Ảnh hưởng của các thông số cấu trúc đến độ rủ của vải dệt kim single và Rib 1:1

NGHIÊN CỨU KHOA HỌC<br /> <br /> <br /> ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC THÔNG SỐ CẤU TRÚC ĐẾN ĐỘ RỦ<br /> CỦA VẢI DỆT KIM SINGLE VÀ RIB 1:1<br /> EFFECT OF THE PARAMETERS OF GEOMETRIC<br /> STRUCTURES ON DRAPE OF SINGLE AND RIB 1:1 FABRIC<br /> Nguyễn Thị Hiền1, Nguyễn Thị Hải Duyên2, Nguyễn Thị Hồi1<br /> Email: nthien.1981@gmail.com<br /> 1<br /> Trường Đại học Sao Đỏ<br /> 2<br /> Trường Đại học Công nghiệp Dệt May Hà Nội<br /> Ngày nhận bài: 5/5/2017<br /> Ngày nhận bài sửa sau phản biện: 23/8/2017<br /> Ngày chấp nhận đăng: 26/9/2017<br /> <br /> Tóm tắt<br /> Độ rủ của vải là một trong những đặc tính quan trọng cần quan tâm khi lựa chọn vải vào quá trình sản<br /> xuất hàng may mặc công nghiệp. Độ rủ góp phần điều chỉnh khả năng tạo dáng của sản phẩm may<br /> theo cơ thể người.<br /> Các nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng độ rủ phụ thuộc vào đặc tính cơ học của vải [2, 5]. Một số nghiên<br /> cứu khác chỉ ra rằng độ rủ chịu ảnh hưởng bởi nhiều các thông số cấu trúc của vải như mật độ sợi dọc,<br /> mật độ sợi ngang, chỉ số sợi, trọng lượng vải [6].<br /> Bài báo trình bày kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của các thông số cấu trúc của vải dệt kim loại vải<br /> Single và vải Rib 1:1 đến độ rủ vải như: mật độ sợi dọc, mật độ sợi ngang, trọng lượng vải đến hệ số<br /> độ rủ của vải Single và vải Rib 1:1. Mối quan hệ toán học giữa độ rủ của vải với mật độ sợi dọc và sợi<br /> ngang theo quy luật hàm bậc hai tuyến tính. Khi tăng khối lượng vải do tăng mật độ dệt hoặc giảm chỉ<br /> số sợi, hệ số độ rủ của vải tăng đáng kể. Vải Rib1:1 chặt chẽ hơn vải Single khi cùng chỉ số sợi, cùng<br /> kích thước vòng sợi và cùng mật độ dệt.<br /> Từ khóa: Vòng sợi; mật độ dệt; hệ số rủ.<br /> Abstract<br /> Drape of fabric is an important property to consider when choosing fabrics for production of industrial<br /> garments. Drape of fabric can help to adjust the form of garment products following human body.<br /> Recent findings in this field indicate that researchers have mostly been defining the phenomenon of<br /> draping on the basis of the mechanical characteristics of textiles [2, 5]. Some other studies indicate that<br /> drape is affected by many physical and mechanical properties of fabrics as warp density, weft density,<br /> yarn count, weight of fabric [6].<br /> This paper show the research’s result about effects of fabric’s parameters on drape of fabrics. In detail:<br /> effects of warp density, weft density and weight on drape of Single and Rib 1:1 fabrics. The results show<br /> that the mathematical relation between drape and warp, weft density is following the rule of polynomial<br /> order 2. When increase the weights by increasing yarn density or reducing yarn count cause increasing<br /> strongly the drape of fabrics. The result also shows that because of fabric structure so the drape<br /> coefficient of Rib1:1 fabric increases stronger than Single fabric’s.<br /> Keywords: Yarn loop; density of weaving; drag coefficient.<br /> <br /> <br /> 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Tính chất này phụ thuộc độ uốn theo nhiều hướng<br /> khác nhau.<br /> Độ rủ vải là sự biến dạng dưới sức nặng của chính<br /> tấm vải đó khi được treo lên. Khi treo tấm vải lên, Độ rủ góp phần điều chỉnh khả năng tạo dáng<br /> do trọng lượng bản thân, vải sẽ hình thành những của sản phẩm may theo cơ thể người. Một sản<br /> nếp lượn tròn, người ta gọi đó là độ rủ của vải. phẩm may mặc tùy mục đích sử dụng sẽ cần lựa<br /> <br /> <br /> 48 Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190. Số 3(58).2017<br />  LIÊN NGÀNH CƠ KHÍ - ĐỘNG LỰC<br /> <br /> chọn vải với độ rủ khác nhau. Trang phục nữ giới phòng thí nghiệm Viện Dệt may - Da giày và Thời<br /> độ rủ cao tạo độ mềm mại, uyển chuyển. Những trang trường Đại học Bách khoa Hà Nội.<br /> trang phục dành cho nam giới cần có độ rủ thấp - Thiết bị đo độ rủ Cusick:<br /> để tạo cho người mặc vẻ đẹp mạnh mẽ, khỏe<br /> khoắn nhưng không kém phần thanh lịch, sang<br /> trọng. Điều đó đã cho thấy độ rủ của vải là một<br /> trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến<br /> tính thẩm mỹ và chức năng của trang phục, tạo<br /> nên sự khác biệt giữa vải và các nguyên liệu dạng<br /> tấm khác.<br /> <br /> Xác định độ rủ của vải là một việc mang tính định<br /> lượng, hình dạng rủ không ổn định thường xuyên<br /> thay đổi bởi các yếu tố nội và ngoại lực, trong đó<br /> có các yếu tố đặc trưng cơ học. Nhiều công trình<br /> khoa học đã nghiên cứu các thông số cơ lý của<br /> Hình 1. Thiết bị đo độ rủ Cusick<br /> vải ảnh hưởng đến độ rủ hoặc nghiên cứu các<br /> phương pháp xác định đánh giá độ rủ của vải - Phương án thí nghiệm trong nghiên cứu thực<br /> nhằm phục vụ cho ngành công nghiệp may mặc nghiệm với hai biến đầu vào và một biến đầu ra,<br /> [2, 5]. Cho tới nay, tại Việt Nam việc nghiên cứu được thiết kế theo phương pháp quy hoạch thực<br /> về độ rủ của vải nhiều nhưng đối với vải dệt kim nghiệm trực giao của Box-Willson [1], gồm 10 thí<br /> chưa nhiều. nghiệm trong đó tiến hành 8 thí nghiệm ở nhân và<br /> 2 thí nghiệm ở trung tâm của quy hoạch. Sử dụng<br /> Bài báo này trình bày nghiên cứu ảnh hưởng của<br /> phần mềm Design Experts giải bài toán quy hoạch<br /> các thông số cấu trúc vải Single và vải Rib 1:1 đến<br /> thực nghiệm trực giao Box-Wilson.<br /> độ rủ của vải.<br /> Ảnh hưởng của các thông số mật độ sợi dọc Pd<br /> 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU và mật độ sợi ngang Pn tới độ rủ của vải Single<br /> 2.1. Nguyên vật liệu và Rib1:1 được xác định theo phương pháp quy<br /> hoạch thực nghiệm trực giao Box-Wilson. Ma trận<br /> - Nguyên liệu: Xơ bong 100%. Độ mảnh sợi Ne 30/1.<br /> thí nghiệm được biểu diễn ở bảng 1.<br /> - Kiểu dệt: Vải dệt kim Single và vải Rib 1:1. Bảng 1. Các biến số của ma trận thí nghiệm<br /> - Vải Single mật độ dọc 132; 140; 147 (hàng Biến Giá trị<br /> Thông số công nghệ<br /> vòng/100 mm). Mật độ ngang 177; 180; 183 (cột số -1 0 +1<br /> vòng/100 mm). Vải Single<br /> <br /> - Vải Rib 1:1 mật độ dọc 137; 144; 150 (hàng Mật độ dệt dọc<br /> X1 132 140 147<br /> vòng/100 mm). Mật độ ngang 124; 133; 143 cột (hàng vòng/100 mm)<br /> <br /> vòng/100 mm). Mật độ dệt ngang<br /> X2 177 180 183<br /> (cột vòng/100 mm)<br /> - Vải Single khối lượng 120 g/m đến 138 g/m và<br /> 2 2<br /> <br /> <br /> Rib 1:1 khối lượng 314 g/m2 đến 331 g/m2. Vải Rib 1:1<br /> <br /> 2.2 . Phương pháp nghiên cứu Mật độ dệt dọc<br /> X1 137 144 150<br /> (hàng vòng/mm)<br /> - Hệ số rủ của vải thí nghiệm được xác định theo<br /> tiêu chuẩn BS 5058:1973 trên thiết bị ASD-LAST<br /> Mật độ dệt ngang<br /> ký hiệu M213 trong điều kiện tiêu chuẩn (nhiệt X2 124 133 143<br /> (cột vòng/mm)<br /> độ = 25±2oC, độ ẩm 65±2%). Được thực hiện tại<br /> <br /> <br /> Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190. Số 3(58).2017 49<br />  NGHIÊN CỨU KHOA HỌC<br /> <br /> <br /> 3. KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN<br /> <br /> 3.1. Ảnh hưởng đồng thời của mật độ dệt dọc và mật độ dệt ngang tới độ rủ của vải dệt kim loại<br /> vải Single và Rib 1:1<br /> Bảng 2. Kết quả thực nghiệm hệ số độ rủ nhóm vải Single<br /> N x0 x1 x2 Pd Pn Hệ số rủ vải Single (%)<br /> 1 + + - 147 177 37,5<br /> 2 + + + 147 183 38,0<br /> 3 + - - 132 177 32,0<br /> 4 + - + 132 183 32,8<br /> 5 + 0 0 140 180 35,0<br /> 6 + 0 0 140 180 35,2<br /> 7 + + 0 147 180 37,8<br /> 8 + - 0 132 180 31,8<br /> 9 + 0 + 140 183 35,4<br /> 10 + 0 - 140 177 34,9<br /> Bảng 3. Kết quả thực nghiệm hệ số độ rủ nhóm vải Rib 1:1<br /> N x0 x1 x2 Pd Pn Hệ số rủ vải Single (%)<br /> 1 + + - 150 124 57,5<br /> 2 + + + 150 143 59,0<br /> 3 + - - 137 124 43,0<br /> 4 + - + 137 143 44,2<br /> 5 + 0 0 144 133 51,0<br /> 6 + 0 0 144 133 51,2<br /> 7 + + 0 150 133 58,2<br /> 8 + - 0 137 133 44,1<br /> 9 + 0 + 144 143 51,9<br /> 10 + 0 - 144 124 50,8<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 2. Ảnh hưởng của Pd và Pn Hình 3. Ảnh hưởng của Pd và Pn<br /> đến hệ số rủ vải Single đến hệ số rủ vải Rib 1:1<br /> Đồ thị không gian biểu diễn mối quan hệ ảnh Y1 = 35,04 + 2,78X1 + 0,31X2 – 0,17X12 + 0,18X22<br /> hưởng của mật độ sợi dọc và mật độ sợi ngang – 0,075X1X2<br /> đến hệ số rủ của hai nhóm vải được thể hiện trên R2 = 0,99<br /> hình 2 và hình 3.<br /> Y2 = 51,24 + 7,25X1 + 0,63X2 – 0,22X12 – 0,021X22<br /> Phương trình hồi qui thực nghiệm biểu diễn qui + 0,075X1X2<br /> luật ảnh hưởng của thông số mật độ sợi dọc Pd<br /> R2 = 0,98<br /> và mật độ sợi ngang Pn đến hệ số độ rủ của 2<br /> nhóm vải: Trong đó:<br /> <br /> <br /> 50 Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190. Số 3(58).2017<br />  LIÊN NGÀNH CƠ KHÍ - ĐỘNG LỰC<br /> <br /> X1: mật độ dệt dọc (hàng vòng/100 mm);<br /> X2: mật độ dệt ngang (cột vòng/100 mm);<br /> Y1: hệ số rủ vải Single;<br /> Y2: hệ số rủ vải Rib 1:1.<br /> - Phương trình hồi quy độ rủ của vải Single và vải<br /> Rib 1:1 có các hế số > 0, chứng tỏ mật độ dọc và<br /> mật độ ngang ảnh hưởng đến độ rủ của vải.<br /> - Đối với vải Single và Rib 1:1, nguyên liệu xơ<br /> bông, các hệ số của biến sợi dọc đều lớn hơn các<br /> hệ số của biến sợi ngang, điều này thể hiện mật Hình 5. Ảnh hưởng của khối lượng vải<br /> độ dệt dọc của vải ảnh hưởng đến hệ số độ rủ đến hệ số rủ vải bông Rib 1:1<br /> nhiều hơn mật độ dệt ngang.<br /> - Khối lượng vải tăng lên do mật độ dệt dọc và/<br /> - Khi tăng mật độ dệt dọc và mật độ dệt ngang, hệ hoặc mật độ dệt ngang tăng. Trong trường hợp<br /> số rủ của vải Rib 1:1 tăng nhanh hơn hệ số rủ của tăng mật độ dệt sẽ làm cho vị trí các sợi nằm sát<br /> vải Single, điều này là do vải Rib 1:1 có kết cấu với nhau hơn trong vải, liên kết giữa các sợi cấu<br /> chặt chẽ hơn vải Single, các sợi dọc và sợi ngang tạo vải chặt chẽ và ổn định hơn, do vậy làm giảm<br /> của vải Rib 1:1 liên kết nằm sát với nhau hơn nên độ uốn và tăng độ cứng của vải dẫn đến độ rủ của<br /> độ cứng của vải cao hơn so với vải Single. vải giảm.<br /> 3.2. Ảnh hưởng của khối lượng vải tới độ rủ 4. KẾT LUẬN<br /> của vải - Phương trình hồi quy độ rủ của vải Single và vải<br /> Phương trình toán học hồi quy thực nghiệm ảnh Rib 1:1 các hệ số đều có ý nghĩa thống kê. Mật<br /> hưởng của khối lượng đến hệ số độ rủ của vải độ dọc và mật độ ngang ảnh hưởng đến độ rủ<br /> bông Single và Rib 1:1: của vải.<br /> - Khi tăng mật độ dệt dọc và mật độ dệt ngang, hệ<br /> Y1 = 0,355x – 10,33 R2 = 0,97<br /> số rủ của vải Rib 1:1 tăng nhanh hơn hệ số rủ của<br /> Y2 = 3,3x + 56 R2 = 0,99 vải Single.<br /> Trong đó: - Hệ số rủ của vải Single và Rib1:1 thay đổi khi<br /> x: khối lượng vải; khối lượng vải khác nhau. Khi khối lượng vải tăng<br /> Y1: hệ số rủ vải Single; thì hệ số độ rủ tăng, độ rủ của vải giảm.<br /> <br /> Y2: hệ số rủ vải Rib 1:1.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> Đối với vải bông 100% Single và vải Rib 1:1, khi [1]. Trần Thị Dung (2011). Xây dựng phương pháp đánh<br /> gia tăng khối lượng vải thì hệ số rủ của vải tăng giá độ rủ của vải. Viện Dệt May.<br /> (hình 4, hình 5), có nghĩa là khi khối lượng vải [2]. Harumi Morooka and Masako Niwa (1976). Relation<br /> tăng lên thì độ rủ của vải giảm. between Drape Coefficients and Mechanical Properties<br /> of Fabrics. J. Text. Mach. Soc. Japan, 22, p.67.<br /> Khối lượng vải Single tăng 17% thì hệ số rủ của [3]. Hu, J., and Chan, Y.F (1998). Effect of Fabric<br /> vải tăng 6%. Vải Rib 1:1 tỷ lệ là 17% và 4%. Mechanical Properties on Drape. Textile Research<br /> Journal, 68 (1), p. 57-64.<br /> [4]. Narahari Kenkare and Traci May-plumlee. Mechanics<br /> of Fabric Drape, part 1: Drape of Fabrics. College of<br /> Textiles, North Carolina State University, box 8301,<br /> Raleigh, NC, 27695-8301, USA.<br /> [5]. T.W. Shyr, P.N. Wang, K.B (2007). Cheng. A<br /> Comparison of the Key parameters Affecting the<br /> Dynamic and Static Drape Coefficients of Natural-<br /> Fiber Woven Fabrics by a Newly Devised Dynamic<br /> Drape Automatic Measuring System. Fibers and<br /> Textile in Eastern Europe July/September 2007,<br /> vol.15, No.3.<br /> [6]. Tatiana Sarac1*, Jovan Stepanovic 1. Goran<br /> Hình 4. Ảnh hưởng của khối lượng vải Demboski2, Vasilije Petrovic3 (2015). Fabric draping<br /> đến hệ số rủ vải bông Single and cotton fabric structure relation analysis. Advanced<br /> technologies, 4(1) (2015), p. 84 - 88.<br /> <br /> <br /> <br /> Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190. Số 3(58).2017 51<br />