Bài giảng Cơ sở dữ liệu - ĐH Phạm Văn Đồng

TRƯỜNG ĐẠI HỌC PHẠM VĂN ĐỒNG<br /> KHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN<br /> <br /> <br /> HÀ VĂN LÂM<br /> <br /> BÀI GIẢNG<br /> <br /> CƠ SỞ DỮ LIỆU<br /> <br /> Quảng Ngãi, tháng 12 năm 2016<br /> <br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC PHẠM VĂN ĐỒNG<br /> KHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN<br /> <br /> <br /> BÀI GIẢNG<br /> <br /> CƠ SỞ DỮ LIỆU<br /> Dành cho sinh viên bậc đại học<br /> ngành Công nghệ thông tin và Sư phạm tin<br /> <br /> Quảng Ngãi, tháng 12 năm 2016<br /> <br /> Chương 1: TỔNG QUAN VỀ CƠ SỞ DỮ LIỆU<br /> Thời lượng: 03 tiết lý thuyết<br /> Kết thúc chương này, sinh viên có thể:<br />  Hiểu được tại sao phải ra đời một hệ cơ sở dữ liệu<br />  Biết được các đối tượng sử dụng cơ sở dữ liệu<br />  Biết các yêu cầu(đặc tính)của hệ cơ sở dữ liệu<br />  Biết các thành phần của hệ quản trị cơ sở dữ liệu<br /> 1.1 DẪN NHẬP - TẠI SAO PHẢI CÓ MỘT CƠ SỞ DỮ LIỆU<br /> 1.1.1 Hệ thống tập tin cổ điển<br /> - Trong quá trình xử lý thông tin, cách tiếp cận cổ điển được biểu diễn<br /> dưới dạng sau:<br /> OUTPUT<br /> INPUT<br /> - Phân tích dữ liệu (Output) dẫn đến nhu cầu cần (Input). Dữ liệu được<br /> dùng cho chương trình ứng dụng nhất định.<br /> 1.1.2 Các ví dụ<br /> Ứng dụng 1: Về quản lý tiền lương (QLTL). Lập bảng lương trong một đơn vị quản<br /> lý<br /> STT<br /> Họ tên<br /> Bậc lương Phụ cấp Tiền lương<br /> * Suy ra dữ liệu cần:<br /> - Họ tên, Bậc lương, Bậc lương<br /> * Dữ liệu được tổ chức thành các tập tin:<br /> - Tập tin NHANVIEN_1 gồm:<br /> Họ tên<br /> Bậc lương<br /> - Tập tin CHEDO_PHUCAP gồm:<br /> * Sơ đồ khai thác của hệ QLTL như sau:<br /> <br /> Phụ cấp<br /> <br /> NHANVIEN_1<br /> <br /> Bậc lương<br /> <br /> CHEDO_PHUCAP<br /> <br /> Chương trình<br /> QLTL<br /> <br /> Phiếu lương<br /> <br /> 1<br /> <br /> Ứng dụng 2: Lập danh sách phân công (dự kiến) cho một công trình(QLCT)<br /> STT<br /> Họ tên<br /> Chuyên môn<br /> * Suy ra dữ liệu cần:<br /> - Họ tên, Chuyên môn, Công trình<br /> * Dữ liệu được tổ chức thành các tập tin:<br /> - Tập tin NHANVIEN_2 gồm:<br /> Họ tên<br /> - Tập tin CONG_TRINH gồm:<br /> * Sơ đồ khai thác của hệ QLTL như sau:<br /> <br /> Công trình<br /> <br /> Công trình<br /> <br /> NHANVIEN_2<br /> <br /> Chuyên môn<br /> Chuyên môn<br /> <br /> CONG_TRINH<br /> <br /> Chương trình<br /> QLCT<br /> <br /> Phân công<br /> Danh sách<br /> Nhận xét:<br /> - Việc xử lý, khai thác dữ liệu trong công tác quản lý khoa học còn đơn lẻ, tự<br /> phát ở mỗi phòng ban chức năng của từng cơ quan, đơn vị theo một cấu trúc tổ chức<br /> dữ liệu cho riêng mình.<br /> - Việc triển khai như thế được tiến hành với thời gian ngắn, ít đầu tư, tốn kém<br /> về nhân sự, vật chất…<br /> - Chính quan điểm trên dẫn đến việc: trùng lắp thông tin, dư thừa thông tin, lại<br /> không nhất quán về xử lý, quản lý thông tin. Quan trọng nhất vẫn là thiếu sự chia sẻ<br /> thông tin tại một đơn vị.<br /> - Do nhu cầu xử lý thông tin ngày càng qui mô, rộng hơn về nhiều khía cạnh...<br /> nên đòi hỏi ra đời một hệ cơ sở dữ liệu để giải quyết những nhu cầu trên.<br /> 1.2 ĐỊNH NGHĨA MỘT CƠ SỞ DỮ LIỆU<br /> 1.2.1 Giới thiệu chung<br /> - Nghiên cứu Cơ sở dữ liệu (CSDL) sẽ giúp chúng ta biết lưu trữ, cập nhật, tìm<br /> kiếm thông tin nhanh, hiệu quả, tiết kiệm được bộ nhớ. Mặt khác còn giúp chúng ta<br /> hiểu được các ràng buộc mang tính chất nội tại trên một mô hình cơ sở dữ liệu.<br /> - Cơ sở dữ liệu là môn học liên quan nhiều đến lý thuyết đại số, logic toán và<br /> 2<br /> <br /> nhiều lĩnh vực kiến thức tin học khác.<br /> - Bất kỳ một ứng dụng tin học nào cũng chứa đựng các vấn đề về cách tổ chức<br /> lưu trữ và khai thác dữ liệu.<br /> - Hiện nay, hầu như CSDL gắn liền với mọi ứng dụng của tin học, chẳng hạn<br /> như quản lý các hệ thống thông tin trong một cơ quan, đơn vị, trường học.. .<br /> - Đó là các dữ liệu tác nghiệp của các Cơ quan, đơn vị trường học .. có thể bao<br /> gồm: Dữ liệu về sản phẩm, dữ liệu về các tài khoản, dữ liệu về đào tạo, dữ liệu về<br /> sinh viên, dữ liệu về lập kế hoạch công việc v.v...<br /> - CSDL bảo đảm cho các cơ quan, đơn vị, trường học có khả năng quản lý tập<br /> trung dữ liệu tác nghiệp của mình. Cần phải tính đến một người quản trị CSDL, chịu<br /> trách nhiệm về dữ liệu tác nghiệp.<br /> 1.2.2 Định nghĩa một cơ sở dữ liệu<br /> CSDL là một tập hợp dữ liệu được tổ chức có cấu trúc liên quan với nhau và<br /> được lưu trữ trong máy tính. Để tối ưu hóa các thao tác cơ bản sau:<br /> - Lưu trữ dữ liệu.<br /> - Truy xuất thông tin.<br /> - Cập nhật dữ liệu.<br /> 1.3 CÁC ĐỐI TƯỢNG SỬ DỤNG CSDL<br /> 1.3.1 Các đối tượng sử dụng CSDL<br /> - Quản trị viên (Database Administrator - DBA)<br /> + Có trách nhiệm quản lý hệ CSDL cấp quyền truy cập CSDL.<br /> + Điều phối và giám sát việc sử dụng CSDL.<br /> - Thiết kế viên (Database Designer)<br /> + Chịu trách nhiệm về<br /> - Lựa chọn cấu trúc phù hợp để lưu trữ dữ liệu.<br /> - Quyết định những dữ liệu nào cần được lưu trữ.<br /> + Liên hệ với người dùng để nắm bắt những yêu cầu và đưa ra một thiết<br /> kế CSDL thỏa yêu cầu này.<br /> + Có thể là 1 nhóm các (DBA) quản lý các CSDL sau khi việc thiết kế<br /> hoàn tất.<br /> - Người dùng cuối (End User)<br /> * Người ít sử dụng<br /> - Ít khi truy cập CSDL, nhưng cần những thông tin khác nhau trong mỗi lần truy<br /> cập và dùng những câu truy vấn phức tạp.<br /> - Người quản lý<br /> * Người sử dụng thường xuyên<br /> - Thường xuyên truy vấn và cập nhật CSDL nhờ vào một số các chức năng đã<br /> được xây dựng sẳn.<br /> - Nhân viên.<br /> 3<br /> <br />