Chuỗi kích thước là tập hợp các kích thước tạo thành vòng khép kín do các kích thước của một hoặc một số chi tiết lắp ghép với nhau tạo ra, nhằm giúp các bạn hiểu hơn về chuỗi kích thước, mời các bạn cùng tham khảo nội dung chương 5 "Chuỗi kích thước" trong bài giảng Dung sai và kỹ thuật đo.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Dung sai và kỹ thuật đo: Chương 5 - Chuỗi kích thước
- CHƯƠNG 5.
CHUỖI KÍCH THƯỚC
- I. Khái niệm chung
1. Khái niệm
Chuỗi kích thước là tập hợp các kích thước tạo thành vòng khép
kín do các kích thước của một hoặc một số chi tiết lắp ghép với
nhau tạo ra
- 2. Phân loại chuỗi kích thước
Chuỗỗi kích th
* Chu ướ
i kích th c có nhi
ướ ều lo
c không ại, trong k
gian: Là chuỹ
ỗ thu ật phân làm hai lo
i kích thước không ại
nchu ỗi sau: ặt phẳng song song với nhau.
ằm trong m
* Chuỗi kích thước chi tiết: Các kích thước của chuỗi thuộc
về cùng một chi tiết.
* Chuỗi kích thước lắp ghép: Các kích thước của chuỗi là kích
thước của các chi tiết khác nhau trong một bộ phận máy.
Về mặt hình học, người ta có thể phân loại chuỗi như sau:
* Chuỗi kích thước thẳng: Các kích thước trong chuỗi nằm
song song với nhau.
* Chuỗi kích thước phẳng: Các kích thước của chuỗi nằm trong
cùng một mặt phẳng hoặc trong những mặt phẳng song song
với nhau nhưng bản thân chúng không song song với nhau.
- II. Các thành phần của chuỗi kích thước
1. Khâu thành phần
Kích thước của khâu thành phần do quá trình gia công quyết định,
kích thước của mỗi khâu không phụ thuộc lẫn nhau.
Trong chuỗi kích thước lắp ghép, kích thước của các chi tiết
tham gia vào chuỗi đều gọi là khâu thành phần.
2. Khâu khép kín
Kích thước của khâu khép kín hoàn toàn xác định bởi kích thước
của khâu thành phần.Trong một chuỗi kích thước chỉ có một
khâu khép kín.
Trong chuỗi kích thước chi tiết muốn phân biệt khâu thành
phần và khâu khép kín cần phải biết trình tự gia công các
kích thước trong chuỗi ấy.
- Khâu thành phần tăng (khâu tăng): là khâu mà khi kích thước
của nó tăng hoặc giảm sẽ làm kích thước khâu khép kín tăng
hoặc giảm theo.
Khâu thành phần giảm (khâu giảm): là khâu mà kích thước
của nó tăng hoặc giảm sẽ làm giảm kích thước khâu khép kín
giảm hoặc tăng.
- III. Giải chuỗi kích thước.
1. Bài toán chuỗi kích thước.
a, Bài toán thuận.
Cho biết kích thước, sai lệch giới hạn và dung sai của các khâu
thành phần
* Xác định kích thước, sai lệch giới hạn và dung sai của khâu
khép kín
(Loại bài toán này để tính toán kiểm tra chuỗi kích thước)
b. Bài toán nghịch
Cho biết kích thước, sai lệch giới hạn và dung sai của khâu
khép kín
* Xác định kích thước, sai lệch giới hạn và dung sai của khâu
thành phần.
(Nhiệm vụ của bài toán nghịch và là công việc của người thiết
kế)
- 2. Phương pháp giải bài toán thuận
a, Trình tự giải một bài toán thuận
* Vẽ sơ đồ chuỗi kích thước.
* Xác định khâu thành phần tăng, khâu thành giảm và khâu khép
kín.
* Giải chuỗi để tìm kích thước danh nghĩa, sai lệch giới hạn
và dung sai của khâu khép kín.
b, Thành lập các công thức tính
- Ta quy ước: A∑ là khâu khép kín; D là khâu tăng; d là khâu giảm.
A∑ = D – (d1 + d2 + d3)
Trường hợp có nhiều khâu tăng và nhiều khâu giảm thì quan hệ
về kích thước giữa khâu khép kín và khâu thành phần được tính
theo công thức sau:
m n
A = �Di �d j
i=1 j=1
Kích thước giới hạn khâu khép kín :
m n
Kích thước giới hạn lớn nhất: A max = �Dimax �d jmin
i=1 j=1
m n
Kích thước giới hạn nhỏ nhất: A min = �Dimin �d jmax
i=1 j=1
- Dung sai khâu khép kín:
Sai lệch giới hạn trên khâu khép kín:
Sai lệch giới hạn dưới khâu khép kín:
Các sai lệch giới hạn và dung sai của khâu khép kín còn tính
theo cách khác:
- 4. Phương pháp giải bài toán nghịch
Với dung sai của khâu khép kín ta cần phải xác định dung sai của
các khâu thành phần theo công thức:
m+n
IT = ITi
i=1
Ta giả thiết dung sai các khâu thành phần bằng nhau và bằng
giá trị trung bình của dung sai (ITm)
IT
ITm =
m+n
Ta giả thiết các khâu thành phần ở cùng 1 cấp chính xác, tức
là có cùng hệ số cấp chính xác
- 3. Ví dụ
Cho chi tiết trục bậc như hình vẽ. Hãy xác định kích thước, sai
lệch giới hạn và dung sai kích thước khâu còn lại.
- Dung sai của các khâu thành phần bất kì sẽ là
ITi =a mii
IT
=> a m = m+n
ii
i=1
Khoảng Trên Tr Tr Tr Tr Tr Tr Tr Tr Tr Tr Tr
kích Đến 3 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10
thước 3 đến Đ Đ Đ Đ Đ Đ Đ Đ Đ Đ Đ
mm 6 18 18 18 18 18 18 18 18 18 18 18
i, µm 0,55 0,73 0,90 1,08 1,31 1,56 1,86 2,17 2,52 2,89 3,22 3,54 3,89
- Đến đây bài toán nghịch chỉ còn là:
Biết kích thước sai lệch giới hạn và dung sai của khâu khép kín
(cho trước); kích thước sai lệch giới hạn và dung sai của [(m+n)
1] khâu thành phần (tra bảng theo tiêu chuẩn)
+ Tìm: kích thước sai lệch giới hạn và dung sai của khâu thành
phần thứ k, Ak.
+ Dung sai của khâu Ak được tính từ công thức
m + n −1
ITk = IT − ITi
i =1
- + Sai lệch giới hạn của khâu Ak
Trường hợp Ak là khâu tăng thì:
�k −1 m � n
ES k = ES − ��ES Di + � ES Di �+ �eidj
� �
�i =1 i = k +1 � j =1
�k −1 m � n
EI k = EI − ��EI Di + � EI Di �+ �esdj
� �
�i =1 i = k +1 � j =1
Trường hợp Ak là khâu giảm thì:
m � k −1 n �
esk = �EI Di − �EI + �esdj + � esdj �
i =1
� j =1 j = k +1
�
� �
m � k −1 n �
ei k = �ES Di − �ES + �eidj + � eidj �
i =1
� j =1 j = k +1
�
� �
- 5. Ví dụ
Cho bộ phận lắp như hình a. Yêu
cầu bộ phận lắp là phải đảm bảo
khe hở giữa mặt mút vai trục và
mặt mút bạc ổ trục trong giới hạn
A∑ = 1+0,75 mm, để cho bánh răng
quay tự do mà không có dịch
chuyển chiều dọc trục lớn. Đó
chính là khâu khép kín của chuỗi
kích thước lắp như sơ đồ hình b.
Với kích thước danh nghĩa của các
khâu thành phần là:
A1 = 101 mm A2 = 50 mm
A3 = A5 = 5 mm A4 = 140 mm
Hãy xác định sai lệch giới hạn và
dung sai của các khâu thành phần của
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
