intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Bài giảng Giải phẫu thú y - Chương IV: Hệ hô hấp (Nguyễn Bá Tiếp)

Chia sẻ: Than Con | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST
Báo xấu
251
lượt xem 61
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mọi cơ thể sốn đều hô hấp (hấp thu oxi từ môi trường và thải khí cacbonic, trừ một số vi khuẩn yếm khí sống được trong môi trường thiếu oxy). Các cơ quan hô hấp bao gồm đường dẫn khí trong đó có xoang mũi, thanh quản, khí quản và cơ quan trao đổi khí là phổi.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Giải phẫu thú y - Chương IV: Hệ hô hấp (Nguyễn Bá Tiếp)

  1. Formatted: Underline, Font color: NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi gi¶ng Gi¶i phÉu Thó y Black Formatted: Left Ch−¬ng IV: hÖ h« hÊp Deleted: Anatomie-Histologie Deleted: ¶ Respiratory system Formatted: German (Germany) Mäi c¬ thÓ sèng ®Òu h« hÊp (hÊp thu oxy tõ m«i tr−êng vµ th¶i khÝ cacbonic, trõ mét sè vi khuÈn yÕm khÝ sèng ®−îc trong m«i tr−êng thiÕu oxy). Bé m¸y h« hÊp ®¶m nhËn chøc n¨ng nµy. C¸c c¬ quan h« hÊp bao gåm ®−êng dÉn khÝ trong ®ã cã xoang mòi, thanh qu¶n, khÝ qu¶n vµ c¬ quan trao ®æi khÝ lµ phæi. 1. Xoang mòi : cavum nasi; nasal cavity Hai xoang mòi lµ bé phËn ngoµi cïng cña ®−êng h« hÊp cã nhiÖm vô läc s¹ch, tÈm −ít, s−ëi nãng kh«ng khÝ tr−íc khi ®−a vµo phæi, ®ång thêi nã lµ c¬ quan khøu gi¸c (c¶m gi¸c vÒ mïi). Giíi h¹n xoang mòi: PhÝa tr−íc lµ hai lç mòi. PhÝa sau th«ng víi yÕt hÇu vµ gi¸p t¶ng bªn x−¬ng sµng PhÝa d−íi lµ mÆt trªn cña vßm khÈu c¸i (hard plate) PhÝa trªn lµ x−¬ng mòi vµ c¸c c¬ vïng mÆt. Formatted: Portuguese (Brazil) Thµnh trong lµ bøc sôn ng¨n gi÷a mòi (nasal septum) Trong xoang mòi cã c¸c x−¬ng èng cuén. Gia sóc cã 3-4 èng cuén: - èng cuén mòi ë trªn (superior concha) - èng cuén hµm ë d−íi (inferior concha) - èng cuén gi÷a ë gi÷a (middle concha) - èng cuén sµng ë phÝa sau g¾n víi x−¬ng sµng . 1.1. Lç mòi: nares Lµ cöa cña hÖ h« hÊp, lµ n¬i tiÕp xóc víi kh«ng khÝ bao gåm 2 c¸nh mòi trong vµ ngoµi gÊp nhau t¹o thµnh gãc l−ng vµ gãc bông. CÊu t¹o: gåm 1 cèt sôn, líp c¬, líp da - Cèt sôn ë trong cïng cã h×nh d¹ng nh− c¸i neo tµu thuû, hai bªn h×nh thµnh c¸nh mòi. - Líp c¬ bao gåm mét phÇn c¬ nanh vµ c¬ n©ng riªng m«i trªn, c¬ në mòi trong, c¬ në mòi ngoµi ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng cña mòi. - Líp da dµy phñ ngoµi, nhiÒu tuyÕn nhên, kh«ng cã l«ng, kh«ng giãi h¹n râ rµng víi niªm m¹c mòi phÝa trong. - §éng m¹ch nu«i d−ìng: ®éng m¹ch m«i d−íi lµ c¸c nh¸nh cña ®éng m¹ch liªn hµm vµ ®éng m¹ch mÆt. TÜnh m¹ch ®æ vÒ tÜnh m¹ch mÆt. - ThÇn kinh: TK mÆt (TK VII) chi phèi vËn ®éng. Nh¸nh hµm trªn cña TK V lµm nhiÖm vô c¶m gi¸c. HÖ h« hÊp 41
  2. Formatted: Underline, Font color: NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi gi¶ng Gi¶i phÉu Thó y Black Formatted: Left Deleted: Anatomie-Histologie (trang ®Ó tr¾ng cã chñ ®Þnh) HÖ h« hÊp 42
  3. Formatted: Underline, Font color: NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi gi¶ng Gi¶i phÉu Thó y Black Formatted: Left 1.2. CÊu t¹o cña xoang mòi: Deleted: Anatomie-Histologie Xoang mòi gåm bé phËn nßng cèt lµ c¸c x−¬ng, sôn vµ niªm m¹c. - C¸c x−¬ng hîp thµnh xoang mòi lµ x−¬ng mòi, x−¬ng hµm trªn, x−¬ng liªn hµm, x−¬ng sµng, x−¬ng l¸ mÝa. - Sôn ng¨n gi÷a mòi tõ phiÕn th¼ng ®øng cña x−¬ng sµng ®Õn sôn ®Çu lç mòi, c¹nh trªn khíp víi x−¬ng l¸ mÝa, d−íi khíp víi ®−êng khíp trªn cña khÈu c¸i. - Niªm m¹c: Lãt mÆt trong xoang mòi vµ chia lµm hai vïng: Formatted: French (France) + Niªm m¹c vïng h« hÊp (respiratory region) ë phÝa tr−íc, mµu hång, ®−îc phñ bëi líp biÓu m« phñ ®¬n trô cã l«ng rung h−íng tõ trong ra ngoµi, xen kÏ cã c¸c tÕ bµo h×nh ®µi tiÕt dÞch nhµy ®Ó b¶o vÖ, c¶n bôi vµ lµm Èm kh«ng khÝ. Líp ®Öm cã c¸c tuyÕn h×nh èng dÉn dÞch nhÇy ra xoang mòi. Formatted: French (France) M¹ch qu¶n cã kh¶ n¨ng tr−¬ng në s−ëi Êm kh«ng khÝ tr−íc khi vµo phæi. + Niªm m¹c vïng khøu gi¸c (region for smell sensory) ë phÝa sau, mµu vµng hoÆc n©u BiÓu m« phñ cã c¬ quan thô c¶m cu¶ c¸c tÕ bµo thÇn kinh khøu gi¸c. Líp ®Öm Ýt c¸c tuyÕn tiÕt chÊt nhên. - M¹ch qu¶n vµ thÇn kinh cña xoang mòi: Nh¸nh cña ®éng m¹ch hµm vµ ®éng m¹ch mÆt. ThÇn kinh c¶m gi¸c tõ d©y TK V. C¸c sîi vËn ®éng ®Õn tõ thÇn kinh VII. ThÇn kinh khøu gi¸c (TKI) xuÊt ph¸t tõ niªm m¹c khøu gi¸c chui qua phiÕn n»m ngang x−¬ng sµng råi vÒ thuú khøu gi¸c phÝa tr−íc mÆt d−íi b¸n cÇu ®¹i n·o. * Ngùa: Lç mòi cã h×nh dÊu hái; trong xoang mòi cã lç ®æ ra cña èng dÉn lÖ. C¸nh mòi cö ®éng linh ho¹t. Kh«ng cã èng cuén sµng. * Bß: Lç mòi cã h×nh trøng vµ c¸ch xa nhau; gi÷a hai lç mòi cã mét kho¶ng réng lµ g−¬ng mòi m«i kh«ng cã l«ng nh−ng cã c¸c tÕ bµo s¾c tè ®en vµ c¸c tÕ bµo tiÕt chÊt nhên nªn g−¬ng mòi m«i lu«n Èm −ít. * Lîn: Hai lç mòi nhá, g−¬ng mòi m«i rÊt ph¸t triÓn. * Chã: Cã g−¬ng mòi, gi÷a g−¬ng mòi cã r·nh s©u. C¸nh mòi ho¹t ®éng linh ho¹t. Kh«ng cã èng cuén sµng. 2. C¸c xoang mòi phô hay c¸c xoang vïng ®Çu mÆt: paranasal sinuses) Formatted: Portuguese (Brazil) N»m trong lßng c¸c x−¬ng vïng sä mÆt. HÇu hÕt chóng ®Òu th«ng víi xoang mòi vµ ®¶m nhËn c¸c chøc n¨ng: - Khi thë mét phÇn kh«ng khÝ vµo c¸c xoang nµy lµm gi¶m khèi l−îng cña ®Çu. - Nh− hÖ thèng céng h−ëng ©m thanh. - Niªm m¹c lãt trong c¸c xoang phÇn lín do niªm m¹c xoang mòi kÐo ®Õn lµm thµnh, do ®ã khi mét xoang bÞ viªm dÔ lan sang xoang kh¸c vµ dÞch viªm cã thÓ theo xoang mòi ch¶y ra ngoµi. C¸c xoang nµy hîp thµnh mét hÖ thèng duy nhÊt ë ngùa. ë loµi nhai l¹i, lîn, chã gåm 2 hÖ thèng t¸ch biÖt nhau. C¸c xoang ®Çu mÆt th−êng lµ xoang ch½n vµ ®èi xøng nhau qua trôc däc c¬ thÓ gåm xoang tr¸n, xoang hµm trªn, xoang sµng, xoang b−ím, xoang lÖ, xoang khÈu c¸i. HÖ h« hÊp 43
  4. Formatted: Underline, Font color: NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi gi¶ng Gi¶i phÉu Thó y Black Formatted: Left 2.1. Xoang tr¸n (sinus frontali) Deleted: Anatomie-Histologie Lµ xoang hÑp kÑp gi÷a hai phiÕn cña x−¬ng tr¸n, bao trïm phÇn tr−íc vµ hai bªn Formatted: German (Germany) hép sä( ë tr©u bß kÐo dµi ®Õn tËn cèt sõng). Hai xoang tr¸n ®−îc ng¨n c¸ch nhau bëi 1 v¸ch ng¨n ë gi÷a. C¸c xoang tr¸n kh«ng th«ng víi xoang hµm trªn nh−ng th«ng víi xoang mòi qua c¸c lç nhá ë ®¸y x−¬ng sµng. 2.2. Xoang hµm trªn (sinus maxillari) Lµ hai xoang lín nhÊt n»m trong lßng x−¬ng hµm trªn, x−¬ng lÖ vµ x−¬ng gß m¸ . Mçi xoang chia 2 phÇn: - PhÇn tr−íc nhá th«ng vµo xoang mòi qua c¸c lç réng d−íi èng cuén hµm. - PhÇn sau lín h¬n th«ng víi ng¸ch th«ng gi÷a xoang mòi vµ th«ng víi xoang tr¸n qua lç mòi hµm. èng r¨ng trªn chia mçi phÇn thµnh xoang hµm trong vµ xoang hµm ngoµi. 3. Xoang sµng (sinus ethmoidal) Lµ khe hÑp n»m trong lßng x−¬ng sµng th«ng víi xoang mòi qua khe hÑp ë gèc èng cuén hµm. 4.- Xoang khÈu c¸i : N»m trong phÇn th¼ng ®øng cña x−¬ng khÈu c¸i th«ng víi xoang mòi qua khe hÑp ë gèc èng cuén hµm. 5.Xoang b−ím (cavum spenoidal) Cã h×nh tam gi¸c n»m trong th©n vµ phÇn tr−íc x−¬ng b−ím th«ng víi xoang sµng qua lç b−ím khÈu c¸i. 6. Xoang lÖ N»m gi÷a x−¬ng lÖ, x−¬ng tr¸n vµ èng cuén mòi. Hai xoang lÖ t¸ch biÖt nhau vµ ®Òu th«ng víi xoang hµm vµ xoang mòi. * Ngùa: gåm xoang tr¸n, hµm trªn, xoang khÈu c¸i, xoang b−ím. * Bß, tr©u: 5 xoang ®Çu mÆt xoang hµm, xoang lÖ, xoang khÈu c¸i, xoang b−ím. Formatted: Portuguese (Brazil) * Lîn: Kh«ng cã xoang khÈu c¸i * Chã chØ cã xoang hµm trªn, xoang b−ím vµ xoang tr¸n. 3. Thanh qu¶n: larynx Thanh qu¶n lµ xoang ng¾n hÑp n»m sau yÕt hÇu, tr−íc khÝ qu¶n, d−íi vµ sau x−¬ng l−ìi thùc hiÖn chøc n¨ng dÉn khÝ vµ lµ c¬ quan ph¸t ©m 3.1. CÊu t¹o. Cèt sôn: HÖ thèng c¸c sôn t¹o nªn xoang thanh qu¶n bao gåm: - Sôn tiÓu thiÖt (epiglottis): cã h×nh c¸nh bÌo c¸i (h×nh tam gi¸c), gèc cè ®Þnh vµo sôn gi¸p tr¹ng, ®Ønh tù do h−íng vµo lßng yÕt hÇu, phñ ë mÆt tr−íc xoang thanh qu¶n, rÊt dÔ cö ®éng, phèi hîp yÕt hÇu vµ mµng khÈu c¸i trong ®éng t¸c nuèt vµ thë. - Sôn gi¸p tr¹ng ( thyroid cartilage): sôn lín nhÊt cã h×nh gièng quyÓn s¸ch më gåm gåm 2 m¶nh nèi víi nhau ë th©n gi¸p tr¹ng t¹o nªn thµnh d−íi xoang thanh qu¶n. C¹nh tr−íc khíp víi x−¬ng l−ìi vµ sôn tiÓu thiÖt. C¹nh sau khíp víi sôn nhÉn. - Sôn nhÉn ( cricoid cartilage): gièng h×nh c¸i nhÉn bao gåm: HÖ h« hÊp 44
  5. Formatted: Underline, Font color: NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi gi¶ng Gi¶i phÉu Thó y Black Formatted: Left Th©n: gièng mÆt ®¸, to, h−íng lªn trªn, ë gi÷a cã mµo giíi h¹n trªn thanh qu¶n. Deleted: Anatomie-Histologie §Çu tr−íc khíp víi sôn phÔu, c¹nh sau nèi tiÕp víi vßng sôn khÝ qu¶n ®Çu tiªn. Quai nhÉn: nhá, h−íng sau vµ xuèng d−íi «m lÊy phÝa sau sôn gi¸p tr¹ng. Formatted: Portuguese (Brazil) - Sôn phÔu ( arytenoid cartilage): gåm 2 sôn; ®Çu trªn hai sôn ghÐp l¹i t¹o h×nh vßi Êm n»m tr−íc sôn nhÉn, trªn sôn gi¸p tr¹ng. MÆt trong t¹o nªn cöa thë. §Çu gi÷a nh« vµo lßng thanh qu¶n thµnh u tiÕng lµm chç b¸m cho c¸c d©y tiÕng. §Çu d−íi g¾n cïng chç trªn th©n sôn gi¸p tr¹ng. Hai sôn phÔu ®−îc nèi víi nhau bëi mét d©y ch»ng nhá. C¸c c¬ thanh qu¶n gåm 2 nhãm c¬: c¬ néi bé vµ c¬ ngo¹i lai. - C¬ ngo¹i lai lµ c¸c c¬ b¸m cã mét ®Çu b¸m vµo thanh qu¶n, mét ®Çu tõ c¸c c¬ quan l©n cËn: + C¬ thiÖt -gi¸p: b¸m tõ sõng thanh qu¶n x−¬ng l−ìi ®Õn mÆt ngoµi c¸nh sôn gi¸p tr¹ng. Khi c¬ co kÐo thanh qu¶n lªn trªn vÒ tr−íc + C¬ thiÖt - tiÓu thiÖt: lµ hai b¨ng nhá b¸m tõ mám l−ìi vµ ®Çu d−íi sõng thanh qu¶n cña x−¬ng l−ìi ®Õn sôn tiÓu thiÖt. C¬ co kÐo sôn tiÓu thiÖt lªn trªn, vÒ tr−íc më réng thanh qu¶n khi thë. + C¬ øc- gi¸p tr¹ng b¸m tõ mám khÝ qu¶n x−¬ng øc ®Õn mÆt ngoµi sôn gi¸p tr¹ng. C¬ co kÐo thanh qu¶n xuèng d−íi vÒ sau. - C¬ néi bé liªn kÕt gi÷a c¸c sôn víi nhau gåm c¸c c¬ sau: + C¬ nhÉn- phÔu trªn lín nhÊt trong nhãm nµy, b¸m tõ gi÷a mÆt ®¸ ®Õn 2 sôn phÔu t¹o h×nh ch÷ V. Khi c¬ co, kÐo hai sôn phÔu vÒ sau lµm c¨ng d©y tiÕng vµ g©y ho. + C¬ nhÉn-gi¸p tõ c¹nh sau gi¸p tr¹ng ®Õn mÆt ngoµi quai nhÉn. + C¬ phÔu nhá, n»m ngay phÝa trªn nèi 2 sôn phÔu víi nhau. C¬ co kÐo sôn më réng lßng thanh qu¶n. + C¬ nhÉn-phÔu bªn lµ c¬ nhá, n»m lÊp bªn trong sôn gi¸p tr¹ng. Khi c¬ co lµm hÑp lßng thanh qu¶n. + C¬ gi¸p phÔu: c¬ máng, dÑp, bÞ sôn gi¸p tr¹ng che lÊp, ®i tõ mÆt trong c¸nh gi¸p tr¹ng ®Õn mÆt ngoµi u tiÕng, C¸c mÆt thanh qu¶n : - MÆt trªn cã mÆt ®¸ sôn nhÉn vµ c¸c c¬ nhÉn phÔu trªn, c¬ phÔu. - 2 mÆt bªn cã 2 c¸nh gi¸p tr¹ng, quai sôn nhÉn vµ c¸c c¬ nhÉn gi¸p. - MÆt d−íi cã th©n sôn gi¸p tr¹ng vµ quai sôn nhÉn. Gi÷a sôn nhÉn vµ sôn gi¸p tr¹ng cã d©y ch»ng nhÉn gi¸p (liªn kÕt láng lÎo) lµ n¬i phÉu thuËt ®Ó lÊy ngo¹i vËt r¬i vµo thanh qu¶n. Niªm m¹c : Phñ toµn bé mÆt trong thanh qu¶n bao gåm: + Niªm m¹c vïng tr−íc cöa thanh qu¶n lãt mÆt trong sôn tiÓu thiÖt vµ mét phÇn sôn phÔu, tr−íc u tiÕng. Niªm m¹c vïng nµy rÊt nh¹y c¶m, khi vËt l¹ r¬i vµo th−êng g©y nªn c¬n ho d÷ déi. + Niªm m¹c cöa thanh qu¶n Lµ 1 khe hÑp h×nh thoi ®Ønh trªn lµ 2 ®Çu trªn sôn phÔu, ®Ønh d−íi ë trªn th©n sôn gi¸p tr¹ng, 2 ®Ønh bªn lµ 2 u tiÕng. - Nöa trªn h×nh thoi (gi÷a 2 sôn phÔu) lµ cöa thë HÖ h« hÊp 45
  6. Formatted: Underline, Font color: NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi gi¶ng Gi¶i phÉu Thó y Black Formatted: Left - Nöa d−íi (gi÷a 2 d©y tiÕng) lµ cöa tiÕng Deleted: Anatomie-Histologie - D©y tiÕng gåm 2 bã ®µn håi, ®Çu trªn b¸m vµo 2 u tiÕng sôn phÔu, ®Çu d−íi b¸m vµo mÆt trªn th©n sôn gi¸p tr¹ng. C¸c c¬ néi bé co rót sÏ thay ®æi ®é c¨ngcña d©y tiÕng. + Niªm m¹c phÇn sau cöa thanh qu¶n n»m sau 2 d©y tiÕng ®Õn vßng sôn khÝ qu¶n ®Çu tiªn vµ Ýt nh¹y c¶m. Niªm m¹c thanh qu¶n ®−îc phñ bëi líp tÕ bµo biÓu m« dÑp, nhiÒu tÇng cã l«ng rung. Líp ®Öm cã nhiÒu nang kÝn l©m ba xen kÏ tæ chøc liªn kÕt. Líp h¹ niªm m¹c cã c¸c tuyÕn tiÕt dÞch nhên ng¨n c¸ch víi líp ®Öm bëi 1 mµng sîi ®µn håi. M¹ch qu¶n vµ thÇn kinh: + §éng m¹ch thanh qu¶n tr−íc cïng c¸c nh¸nh cña ®éng m¹ch gi¸p tr¹ng tr−íc, ®éng m¹ch thanh qu¶n sau. + ThÇn kinh: C¸c nh¸nh TK ®Õn tõ d©y X. 3.2. C¬ chÕ ho¹t ®éng vµ t¸c dông cña thanh qu¶n: Nhê tæ chøc sôn vµ c¸c c¬ nªn xoang thanh qu¶n cã thÓ më réng hoÆc thu hÑp tuú theo nhu cÇu h« hÊp. Thanh qu¶n cßn lµ c¬ quan ph¸t ©m. Sù ph¸t ©m lµ do c¸c c¬ néi bé co gi·n, khi c¬ co, kÐo 2 u tiÕng vÒ sau vµ sang 2 bªn, do ®ã lµm 2 d©y tiÕng xa nhau lµm më réng cöa tiÕng, kh«ng khÝ tõ phæi ®i ra ®Ëp vµo 2 d©y tiÕng sÏ ph¸t ra ©m thanh. Tuú theo ®é c¨ng chïng cña d©y tiÕng sÏ cã ©m s¾c kh¸c nhau. 4. yÕt hÇu: pharynx VÞ trÝ, cÊu t¹o (xem ch−¬ng bé m¸y tiªu ho¸) Mèi quan hÖ gi÷a nuèt vµ thë + Khi thë, mµng khÈu c¸i h¹ xuèng «m lÊy sôn tiÓu thiÖt vµ ®ãng cöa thanh qu¶n, ng¨n kh«ng cho thøc ¨n tõ miÖng ®i vµo; sôn tiÓu thiÖt më ra ë phÝa tr−íc më cöa thanh qu¶n ®Ó cho kh«ng khÝ ®i tõ xoang mòi qua yÕt hÇu xuèng thanh qu¶n, khÝ qu¶n vµo phæi. + Khi nuèt mµng khÈu n©ng lªn vÒ sau ®Ëy kÝn lç mòi sau; sôn tiÓu thiÖt n©ng lªn óp lªn sôn phÔu bÞt kÝn cöa thanh qu¶n; c¬ yÕt hÇu cïng c¸c c¬ kh¸c co rót ®Èy thøc ¨n xuèng thùc qu¶n. Sau ®ã mµng khÈu c¸i vµ sôn tiÓu thiÖt trë vÒ vÞ trÝ ban ®Çu. Qu¸ tr×nh h« hÊp ®−îc tiÕp tôc. 5. KhÝ qu¶n:trachea; windpipe KhÝ qu¶n lµ èng h×nh trô, cong trßn ë phÝa trªn ch¹y tõ thanh qu¶n ®Õn rèn phæi cã t¸c dông dÉn khÝ. Thanh qu¶n gåm tæ chøc liªn kÕt, c¬ tr¬n vµ nhiÒu vßng sôn h×nh ch÷ C xÕp kÕ tiÕp nhau t¹o thµnh. §Õn rèn phæi, khÝ qu¶n chia thµnh 2 phÕ qu¶n gèc 5.1. H×nh th¸i & ®−êng ®i : KhÝ qu¶n cã h×nh èng, chia lµm 2 ®o¹n: ®o¹n cæ vµ ®o¹n ngùc. HÖ h« hÊp 46
  7. Formatted: Underline, Font color: NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi gi¶ng Gi¶i phÉu Thó y Black Formatted: Left Deleted: Anatomie-Histologie (trang ®Ó tr¾ng cã chñ ®Þnh) HÖ h« hÊp 47
  8. Formatted: Underline, Font color: NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi gi¶ng Gi¶i phÉu Thó y Black Formatted: Left - §o¹n cæ: tõ thanh qu¶n ®Õn cöa vµo lång ngùc; phÇn ®Çu (2/3 ®o¹n nµy) n»m Deleted: Anatomie-Histologie d−íi thùc qu¶n, gi÷a c¸c c¬ vïng cæ, ®éng m¹ch cæ vµ thÇn kinh X; tr−íc cöa vµo lång ngùc (1/3 sau) n»m song song phÝa bªn ph¶i thùc qu¶n. - §o¹n ngùc tõ cöa vµo lång ngùc ®Õn rèn phæi; ®i gi÷a 2 l¸ phÕ m¹c, d−íi thùc qu¶n , trªn tÜnh m¹ch chñ tr−íc, bªn ph¶i cung ®éng m¹ch chñ, phÝa tr−íc tim, ®Õn kho¶ng x−¬ng s−ên 4-6 khÝ qu¶n ph©n lµm 2 nh¸nh phÕ qu¶n gèc ph¶i vµ tr¸i. 5.2. CÊu t¹o: Gåm c¸c sôn, tæ chøc liªn kÕt, c¬ tr¬n , niªm m¹c, m¹ch qu¶n&TK. C¸c sôn : KhÝ qu¶n gåm kho¶ng 50 vßng sôn h×nh ch÷ C liªn kÕt víi nhau nhê c¸c d©y ch»ng vßng. Hai ®Çu c¸c vßng sôn ë phÝa trªn vµ ®−îc nèi víi nhau bëi m« liªn kÕt ®µn håi vµ 1 b¨ng c¬ tr¬n v× vËy khÝ qu¶n lu«n phång lªn cho kh«ng khÝ ®i qua, hoÆc cã thÓ dÑp xuèng khi thùc qu¶n ë trªn d·n në cho thøc ¨n ®i qua. Mét sè loµi thó thuéc bé ch©n b¬i (h¶i cÈu) c¸c vßng sôn khÝ qu¶n khÐp kÝn h×nh trßn. Niªm m¹c : lãt mÆt trong cã líp biÓu m« kÐp trô cã l«ng rung. Líp ®Öm cã tuyÕn tiÕt dÞch nhÇy. M¹ch qu¶n, thÇn kinh: Mét nh¸nh cña ®éng m¹ch cæ nu«i ®o¹n cæ Nh¸nh cña ®éng m¹ch th©n khÝ thùc qu¶n nu«i ®o¹n cæ. TÜnh m¹ch ®i ng−îc chiÒu ®éng m¹ch vµ ®æ vµo tÜnh m¹ch cæ. ThÇn kinh giao c¶m ®Õn tõ h¹ch cæ trªn vµ h¹ch sao. ThÇn kinh phã giao c¶m lµ nh¸nh TK lïi tõ Tkinh sè X. 6. Xoang ngùc vµ xoang phÕ m¹c: 6.1. Xoang ngùc: avum thoracis; thoracic cavity Giíi h¹n xoang ngùc: - PhÝa trªn lµ c¸c ®èt sèng vïng l−ng (thoracic vertebrae) - Hai bªn lµ x−¬ng s−ên, sôn s−ên vµ c¸c c¬ liªn s−ên (ribs, costal cartilages, associated muscles) - PhÝa tr−íc lµ cöa vµo lång ngùc. - PhÝa sau lµ c¬ hoµnh (diaphragm) - D−íi lµ x−¬ng øc vµ c¸c c¬ vïng øc (sternum and sternum muscles) Xoang phÕ m¹c(fleural cavity) N»m trong xoang ngùc vµ ®−îc giíi h¹n gi÷a hai l¸ phÕ m¹c + L¸ thµnh: Lãt mÆt trong c¸c x−¬ng vµ c¸c c¬ vïng ngùc, khi ®i vµo ®−êng trung tuyÕn cña xoang ngùc hai l¸ thµnh ¸p l−ng vµo nhau t¹o thµnh tung c¸ch m¹c hay bøc ng¨n gi÷a (mediastrium) chia xoang ngùc thµnh hai nöa kh«ng th«ng nhau. Gi÷a hai líp cña tung c¸ch m¹c chøa thùc qu¶n, khÝ qu¶n, ®éng m¹ch chñ; phÝa d−íi tung c¸ch m¹c më réng chøa tim. + L¸ t¹ng: Phñ l−ít bÒ mÆt hai l¸ phæi. Gi÷a l¸ thµnh vµ l¸ t¹ng t¹o thµnh xoang ¶o gäi lµ xoang phÕ m¹c. Trong xoang chøa dÞch phÕ m¹c (pleural fluid) cã t¸c dông b«i tr¬n vµ g¾n kÕt l¸ thµnh vµ l¸ t¹ng l¹i víi nhau. ¸p lùc trong xoang phÕ m¹c lu«n thÊp h¬n ¸p lùc kh«ng khÝ bªn ngoµi gäi lµ ¸p lùc ©m. HÖ h« hÊp 48
  9. Formatted: Underline, Font color: NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi gi¶ng Gi¶i phÉu Thó y Black Formatted: Left (trang ®Ó tr¾ng cã chñ ®Þnh) Deleted: Anatomie-Histologie Formatted: Portuguese (Brazil) HÖ h« hÊp 49
  10. Formatted: Underline, Font color: NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi gi¶ng Gi¶i phÉu Thó y Black Formatted: Left 7. Phæi: pulmones; lung Deleted: Anatomie-Histologie Lµ c¬ quan chñ yÕu cña bé m¸y h« hÊp n¬i diÔn ra qu¸ tr×nh trao ®æi khÝ gi÷a m¸u víi kh«ng khÝ ®· ®−îc dÉn vµo phæi. 7.1.VÞ trÝ: Hai l¸ phæi ph¶i vµ tr¸i n»m trong xoang ngùc nèi víi nhau qua hai phÕ qu¶n gèc vµ ®−îc ng¨n c¸ch bëi phÕ m¹c gi÷a 7.2. H×nh th¸i: MÆt ngoµi nh½n bãng ®−îc bao bäc bëi l¸ phÕ m¹c. Mµu s¾c phæi thay ®æi theo tuæi. Trªn bÒ mÆt cã nhiÒu chÊm ®en hoÆc ®á sÉm vµ cã c¸c ®−êng ranh giíi gi÷a c¸c tiÓu thuú. Mçi l¸ phæi cã 2 mÆt ( mÆt ngoµi, mÆt trong), 01 ®¸y vµ 01 ®Ønh. + MÆt ngoµi hay mÆt s−ên: låi, ¸p s¸t vµo thµnh trong lång ngùc, cã c¸c vÕt Ên cña x−¬ng s−ên. + MÆt trong hay trung thÊt (mÆt gi÷a) cong lâm, «m lÊy tim, cã mét ®iÓm gäi lµ rèn phæi vµ lµ n¬i ®i qua cña thùc qu¶n, ®éng m¹ch chñ sau, thÇn kinh vµ m¹ch b¹ch huyÕt. + §¸y phæi hay mÆt sau (mÆt hoµnh) lâm theo chiÒu cong cña c¬ hoµnh, vµ ¸p vµo c¬ hoµnh. + §Ønh phæi lµ phÇn nh« vÒ tr−íc ë cöa vµo lång ngùc giíi h¹n bëi ®«i x−¬ng s−ên 1 vµ mám khÝ qu¶n x−¬ng øc. 7.3. CÊu t¹o Phæi ®−îc cÊu t¹o bëi hÖ thèng èng vµ c¸c tói rçng chøa kh«ng khÝ ph©n nh¸nh gäi lµ c©y phÕ qu¶n. §i kÌm theo c¸c èng phÕ qu¶n lµ c¸c ®éng m¹ch, tÜnh m¹ch phæi, c¸c m¹ch l©m ba, c¸c ®¸m rèi thÇn kinh n»m xen kÏ. * Sù ph©n thuú cña phæ .(mòi tªn ký hiÖu thay cho côm tõ tiÕp tôc ph©n thµnh) Bªn ngoµi phæi ®−îc bao bäc bëi l¸ t¹ng phÕ m¹c. L¸ nµy ®i vµo trong ph©n chia phæi thµnh c¸c ®¬n vÞ phæi tõ to ®Õn nhá: Hai l¸ phæi c¸c thuú phæi c¸c ph©n thuú phæi tiÓu thuú phæi cuèi cïng lµ c¸c tói phÕ nang. * Sù ph©n nh¸nh phÕ qu¶n t¹o thµnh c©y phÕ qu¶n Mçi phÕ qu¶n gèc tõ rèn phæi ®i vµo mçi l¸ phæi tõ 2-5 nh¸nh phÕ qu¶n thuú (dÉn khÝ vµo 1 thuú phæi) phÕ qu¶n ph©n thuú phÕ qu¶n d−íi ph©n thuú phÕ qu¶n trªn tiÓu thuú vµ trong tiÓu thuú( dÉn khÝ vµo tiÓu thuú phæi) c¸c phÕ qu¶n tËn ph×nh ra thµnh èng phÕ nang chia thµnh chïm phÕ nang tói phÕ nang. Thµnh phÕ nang lµ líp néi m¹c máng ¸p s¸t líp néi m¹c cña mao m¹ch, v× thÕ hång cÇu trong mao m¹ch dÔ dµng th¶i CO2 vµ nhËn O2 cña kh«ng khÝ trong lßng tói phÕ nang. *CÊu t¹o cña phÕ qu¶n: Bªn ngoµi lµ líp mµng b»ng tæ chøc liªn kÕt. TiÕp ®Õn lµ líp sôn (bao gåm c¸c vßng sôn nèi víi nhau) Bªn trong c¸c vßng sôn lµ líp c¬ tr¬n rÊt máng. TiÕp ®Õn líp niªm m¹c biÓu m« phñ cã l«ng rung vµ vµ tuyÕn nhên. Cµng ph©n nh¸nh vµ ®i xa, ®−êng kÝnh phÕ qu¶n cµng gi¶m dÇn. C¸c vßng sôn tiªu gi¶m dÇn chØ cßn lµ c¸c m¶nh sôn, thµnh máng dÇn, biÓu m« tõ nhiÒu tÇng HÖ h« hÊp 50
  11. Formatted: Underline, Font color: NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi gi¶ng Gi¶i phÉu Thó y Black Formatted: Left vÒ sau chØ cã 1 tÇng, c¸c tuyÕn nhên gi¶m, riªng líp c¬ vÉn cßn. ë c¸c phÕ qu¶n Deleted: Anatomie-Histologie tËn, sôn tiªu biÕn chØ cßn c¸c sîi c¬ tr¬n vµ sîi chun. * M¹ch qu¶n cña phæi gåm m¹ch qu¶n c¬ n¨ng, m¹ch qu¶n nu«i d−ìng vµ m¹ch b¹ch huyÕt M¹ch qu¶n c¬ n¨ng gåm ®éng m¹ch phæi vµ tÜnh m¹ch phæi. + §éng m¹ch phæi xuÊt ph¸t tõ t©m thÊt ph¶i ®i ®Õn rèn phæi chia 2 nh¸nh vµo trong hai l¸ phæi råi ph©n nh¸nh nhá dÇn theo c©y phÕ qu¶n t¹o thµnh l−íi mao m¹ch trong lßng tói phÕ nang råi trë thµnh n¬i xuÊt ph¸t cña c¸c tÜnh m¹ch phæi. + TÜnh m¹ch phæi tõ lßng tói phÕ nang ®i ra, mang m¸u ®á t−¬i tËp trung thµnh c¸c tÜnh m¹ch quanh tiÓu thïy råi ®æ vÒ c¸c tÜnh m¹ch quanh ph©n thïy, råi tÜnh m¹ch thïy phæi , cuèi cïng t¹o thµnh 4- 8 tÜnh m¹ch phæi ®æ vµo t©m nhÜ tr¸i. M¹ch qu¶n nu«i d−ìng: Gåm c¸c ®éng m¹ch vµ tÜnh m¹ch phÕ qu¶n. + §éng m¹ch phÕ qu¶n: tõ ®éng m¹ch th©n khÝ thùc qu¶n ®i vµo rèn phæi, ph©n nh¸nh nu«i thµnh c¸c m¹ch qu¶n c¬ n¨ng vµ c¸c phÕ qu¶n sau ®ã t¹o nªn mét m¹ng l−íi mao m¹ch xung quanh c¸c tiÓu phÕ qu¶n råi tËp hîp l¹i thµnh c¸c tÜnh m¹ch phÕ qu¶n ®æ vÒ tÜnh m¹ch lÎ vµ tÜnh m¹ch nöa lÎ ®æ vÒ t©m nhÜ ph¶i. Formatted: Portuguese (Brazil) - M¹ch b¹ch huyÕt : Tõ c¸c m¹ch quanh tiÓu thuú, lín dÇn lªn ®æ vµo c¸c h¹ch b¹ch huyÕt n»m ë chç ph©n chia cña c¸c tiÓu thïy råi t¹o c¸c èng lín h¬n ®æ vµo c¸c h¹ch n»m ë xung quanh phÕ qu¶n gèc vµ rèn phæi. * ThÇn kinh. C¸c sîi giao c¶m sau h¹ch tõ h¹ch cæ gi÷a hoÆc h¹ch sao ph©n ®Õn. Tr−íc khi ph©n vµo phæi chóng th−êng t¹o thµnh ®¸m rèi phæi ë tr−íc vµ sau rèn phæi. ThÇn kinh phã giao c¶m tõ d©y X. So s¸nh vÞ trÝ, h×nh th¸i, cÊu t¹o phæi cña c¸c loµi gia sóc: (trang ®Ó tr¾ng cã chñ ®Þnh) Formatted: Portuguese (Brazil) HÖ h« hÊp 51
  12. Formatted: Underline, Font color: NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi gi¶ng Gi¶i phÉu Thó y Black Formatted: Left Deleted: Anatomie-Histologie Trang tãm t¾t (trang ®Ó tr¾ng cã chñ ®Þnh) Formatted: Font: 14 pt, Portuguese (Brazil) Formatted: Normal HÖ h« hÊp 52
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2