Trang Chủ

Bài giảng Các thông số đo dịch tễ học - BS. Trần Nguyễn Du

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:34

Thêm vào BST

Báo xấu

31
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Các thông số đo dịch tễ học do BS. Trần Nguyễn Du biên soạn trình bày các nội dung chính sau: Khái niệm về: Tỷ số, tỷ lệ, tỷ suất; Các chỉ số đo lường mắc bệnh và tử vong, các chỉ số đo lường kết hợp nhân quả; Tính toán và phiên giải được các chỉ số trên. Mời các bạn cùng tham khảo để nắm nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Các thông số đo dịch tễ học - BS. Trần Nguyễn Du

TRƯỜNG ĐH Y DƯỢC CẦN THƠ KHOA Y TẾ CÔNG CỘNG BM DỊCH TỄ HỌC BS. TRẦN NGUYỄN DU
MỤC TIÊU 1. Trình bày được khái niệm về: Tỷ số, tỷ lệ, tỷ suất. 2. Trình bày được các chỉ số đo lường mắc bệnh và tử vong, các chỉ số đo lường kết hợp nhân quả. 3. Tính toán và phiên giải được các chỉ số trên.
CÁC ĐƠN VỊ ĐO TẦN SỐ Tỷ số (Ratio) Tỷ lệ x (Proportion) y Tỷ suất (Rate)
CÁC ĐƠN VỊ ĐO TẦN SỐ Tỷ số: yx - Là một phân số mà tử số không có liên hệ với mẫu số. - Giá trị: 0  ∞ - Vd: quần thể có 193 người: 95 nam, 98 nữ  tỷ số giới tính (sex ratio) nam:nữ = 95/98
CÁC ĐƠN VỊ ĐO TẦN SỐ Tỷ lệ: x y - Tử số là một phần của mẫu số. - Phải cùng đơn vị đo lường. - Giá trị: 0  1 (0%  100%) - Vd: trong 2490 người mắc tiêu chảy cấp có 377 người nhiễm V.Cholerae.  tỷ lệ nhiễm V.Cholerae = 377/2490 = 0,151 hay 15,1%.
CÁC ĐƠN VỊ ĐO TẦN SỐ Tỷ suất: xy - Tử số có/không là một phần của mẫu số - Tử số và mẫu số có/không cùng đơn vị đo lường - Mẫu số có yếu tố thời gian và số đối tượng. - Giá trị: 0  ∞
ĐƠN VỊ ĐO TẦN SỐ MẮC BỆNH Quần thể nguy cơ: - Số người có nguy cơ mắc bệnh đang được nghiên cứu. - Vd: quần thể nguy cơ của bệnh nhiễm độc chì nghề nghiệp là toàn bộ những người làm lưới bắt cá.
ĐƠN VỊ ĐO TẦN SỐ MẮC BỆNH Tỷ lệ hiện mắc, tỷ lệ lưu hành (Prevalence – P): - Số ca bệnh hiện lưu hành trong một quần thể. Số ca mắc bệnh trong một quần thể P= Tổng số dân của quần thể đó - Vd: trong một điều tra trên 2932 người tại TP.HCM, phát hiện 111 người mắc bệnh ĐTĐ.  P = 111/2932 = 0,038 hay 3,8%
Tại một huyện đảo A, năm 2010 tỷ lệ mắc bệnh ĐTĐ là 5%. Năm 2011 các tổ chức y tế đã tiến hành chương trình can thiệp nhằm làm giảm tỷ lệ mắc bệnh ĐTĐ tại huyện đảo này. Sau 5 năm thực hiện, người ta điều tra thấy tỷ lệ mắc ĐTĐ tại huyện này là 11%. Bạn đánh giá như thế nào về Chương trình can thiệp y tế này?
ĐƠN VỊ ĐO TẦN SỐ MẮC BỆNH Các yếu tố ảnh hưởng đến tỷ lệ hiện mắc: Tăng bởi: Giảm bởi: Thời gian bệnh kéo dài Thời gian bệnh ngắn Sự kéo dài thời gian sống của Tỷ lệ chết/mắc cao bệnh nhân không được chữa trị Tăng các trường hợp mới mắc Giảm các trường hợp mắc Nhập cư của người bệnh, người Nhập cư của người khỏe mẫn cảm Di cư của người khỏe Di cư của người bệnh Cải thiện điều kiện chẩn đoán Cải thiện tỷ lệ chữa trị
ĐƠN VỊ ĐO TẦN SỐ MẮC BỆNH Tỷ suất mới mắc, tỷ suất phát sinh, tỷ lệ mật độ mới mắc (Incidence rate – IR or Incidence density rate – IDR): - Tốc độ xuất hiện những trường hợp mới mắc bệnh trong quần thể. Số ca mới mắc bệnh trong một quần thể trong khoảng thời gian Tổng số đơn vị thời gian theo dõi được của các cá thể trong quần thể trong khoảng thời gian - Vd: theo dõi 10 bệnh nhân từ năm 01/01/1995 đến 31/12/2015, có 3 bệnh nhân mắc bệnh tả. Kết quả của từng bệnh nhân như sau:
Thời gian theo dõi, tính từ lúc bắt đầu đến khi Bệnh nhân Ngày bắt đầu theo dõi Ngày mắc bệnh tả khóa sổ 31/12/2015 (năm) 1 01/01/1995 - 21 2 01/01/1995 30/6/2001 7,5 3 01/01/1995 - 21 4 01/01/1995 - 21 5 01/01/1995 28/02/2003 9,2 6 01/01/1995 15/7/2015 20,6 7 01/01/1995 - 21 8 01/01/1995 - 21 9 01/01/1995 - 21 10 01/01/1995 - 21 Tổng cộng 184,3 Tổng thờ gian theo dõi: 184,3 người – năm (person – year)
ĐƠN VỊ ĐO TẦN SỐ MẮC BỆNH 3 Tỷ suất mới mắc = = 0,016 hay 1,6% người – năm 184,3 Giải thích: Nếu theo dõi quần thể 100 người trong 1 năm thì có 1,6 người mắc bệnh hoặc Nếu theo dõi quần thể 1000 người trong 1 năm thì có 16 người mắc bệnh.
ĐƠN VỊ ĐO TẦN SỐ MẮC BỆNH Tỷ lệ mới mắc tích lũy (Cumulative Incidence – CI): Số ca mới mắc bệnh trong khoảng thời gian xác định Số người không bị bệnh trong quần thể nguy cơ khi bắt đầu nghiên cứu
Năm 2001, 2000 phụ nữ 40 tuổi trở lên tại phường A được khám sức khỏe tổng quát, phát hiện 100 người tăng huyết áp. Năm năm sau, 2000 người này được kiểm tra sức khỏe lần 2 cho thấy có 300 người khác mắc bệnh tăng huyết áp. 1. Tỷ lệ hiện mắc tăng huyết áp ở những phụ nữ 40 và 45 tuổi? 2. Có bao nhiêu phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh tăng huyết áp vào thời điểm đầu nghiên cứu? 3. Tỷ lệ mới mắc tích lũy bệnh THA trên nhóm phụ nữ này?
ĐƠN VỊ ĐO TẦN SỐ MẮC BỆNH Ý nghĩa của các số đo mắc bệnh: Hiện mắc (P) Mới mắc (CI, IR) - Đánh giá sức khỏe quần - Đánh giá hiệu lực của thể với một bệnh biện pháp can thiệp y tế - Lập dự án về nhu cầu - Đánh giá một hiện tượng CSSK (số NVYT, số giường mắc hàng loạt bệnh) - Khai thác quan hệ - nhân quả (tính toán cỡ mẫu)
ĐƠN VỊ ĐO TẦN SỐ TỬ VONG Tỷ suất tử vong thô (Crude death rate – CDR): Số tử vong xuất hiện trong một giai đoạn Kích thước trung bình của quần thể trong giai đoạn đó Tỷ suất tử vong đặc trưng theo nguyên nhân (Mortality rate – MR): Số tử vong do 1 nguyên nhân trong một giai đoạn Kích thước trung bình của quần thể trong giai đoạn đó
ĐƠN VỊ ĐO TẦN SỐ TỬ VONG Tỷ suất tử vong theo tuổi: Số tử vong ở một độ tuổi (nhóm tuổi) trong một giai đoạn Số người trong độ tuổi (nhóm tuổi) đó của quần thể trong giai đoạn đó Tỷ suất tử vong đặc trưng theo giới: Số tử vong của nam (nữ) trong một giai đoạn Tổng số nam (nữ) trong giai đoạn đó
ĐƠN VỊ ĐO TẦN SỐ TỬ VONG Tỷ suất tử vong trên trường hợp bệnh, tỷ lệ chết/mắc (Case fatality rate – CFR): Số tử vong quy cho bệnh riêng biệt trong khoảng thời gian xác định CFR = Số trường hợp mới mắc của bệnh đó trong cùng khoảng thời gian
ĐƠN VỊ ĐO TẦN SỐ TỬ VONG Ý nghĩa các số đo tử vong: - So sánh, đánh giá sửa khỏe cộng đồng - Đánh giá nhu cầu sức khỏe cộng đồng - Xác định ưu tiên các chương trình hành động - Xếp loại tầm quan trọng các bệnh - Ước lượng tuổi thọ trung bình - Đánh giá hiệu quả biện pháp can thiệp