Sản phẩm kiến thức và công<br /> đề cần tập trung khắc phục trong<br /> mại hóa và ứng dụng các thành nghệ (xếp hạng 28/127); Trình<br /> thời gian tới: i) Trình độ công nghệ<br /> tựu KH&CN hiện đại, lành mạnh độ phát triển của thị trường (xếp<br /> của nước ta còn thấp và tụt hậu<br /> hóa thị trường công nghệ và môi hạng 34/127); Sản phẩm sáng<br /> so với nhiều nước trên thế giới;<br /> trường kinh doanh ở Việt Nam. tạo (xếp hạng 52/127). ii) Hiệu quả đầu tư cho KH&CN<br /> Luật cũng được kỳ vọng sẽ góp Những tiến bộ trên chính là kết chưa cao như mong đợi vì nghiên<br /> phần nâng cao năng lực công quả chỉ đạo, điều hành vĩ mô của cứu chưa gắn nhiều với thực tiễn;<br /> <br /> <br /> <br /> 11<br /> Soá 1 naêm 2018<br />  cả nước. Chủ tịch nước Trần Đại<br /> Quang đã tới tham dự và trao giải<br /> cho các tập thể, cá nhân của 16<br /> công trình, cụm công trình đoạt<br /> Giải thưởng.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> iii) Hoạt động của các hội đồng<br /> KH&CN còn bất hợp lý, nặng về Thành công này là kết quả của<br /> cảm tính; iv) Hoạt động quản lý sự chuẩn bị nhiều năm trên nền<br /> nhà nước về KH&CN đã có nhiều tảng rất vững, đó là kỹ thuật ghép<br /> tiến bộ nhưng vẫn còn những bất tạng của Việt Nam, cụ thể là Học<br /> cập. Qua đó, Thủ tướng đã nêu viện Quân y. Bên cạnh đó là sự<br /> lên 4 nhóm giải pháp mà ngành giúp đỡ tận tình, phối hợp đồng<br /> 9 công trình đoạt Giải thưởng<br /> KH&CN cần tập trung thực hiện bộ của nhóm y, bác sĩ Bệnh viện<br /> Hồ Chí Minh, 7 công trình đoạt<br /> gồm: 1) Tiếp tục đổi mới cơ chế, Đại học Okayama, Nhật Bản kể<br /> chính sách nhằm tháo gỡ những Giải thưởng Nhà nước về KH&CN từ quá trình chọn bệnh nhân, xét<br /> khó khăn cho phát triển KH&CN; đều có giá trị khoa học cao, hiệu nghiệm và tiến hành phẫu thuật.<br /> 2) Đầu tư phát triển nguồn nhân quả kinh tế - xã hội to lớn, đã và Đây không chỉ là kết quả của sự<br /> lực KH&CN chất lượng cao; 3) đang được ứng dụng vào nhiều hợp tác quốc tế mà còn khẳng<br /> Thu hút các nguồn lực cho phát lĩnh vực mũi nhọn của đời sống, định trình độ của các nhà khoa<br /> triển KH&CN nhằm thay đổi đóng góp mạnh mẽ cho phát triển học Việt Nam hoàn toàn có thể<br /> phương thức đầu tư từ Nhà nước kinh tế - xã hội của đất nước. Sự tiếp cận được các kỹ thuật tiên<br /> và doanh nghiệp với tỷ lệ 70-30 kiện được xét duyệt và tổ chức tiến nhất trong lĩnh vực ghép<br /> hiện nay thành 30-70; 4) Chú trao giải 5 năm một lần đã thực tạng, mở ra cơ hội sống cho nhiều<br /> trọng phát triển cơ sở hạ tầng cho sự trở thành ngày hội đáng nhớ bệnh nhân, giảm chi phí điều trị<br /> KH&CN. Thủ tướng cũng khẳng của các nhà khoa học. bệnh, góp phần vào việc bảo vệ<br /> định, Chính phủ luôn lắng nghe và chăm sóc sức khỏe nhân dân<br /> <br /> <br /> 5<br /> và sẵn sàng tìm mọi giải pháp Lần đầu tiên Việt Nam thực hiện ngày càng tốt hơn.<br /> <br /> <br /> <br /> 6<br /> để tháo gỡ những khó khăn của thành công ca ghép phổi từ<br /> ngành KH&CN, tạo mọi điều kiện người cho sống Xu hướng ứng dụng công nghệ<br /> tốt nhất để KH&CN đóng góp tối cao trong sản xuất nông nghiệp<br /> Ngày 21/2/2017, các bác sĩ<br /> đa cho phát triển kinh tế - xã hội<br /> Bệnh viện Quân y 103 - Học Nền nông nghiệp nước ta đã<br /> của đất nước.<br /> viện Quân y đã phối hợp với các có sự phát triển đầy ấn tượng trong<br /> Sự kiện đã thể hiện sự quan chuyên gia Nhật Bản thực hiện hơn 30 năm đổi mới vừa qua, thể<br /> tâm, chỉ đạo rất quyết liệt của thành công ca ghép phổi cho hiện rõ nhất, tập trung nhất là ở<br /> Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỗ: Từ một nước còn thiếu lương<br /> bệnh nhi Ly Chương Bình, 7 tuổi,<br /> về phát triển KH&CN trong năm thực trầm trọng những năm 80<br /> người dân tộc Dao ở huyện Quản<br /> qua và những năm tiếp theo. của thế kỷ XX trở về trước, hiện<br /> Bạ, tỉnh Hà Giang. 2 người cho<br /> <br /> <br /> 4<br /> nay Việt Nam về nhiều mặt đã<br /> Trao Giải thưởng Hồ Chí Minh, một phần phổi là bố và bác ruột<br /> được coi là cường quốc về xuất<br /> Giải thưởng Nhà nước về KH&CN của bệnh nhi. Đây là kết quả của khẩu nông lâm, thủy sản, năm<br /> đợt V đề tài “Nghiên cứu ghép thùy phổi 2016 đã có  10 mặt hàng nông<br /> Ngày 15/1/2017, Bộ KH&CN hoặc một phổi từ người cho sống lâm sản có kim ngạch xuất khẩu<br /> đã tổ chức Lễ trao Giải thưởng và người cho chết não” thuộc trên 1 tỷ USD (gạo, cao su, cà<br /> Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà Chương trình KC.10/16-20 do Bộ phê, tiêu, điều, chè, sắn, rau quả,<br /> nước về KH&CN đợt V cho các KH&CN giao Học viện Quân y thủy sản, gỗ và sản phẩm gỗ).<br /> nhà khoa học ưu tú, tiêu biểu của thực hiện. Kim ngạch xuất khẩu nông, lâm,<br /> <br /> <br /> <br /> 12 Soá 1 naêm 2018<br /> thuỷ sản đạt 32,1 tỷ USD, xuất từ dừa tươi” do Trung tâm Sinh về di tích, di vật thời kỳ Thăng<br /> siêu khoảng 7,6 tỷ USD. học thực nghiệm, Viện Ứng dụng Long (từ thời Lý, Trần đến thời<br /> công nghệ, Bộ KH&CN thực hiện. Lê, thế kỷ XV-XVIII), trong đó<br /> Đề tài đã nghiên cứu và áp dụng điểm nhấn quan trọng là giới<br /> thành công cho tỉnh Bến Tre nói thiệu về thời nhà Lý; trưng bày<br /> chung, Công ty TNHH chế biến giới thiệu về di tích, di vật thời kỳ<br /> dừa Lương Quới nói riêng. Đây Tiền Thăng Long, bao gồm thời<br /> là công trình nghiên cứu khoa Đại La (thế kỷ VII-IX) và thời Đinh<br /> học đầu tiên có hệ thống ở Việt - Tiền Lê (thế kỷ X), trong đó giới<br /> Nam về công nghệ tách dầu dừa thiệu cơ tầng văn hóa tạo dựng<br /> nguyên chất (VCO) từ dừa tươi nên nền Văn hóa Đại Việt.<br /> theo phương pháp ly tâm không<br /> Một trong những khu sản xuất nông nghiệp sử dụng nhiệt độ cao, không sử<br /> công nghệ cao của Tập đoàn Vingroup. dụng hoá chất trong quy trình<br /> Đề cập đến thành công sản xuất, chất lượng sản phẩm<br /> trong phát triển nông nghiệp đạt tiêu chuẩn quốc tế APCC.<br /> của nước ta, không thể không Lần đầu tiên ở Việt Nam áp dụng<br /> nhắc đến những đóng góp to dây chuyền sản xuất VCO quy<br /> lớn của KH&CN. KH&CN đã mô công nghiệp (1.000 l/h) từ<br /> có vai trò đặc biệt quan trọng dừa tươi bằng công nghệ không<br /> trong các thành tựu của ngành gia nhiệt. Nhờ đổi mới công nghệ Một số sản phẩm thời Lý được trưng bày.<br /> nông nghiệp. Chính KH&CN đã đã nâng cao giá trị gia tăng cho Nét mới mang tính đột phá của<br /> tạo ra các giống mới, các tiến sản phẩm VCO từ trái dừa: Tăng Dự án là đã đưa ra giải pháp công<br /> bộ KH&CN giúp nâng cao năng 25%, khoảng 1.000 USD/tấn sản nghệ trình chiếu hệ thống đèn cột<br /> suất, chất lượng cây trồng, vật phẩm (công nghệ ép lạnh 4.000 chiếu sáng minh hoạ hình ảnh 42<br /> nuôi trong sản xuất nông nghiệp. USD/tấn, công nghệ mới hơn cột gỗ của công trình kiến trúc<br /> Đã có một số mô hình sản xuất 5.000 USD/tấn), tăng 3,3 lần so cung điện thời Lý cùng hệ thống<br /> nông nghiệp theo hướng hiện đại với sản xuất dầu dừa tinh luyện tủ trưng bày di vật trong lòng di<br /> như sản xuất bò sữa của TH true (dầu dừa tinh luyện 1.500 USD/ tích và phim trình chiếu ngay<br /> Milk, của Vinamilk; sản xuất rau tấn). Sản phẩm đã đáp ứng được trong các không gian của di tích;<br /> của VinEco, sản xuất mía của yêu cầu của thị trường Mỹ và EU. nghiên cứu xây dựng nội dung,<br /> <br /> <br /> 7<br /> Hoàng Anh Gia Lai, sản xuất lúa kịch bản trình chiếu Mapping về<br /> Trưng bày “Những khám phá khảo<br /> của Lộc Trời… Các doanh nghiệp hình thái tường bao của kiến trúc<br /> cổ học dưới lòng đất Nhà Quốc<br /> lớn như TH, Vingroup, Hòa Phát… thời Lý rất sống động bằng công<br /> hội”<br /> đều khởi động các dự án đầu tư nghệ 3D; phỏng dựng mô hình<br /> phát triển nông nghiệp công nghệ Tại Văn bản số 855/TTg-KTN tháp Phật giáo và trưng bày hiện<br /> cao tại Hà Nam, Thái Bình…, tạo ngày 25/5/2010, Thủ tướng Chính vật liên quan đến tôn giáo trong<br /> một làn sóng đầu tư cho phát phủ đã giao Viện Khoa học Xã tủ kính, bên trên chiếu phim giới<br /> triển nông nghiệp ứng dụng công hội Việt Nam (nay là Viện Hàn thiệu vua Trần Nhân Tông qua<br /> nghệ cao trong sản xuất nông lâm Khoa học Xã hội Việt Nam) là bức tranh “Trúc Lâm Đại sĩ xuất<br /> nghiệp an toàn thực phẩm… cơ quan chủ trì tổ chức thực hiện sơn chi đồ” tạo sự sống động và<br /> Dự án “Trưng bày di tích, di vật ấn tượng cho không gian trưng<br /> Có rất nhiều đề tài nghiên cứu<br /> dưới tầng hầm Nhà Quốc hội”. bày. Dự án đã đầu tư rất nhiều<br /> khoa học trong lĩnh vực nông<br /> Sau gần 5 năm tổ chức thực hiện công sức trong việc nghiên cứu<br /> nghiệp đã triển khai đạt hiệu quả<br /> (2012-2017), Viện Nghiên cứu<br /> cao và chuyển giao thành công so sánh, thu thập tư liệu để có cơ<br /> Kinh thành (Viện Hàn lâm Khoa<br /> cho doanh nghiệp, một trong sở phục dựng lại hình thái kiến<br /> học Xã hội Việt Nam) đã hoàn<br /> những số đó phải kể đến là “Công trúc cung điện Việt Nam thời Lý<br /> thành Dự án.<br /> nghệ tách dầu dừa tinh khiết bằng công nghệ 3D; đã xây dựng<br /> bằng công nghệ không gia nhiệt Dự án đã trưng bày giới thiệu thành công 7 phim trình chiếu tại<br /> <br /> <br /> <br /> 13<br /> Soá 1 naêm 2018<br />  các không gian trưng bày ở 2 tầng tổng số 35 quốc gia/vùng lãnh dung liên quan cho Tuần lễ cấp<br /> hầm. thổ thuộc khu vực châu Á. cao APEC tại Đà Nẵng vào tháng<br /> Theo đánh giá của các đoàn 11/2017.<br /> khách tham quan trong và ngoài<br /> nước, đây là một bảo tàng độc<br /> đáo nhất ở nước ta hiện nay và là<br /> bảo tàng hiện đại đầu tiên ở châu<br /> Á. Dự án trưng bày này không chỉ<br /> đem lại một hình ảnh mới, đầy<br /> tính sáng tạo cho tòa Nhà Quốc<br /> hội Việt Nam, tạo nên hình ảnh<br /> biểu trưng độc đáo của sự tiếp<br /> nối, tôn vinh giá trị truyền thống, Một trong những điểm nhấn<br /> góp phần quan trọng trong việc quan trọng của Internet Việt Nam Trong năm APEC 2017, với tư<br /> minh chứng quy mô rộng lớn của là đã triển khai thành công mạng cách là Chủ tịch của SCSC 2017,<br /> khu Di sản Văn hóa thế giới - Khu viễn thông thế hệ mới - 4G. Nếu Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường<br /> Trung tâm Hoàng thành Thăng như mạng 1G là cố định, 2G là di Chất lượng (Bộ KH&CN) đã chủ<br /> Long - Hà Nội, đồng thời phục động (thoại), 3G: Lưỡng tính giữa trì và tổ chức thành công nhiều sự<br /> vụ thiết thực cho công tác quảng thoại và data (khuyết tật: lúc có kiện của SCSC trong  khuôn<br /> bá giá trị di sản, đáp ứng yêu cầu lúc không, thiếu ổn định) thì 4G là khổ Hội nghị quan chức cấp cao<br /> tham quan và hưởng thụ văn hóa (SOM 1, SOM 2, SOM 3). Tổng<br /> data, sử dụng công nghệ 4 thu, 4<br /> của nhân dân và khách quốc tế<br /> phát. Tính đến nay, đây là mạng cộng có 14 hội nghị/hội thảo đã<br /> tại tòa Nhà Quốc hội.<br /> lớn nhất, được đầu tư nhanh nhất được tổ chức với sự tham gia của<br /> <br /> <br /> 8<br /> trên thế giới. Như vậy, mặc dù hàng trăm đại biểu đến từ các cơ<br /> 20 năm Việt Nam chính thức kết Việt Nam là nước đứng thứ 160 quan tiêu chuẩn hóa quốc gia,<br /> nối mạng Internet toàn cầu về kinh tế trên thế giới nhưng lại các tổ chức quốc tế về tiêu chuẩn<br /> Cách đây 20 năm, ngày đầu tư một mạng viễn thông lớn đo lường chất lượng như ISO,<br /> 19/11/1997 đã đánh dấu cột mốc nhất thế giới. Viễn thông giờ đây IEC, APLAC, OIML... Tổng cục<br /> quan trọng trong lịch sử ngành không chỉ là viễn thông nữa, nó Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng<br /> thông tin truyền thông nước ta khi có thể xâm nhập vào mọi lĩnh vực đã tích cực, chủ động đưa ra<br /> Việt Nam mở cửa đón Internet. của đời sống xã hội, nhờ đó con<br /> Sáng kiến “Chia sẻ thực hành tốt<br /> Từ con số 0 vào những năm đầu người sẽ trở nên thông minh hơn,<br /> nhất về việc áp dụng tiêu chuẩn<br /> thập niên 90, hiện nay Việt Nam các thành phố sẽ trở nên thông<br /> và đánh giá sự phù hợp đối với<br /> đang sở hữu nền tảng hạ tầng minh hơn, quốc gia cũng trở nên<br /> thông minh hơn. đô thị thông minh trong khu vực<br /> viễn thông, công nghệ thông tin<br /> APEC” và đã được Ban Thư ký<br /> <br /> <br /> 9<br /> hiện đại, phủ rộng khắp lãnh thổ<br /> từ thành thị đến nông thôn, thậm APEC và các nền kinh tế thành<br /> Hoạt động KH&CN trong khuôn<br /> chí cả miền núi, hải đảo, hàng khổ năm APEC Việt Nam 2017 viên đánh giá cao. Hội thảo vừa<br /> trăm dịch vụ công trực tuyến thể hiện vai trò chủ động, sáng<br /> Bộ KH&CN là cơ quan đầu tạo của Việt Nam theo đúng ưu<br /> được triển khai ở mức độ 3, 4 tại<br /> mối quốc gia về hợp tác KH&CN<br /> nhiều địa phương, bộ, ngành, tiên của APEC 2017, vừa đáp<br /> trong Cơ chế hợp tác đối tác<br /> mang lại nhiều tiện ích, hiệu quả ứng được nhu cầu của các nền<br /> chính sách khoa học, công nghệ<br /> cho người dân và doanh nghiệp. và đổi mới (PPSTI). Trong năm kinh tế trong việc thúc đẩy phát<br /> Sau 20 năm phát triển, đến nay APEC Việt Nam 2017 đã tổ chức triển đô thị thông minh ?<br /> Việt Nam đã có 64 triệu người sử thành công Cuộc họp thường HH (tổng hợp)<br /> dụng mạng Internet, chiếm 67% niên của Cơ chế PPSTI-9 và<br /> dân số cả nước. Với con số này, PPSTI-10; tích cực phối hợp với<br /> Việt Nam là nước có lượng người Ủy ban Quốc gia APEC 2017,<br /> sử dụng Internet đứng thứ 12 trên Ban Thư ký APEC quốc tế và các<br /> toàn thế giới và đứng thứ 6 trong đơn vị liên quan chuẩn bị các nội<br /> <br /> <br /> <br /> 14 Soá 1 naêm 2018<br />