intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Ảnh hưởng của nhiệt độ và độ ẩm đến một số đặc điểm hình thái, sinh học của loài bọ rùa sáu vằn Menochilus sexmaculatus (Fabricius, 1781) (Coleoptera: Coccinellidae)

Chia sẻ: Minh Minh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

Thêm vào BST
Báo xấu
34
lượt xem 3
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài báo trình bày ảnh hưởng của 2 điều kiện ở nhiệt độ 21,40 oC, độ ẩm 74 phần trăm và ở 30,3 oC độ ẩm 77 phần trăm đến đặc điểm hình thái và vòng đời, sức đẻ trứng, nhịp điệu đẻ trứng và tỉ lệ trứng nở của bọ rùa sáu vằn Menochilus sexmaculatus trong phòng thí nghiệm.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Ảnh hưởng của nhiệt độ và độ ẩm đến một số đặc điểm hình thái, sinh học của loài bọ rùa sáu vằn Menochilus sexmaculatus (Fabricius, 1781) (Coleoptera: Coccinellidae)

  1. JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE Natural Sci., 2013, Vol. 58, No. 3, pp. 111-121 This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vn ẢNH HƯỞNG CỦA NHIỆT ĐỘ VÀ ĐỘ ẨM ĐẾN MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI, SINH HỌC CỦA LOÀI BỌ RÙA SÁU VẰN Menochilus sexmaculatus (Fabricius, 1781) (COLEOPTERA: COCCINELLIDAE) Bùi Minh Hồng Khoa Sinh học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội Tóm tắt. Bài báo trình bày ảnh hưởng của 2 điều kiện ở nhiệt độ 21,40 o C, độ ẩm 74% và ở 30,3 o C độ ẩm 77% đến đặc điểm hình thái và vòng đời, sức đẻ trứng, nhịp điệu đẻ trứng và tỉ lệ trứng nở của bọ rùa sáu vằn Menochilus sexmaculatus trong phòng thí nghiệm. Ở điều kiện nhiệt độ trung bình 30,3 o C, độ ẩm trung bình 77% kích thước chiều dài, chiều rộng của các pha phát dục của M. sexmaculatus lớn hơn khi nuôi trong điều kiện nhiệt độ trung bình 21,4 o C, độ ẩm trung bình 74%. Ở điều kiện nhiệt độ 21,4 o C và độ ẩm 74%, vòng đời của M. sexmaculatus là 28,50 ngày, con cái đẻ trung bình 102,1(quả trứng/ngày) và tỉ lệ trứng nở 76,79%. Trong khi đó ở điều kiện nhiệt độ 30,3 o C vòng đời của M. sexmaculatus là 19,77 ngày, con cái đẻ trung bình 207,3 (quả trứng/ngày) và tỉ lệ trứng nở 90,79%. Nhịp điệu đẻ trứng và số lượng trứng lớn hơn khi nuôi ở điều kiện nhiệt độ trung bình 21,4 o C, độ ẩm trung bình 74%. Từ khóa: Menochilus sexmaculatus, bọ rùa sáu vằn, đặc điểm hình thái, vòng đời, biện pháp sinh học. 1. Mở đầu Họ bọ rùa Coccinellidae (Insecta: Coleoptera) có số lượng loài lớn và phân bố phổ biến trên thế giới, một số loài trong họ này là côn trùng bắt mồi ăn thịt chính hạn chế mật độ các loài rệp và những loài côn trùng có kích thước nhỏ khác hại cây trồng trong sản xuất nông nghiệp [5, 6]. Việc phòng trừ các loại sâu hại nói chung và rệp muội nói riêng là vô cùng quan trọng. Cho đến nay người nông dân vẫn dựa chủ yếu vào biện pháp hóa học vì trên thực tế hiệu quả phòng trừ cao, có thể giải quyết nhanh những trận dịch lớn, sử dụng đơn giản, thuận tiện. Tuy nhiên việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật kéo dài và lạm dụng thuốc bảo Ngày nhận bài: 2/5/2013. Ngày nhận đăng: 18/6/2013. Tác giả liên lạc: Bùi Minh Hồng, địa chỉ e-mail: bui_minhhong@yahoo.com 111
  2. Bùi Minh Hồng vệ thực vật đã gây nên những hậu quả khôn lường như dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trong nông phẩm, suy giảm sự đa dạng sinh học của hệ sinh thái đồng ruộng, đặc biệt giết hại quần thể thiên địch, đồng thời làm phát sinh tính kháng thuốc của sâu hại làm tăng chi phí phòng trừ đặc biệt ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe của con người và môi trường [2, 4]. Để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, bảo vệ sức khỏe con người và hệ sinh thái đồng ruộng, các nhà khoa học đã nghiên cứu biện pháp sinh học dựa trên cơ sở sử dụng thiên địch trong đó có bọ rùa bắt mồi ăn thịt để điều hòa số lượng các loài sâu hại nói chung và rệp muội nói riêng [3]. Hiện nay nhiều công trình nghiên cứu về bọ rùa đã được công bố song chủ yếu chỉ dừng lại ở mức điều tra thành phần, phân bố các loài bọ rùa, còn vấn đề nghiên cứu ảnh hưởng điều kiện độ ẩm, nhiệt độ tới sinh trưởng và phát triển của một loài cụ thể còn ít. Bài báo này cung cấp một số dẫn liệu về ảnh hưởng của nhiệt độ và độ ẩm đến một số đặc điểm hình thái, sinh học của bọ rùa sáu vằn M. sexmaculatus nuôi trong phòng thí nghiệm. 2. Nội dung nghiên cứu 2.1. Thời gian, địa điểm, vật liệu và phương pháp nghiên cứu - Thời gian nghiên cứu: Chúng tôi tiến hành nghiên cứu từ tháng 05 năm 2012 đến tháng 03 năm 2013. - Địa điểm nghiên cứu: + Địa điểm thu mẫu: Tại khu trồng rau của huyện Từ Liêm Hà Nội, tiến hành thu bắt bọ rùa sáu vằn (M. sexmaculatus). + Địa điểm thí nghiệm: Tại phòng thí nghiệm Bộ môn Động vật học, Trường Đại học Sư Phạm Hà Nội. - Vật liệu: + Rệp bông A. gossypii. + Bọ rùa sáu vằn Menochilus sexmaculatus. + Dụng cụ thí nghiệm: Kính lúp 2 mắt soi nổi côn trùng, kính hiển vi có gắn máy ảnh kỹ thuật số; la men; Tủ lạnh, tủ định ôn, máy đo nhiệt độ, độ ẩm trong phòng; Lồng nuôi sâu, ống nghiệm, hộp nuôi sâu. - Phương pháp nghiên cứu: + Phương pháp nghiên cứu ngoài đồng ruộng: Phương pháp thu mẫu vật được tiến hành bằng tay, vợt côn trùng ngẫu nhiên trên các cây rau, để thu thập bọ rùa sáu vằn M. sexmaculatus theo QCVN 01-38: 2010/BNNPTNT [1]. + Phương pháp nghiên cứu trong phòng thí nghiệm: Thí nghiệm ảnh hưởng của các mức nhiệt độ và độ ẩm đến đặc điểm hình thái, sinh học của M. sexmaculatus được tiến hành theo QCVN 01-38: 2010/BNNPTNT [1], để đo đếm kích thước cơ thể các pha phát 112
  3. Ảnh hưởng của nhiệt độ và ẩm độ đến một số đặc điểm hình thái, sinh học của loài bọ rùa... dục, theo dõi thời gian phát dục của các pha, sức đẻ trứng/(con cái), tỉ lệ trứng nở và nhịp điệu đẻ trứng/ cái. Các thí nghiệm được bố trí hoàn toàn ngẫu nhiên (RCB) và được nhắc lại 3 lần. - Phương pháp xử lí số liệu: Số liệu thu được xử lí theo chương trình Excel/Data Analysis/descriptive statistics. 2.2. Kết quả nghiên cứu và thảo luận 2.2.1. Ảnh hưởng của các mức nhiệt độ, độ ẩm đến kích thước cơ thể các pha phát dục của bọ rùa sáu vằn (M. sexmaculatus) Ở điều kiện nhiệt độ và độ ẩm khác nhau trong đợt nuôi tại phòng thí nghiệm bộ môn Động vật học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội (ĐHSPHN) chúng tôi đã thu được kết quả về kích thước cơ thể của trứng, ấu trùng các tuổi, nhộng và trưởng thành được trình bày ở Bảng 1. Kết quả cho thấy nuôi bọ rùa sáu vằn ở nhiệt độ trung bình 30,3 o C, độ ẩm trung bình 77% có kích thước chiều dài và chiều rộng từ trứng đến các pha ấu trùng tăng dần, cụ thể là: trứng có chiều dài trung bình là 0,98 ± 0,03 mm, chiều rộng trung bình là 0,52 ± 0,02 mm; ấu trùng tuổi 1 chiều dài trung bình là 1,78 ± 0,08 mm, chiều rộng trung bình là 0,63 ± 0,04 mm; ấu trùng tuổi 2 chiều dài trung bình là 2,99 ± 0,14, chiều rộng trung bình là 0,82 ± 0,07 mm; ấu trùng tuổi 3 chiều dài trung bình là 5,19 ± 0,19 mm, chiều rộng trung bình là 1,14 ± 0,09 mm, và ấu trùng tuổi 4 chiều dài trung bình là 6,69 ± 0,17 mm, chiều rộng là 1,90 ± 0,09 mm. Nhộng chiều dài trung bình là 4,21 ± 0,10 mm. Nhộng chiều rộng trung bình là 3,13 ± 0,08. Kích thước có sự khác biệt giữa trưởng thành đực và trưởng thành cái: chiều dài trung bình của trưởng thành cái là 5,53 ± 0,12 mm lớn hơn trưởng thành đực là 0,89 mm, chiều rộng trung bình của trưởng thành cái là 4,22 ± 0,11 mm lớn hơn chiều rộng trung bình của trưởng thành đực là 0,51 mm. Nuôi bọ rùa sáu vằn ở nhiệt độ trung bình 21,4 o C, độ ẩm trung bình 74% có kích thước chiều dài và chiều rộng từ trứng đến các pha ấu trùng cũng tăng dần, trứng chiều dài trung bình là 0,90 ± 0,03 mm chiều rộng trung bình là 0,49 ± 0,02 mm, đến ấu trùng tuổi 1 chiều dài trung bình là 1,62 ± 0,08 mm chiều rộng trung bình là 0,60 ± 0,04 mm, ấu trùng tuổi 2 chiều dài trung bình là 2,56 ± 0,14 mm chiều rộng trung bình là 0,64 ± 0,04 mm, ấu trùng tuổi 3 chiều dài trung bình là 4,81 ± 0,19 mm, chiều rộng trung bình là 1,00 ± 0,09 mm, và ấu trùng tuổi 4 chiều dài trung bình là 6,38 ± 0,13 mm chiều rộng trung bình là 1,68 ± 0,06 mm. Nhộng chiều dài trung bình là 3,99 ± 0,07 mm, chiều rộng trung bình là 2,97 ± 0,55. Kích thước cũng có sự khác biệt giữa trưởng thành đực và trưởng thành cái: chiều dài trung bình của trưởng thành cái là 5,17 ± 0,07 mm lớn hơn trưởng thành đực 0,94 mm, chiều rộng trung bình của trưởng thành cái là 3,98 ± 0,06 mm lớn hơn chiều rộng của trưởng thành đực là 0,57 mm. 113
  4. Bùi Minh Hồng Bảng 1. Kích thước chiều dài và chiều rộng cơ thể của các pha phát dục dục loài bọ rùa sáu vằn (M. sexmaculatus) nuôi bằng rệp bông (A. gossypii) Điều Chiều dài (mm) Chiều rộng (mm) kiện thí Pha phát dục Nhỏ Lớn Nhỏ Lớn nghiệm Trung bình Trung bình nhất nhất nhất nhất Trứng 0,90 1,10 0,98 ± 0,03 0,40 0,60 0,52 ± 0,02 Nhiệt độ Ấu trùng tuổi 1 1,40 2,00 1,78 ± 0,08 0,50 0,90 0,63 ± 0,04 trung bình: Ấu trùng tuổi 2 2,50 3,50 2,99 ± 0,14 0,50 1,10 0,82 ± 0,07 30,3 o C, Ấu trùng tuổi 3 4,20 6,00 5,19 ± 0,19 1,10 1,60 1,14 ± 0,09 độ ẩm Ấu trùng tuổi 4 6,00 7,50 6,69 ± 0,17 1,50 2,30 1,90 ± 0,09 trung Nhộng 4,00 4,90 4,21 ± 0,10 2,70 3,50 3,13 ± 0,08 bình: 77% Trưởng thành đực 4,00 5,00 4,64 ± 0,13 3,20 4,20 3,71 ± 0,13 Trưởng thành cái 5,10 6,00 5,53 ± 0,12 3,80 5,00 4,22 ± 0,11 Trứng 0,80 1,10 0,90 ± 0,03 0,40 0,50 0,49 ± 0,02 Nhiệt độ Ấu trùng tuổi 1 1,20 1,90 1,62 ± 0,08 0,50 0,80 0,60 ± 0,04 trung bình: Ấu trùng tuổi 2 2,40 2,80 2,56 ± 0,14 0,50 0,80 0,64 ± 0,04 21,4 o C, Ấu trùng tuổi 3 4,20 5,30 4,81 ± 0,19 0,80 1,30 1,00 ± 0,09 độ ẩm Ấu trùng tuổi 4 6,00 7,00 6,38 ± 0,13 1,50 1,90 1,68 ± 0,06 trung Nhộng 3,80 4,50 3,99 ± 0,07 2,70 3,20 2,97 ± 0,05 bình: 74% Trưởng thành đực 3,90 4,70 4,23 ± 0,11 3,10 4,00 3,41 ± 0,11 Trưởng thành cái 5,00 5,60 5,17 ± 0,07 3,80 4,30 3,98 ± 0,06 Ghi chú: Số lượng mẫu theo dõi n = 30 (Phòng thí nghiệm Bộ môn Động vật học, ĐHSPHN) Như vậy ở điều kiện nhiệt độ và độ ẩm khác nhau, kích thước của các pha bọ rùa sáu vằn cũng khác nhau: + Trứng trong điều kiện nhiệt độ trung bình 30,03 o C, độ ẩm trung bình 77%, kích thước nhỏ nhất là 0,90 × 0,40 mm, lớn nhất 1,10 × 0,60 mm, trung bình là 0,98 × 0,52 mm lớn hơn trứng trong điều kiện nhiệt độ trung bình 21,4 o C, độ ẩm trung bình 74%, kích thước nhỏ nhất là 0,80 × 0,40 mm, lớn nhất 1,10 × 0,50 mm, trung bình là 0,90 × 0,49 mm. + Ấu trùng tuổi 1 nuôi trong điều kiện nhiệt độ trung bình 30,03 o C, độ ẩm trung bình 77%, kích thước nhỏ nhất là 1,40 × 0,50 mm, lớn nhất 2,00 × 0,90 mm, trung bình là 1,78 × 0,63 mm lớn hơn ấu trùng tuổi 1 nuôi trong điều kiện nhiệt độ trung bình 21,4 o C, độ ẩm trung bình 74% kích thước nhỏ nhất là 1,20 × 0,50 mm, lớn nhất 1,90 × 0,80 mm, trung bình là 1,62 × 0,60 mm. + Ấu trùng tuổi 2 nuôi trong điều kiện nhiệt độ trung bình 30,03 o C, độ ẩm trung bình 77%, kích thước nhỏ nhất là 2,50 × 0,50 mm, lớn nhất là 3,50 × 1,10 mm, trung bình là 2,99 × 0,82 mm lớn hơn ấu trùng tuổi 2 nuôi trong điều kiện nhiệt độ trung bình 21,4 o C, độ ẩm trung bình 74%, kích thước nhỏ nhất là 2,40 × 0,50 mm, lớn nhất là 2,80 × 0,80 mm, trung bình là 2,56 × 0,64 mm. 114
  5. Ảnh hưởng của nhiệt độ và ẩm độ đến một số đặc điểm hình thái, sinh học của loài bọ rùa... + Ấu trùng tuổi 3 nuôi trong điều kiện nhiệt độ trung bình 30,03 o C, độ ẩm trung bình 77%, kích thước nhỏ nhất là 4,20 × 1,10 mm, lớn nhất là 6,00 × 1,60 mm, trung bình là 5,19 × 1,14 mm lớn hơn ấu trùng tuổi 3 khi nuôi trong điều kiện nhiệt độ trung bình 21,4 o C, độ ẩm trung bình 74%, kích thước nhỏ nhất là 4,20 × 0,80 mm, lớn nhất là 5,30 × 1,30 mm, trung bình là 4,81 × 1,00 mm. + Ấu trùng tuổi 4 nuôi trong điều kiện nhiệt độ trung bình 30,03 o C, độ ẩm trung bình 77%, kích thước nhỏ nhất là 6,00 × 1,50 mm, lớn nhất là 7,50 × 2,30 mm, trung bình là 6,69 × 1,90 mm lớn hơn khi nuôi trong điều kiện nhiệt độ trung bình 21,4 o C , độ ẩm trung bình 74%, kích thước nhỏ nhất là 6,00 × 1,50 mm, lớn nhất là 7,00 × 1,90 mm, trung bình là 6,38 × 1,68 mm. + Nhộng trong điều kiện nhiệt độ trung bình 30,03 o C , độ ẩm trung bình 77%, kích thước nhỏ nhất là 4,00 × 2,70 mm, lớn nhất là 4,90 × 3,50 mm, trung bình là 4,21 × 3,13 mm lớn hơn nhộng trong điều kiện nhiệt độ trung bình 21,4 o C, độ ẩm trung bình 74%, kích thước nhỏ nhất là 3,80 × 2,70 mm, lớn nhất là 4,50 × 3,20 mm, trung bình là 3,99 × 2,97 mm. + Trưởng thành đực nuôi trong điều kiện nhiệt độ trung bình 30,03 o C, độ ẩm trung bình 77%, kích thước nhỏ nhất là 4,00 × 3,20 mm, lớn nhất là 5,00 × 4,20 mm, trung bình là 4,64 × 3,71 mm lớn hơn trưởng thành đực khi nuôi trong điều kiện nhiệt độ trung bình 21,4 o C, độ ẩm trung bình 74%, kích thước nhỏ nhất là 3,90 × 3,10 mm, lớn nhất là 4,70 × 4,00 mm, trung bình là 4,23 × 3,41 mm. + Trưởng thành cái nuôi trong điều kiện nhiệt độ trung bình 30,03 o C, độ ẩm trung bình 77%, kích thước nhỏ nhất là 5,10 × 3,80 mm, lớn nhất là 6,00 × 5,00 mm, trung bình là 5,53 × 4,42 mm lớn hơn khi nuôi trong nhiệt độ trung bình 21,4 o C, độ ẩm trung bình 74%, kích thước nhỏ nhất là 5,00 × 3,80 mm, lớn nhất 5,60 × 4,30 mm, trung bình là 5,17 × 3,98 mm. Như vậy khi nuôi bọ rùa sáu vằn (M. sexmaculatus) trong điều kiện nhiệt độ trung bình 30,03 o C, độ ẩm trung bình 77% kích thước chiều dài, chiều rộng cơ thể của các pha phát dục đều lớn hơn khi nuôi trong điều kiện nhiệt độ trung bình 21,4 o C, độ ẩm trung bình 74%. 2.2.2. Ảnh hưởng của các mức nhiệt độ và độ ẩm khác nhau đến thời gian phát dục và vòng đời bọ rùa sáu vằn (M. sexmaculatus) Kết quả nghiên cứu thời gian phát triển vòng đời và các pha phát dục của bọ rùa sáu vằn được trình bày ở (Bảng 2). Trong đợt nuôi ở điều kiện nhiệt độ trung bình 30,3 o C, độ ẩm trung bình 77% vòng đời, thời gian phát dục của các pha cho thấy: - Pha trứng thời gian phát dục ngắn nhất là 2,00 ngày, dài nhất là 2,50 ngày, trung bình là 2,50 ± 0,50 ngày. - Pha ấu trùng tuổi 1 thời gian phát dục ngắn nhất 1,00 ngày, dài nhất 2,00 ngày, 115
  6. Bùi Minh Hồng trung bình 1,40 ± 0,51 ngày; Ấu trùng tuổi 2 thời gian phát dục tương ứng là 1,50 ngày, 2,00 ngày, trung bình 1,85 ± 0,49 ngày. Ấu trùng tuổi 3 thời gian phát dục tương ứng là 2,00 ngày, 3,00 ngày, trung bình 2,68 ± 0,50 ngày. Ấu trùng tuổi 4 thời gian phát dục tương ứng là 3,00 ngày, 4,00 ngày, trung bình 3,47 ± 0,43 ngày. - Pha nhộng thời gian phát dục ngắn nhất 3,00 ngày, dài nhất 4,00 ngày, trung bình 3, 42 ± 0,51 ngày. - Trưởng thành thời gian phát dục ngắn nhất 4,00 ngày, dài nhất 6,00 ngày, trung bình 4,77 ± 0,87 ngày. - Vòng đời thời gian ngắn nhất là 18,00 ngày, dài nhất là 22,00 ngày và trung bình là 19,98 ± 0,54 ngày. Kết quả nghiên cứu trong đợt nuôi ở điều kiện nhiệt độ trung bình 21,4 o C, độ ẩm trung bình 74% vòng đời và thời gian phát dục các pha của M. sexmaculatuscho thấy: - Pha trứng thời gian phát dục ngắn nhất 3,00 ngày, dài nhất 4,00 ngày, trung bình 3,60 ± 0,17 ngày. - Pha ấu trùng tuổi 1 thời gian phát dục ngắn nhất 2,00 ngày, dài nhất 3,00 ngày, trung bình 2,52 ± 0,16 ngày. Ấu trùng tuổi 2 thời gian phát dục tương ứng 2,00 ngày, 3,50 ngày, 2,70 ± 0,18 ngày. Ấu trùng tuổi 3 thời gian phát dục tương ứng 3,00 ngày, 4,00 ngày, 3,52 ± 0,16 ngày. Ấu trùng tuổi 4 thời gian phát dục tương ứng 4,00 ngày, 5,00 ngày, 4,55 ± 0,17ngày. Bảng 2. Thời gian phát dục và vòng đời của bọ rùa sáu vằn (M. sexmaculatus) nuôi bằng rệp bông (A.gossypii) Thời gian phát dục (ngày) Pha phát dục (ttb = 30,3 C, RHtb = 77%) o (ttb = 21,4 o C , RHtb = 74%) Ngắn nhất Dài nhất Trung bình Ngắn nhất Dài nhất Trung bình Trứng 2,00 2,50 2,50 ± 0,50 3,00 4,00 3,60 ± 0,17 Ấu trùng tuổi 1 1,00 2,00 1,40 ± 0,51 2,00 3,00 2,52 ± 0,16 Ấu trùng tuổi 2 1,50 2,00 1,85 ± 0,49 2,00 3,50 2,70 ± 0,18 Ấu trùng tuổi 3 2,00 3,00 2,68 ± 0,50 3,00 4,00 3,52 ± 0,16 Ấu trùng tuổi 4 3,00 4,00 3,47 ± 0,43 4,00 5,00 4,55 ± 0,17 Nhộng 3,00 4,00 3, 42 ± 0,51 4,00 5,00 4,57 ± 0,17 Trưởng thành 4,00 6,00 4,77 ± 0,87 6,00 8,00 7,05 ± 0,27 Vòng đời 18,00 22,00 19,98 ± 0,54 27,00 31,00 28,5 ± 0,44 Tuổi thọ 29,00 41,00 33,77 ± 1,42 35,00 42,00 39,50 ± 0,97 Ghi chú: Số lượng mẫu theo dõi n = 30 (Phòng thí nghiệm Bộ môn Động vật học, ĐHSPHN) - Pha nhộng thời gian phát dục ngắn nhất là 4,00 ngày, dài nhất là 5,00 ngày, trung bình là 4,57 ± 0,17 ngày. - Trưởng thành thời gian phát dục ngắn nhất là 6,00 ngày, dài nhất là 8,00 ngày, 116
  7. Ảnh hưởng của nhiệt độ và ẩm độ đến một số đặc điểm hình thái, sinh học của loài bọ rùa... trung bình là 7,05 ± 0,27 ngày. - Vòng đời thời gian ngắn nhất là 27,00 ngày, dài nhất là 31,00 ngày và trung bình là 28,5 ± 0,44 ngày. Kết quả Bảng 2 chỉ rõ thời gian vòng đời và thời gian phát dục từng pha của bọ rùa sáu vằn M. sexmaculatuskhác nhau cụ thể là: - Pha trứng ở nhiệt độ trung bình 30 o C độ ẩm trung bình 77% ngắn hơn ở 21,4 o C, độ ẩm 74% là 1,10 ngày - Pha nhộng ở nhiệt độ trung bình 30 o C độ ẩm trung bình 77% ngắn hơn ở 21,4 o C độ ẩm 74% là 1,15 ngày - Trưởng thành ở nhiệt độ trung bình 30 o C độ ẩm trung bình 77% ngắn hơn ở 21,4 o C độ ẩm 74% là 2,28 ngày Thời gian vòng đời ở nhiệt độ trung bình 30 o C độ ẩm trung bình 77% ngắn hơn ở 21,4 o C độ ẩm 74% trung bình là 8,52 ngày. Thời gian phát dục từng pha của bọ rùa sáu vằn nuôi ở điều kiện nhiệt độ trung bình 30 o C độ ẩm trung bình 77% ngắn hơn so với nuôi ở điều kiện nhiệt độ trung bình 21,4 o C độ ẩm trung bình 74%. 2.2.3. Khả năng đẻ trứng của bọ rùa sáu vằn (M. sexmaculatus) Khả năng đẻ trứng là một trong những đánh giá về đặc điểm sinh học của bọ rùa sáu vằn (M. sexmaculatus), biểu hiện sức tăng của quần thể loài. Chúng tôi đã tiến hành theo dõi, ghi chép và xử lí số liệu được trình bày ở Bảng 3. Kết quả nghiên cứu ở nhiệt độ trung bình 30,3 o C, độ ẩm trung bình 77% cho thấy: Số ngày có đẻ trứng thấp nhất là 12 ngày (cặp số 9), cao nhất là 21 ngày (cặp số 3) và trung bình là 16,00 ± 2,06 ngày có đẻ trứng. Tổng số trứng đẻ ra nhiều nhất là 256 quả (cặp 1), thấp nhất là 154 quả (cặp 5) trung bình là 207,30 ± 26,97 quả. Số trứng đẻ trung bình trên ngày, thấp nhất là 11,67 (quả / ngày) (cặp số 3), nhiều nhất là 17,75 (quả / ngày) (cặp số 9) và trung bình là 13,46 (quả / ngày). Bảng 3. Khả năng đẻ trứng của bọ rùa sáu vằn nuôi bằng rệp bông (A.gossypii ) Số ngày có đẻ Tổng số trứng đẻ Số trứng đẻ trung Điều kiện thí nghiệm Cặp theo dõi trứng (ngày) của 1 cặp (quả) bình (quả/ngày) Nhiệt độ TB: 30,3 o C, độ 10 16,00 ± 2,06 207,30 ± 26,97 13,46 ± 1,59 ẩm TB: 77% Nhiệt độ TB: 21,4 o C, độ 10 13,90 ± 0.79 102,10 ± 14,03 7,24 ± 0,82 ẩm TB: 74% (Phòng thí nghiệm Bộ môn Động vật học, ĐHSPHN) Kết quả nuôi ở nhiệt độ trung bình 21,4 o C, độ ẩm trung bình 74% cho thấy: Số ngày đẻ trứng thấp nhất là 11 ngày, số ngày có đẻ trứng cao nhất là 16 ngày và trung bình là 13,9 ± 0.79 ngày, kém hơn so với đợt nhiệt độ trung bình 30,3 o C, độ ẩm trung bình 77% là 2,10 ngày. Tổng số trứng đẻ ra nhiều nhất là 150 quả, thấp nhất là 84 quả, trung 117
  8. Bùi Minh Hồng bình 102,10 ± 14,03 quả, thấp hơn so với tổng số trứng đẻ ra trung bình ở đợt nhiệt độ trung bình 30,3 o C, độ ẩm trung bình 77% là 105,2 quả, giảm đi 2,03 lần. Số trứng đẻ trung bình trên ngày, thấp nhất là 6 (quả/ngày), nhiều nhất là 10 (quả/ngày), trung bình là 7,24 (quả/ngày) thấp hơn so với số trứng đẻ trung bình trên ngày ở nhiệt độ trung bình 30,3 o C, độ ẩm trung bình 77% là 6,22 (quả/ngày), giảm đi 1,86 lần. Như vậy, khả năng đẻ trứng của bọ rùa sáu vằn ở (nhiệt độ trung bình 30,3 o C, độ ẩm trung bình 77%) lớn hơn khả năng đẻ trứng ở (nhiệt độ trung bình 21,4 o C, độ ẩm trung bình 74%). Nhiệt độ ảnh hưởng lớn tới khả năng đẻ trứng của bọ rùa sáu vằn. 2.2.4. Tỉ lệ trứng nở của bọ rùa sáu vằn (M. sexmaculatus) Tỉ lệ nở của trứng là một chỉ tiêu để đánh giá chất lượng trứng, qua đó có thể biết sức tăng của quần thể loài. Chúng tôi đã theo dõi trứng đẻ ra và nở được của 10 cặp thí nghiệm trong 2 đợt nuôi với điệu kiện nhiệt độ và độ ẩm khác nhau. Kết quả thu được ở Bảng 4. Bảng 4. Tỉ lệ trứng nở của bọ rùa sáu vằn (M. sexmaculatus) Đợt 1 Đợt 2 Cặp bọ rùa (ttb = 30,3 C, RHtb = 77%) o (ttb = 21,4 C , RHtb = 74%) o thí nghiệm Tỉ lệ trứng Tỉ lệ trứng Số trứng đẻ Số trứng nở Số trứng đẻ Số trứng nở nở (%) nở (%) 1 256 235 95,70 150 128 85,33 2 234 217 95,30 104 77 74,04 3 245 231 94,29 119 99 83,19 4 278 160 89,89 100 74 74,00 5 154 134 87,01 102 71 69,61 6 157 135 85,99 84 62 73,81 7 191 170 94,24 93 63 67,74 8 197 170 95,43 90 66 73,33 9 231 193 96,71 89 71 79,78 10 248 237 95,56 90 73 81,11 Tổng 2073 1882 90,79 1021 784 76,79 Ghi chú: Số lượng mẫu theo dõi n = 10 cặp (Phòng thí nghiệm Bộ môn Động vật học, ĐHSPHN) Nuôi ở điều kiện nhiệt độ trung bình 30,3 o C, độ ẩm trung bình 77% tổng số trứng theo dõi là 2073 quả, số trứng nở là 1882 quả chiếm tỉ lệ 90,79%, có 191 quả không nở chiếm tỉ lệ 9,21 %. Nuôi ở điều kiện nhiệt độ trung bình 21,4 o C, độ ẩm trung bình 74% tổng số trứng theo dõi là 1021 quả, số trứng nở là 784 quả chiếm tỉ lệ 76,79%, có 237 quả không nở chiếm tỉ lệ 23,21%. Qua các đợt nuôi, ở nhiệt độ trung bình 21,4 o C, độ ẩm trung bình 74% số trứng 118
  9. Ảnh hưởng của nhiệt độ và ẩm độ đến một số đặc điểm hình thái, sinh học của loài bọ rùa... thu được ít hơn so với nuôi ở nhiệt độ trung bình 30,3 o C, độ ẩm trung bình 77% là 1052 quả và tỉ lệ trứng nở giảm hơn là 14,00%. 2.2.5. Nhịp điệu đẻ trứng của bọ rùa sáu vằn (M. sexmaculatus) Chúng tôi theo dõi số trứng đẻ ra hàng ngày của các cặp bọ rùa nuôi thí nghiệm cá thể, tính trung bình lượng trứng đẻ ra, đếm từ ngày đầu tiên ghép cặp đến khi chúng chết, kết quả được chỉ ra ở Hình 1. Hình 1. Nhịp điệu đẻ trứng của bọ rùa sáu vằn được nuôi bằng rệp bông ở các mức nhiệt độ, độ ẩm khác nhau (Phòng thí nghiệm Bộ môn Động vật học, ĐHSPHN) Nuôi bọ rùa sáu vằn ở nhiệt độ trung bình 30,3 o C, độ ẩm trung bình 77%, những ngày đầu tiên trưởng thành bọ rùa sáu vằn không đẻ trứng. Đến ngày thứ 4, thứ 5 bắt đầu đẻ trứng với số lượng ít và tăng dần, cao nhất vào ngày thứ 8 là 20,4 quả và ngày thứ 10 là 21,4 quả, nhưng trong khoảng đó vào ngày thứ 9 thì số lượng trứng đẻ thấp xuống là 13,9 quả, trên đồ thị tạo thành 2 đỉnh điểm. Những ngày thứ 11, thứ 12, thứ 13 giảm xuống, nhưng số lượng trứng lại đẻ tăng lên vào ngày thứ 14, thứ 15, ngày thứ 16 là 12 quả, sau đó lại giảm về những ngày sau. Vào những ngày cuối cùng chúng hầu như không đẻ trứng, lúc này bọ rùa sáu vằn bước vào thời kỳ già hóa và có thể dẫn đến chết. Nuôi bọ rùa sáu vằn ở điều kiện nuôi nhiệt độ trung bình 21,4 o C, độ ẩm trung bình: 74%, nhịp điệu đẻ trứng có phần sai khác nhưng trong đó cũng có những điểm chung. Những ngày đầu tiên trưởng thành bọ rùa sáu vằn không đẻ trứng, nhưng phải đến ngày thứ 6, thứ 7 chúng mới bắt đầu đẻ trứng với số lượng ít và tăng dần, cao nhất vào ngày thứ 10 là 9,8 quả và ngày thứ 12 là 10 quả, vào ngày thứ 11 số lượng trứng đẻ thấp xuống là 9,4 quả, trên đồ thị thấy rõ đỉnh điểm đẻ trứng muộn hơn khoảng 2 ngày so với nuôi ở đợt 1. Những ngày sau đó giảm và tăng số lượng trứng không rõ rệt, hầu như không thấy 119
  10. Bùi Minh Hồng lần tăng thêm giống như ở nhiệt độ trung bình 30,3 o C, độ ẩm trung bình 77%. Những ngày cuối cùng chúng cũng không đẻ trứng, lúc này bọ rùa sáu vằn bước vào thời kỳ già hóa và có thể dẫn đến chết Khi nuôi bọ rùa sáu vằn ở nhiệt độ trung bình 30,3 o C, độ ẩm trung bình 77% số ngày đẻ trứng là 23 ngày lớn hơn khi nuôi ở đợt 2 số ngày đẻ trứng là 20 ngày. 3. Kết luận 1-Nuôi bọ rùa sáu vằn trong điều kiện nhiệt độ trung bình 30,03 o C, độ ẩm trung bình 77% kích thước chiều dài, chiều rộng cơ thể của các pha phát dục lớn hơn khi nuôi trong điều kiện nhiệt độ trung bình 21,4 o C, độ ẩm trung bình 74% . 2-Thời gian vòng đời bọ rùa sáu vằn nuôi ở điều kiện nhiệt độ trung bình 30,3 o C, độ ẩm trung bình 77% là 19,98 ngày, ở nhiệt độ trung bình 21,4 o C, độ ẩm trung bình 74 % là 28,50 ngày. 3-Sức đẻ trứng của bọ rùa sáu vằn nuôi ở điều kiện nhiệt độ trung bình 30,3 o C, độ ẩm trung bình 77% là 207,3 (quả/ngày), ở điều kiện nhiệt độ trung bình 21,4 o C, độ ẩm trung bình 74% là 102, 1 (quả/ngày). 4-Tỉ lệ trứng nở của bọ rùa sáu vằn nuôi ở điều kiện nhiệt độ trung bình 30,3 o C, độ ẩm trung bình 77% là 90,79% cao hơn khi nuôi ở điều kiện nhiệt độ trung bình 21,4 o C, độ ẩm trung bình 74% là 76,79%. 5-Nhịp điệu đẻ trứng khi nuôi ở điều kiện nhiệt độ trung bình 30,3 o C, độ ẩm trung bình 77% có thời gian đẻ trứng dài, có nhiều lần đỉnh điểm đẻ trứng với số lượng lớn hơn nuôi ở điều kiện nhiệt độ trung bình 21,4 o C, độ ẩm trung bình 74%. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn, 2010. Quy chuẩn kĩ thuật quốc gia về phương pháp điều tra phát hiện dịch hại cây trồng. QCVN 01 - 38: 2010/BNNPTNT. [2] Hoàng Đức Nhuận, 1982. Bọ rùa (Coleoptera: Coccinellidae) ở Việt Nam. Tập I, phân loại và mô tả, Nxb Khoa học và Kĩ thuật Hà Nội. [3] Hoàng Đức Nhuận, 1983. Bọ rùa (Coleoptera: Coccinellidae) ở Việt Nam. Tập II, phân loại và mô tả, Nxb Khoa học và Kõ thuật Hà Nội. [4] Phạm Huy Phong, Bùi Tuấn Việt, Nguyễn Thị Thúy, 2007. Nghiên cứu một số đặc điểm sinh học của bọ rùa sáu vằn Menochilus sexmaculatus Fabricius. Báo cáo khoa học về Sinh thái và Tài nguyên sinh vật. Hội nghị khoa học toàn quốc lần thứ 2. Nxb Nông Nghiệp 10/2007, tr. 524- 530. [5] Hippa, H., S. D. Kepeken & T. Laine., 1978. On the feeding biology of Coccinella hieroglyphica L. (Coleoptera: Coccinellidae). Kevo-subaretitic Ras. Station 14, pp. 18-20. 120
  11. Ảnh hưởng của nhiệt độ và ẩm độ đến một số đặc điểm hình thái, sinh học của loài bọ rùa... [6] Novri Nelly, Trizelia, Qorry Syuhadah, 2012. Functional response of Menochilus sexmaculatus Fabricius (Coleoptera: Coccinellidae) on Aphis gossypii (Glover) (Homoptera: Aphididae) at different ages of chili plants. Journal Entomologi Indonesia, April, Vol. 9, No. 1, pp. 23-31. ABSTRACT Effect of temperature and humidity on the morphological characteristics and life cycle of the ladybird beetle Menochilus sexmaculatus (Fabricius, 1781) (Coleoptera:Coccinellidae) Menochilus sexmaculatus Fabricius. was studied in the laboratory at temperatures of 21.4 o C and 30.3 o C, humidities of 74 - 77%, using Aphis gossypii Glover as their prey, to observe their morphological and biologcal characteristics. When rearing M. sexmaculatus at an average temperature of 30.3 o C and humidity of 77%, the average length and width of the egg, and the size of the larva, pupa and adults was larger than when it’s rearing them at an average temperature of 21.4 o C and humidity of 74%. Under laboratory conditions at 30.3 o C; 77% of the RH life cycle of Menochilus sexmaculatus was from 19.98 ± 0.19 days to 28.50 ± 0.44 days at 21.4 o C; 74% RH. Female ladybird M. sexmaculatus beetles laid an average 207.3 eggs/day and the hatchling rate was 90.79% at an average temperature of 30.3 o C and average humidity of 77%. The female of this species laid 102.1 eggs/day and the hatchling rate was 76.79% at an average temperature of 21.4 o C and average humidity of 74%. 121
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2