Bài giảng : An toàn môi trường part 5

Chia sẻ: Pham Duong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

173
lượt xem 36
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nếu xét đến phạm vi phục vụ của các hệ thống thông gió, có thể phân chia chúng thành hai loại khác nhau: hệ thống thông gió chung và hệ thống thông gió cục bộ. 3- Hệ thống thông gió chung Hệ thống thông gió chung là hệ thống thông gió thổi vào hoặc hút ra có phạm vi tác dụng trong toàn bộ không gian của phân xưởng. Nó phải có khả năng khử nhiệt thừa và các chất độc hại tỏa ra trong phân xưởng để đưa nhiệt độ và nồng độ độc hại trong toàn bộ không...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng : An toàn môi trường part 5

thoáng huùt laøm vieäc, aùp suaát khoâng khí trong caùc phoøng ñoù seõ thaáp hôn so vôùi xung quanh vaø nhôø theá hôi khí ñoäc haïi khoâng lan toûa ra caùc phoøng laân caän. Neáu xeùt ñeán phaïm vi phuïc vuï cuûa caùc heä thoáng thoâng gioù, coù theå phaân chia chuùng thaønh hai loaïi khaùc nhau: heä thoáng thoâng gioù chung vaø heä thoáng thoâng gioù cuïc boä. 3- Heä thoáng thoâng gioù chung Heä thoáng thoâng gioù chung laø heä thoáng thoâng gioù thoåi vaøo hoaëc huùt ra coù phaïm vi taùc duïng trong toaøn boä khoâng gian cuûa phaân xöôûng. Noù phaûi coù khaû naêng khöû nhieät thöøa vaø caùc chaát ñoäc haïi toûa ra trong phaân xöôûng ñeå ñöa nhieät ñoä vaø noàng ñoä ñoäc haïi trong toaøn boä khoâng gian cuûa phaân xöôûng xuoáng ñeán möùc cho pheùp. Heä thoáng thoâng gioù chung coù theå laø töï nhieân hay cô khí. 4- Heä thoáng thoâng gioù cuïc boä Heä thoáng thoâng gioù cuïc boä laø heä thoáng thoâng gioù coù phaïm vi taùc duïng trong töøng vuøng heïp rieâng bieät cuûa phaân xöôûng. Heä thoáng thoâng gioù cuïc boä coù theå laø heä thoáng thoåi vaøo cuïc boä hoaëc heä thoáng huùt ra cuïc boä. a- Heä thoáng thoåi cuïc boä Heä thoáng thoåi vaøo cuïc boä coøn goïi laø hoa sen khoâng khí, thöôøng ñöôïc boá trí ñeå thoåi khoâng khí saïch vaø maùt vaøo nhöõng vò trí laøm vieäc cuûa coâng nhaân maø taïi ñoù coù toûa nhieàu khí coù haïi vaø nhieàu nhieät. Hoa sen khoâng khí coøn coù nhieäm vuï taïo ra luoàng gioù vôùi vaän toác thích hôïp ñeå taêng hieäu quaû laøm maùt cuûa khoâng khí. Tröôøng hôïp naøy ngöôøi ta thöôøng duøng quaït truïc ñaët treân giaù di ñoäng ñöôïc ñeå thoåi vaøo nhöõng nôi caàn thieát hoaëc heä thoáng maùy quaït vaø ñöôøng oáng ñeå thoåi khoâng khí saïch vaø maùt vaøo, taïo thaønh moät vuøng coù coù nhieät ñoä thaáp hôn nhieàu so vôùi nhöõng choã khaùc cuûa phaân xöôûng vaø coi noù nhö laø “ Oác ñaûo khoâng khí”. Nhö vaäy baèng bieän phaùp thoâng gioù thoåi cuïc boä ngöôøi ta coù theå taïo ra moâi tröôøng khoâng khí thích hôïp vôùi ñieàu kieän laøm vieäc cuûa coâng nhaân ôû töøng vò trí thao taùc rieâng bieät, trong luùc bieän phaùp thoâng gioù chung khoâng theå naøo ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu naøy. Ngoaøi ra heä thoáng thoâng gioù cuïc boä goïn nheï vaø kinh teá hôn heä thoáng thoâng gioù chung. b- Heä thoáng huùt cuïc boä Heä thoáng huùt cuïc boä laø heä thoáng duøng ñeå huùt caùc chaát ñoäc haïi ngay taïi nguoàn sinh saûn ra chuùng vaø thaûi ra ngoaøi, khoâng cho lan toûa ra vuøng xung quanh trong phaân xöôûng. Ñaây laø bieän phaùp thoâng gioù tích cöïc vaø trieät ñeå nhaát ñeå khöû ñoäc haïi. Tuøy theo daïng ñoäc haïi caàn huùt maø heä thoáng huùt cuïc boä coù theå chia thaønh heä thoáng huùt nhieät, heä thoáng huùt khí hôi coù haïi vaø heä thoáng huùt buïi. - Heä thoáng huùt nhieät thöôøng ñöôïc boá trí beân treân caùc nguoàn toûa nhieät nhö beå loø reøn, cöûa loø nung, maùng roùt kim loaïi, vv… - Heä thoáng huùt khí vaø hôi ñoäc haïi thöôøng ñöôïc söû duïng nhieàu trong quaù trình saûn xuaát coù lieân quan ñeán hoùa chaát, caùc beå toâi ram, maï kim loaïi, vv… http://www.ebook.edu.vn 41
- Heä thoáng huùt buïi cuïc boä ñöôïc boá trí nhöõng nôi phaùt sinh nhieàu buïi nhö baøn ñaù maøi, baøn cöa, thieát bò saûn xuaát xi maêng, vv... Ñeå traùnh laøm baån baàu khí quyeån, ñoàng thôøi ñeå taän duïng ñöôïc caùc loaïi buïi quyù, treân caùc heä thoáng huùt buïi thoâng thöôøng coù boá trí thieát bò loïc saïch buïi trong khoâng khí tröôùc khi thaûi ra ngoaøi. Ñieåm caàn löu yù trong caùc heä thoáng thoâng gioù cuïc boä laø haàu heát caùc heä thoáng thoâng gioù naøy ñeàu laø heä thoáng thoâng gioù cô khí, nghóa laø phaûi coù maùy quaït ñeå taïo ra luoàng gioù ôû caùc mieäng thoåi cuïc boä vaø söùc huùt ôû caùc mieäng huùt cuïc boä. Chæ tröø heä thoáng huùt nhieät cuïc boä laø coù theå töï nhieân hoaëc cô khí. 5- Thoâng gioù phoái hôïp. Nhieàu tröôøng hôïp trong cuøng moät coâng trình ngöôøi ta coù theå aùp duïng caû thoâng gioù töï nhieân laãn thoâng gioù cô khí, vöøa thoâng gioù chung vöøa thoâng gioù cuïc boä. Tröôøng hôïp aáy ta goïi laø thoâng gioù phoái hôïp. 6- Thoâng gioù döï phoøng söï coá. Trong nhöõng phaân xöôûng saûn xuaát maø quaù trình coâng ngheä coù lieân quan nhieàu ñeán caùc chaát ñoäc, ñeå ñeà phoøng söï coá khi caùc bình chöùa, oáng daãn chaát ñoäc bò noã vôõ laøm oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí trong phaân xöôûng, ngöôøi ta boá trí heä thoáng thoâng gioù döï phoøng söï coá. Khi coù söï coá xaåy ra, taát caû coâng nhaân trong phaân xöôûng ñeàu phaûi nhanh choùng söû duïng caùc phöông tieän phoøng choáng hôi ñoäc caù nhaân hoaëc rôøi khoûi phoøng. Ñoàng thôøi môû cho heä thoáng thoâng gioù söï coá laøm vieäc nhanh choùng khöû heát ñoäc haïi, ñöa moâi tröôøng khoâng khí trong xöôûng trôû laïi traïng thaùi bình thöôøng. Heä thoáng thoâng gioù söï coá phaûi laø heä thoáng thoâng gioù chung huùt ra baèng cô khí. Sôû dó chæ huùt ra maø khoâng thoåi vaøo laø ñeå cho khoâng khí trong phoøng coù söï coá khoâng theå lan traøn ra caùc phoøng laân caän. Ngöôïc laïi, khoâng khí saïch töø beân ngoaøi vaø töø caùc phoøng laân caän coù theå traøn vaøo thay theá choã cho phaàn khoâng khí oâ nhieãm ñaõ ñöôïc huùt thaûi ra ngoaøi. Löu löôïng huùt cuûa heä thoáng thoâng gioù söï coá thöôøng laáy khoaûng töø 7 ñeán 15 laàn theå tích cuûa phoøng trong moãi giôø. Caùc loaïi heä thoáng naøy ñeàu coù phaïm vi söû duïng roõ reät vaø öu nhöôïc ñieãm nhaát ñònh. Tuøy theo töøng tröôøng hôïp cuï theå maø ta coù theå löïa choïn loaïi heä thoáng naøy hay heä thoáng khaùc ñeå toå chöùc thoâng gioù cho coâng trình, sao cho hieäu quaû kinh teá kyõ thuaät cao nhaát. §9-3 Bieän phaùp phoøng chaùy noå trong caùc heä thoáng thoâng gioù Buïi vaø caùc chaát hôi, khí laø nguoàn goác gaây ra tai naïn chaùy noå trong caùc heä thoáng thoâng gioù. Bieän phaùp cô baûn nhaát ñeå ñeà phoøng chaùy noå trong caùc heä thoáng thoâng gioù laø phaûi ñaûm baûo sao cho trong ñöôøng oáng daãn khoâng khí cuõng nhö taïi caùc mieäng huùt haøm löôïng cuûa buïi vaø hôi khí thaáp hôn caùc haøm löôïng gaây noå. Tuy nhieân ñieàu naøy trong nhieàu tröôøng hôïp khoù coù theå ñaûm baûo ñöôïc. Do ñoù caàn phaûi aùp http://www.ebook.edu.vn 42
duïng caùc bieän phaùp khaùc ñeà phoøng chaùy noå. Ñoù laø bieän phaùp traùnh söï va chaïm, coï xaùt coù theå phaùt sinh ra tia löûa trong caùc heä thoáng thoâng gioù maø khoâng khí trong ñoù coù chöùa caùc chaát deã gaây chaùy noå. Cuï theå laø: 1- Khoâng ñöôïc boá trí ñoäng cô ñieän beân trong ñöôøng oáng daãn khoâng khí. Khi caàn phaûi ñaët quaït truïc beân trong ñöôøng oáng thì caùnh quaït laép trong oáng vaø ñoäng cô laép ngoaøi oáng. 2- Ñeå traùnh khaû naêng phaùt tia löûa khi coù söï va chaïm ngaãu nhieân giöõa caùnh quaït vaø voû quaït, ngöôøi ta cheá taïo hoaëc caùnh quaït hoaëc voû quaït baèng kim loaïi maøu. Cuõng coù theå loùt moät lôùp kim loaïi maøu beân trong voû quaït. 3- Tröôøng hôïp coù nhieàu khaû naêng gaây chaùy noå, caàn söû duïng oáng phun ñeå vaän chuyeån khoâng khí thay cho maùy quaït. 4- Ngoaøi ra ñeå traùnh gaây noå do tónh ñieän caàn phaûi noái daây ñaát vaøo caùc ñai truyeàn ñoäng cuûa maùy quaït. http://www.ebook.edu.vn 43
Chöông 10 NHÖÕNG YEÂU CAÀU ÑAÛM BAÛO AN TOAØN KHI THIEÁT KEÁ CAÙC XÍ NGHIEÄP §10-1 Nhöõng yeâu caàu ñaûm baûo an toaøn khi thieát keá toång maët baèng xí nghieäp Vaán ñeà an toaøn cuûa toaøn xí nghieäp phuï thuoäc raát nhieàu vaøo tính chaát saûn xuaát cuûa töøng loaïi xí nghieäp, vaøo söï löïa choïn vuøng ñaát vaø boá trí ñuùng ñaén caùc ngoâi nhaø vaø coâng trình treân ñoù. Nhöng cho duø loaïi xí nghieäp naøo thì khi thieát keá maët baèng cuõng caàn tuaân thuû moät soá yeâu caàu cô baûn sau: 1- Khu ñaát phaûi töông ñoái baèng phaúng, coù ñoä doác ñeå deã thoaùt nöôùc, giao thoâng thuaän tieän vaø an toaøn. 2- Treân vuøng ñaát xí nghieäp phaûi coù caùc bieän phaùp traùnh gaây ra taùc haïi veà maët veä sinh, an toaøn vaø phoøng chaùy, noå cho caùc xí nghieäp vaø vuøng daân cö laân caän. 3- Giöõa xí nghieäp vôùi xí nghieäp, giöõa xí nghieäp vaø vuøng daân cö, caùc tuyeán ñöôøng saét vaø ñöôøng soâng phaûi coù khoaûng caùch an toaøn. 4- Caùc ngaønh saûn xuaát coù buïi, hôi, khí ñoäc vaø tieáng oàn, deã chaùy noå phaûi boá trí cuoái höôùng gioù chính. 5- Taát caû caùc ngoâi nhaø vaø coâng trình, kho baõi chöùa nguyeân vaät lieäu, saûn phaåm, naêng löôïng phaûi boá trí thaønh töøng vuøng rieâng bieät phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm saûn xuaát, yeâu caàu veä sinh, an toaøn lao ñoäng vaø phoøng chaùy. 6- Troàng caây xanh vaøo khoaûng caùch giöõa caùc vuøng, giöõa caùc nhaø vaø coâng trình. §10-2 Nhöõng yeâu caàu ñaûm baûo an toaøn khi thieát keá caùc phaân xöôûng saûn xuaát Ñeå caûi thieän moâi tröôøng vaø ñieàu kieän laøm vieäc, ñaûm baûo söùc khoûe vaø an toaøn lao ñoäng cho coâng nhaân, ngay töø khi thieát keá vaø xaây döïng caùc phaân xöôûng caàn phaûi coù caùc giaûi phaùp veà boá trí maët baèng phaân xöôûng, caáu taïo kieán truùc vaø keát caáu hôïp lyù nhaèm giaûi quyeát toát vaán ñeà neâu treân. Khi thieát keá baát kyø phaân xöôûng saûn xuaát naøo cuõng caàn chuù yù tôùi nhöõng yeâu caàu sau: 1- Kích thöôùc, theå tích, dieän tích, boá trí dieän tích laøm vieäc, maùy moùc thieát bò, duïng cuï, nguyeân vaät lieäu, vv… phaûi hôïp lyù ñaûm baûo an toaøn. 2- Cao raùo, saïch seõ, saùng suûa: thoâng thoaùng, lôïi duïng ñöôïc aùnh saùng töï nhieân toát. http://www.ebook.edu.vn 44
3- Caùch aâm, caùch rung ñoäng toát: ngaên caùch ñöôïc tieáng oàn töø beân ngoaøi hoaëc töø phoøng saûn xuaát naøy sang phoøng khaùc. Nhöõng gian maùy rung ñoäng thì keát caáu nhaø cöûa laøm töø vaät lieäu caùch rung hoaëc coù bieän phaùp caáu taïo choáng rung ñoäng. 4- Caùch nhieät toát: Choáng noùng veà muøa heø vaø giuõ nhieät veà muøa ñoâng. 5- Caùc keát caáu xaây döïng cuûa phaân xöôûng phaûi beàn chaéc veà maët chòu löïc. Trong caùc phaân xöôûng coù nhieät ñoä cao vaø phaân xöôûng hoùa chaát thì phaûi beàn vöõng caû veà maët chòu nhieät vaø choáng aên moøn. §10-3 Caáp thoaùt nöôùc vaø xöû lyù nöôùc thaûi Nöôùc laø moät nhu caàu khoâng theå thieáu ñöôïc trong ñôøi soáng haøng ngaøy vaø ñoùng vai troø raát quan troïng trong saûn xuaát coâng nghieäp. Nöôùc sau khi söû duïng trong saûn xuaát, nöôùc thaûi sinh hoaït, nöôùc möa rôi treân maët ñaát thöôøng bò nhieãm baån, chöùa nhieàu taïp chaát höûu cô, voâ cô vaø vi truøng, do ñoù phaûi ñöôïc thaûi ra khoûi vuøng daân cö vaû xí nghieäp, ñoàng thôøi phaûi ñöôïc xöû lyù tröôùc khi thaûi ra soâng, hoà ñeå ñaûm baûo veä sinh cho caùc nguoàn nöôùc vaø söùc khoûe cuûa nhaân daân. 1- Caáp nöôùc. Yeâu caàu veà chaát löôïng nöôùc. Nöôùc duøng cho sinh hoaït, aên uoáng phaûi trong saïch khoâng coù maøu saéc, muøi vò vaø voâ truøng. Chaát löôïng caáp nöôùc cho coâng nghieäp tuøy thuoäc vaøo tính chaát cuûa saûn xuaát maø coù yeâu caàu khaùc nhau: Nöôùc ñeå cheá bieán thöïc phaåm yeâu caàu coù chaát löôïng nhö nöôùc aên uoáng sinh hoaït. Nöôùc laøm nguoäi maùy, thieát bò hoaëc ñeå taåy röûa nguyeân vaät lieäu luùc ban ñaàu khoâng ñoøi hoûi chaát löôïng cao coù theå keát hôïp vôùi nöôùc chöõa chaùy chung thaønh moät heä thoáng. Loaïi naøy tieâu thuï moät khoái löôïng raát lôùn neân thöôøng giaûi quyeát caâp nöôùc tuaàn hoaøn qua thaùp laøm nguoäi, beå chöùa vaø traïm bôm cuïc boä. Nöôùc caáp cho noài hôi hoaëc ñaàu maùy xe löûa yeâu caàu phaûi coù thieát bò laøm meàm rieâng ñeå giaûm ñoä cöùng xuoáng giôùi haïn cho pheùp. 2- Thoaùt nöôùc vaø xöû lyù nöôùc thaûi. Nhieäm vuï cuûa heä thoáng thoaùt nöôùc laø ñöa ra khoûi khu vöïc daân cö, xi nghieäp taát caû caùc loaïi nöôùc thaûi, nöôùc möa vaø caùc chaát baån, raùc, vv... do hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi, suùc vaät vaø saûn xuaát gaây ra. Tieán haønh xöû lyù vaø söû duïng caùc chaát höûu ích trong ñoù. Caùc loaïi nöôùc thaûi thoaùt ra goàm coù: a- Nöôùc thaûi sinh hoaït loaïi naøy nhieàu chaát höûu cô vaø vi truøng, do raát baån vaø nguy hieåm caàn xöû lyù caån thaän tröôùc khi thaûi ra hoà. b- Nöôùc thaûi coâng nghieäp thoaùt ra töø caùc nhaø maùy, xí nghieäp ñaõ qua söû duïng trong quaù trình saûn xuaát. Theo ñoä baån nöôùc thaûi coâng nghieäp coù theå chia ra caùc loaïi sau: http://www.ebook.edu.vn 45
Nöôùc saïch laø nöôùc thaûi ra sau khi laøm nguoäi maùy, töø caùc thieát bò trao ñoåi nhieät, chuùng khoâng tieáp xuùc vôùi saûn phaåm hoùa chaát. Nöôùc baån thaûi ra töø caùc xí nghieäp hoùa chaát khi röûa caùc saûn phaåm hoùa chaát vaø thieát bò, töø caùc nhaø maùy giaáy, nhuoäm, thuoäc da, ... Tuøy thuoäc vaøo quaù trình saûn xuaát, thaønh phaàn hoùa hoïc vaø haøm löôïng taïp chaát laøm baån nöôùc khaùc nhau raát nhieàu, ñoâi khi coù caû chaát ñoäc vaø vi truøng, do ñoù tröôùc khi thaûi ra soâng hoà phaûi ñöôïc xöû lyù ñaûm baûo cho nguoàn nöôùc khoûi bò oâ nhieãm, baûo ñaûm veä sinh cho daân cö, khoâng laøm cheát toâm caù caây coû... A- Caùc phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi. a- Phöông phaùp cô hoïc laø phöông phaùp duøng caùc thieát bò vaø coâng trình ñeå giöõ laïi caùc chaát khoâng hoøa tan vaø caùc chaát keo ôû trong nöôùc thaûi. Nhö song chaén raùc, beå laéng caùt, beå laéng, beå chöùa tieáp xuùc, vv… nöôù c Nöôùc baån Beå laéng Nhaø Clo Song chaén raùc Beå chöùa tieâp thoaùt Vaø beå laéng caùt xuùc Beå meâ tan Saân phôi buøn Sô ñoà traïm xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp cô hoïc b- Phöông phaùp sinh hoïc döïa vaøo söï hoaït ñoäng cuûa caùc vi sinh vaät coù trong nöôùc thaûi ñeå phaân huûy caùc chaát höûu cô vaø laøm saïch nöôùc thaûi. Xöû lyù sinh hoïc coù theå thöïc hieän trong ñieàu kieän hay trong ñieàu kieän nhaân taïo. Trong ñieàu kieän töï nhieân ngöôøi ta lôïi duïng caùc caùnh ñoàng töôùi, caùnh ñoàng loïc, hoà sinh vaät; trong ñieàu kieän nhaân taïo thì duøng caùc loaïi beå loïc sinh hoïc ñeå laøm saïch nöôùc. Thoaùt ra soâng Nöôùc Beå Caùnh ñoàng töôùi Song chaén raùc , laéng beå laêng caùt a) Beå Saân phôi buøn meâtan Beå nöôùc Nöôùc thoaùt Song chaén raùc,beå Beå laéng Beå Nhaø Beå chöùa tieáp xuùc laéng laéng caùt ñôït 1 aerote thaûi Clo ñôt 2 b) Buøn hoaït tính Buøn thöøa Traïm bôm buøn Beå meâ tan Saân phôi buøn Sô ñoà traïm xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc keát hôïp vôùi cô hoïc a) Trong ñieàu kieän töï nhieân; b) Trong ñieàu kieän nhaân taïo http://www.ebook.edu.vn 46
Phöông phaùp cô hoïc coù theå giöõ laïi 60-80% chaát baån khoâng hoøa tan. Phöông phaùp sinh hoïc thöôøng ñi sau phöông phaùp cô hoïc ñeå laøm saïch vôùi möùc ñoä cao hôn, noù giöõ laïi ñöôïc nhöõng chaát baån vôùi kích thöôùc nhoû, caùc chaát keo hoøa tan vaø phaân huûy caùc chaát höõu cô coøn laïi. Sau khi xöû lyù sinh hoïc, nöôùc thaûi coù theå ñöôïc coi nhö ñaõ laøm saïch hoaøn toaøn. Trong quaù trình xöû lyù, traïm xöû lyù ñaõ taùch khoûi nöôùc thaûi nhöõng chaát baån voâ cô vaø höõu cô vaø giöõ noù laïi trong caùc coâng trình cheá bieán caën laéng nhö saân phôi buøn, beå meâtan, beå loïc chaân khoâng, may saây khoâ baèng nhieät nhaèm tieáp tuïc phaân huûy vaø leân men caën laéng laøm maát muøi hoâi thoái, laøm khoâ caën laéng, khöû truøng,… Caën laéng sau khi xöû lyù coù theå laøm phaân boùn hoaëc nguoàn thöùc aên nuoâi caù vaø coù theå thu hoài khí meâtan. Nöôùc thaûi sau khi qua caùc coâng trình xöû lyù coù theå cho chaûy tröïc tieáp ra soâng hoà, tuy nhieân ñeå ñaûm baûo veä sinh vaø an toaøn cho nguoàn nöôùc, traùnh aûnh höôûng cho ngö nghieäp, caàn phaûi ñöôïc khöû truøng thích ñaùng. B- Caùc phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi coâng nghieäp. Xöû lyù nöôùc thaûi coâng nghieäp coù theå baèng hai phöông phaùp cô hoïc vaø sinh hoïc ñaõ neâu treân, hoaëc baèng caùc phöông phaùp xöû lyù khaùc nhö phöông phaùp hoùa hoïc hay hoùa lyù. a- Phöông phaùp hoùa hoïc. Coù boán phöông phaùp hoùa hoïc xöû lyù nöôùc thaûi: keo tuï (ñaùnh pheøn), trung hoøa, oxi hoùa hoùa hoïc vaø oxi hoùa ñieän hoùa. Phöông phaùp naøy phaûi keát hôïp vôùi phöông phaùp sinh hoïc môùi laøm saïch ñöôïc hoaøn toaøn nöôùc thaûi. Phöông phaùp keo tuï aùp duïng khi trong nöôùc thaûi coù nhieàu chaát lô löûng khi cho pheøn vaøo thì caùc chaát naøy seõ keát tuûa vaø laéng xuoáng ñaùy beå. Phöông phaùp trung hoøa aùp duïng khi trong nöôùc thaûi coù ñoä axít hoaëc ñoä kieàm cao, nhö nöôùc thaûi trong caùc nhaø maùy hoùa chaát, cô khí luyeän kim vaø cheá bieán daàu hoûa. Phöông phaùp oxi hoùa hoïc ñöôïc aùp duïng khi caùc chaát baån trong nöôùc thaûi khoâng theå loaïi ra baèng caùc phöông phaùp khaùc, keå caû phöông phaùp oxi hoùa sinh hoùa. Phöông phaùp naøy nhaèm bieán caùc chaát ñoäc (ion hoùa) trôû thaønh chaát it ñoäc hoaëc khoâng ñoäc. Phöông phaùp oxi hoùa ñieän hoùa aùp duïng khi caàn phaù huûy caùc chaát ñoäc chöùa trong nöôùc thaûi baèng caùch oxi hoùa ñieän hoùa treân cöïc anoát, hoaëc vôùi muïc ñích thu hoài kim loaïi, axít vaø caùc chaát baån chöùa trong nöôùc thaûi. b- Phöông phaùp hoùa lyù. Phöông phaùp trích ly laø phöông phaùp duøng moät dung moâi hoøa tan caùc chaát ñoäc coù trong nöôùc thaûi taïo ra moät dung dòch môùi khoâng hoøa tan trong nöôùc. C- Xöû lyù nöôùc thaûi coù chöùa caùc chaát ñoâng vò phoùng xaï. http://www.ebook.edu.vn 47
Phöông phaùp haáp phuï. Duøng caùc loaïi vaät lieäu raén nghieàn nhoû ñeå huùt caùc chaát baån ôû trong nöôùc thaûi taäp trung leân beà maët cuûa noù (goïi laø haáp phuï beà maët) hoaëc ngaám saâu vaøo beân trong noù (goïi laø haáp phuï beân trong). Vaät lieäu haáp phuïthöôøng duøng la tro, maït cöa, than buøn, cao lanh, than coùc, than hoaït tính, ... http://www.ebook.edu.vn 48
Chöông11 KÓ THUAÄT AN TOAØN KHI THIEÁT KEÁ VAØ SÖÛ DUÏNG MAÙY MOÙC, THIEÁT BÒ §11-1 Khaùi nieäm veà vuøng nguy hieåm Vuøng nguy hieåm laø khoaûng khoâng gian trong ñoù caùc nhaân toá nguy hieåm ñoái vôùi söï soáng vaø söùc khoeû cuûa con ngöôøi xuaát hieän taùc duïng moät caùch thöôøng xuyeân, chu kì hoaëc baát ngôø. Vuøng nguy hieåm coù theå laø nôi laøm vieäc cuûa caùc cô caáu truyeàn ñoäng. Nhöõng cô caáu naøy laø: maâm caëp maùy tieän, truïc chính maùy khoan, caùc boä truyeàn baùnh raêng, puli ñai, truïc truyeàn treân caùc maùy bôm, maùy khuaáy, maùy li taâm, maùy phaùt ñoäng löïc, maùy noâng nghieäp, baêng taûi ... Caùc boä phaän quay troøn vôùi vaän toác cao, laïi coù maët ngoaøi loài loõm, nhö caùc khôùp noái truïc, ñoà gaù treân maùy tieän, ... caùc boä phaän tònh tieán cuûa maùy nhö ñaàu baøo, chaøy daäp, buùa maùy, ... cuõng hình thaønh caùc vuøng nguy hieåm. Vuøng nguy hieåm coù theå laø khoâng gian maø caùc maûnh duïng cuï hoaëc vaät lieäu gia coâng vaêng ra. Khi phay hoaëc tieän cao toác, phoâi kim loaïi baén ra coù ñoäng naêng lôùn, vöøa coù nhieät ñoä cao (töø 300o÷500oC) laïi caøng nguy hieåm hôn. Khi tieän vaät lieäu deûo, phoi daây coù caïnh saéc nhö raêng cöa, coù toác ñoä haøng traêm m/phuùt raát deã gaây ra tai naïn cho coâng nhaân. Vôõ ñaù maøi, vôõ maõnh dao phay raêng chaép,... ñeàu coù theå gaây ra tai naïn. Löïc li taâm cuûa moät vaät ñang quay vaêng ra coù theå tính theo coâng thöùc: mv 2 P= , KG R0 Trong ñoù: m – khoái löôïng vaät naëng (kg) v – vaän toác tieáp tuyeán cuûa vaät naëng (m/s) R0 – baùn kính troïng taâm cuûa vaät naëng (m) Thí duï : Moät maûnh ñaù maøi coù troïng löôïng 4kg vaêng ra vôùi vaän toác 30m/s, baùn kính troïng taâm cuûa vaät R0 = 0,4m noù seõ taïo ra moät löïc li taâm laø: 4 × 30 2 P= = 917 kG 9,81 × 0,4 Trong ñoù : G m= g g- laø gia toác troïng tröôøng g = 9,81m/s2 Caùc heä thoáng gia coâng kim loaïi baèng nhieät, ngöôøi vaän haønh coøn chòu taùc duïng caùc yeáu toá nhieät. Caùc yeáu toá naøy cuõng taïo neân vuøng nguy hieåm. http://www.ebook.edu.vn 49
ÔÛ caùc loø cao taàn, loø hoà quang, caùc maùy haøn, caùc thieát bò kieåm tra coøn hình thaønh caùc vuøng nguy hieåm do taùc duïng cuûa caùc soùng ngaén, caùc tia hoàng ngoaïi, tia tö ngoaïi, tia x, tia y,... Vuøng nguy hieåm coù theå laø nôi ñaët caùc daây ñieän traàn coù ñieän aùp, caùc nôi coù chaát ñoäc, caùc chaát loûng hoaït tính, caùc buïi ñoäc, buïi gaây noå,... §11-2 Nhöõng nguyeân nhaân gaây ra chaán thöông khi söû duïng maùy moùc thieát bò Nhöõng nguyeân nhaân gaây ra chaán thöông khi söû duïng maùy moùc raát khaùc nhau, raát phöùc taïp, phuï thuoäc vaøo chaát löôïng cuûa maùy moùc thieát bò, ñaëc tính cuûa quy trình coâng ngheä, trình ñoä cuûa ngöôøi söû duïng,... 1-Caùc nguyeân nhaân do thieát keá. - Do ngöôøi thieát keá tính toaùn veà ñoä beàn, ñoä cöùng, ñoä chòu aên moøn, khaû naêng chòu nhieät, chòu chaán ñoäng,… khoâng ñaûm baûo. - Maùy moùc khoâng thoaû maõn caùc ñieàu kieän kó thuaät seõ daãn tôùi tai naïn. - Heä thoáng coâng ngheä keùm cöùng vöõng, daãn ñeán rung ñoäng vaø hö hoûng, gaây tai naïn. - Thieáu bieän phaùp choáng rung vaø thaùo loûng. - Thieáu caùc bieän phaùp che chaén, caùch li thích hôïp. - Thieáu heä thoáng phanh haõm, heä thoáng tín hieäu, thieáu caùc cô caáu an toaøn caàn thieát. - Khoâng tieán haønh cô khí hoaù vaø töï ñoäng hoaù nhöõng khaâu saûn xuaát naëng nhoïc, ñoäc haïi coù nguy cô gaây chaán thöông vaø beänh ngheà nghieäp. 2- Caùc nguyeân nhaân do cheá taïo vaø laép raùp. - Do cheá taïo khoâng ñaûm baûo caùc yeâu caàu cho trong baûn veõ thieát keá. - Do ñoä boùng beà maët thaáp laøm khaû naêng chòu moûi bò giaûm ñi. - Laép raùp khoâng ñaûm baûo caùc vò trí töông quan, khoâng ñuùng kó thuaät laøm maùy laøm vieäc thieáu chính xaùc. 3- Caùc nguyeân nhaân do baûo quaûn vaø söû duïng. - Do cheá ñoä baûo döôõng khoâng thöôøng xuyeân, khoâng toát laøm maùy moùc laøm vieäc thieáu oån ñònh. - Khoâng thöôøng xuyeân kieåm tra, hieäu chænh maùy, ... vaø caùc heä thoáng an toaøn tröôùc khi söû duïng. - Vi phaïm quy trình vaän haønh maùy moùc thieát bò vaø cheá ñoä laøm vieäc khoâng hôïp lí do ñoù seõ daãn ñeán tai naïn. Do ñoù, ngay töø khi thieát keá maùy, thieát keá quy trình coâng ngheä, thieát keá maët baèng xí nghieäp... ngöôøi thieát keá caàn phaûi xaùc ñònh tröôùc ñaâu laø vuøng nguy hieåm, tính chaát taùc duïng cuûa noù nhö theá naøo vaø ñöa ra caùc bieän phaùp ñeà phoøng thích hôïp. http://www.ebook.edu.vn 50