Ảnh hưởng của nhiệt độ chuồng nuôi đến một số chỉ tiêu sinh lý ở lợn yorkshire và con lai F1 (MC X Y) nuôi thịt

TAP CHI KHOA HOC, Đai hoc Huê, Sô 46, 2008<br /> ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ́ ́<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ẢNH HƯỞNG CỦA NHIỆT ĐỘ CHUỒNG NUÔI ĐẾN MỘT SỐ CHỈ TIÊU <br /> SINH LÝ Ở LỢN YORKSHIRE VÀ CON LAI F1 (MC X Y) NUÔI THỊT<br /> Lê Văn Phước , Lê Đức Ngoan<br /> Trường Đại học Nông Lâm, Đại học Huế <br /> Nguyễn  Kim Đường <br /> Đại học Vinh <br /> TÓM TẮT<br /> Thí nghiệm được tiến hành trên giống thuần Yorkshire và con lai với lợn Móng Cái nhằm  <br /> đánh giá  ảnh hưởng của nhiệt độ  chuồng nuôi đến một số  chỉ  tiêu sinh lý của chúng. Kết quả  <br /> nghiên cứu cho thấy có sự  tương quan chặt chẽ giữa nhiệt độ không khí và tần số hô hấp ở cả 2  <br /> loại lợn (R2>0,8). Tuy nhiên, sự tăng tần số hô hấp của lợn thuần nhanh hơn lợn lai F 1 (MC x Y);  <br /> tần số hô hấp tăng mạnh khi nhiệt độ không khí >300C (đối với lợn F1 (MC x Y), trong khi đối với  <br /> lợn Yorkshire >270C. Khi tăng nhiệt độ không khí thì làm giảm nhịp tim (R2 = 0,61­0,78). Nhịp tim  <br /> giảm khi nhiệt độ không khí >300C (đối với lợn F1  (MC x Y), và > 270C (đối với lợn Yorkshire).  <br /> Thân nhiệt của 2 nhóm lợn ở 2 giai đoạn sinh trưởng trong điều kiện nhiệt độ chuồng nuôi thay  <br /> đổi từ 18­380C khá ổn định 0,079 (lợn F1 (MC x Y) và 0,0880C (lợn Yorkshire) khi nhiệt độ không  <br /> khí tăng 10C.<br /> Từ khóa: Nhiệt độ, Móng Cái, Yorkshire, hô hấp, nhịp tim, thân nhiệt <br /> I. ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Trong thực tế chăn nuôi, kiểu hình của cá thể, của giống và mối quan hệ P = G + <br /> E (P: kiểu hình; G: kiểu gene; E: môi trường) là vấn đề  luôn được đặt ra. Mỗi kiểu <br /> gene trong những điều kiện ngoại cảnh sẽ  cho ra một kiểu hình nhất định. Nói cách  <br /> khác, kiểu hình là kết quả của mối tương tác giữa kiểu gene và điều kiện ngoại cảnh. <br /> Trong các điều kiện ngoại cảnh thì các yếu tố môi trường, đặc biệt là nhiệt độ <br /> và độ ẩm không khí là hai yếu tố thường xuyên tác động lên con vật. Đã có nhiều công <br /> trình nghiên cứu về mối quan hệ này như Straub và cs (1976), Colin và cs (2002), Trần <br /> Thị Dân và cs (2004), Huynh và cs (2005).<br /> Nhiều nghiên cứu cho rằng lợn nhập nội, trong đó có Yorskhire, mẫn cảm hơn  <br /> với sự  thay đổi môi trường (Straub và cs, 1976). Tuy lợn Yorkshire được nhập vào <br /> Việt Nam rất lâu và đã sử dụng để lai tạo với lợn nội, trong đó có Móng Cái, cho con  <br /> lai F1 làm sản phẩm thịt, nhưng các nghiên cứu về lĩnh vực này còn quá ít. Chỉ có một <br /> số  công bố  gần đây của Trần Thị  Dân và Huỳnh Thị  Thanh Thủy (2004), Lê Văn <br /> Phước và cs (2004, 2005)...  <br /> Để góp phần tư liệu hóa và giúp người chăn nuôi hoàn thiện hơn quy trình nuôi <br /> các nhóm lợn nói trên, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “ảnh hưởng của nhiệt độ <br /> chuồng nuôi đến một số  chỉ  tiêu sinh lý  ở  lợn Yorkshire và con lai F1 (MC x Y) nuôi <br /> thịt”. <br /> II. VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> 2.1. Vật liệu nghiên cứu<br /> Nghiên cứu được tiến hành trên 9 lợn thuần Yorkshire và 9 lợn lai F 1 (MC x Y) <br /> nuôi thịt 75 ngày tuổi với khối lượng tương  ứng là 20kg/con và 30 kg/con. Lợn đực  <br /> được thiến và lợn cái không bị hoạn. <br /> Thí nghiệm kéo dài 90 ngày, tương ứng với 2 giai đoạn sinh trưởng (sau cai sữa và <br /> vỗ  béo). Trước khi đưa vào thí nghiệm tất cả  lợn đã được tiêm phòng các bệnh phổ <br /> biến như phó thương hàn, dịch tả, tụ huyết trùng và được tẩy giun sán.<br /> 2.2. Nội dung và phương pháp nghiên cứu<br /> Nhịp thở và nhịp tim của lợn thí nghiệm được xác định bằng ống nghe vào buổi <br /> sáng, và thân nhiệt được đo ở hậu môn bằng nhiệt kế cùng lúc với xác định nhịp tim.<br /> Nghiên cứu được triển khai  ở  trại Trung tâm Nghiên cứu Vật nuôi Thủy An <br /> thuộc khoa Chăn nuôi Thú y ­Trường Đại học Nông Lâm Huế từ năm 2003­2005.<br /> Tất cả số liệu được xử lý trên phần mềm MINITAB version 13.2 (2000). Số liệu <br /> trình bày là giá trị bình quân gia quyền. <br /> III. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN<br /> 3.1.  Ảnh hưởng của nhiệt độ không khí đến tần số hô hấp của lợn <br /> * Lợn F1 (MC x Y) sau cai sữa (20­40kg) : Số  liệu (đồ  thị  3.1) cho thấy, t ương quan <br /> giữa nhiệt độ không khí và tần số hô hấp là chặt chẽ (R2 = 0,82). Mức độ tăng tần số hô <br /> hấp của lợn khi nhiệt độ  không khí tăng 10C trong khoảng 18­200C là 1 nhịp/phút; 20­<br /> 250C là 2 nhịp/phút; 25­300C  là 3,5 nhịp/phút; 30­350C là 5 nhịp/phút và 36­380C là 6 <br /> nhịp/phút. Trong khoảng nhiệt độ  300C) thì tần số hô hấp của lợn thực sự tăng nhanh (đồ thị 3.3).<br /> Khi nhiệt độ  không khí tăng thêm 10C: trong khoảng 18­200C thì tần số  hô hấp <br /> tăng 1 nhịp/phút; 20­250C tăng 2 nhịp/phút; 25­300C tăng 4 nhịp/phút; 30­350C tăng 6 <br /> nhịp/phút và 35­380C tăng 7 nhịp/phút. <br /> Như vậy, khi nhiệt độ không khí tăng từ 18 lên đến 38 0C, tần số hô hấp của lợn  <br /> Yorkshire tăng khoảng 4,6 lần, tương tự lợn F 1 (MC x Y) 40­90kg. Có tương quan rất <br /> chặt chẽ  giữa biến thiên của nhiệt độ  không khí và tần số  hô hấp của lợn Yorkshire  <br /> 30­50kg (R2 = 0,8841).<br /> * Lợn Yorkshire giai đoạn vỗ béo (50­100kg): Khi nhiệt độ không khí từ 180C lên <br /> đến 380C tần số hô hấp của loại lợn này tăng khoảng 4,5 lần (đồ thị 3.4). Tương quan  <br /> giữa tần số hô hấp của lợn và nhiệt độ  không khí rất chặt chẽ  (R2  = 0,911). Kết quả <br /> này cũng phù hợp với đặc điểm sinh lý của động vật có khối lượng lớn yêu cầu nhiệt  <br /> độ thích hợp thấp hơn so với động vật có khối lượng nhỏ. <br /> Cứ  tăng 10C trong khoảng 18­200C tần số  hô hấp chỉ  tăng 0,3 nhịp/phút; 20­<br /> 250C tăng 2 nhịp/phút, 25­300C tăng đến 5 nhịp/phút; 30­350C tăng 7,5 nhịp/phút và 35­<br /> 380C tăng 9,5 nhịp/phút. Nhiệt độ không khí >250C thì tần số hô hấp lợn Yorkshire 50­<br /> 100 kg đã bắt đầu tăng mạnh. Trong 4 nhóm lợn nghiên cứu thì đây là nhóm lợn có <br /> phản ứng mạnh nhất với nhiệt độ không khí cao.<br /> Nhìn chung, khi nhiệt độ  không khí thấp  <br /> 270C, nhịp tim lợn F1 40­90 kg tăng chậm lại. Có tương quan tương đối chặt giữa nhiệt độ <br /> không khí và nhịp tim của lợn (R2 = 0,6952).<br />  *  Đối với lợn Yorkshire sau cai sữa (30­50kg): Khi tăng nhiệt độ  không khí thêm <br /> 1 C,   trong   khoảng   18­200C   nhịp   tim   của   lợn   tăng   3,5   nhịp/phút,   20­300C   tăng   3 <br /> 0<br /> <br /> nhịp/phút, 30­380C chỉ tăng 2 nhịp/phút. Trong khoảng nhiệt độ không khí  > 270C, nhịp <br /> tim có tăng nhưng tăng chậm.<br /> Như   vậy,   khi   nhiệt   độ   không   khí   tăng   từ   18   lên   đến   380C   nhịp   tim   của   lợn <br /> Yorkshire tăng (R2 = 0,707) gấp 2 lần, thấp hơn nhiều so với mức tăng tần số hô hấp. <br />    <br /> 120<br /> 120<br /> 100<br /> 100<br /> 80<br /> 80<br /> NhÞp tim (lÇn/phót)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 60<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> NhÞp tim (lÇn/phót)<br /> 60<br /> 40 Y(30-50) = -0,057x2 + 5,907x - 25,057 40<br /> R2 = 0,707 Y(50-100) = -0,0625x2 + 5,8789x - 25,911<br /> 20<br /> 20 R2 = 0,6159<br /> 0<br /> 0<br /> 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38<br /> 0<br /> NhiÖt ®é kh«ng khÝ( C) 0<br /> NhiÖt ®é kh«ng khÝ( C)<br /> <br /> Đồ thị 3.7: Ảnh hưởng của nhiệt độ không khí                Đồ thị 3.8: Ảnh hưởng của nhiệt độ không <br /> khí <br />    đến nhịp tim ở lợn Yorkshire 30­50kg                     đến nhịp tim ở lợn Yorkshire 50 ­100kg<br /> * Lợn Yorkshire giai đoạn vỗ  béo (50­100kg):  Khi tăng nhiệt độ  không khí <br /> thêm 1 C, trong khoảng 18­200C nhịp tim của lợn tăng 3,5 nhịp/phút, 20­50C tăng 3 <br /> 0<br /> <br /> nhịp/phút,  30­380C chỉ  tăng chưa đến 2 nhịp/phút. Trong khoảng nhiệt độ  không khí  <br /> khảo sát (18­380C) thì nhịp tim lợn Yorkshire 50­100 kg chỉ  tăng 1,8 lần. Kết quả  cho <br /> thấy khi nhiệt độ không khí >250C nhịp tim tăng chậm.<br /> 3.3.3. Ảnh hưởng của nhiệt độ không khí đến thân nhiệt của lợn<br />  <br /> 40,5  <br /> 40,5<br /> Y(F1) = 0,0037x2 - 0,1283x + 39,5 2<br /> Y(Y) = 0,0051x  ­ 0,1973x + 40,181<br /> 40,0 2 2<br /> R = 0,7411 40,0 R  = 0,8361<br /> 0 C)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 39,5<br /> C)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 39,5<br /> 0<br /> Thán nhiãût(<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 39,0<br /> 39,0<br /> Thán nhiãût(<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 38,5<br /> 38,5<br /> 38,0<br /> 38,0<br /> 37,5<br /> 37,5<br /> 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38<br /> Nhiãûtâäükhäng khê(0C) Nhiãûtâäükhäng khê(0C)<br /> Đồ thị 3.9: Ảnh hưởng của nhiệt độ không khí       Đồ thị 3.10: Ảnh hưởng của nhiệt độ không khí   <br /> đến thân nhiệt ở lợn F1 (MC x Y)                                 đến thân nhiệt ở lợn  Yorkshire <br /> Trong tất cả các chỉ tiêu sinh lý của động vật đẳng nhiệt nói chung và lợn nói <br /> riêng thì thân nhiệt là một trong những chỉ tiêu khá ổn định.<br /> * Lợn F1 (MC x Y): Trong khoảng nhiệt độ không khí 18­200C thân nhiệt của lợn <br /> F1 (MC x Y)  ổn định  ở mức 38,40C; nhiệt độ  không khí từ  20­250C thì thân nhiệt của <br /> lợn dao động trong khoảng từ 38,4­38,60C (thân nhiệt tăng khoảng 0,040C khi nhiệt độ <br /> không khí tăng 10C); nhiệt độ không khí từ 25­300C thì thân nhiệt của lợn tăng khoảng <br /> 0,070C khi nhiệt độ  không khí tăng 10C. Khoảng nhiệt độ  không khí 30­350C thì thân <br /> nhiệt của lợn tăng từ 38,99­39,540C (tức là tăng khoảng 0,110C khi nhiệt độ không khí <br /> tăng 10C) và khi nhiệt độ không khí tăng từ 35­380C trong khảo sát, thân nhiệt của lợn <br /> tăng khoảng 0,140C khi nhiệt độ không khí tăng 10C. <br /> Như  vậy, khi nhiệt độ  không khí tăng từ  18 0C cho đến 380C, thì cứ  tăng nhiệt <br /> độ  không khí lên 10C, thân nhiệt của lợn F1 (MC x Y) tăng khoảng 0,0790C. Mức độ <br /> tăng thân nhiệt của lợn F1 (MC x Y) thực sự mạnh khi nhiệt độ không khí >300C.<br /> Kết quả  này cũng khá phù hợp với nhận xét của  Quinou và Noblet (1999), <br /> Colin và cs (2002) là đối với lợn thịt >22kg tốc độ  tăng thân nhiệt khoảng 0,08 0C/10C <br /> (ở nhiệt độ không khí dao động từ 25­330C). Cũng như kết quả nghiên cứu của Huynh, <br /> T.T.T. và cs (2005) là thân nhiệt của lợn tăng thực sự khi nhiệt độ không khí >26,10C.<br /> * Lợn Yorkshire: Trong khoảng nhiệt độ  môi trường nghiên cứu, mối quan hệ <br /> giữa nhiệt độ  môi trường và thân nhiệt khá chặt chẽ  (R2  = 0,8361). Trong khoảng <br /> nhiệt độ  môi trường 18­200C thân nhiệt của lợn  ổn định  ở  mức 38,280C; nhiệt độ <br /> không khí từ  20­250C thì thân nhiệt của lợn dao động trong khoảng từ  38,28­38,440C <br /> (thân nhiệt tăng khoảng 0,030C khi nhiệt độ không khí tăng 10C); nhiệt độ không khí từ <br /> 25­300C thì thân nhiệt của lợn tăng khoảng 0,08 0C khi nhiệt độ  không khí tăng 10C. <br /> Khoảng nhiệt độ  không khí 30­350C thì thân nhiệt của lợn tăng từ  38,85­39,520C (tức <br /> là tăng khoảng 0,130C khi nhiệt độ không khí tăng 10C) và khi nhiệt độ không khí tăng <br /> từ  35­380C trong khảo sát, thân nhiệt của lợn tăng khoảng 0,18 0C khi nhiệt độ  không <br /> khí tăng 10C. <br /> Trong khoảng nhiệt độ  không khí khảo sát từ  180C ­ 380C, thì cứ  tăng nhiệt độ <br /> không khí lên 10C, thân nhiệt của lợn Yorkshire tăng khoảng 0,0880C. Mức độ  tăng <br /> thân nhiệt của lợn này thực sự mạnh khi nhiệt độ không khí >270C<br /> IV.  KẾT LUẬN<br /> ­ Giữa nhiệt độ  không khí và tần số hô hấp ở cả  2 loại lợn có tương quan chặt  <br /> chẽ (R >0,8). Tần số hô hấp tăng mạnh khi nhiệt độ không khí > 300C (lợn F1 (MC x Y) <br /> 2<br /> <br /> sau cai sữa), >270C (lợn F1  (MC x Y) vỗ  béo và lợn Yorkshire sau cai sữa); >250C (lợn <br /> Yorkshire vỗ béo).<br />  ­ Tương quan giữa nhiệt độ  không khí và nhịp tim ở các loại lợn là tương đối  <br /> chặt chẽ  (R2 = 0,61­0,78). Mức độ  tăng nhịp tim giảm khi nhiệt độ  không khí >300C <br /> (lợn F1 (MC x Y) sau cai sữa), > 27 0C (lợn F1 (MC x Y) vỗ béo và lợn Yorkshire sau cai  <br /> sữa), > 250C (lợn Yorkshire vỗ béo).<br /> ­ Trong khoảng nhiệt độ không khí khảo sát, thân nhiệt của lợn khá ổn định, chỉ <br /> tăng 0,0790C đối với lợn F1 (MC x Y) và 0,0880C khi nhiệt độ không khí tăng 10C.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Trần Thị Dân và Huỳnh Thị Thanh Thủy. Thay đổi sinh lý, tăng trưởng và hành vi  <br /> của lợn thịt với hai kiểu làm mát, Tạp chí Chăn nuôi, 1 [59], (2004) 7­10.<br /> 2. Colin, A., Maria­Joao Vaz and Jean Le Dividich.  Effects of high temperature on  <br /> body temperature and hormonal adjustments in piglets, Nutrition Development, 42, <br /> (2002) 45­53.<br /> 3. Huynh, T. T. T., Aarnink, A. J. A. and Verstegen, M. W. A. Reactions of pigs to a  <br /> hot environment, In: Proceedings of the Seventh International Symposium (Beijing, <br /> China). WWW.asabe.org. (2005) <br /> 4. Marple,   D.   N.,   Jones,   D.   J.,   Alliston,   C.   W.,   Forrest,   J.   C.  Physiological   and <br /> endocrinological changes in response to terminal heat stress in swine,  Journal of <br /> Animal Science, 39, (1974) 79­82.<br /> 5. Qiuniou,   N.,   Noblet,   J.  Influence   of   high   temperature   on   performance   of  <br /> multiparous lactating sow, Journal of Animal Science, 77 (1999) 2124­2134.<br /> 6. Straub,   G.,   Weniger,   J.   H.,   Tawfik,   E.   S.,   Steinhau,   D.  The   effect   of   high  <br /> environmental   temperature   on   fattening   performance   and   growth   of   boars, <br /> Liverstock Production Science, 33, (1976) 65­74.<br /> <br /> THE EFFECTS OF AIR TEMPERATURE ON SOME PHYSIOLOGYCAL <br /> PARAMETERS IN PURE YORKSHIRE AND F1 (MC X Y) <br /> GROWING AND FINISHING PIGS<br /> Le Van Phuoc, Le Duc Ngoan <br /> College of Agriculture and Forestry, Hue Universiry <br /> Nguyen  Kim Duong<br /> Vinh University<br /> SUMMARY<br /> Nine   Yorkshire   and   9   crossbred   F1  (MC   x   Y)   at   75   days   of   age   were   physiologically  <br /> investigated.   The   results   of   the   study   show   that,   there   is   a   close   correlation   between   the   air  <br /> temperature and the respiration rhythm and  heart rhythm of two pig genotype (R 2>0.6­0.8). The <br /> respiration   rhythm   of   pigs   strongly   increases   when   the     air   temperatureis   higher   than   300C <br /> (growing F1 (MC x Y), higher than 270C (finishing F1 (MC x Y) and growing Yorkshire) and higher  <br /> than   250C   (finishing   Yorkshire).   The   speed   of   heart   rhythm   quickly   increased   when   the   air  <br /> temperature was upto 300C (growing F1  (MC x Y), higher than 270C (finishing F1  (MC x Y) and  <br /> growing Yorkshire),  higher than 250C (finishing Yorkshire),  and slowly  increased below those  <br /> temperatue points. The body temperature of both pure breed and crossbred pigs was not effected by  <br /> the   temperatue of 18­360C. Hhowever, it was increased about 0.079 (F 1  (MC x Y) and 0,0880C <br /> (Yorkshire) when the air temperature increased by 10C.<br /> Key   words:   Temperature,   Mongcai,   Yorkshire,   respiratory   rate,   heart   rhythm,   body  <br /> temperature.<br />