Bài giảng Độc chất học môi trường: Chương 2 - PGS. TS. Lê Quốc Tuấn

Chia sẻ: Y Nhân | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:38

Thêm vào BST

Báo xấu

51
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng "Độc chất học môi trường - Chương 2: Một số nguyên lý về độc chất học môi trường" cung cấp cho người học các kiến thức: Sự hình thành và phát triển ngành Độc chất học môi trường, các nguyên lý về độc chất môi trường, kiểm soát độc chất trong môi trường, các bước đánh giá ảnh hưởng của độc chất lên sinh vật,... Mời tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Độc chất học môi trường: Chương 2 - PGS. TS. Lê Quốc Tuấn

Chöông 2 MOÄT SOÁ NGUYEÂN LYÙ VEÀ ÑOÄC CHAÁT HOÏC MOÂI TRÖÔØNGNG TS. Leâ Quoác Tuaán Khoa Moâi tröôøng vaø Taøi nguyeân Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp.HCM
Söï hình thaønh nh vaø phaùt trieån ngaønh nh Ñoäc chaát hoïc moâi tröôøng ng Laø moät ngaønh nh hoïc hình thaønh nh vaø phaùt trieån hôn 40 naêm qua. Baét ñaàu töø vieäc nghieân cöùu aûnh nh höôûng ng cuûa caùc hôïp chaát coù nguoàn goác töø arsen vaø thuûy ngaân. Vieäc nghieân cöùu ñoäc chaát baét ñaàu töø caùc nhaø vaät lyù vaø giaû kim Söï phaùt trieån cuûa ngaønh nh Hoùa vaø moâ hình Hoùa ñaõ ñoùng ng goùp vaøo vieäc hình thaønh nh Ñoäc chaát hoïc. Ñeán cuoái thaäp nieân 60, thuaät ngöõ “Ñoäc hoïc sinh thaùi” (Ecotoxicology) môùi ñöôïc söû duïng ng
Caùc nguyeân lyù veà ñoäc chaát moâi tröôøng ng Ñònh nghóa Ñoäc chaát hoïc moâi tröôøng ng laø ngaønh nh nghieân cöùu nguoàn goác, con ñöôøng ng, söï chuyeån hoùa caùc chaát gaây ñoäc trong moâi moâi tröôøng ng. Nghieân cöùu ñoäc chaát môû roäng ng töø caù theå vaø quaàn theå cho ñeán heä thoáng ng sinh thaùi.
Nghieân cöùu ñoäc chaát hoïc moâi tröôøng ng döïa vaøo 2 neàn taûng ng: Kieåm nghieäm caùc loaïi döôïc phaåm môùi. Xaùc ñònh aûnh nh höôûngng ñoäc tieàm aån cuûa caùc hôïp chaát töï nhieân vaø nhaân taïo ñöôïc söû duïng ng
Ngaønh nh ñoäc chaát hoïc moâi tröôøng ng nghieân cöùu: Söï xaâm nhaäp, phaân phoái vaø soá phaän cuûa caùc chaát gaây oâ nhieãm trong moâi tröôøng ng. Söï xaâm nhaäp vaø soá phaän cuûa caùc chaát gaây oâ nhieãm trong sinh vaät cuûa heä thoáng ng sinh thaùi. AÛnh nh höôûng ng coù haïi cuûa hoùa chaát leân caùc caáu thaønh nh cuûa heä sinh thaùi (bao goàm caû con ngöôøi)
Kieåm soaùt ñoäc chaát trong moâi tröôøng ng Tìm hieåu nguoàn goác vaø caáu taïo cuûa ñoäc chaát do con ngöôøi taïo ra. Thu thaäp soá lieäu vaø ñaùnh nh giaù aûnh nh höôûng ng cuûa ng ñaát vaø nöôùc. ñoäc chaát ñoái vôùi moâi tröôøng Ñaùnh nh giaù aûnh nh höôûng ng cuûa ñoäc chaát leân sinh vaät
Caùc böôùc ñaùnh nh giaù aûnh nh höôûng ng cuûa ñoäc chaát leân sinh vaät 1. Caáu taïo cuûa hôïp chaát gaây ñoäc 2. Cô cheá xaâm nhaäp vaø di chuyeån ñoäc chaát trong cô theå sinh vaät 3. Söï chuyeån hoùa hoùa höõu sinh vaø voâ sinh cuûa caùc hôïp chaát nguyeân thuûy 4. Tính chaát cuûa caùc phaûn öùng ng ñoäc chaát trong cô theå
AÛnh nh höôûng ng cuûa hoùa chaát ñoái vôùi sinh vaät vaø con ngöôøi
Khaùi nieäm Chaát ñoäc hoùa hoïc moâi tröôøng laø nhöõng hoùa chaát coù khaû naêng hay ñaõ vaø ñang gaây ñoäc cho sinh vaät vaø heä sinh thaùi Chaát ñoäc hoùa hoïc goàm caùc chaát ñoäc daïng ng voâ cô, höõu cô vaø caùc hôïp chaát coù chöùa kim loaïi. Moät soá chaát coù khaû naêng phaân huûy nhanh trong moâi tröôøngng, nhöng cuõng coù nhöõng chaát ng. beàân vôùi moâi tröôøng
Moät soá hoùa chaát ñoäc trong moâi tröôøng ng Chaát ñoäc da cam Coù nhieàu loaïi chaát ñoäc da cam, trong ñoù ng quan taâm nhaát laø DIOXIN ñaùng Dioxin ñöôïc Myõ söû duïng ng trong chieán tranh Vieät Nam. Laø moät chaát cöïc ñoäc, gaây ra caùc beänh nh hieåm ngheøo. Haàu nhö khoâng bò phaân huûy sinh hoïc. Coù theå toàn taïi beàn vöõng trong moâi tröôøng ng
Vieäc söû duïng dioxin vaø haäu quaû cuûa chuùng SAU TRÖÔÙC
2,3,7,8-tetrachlorodibenzo-p-dioxin
Taùc haïi cuûa DIOXIN Haøm löôïng ng thaáp gaây dò öùng ng vôùi da, choùng ng maët, ñau ñaàu, buoàn noân. Haøm löôïngng cao gaây ngoä ñoäc caáp tính, coù theå daãn ñeán töû vong. Gaây dò daïngng cho phoâi thai, aûnh nh höôûngng ñeán caáu truùc di truyeàn ngay caû ôû noàng ng ñoä thaáp. Ñoái vôùi thöïc vaät, dioxin laø moät loaïi hoùa chaát dieät coû, gaây ruïng ng laù, cheát… Ghi chuù: LD50 cuûa dioxin ñoái vôùi khæ laø 70ppb, ñoái vôùi ngöôøi seõ thaáp hôn
OÂng Yushchenko, 2004 Haäu quaû aûnh höôûng dioxin ! Over the last 30 years, since the end of the Vietnam War, serious birth defects have been Moät trong nhöõng nguoàn common in Vietnam. Scientists believe the dioxin phaùt sinh dioxin in Agent Orange is causing the birth defects
Ñoäc chaát dung moâi Dung moâi coù theå tan trong môõ cuõng nhö trong nöôùc Dung moâi tan trong môõ khi vaøo trong cô theå thì tích tuï trong moâ môõ bao goàm caû heä thaàn kinh. Dung moâi tan trong nöôùc coù theå ñi vaøo cô theå qua da neáu tieáp xuùc. Dung moâi höõu cô nhanh choùng ng haáp thu qua phoåi. Khi bò nhieãm ñoäc caùc chaát dung moâi thì chuùng ng laøm caûn trôû quaù trình trao ñoåi chaát
Benzen Benzen ñöôïc haáp thuï qua phoåi hoaëc qua da. Nhieãm ñoäc ôû noàngng ñoä cao gaây ñoäc caáp tính, suy giaûm thaàn kinh trung öông, gaây choùng ng maët, nhöùc ñaàu, khoù thô, roái loaïn tieâu hoùa… Hôïp chaát benzen trôû neân phöùc taïp khi ñöôïc chuyeån hoùa sinh hoïc, benzen deã daøng ng keát hôïp vôùi protein, nucleic acid.
Carbon tetrachloride (CCl4) Laøm suy giaûm heä thoángng thaàn kinh trung öông, gan vaø caùc maïch ch maùu. Khi bò ngoä ñoäc caáp tính (2-5ml), naïn nhaân bò ñau buïng ng, buoàn noân, oùi möûa, choùng ch chaäm ng maët, maïch Khi bò nhieãm ñoäc maõn tính, beänh nh nhaân meät moûi, bieáng ng aên, maét keùm, maát trí nhôù…
Chaát gaây oâ nhieãm khoâng khí
Ñònh nghóa Chaát gaây oâ nhieãm khoâng khí laø chaát coù trong khoâng khí coù theå gaây ñoäc leân con ngöôøi vaø moâi tröôøng Chaát gaây oâ nhieãm khoâng khí coù theå ôû daïng ng haït raén, daïng ng gioït loûng ng, hoaëc daïng ng khí. Chuùng ng coù theå laø caùc hôïp chaát töï nhieân hoaëc do con ngöôøi taïo ra.
Phaân loaïi Chaát gaây oâ nhieãm khoâng khí coù theå phaân thaønh 2 loaïi: Chaát gaây oâ nhieãm khoâng khí sô caáp: laø chaát tröïc tieáp ñöôïc thaûi ra töø moät quaù trình. Ví duï: Tro buïi töø nuùi löûa, CO2 töø khoùi xe, hoaëc SO2 töø caùc nhaø maùy. Chaát gaây oâ nhieãm khoâng khí thöù caáp: laø caùc chaát khoâng ñöôïc thaûi tröïc tieáp maø ñöôïc taïo thaønh nh do phaûn öùng ng giöõa caùc chaát sô caáp vôùi nhau.