Bài giảng Hoá lý 2 - Bài 7 (Phần 2: Động hoá học)

PHẢN ỨNG DÂY CHUYỀN<br /> <br /> 1. Gốc tự do<br />  Gốc tự do là nguyên tử hay nhóm nguyên tử có<br /> electron không ghép đôi → rất hoạt động.<br /> Ví dụ: H•, Br•,OH•,CH3•,O2•(gốc tự do có thể mang điện tích âm hoặc dương)<br />  Hoạt tính của gốc tự do phụ thuộc vào cấu trúc:<br /> - H•, Br•,OH•,CH3• là các gốc rất hoạt động<br /> - (C6H5)3C • kém hoạt động hơn<br /> <br /> Tạo gốc tự do:<br /> 250 – 300 C<br /> - Sử dụng nhiệt, vd: Cl2 →<br /> 2Cl•<br /> ánh sáng 248 nm<br /> - Sử dụng ánh sáng, vd: H2O2 →<br /> 2OH•<br /> - Sử dụng chất khơi mào, sử dụng các peroxit<br /> o<br /> <br /> 2. Phản ứng dây chuyền (Chain reaction)<br />  Là phản ứng hóa học phức tạp, trong đó chất trung gian (gốc<br /> tự do) tham gia một cách tuần hoàn trong quá trình phản<br /> ứng.<br /> <br /> Ví dụ: Cl2 + CH4<br /> to<br /> Cl2 →<br /> <br /> Cl• là chất trung gian, tham gia tuần hoàn trong<br /> phản ứng<br /> <br /> 3. Các giai đoạn trong phản ứng dây chuyền<br /> Các giai đoạn trong phản ứng dây chuyền:<br /> B1: khơi mào (Initiation) tạo gốc tự do<br /> t<br /> Cl2 → 2Cl•<br /> B2: phát triển mạch (propagation) gốc tự do phản<br /> ứng sinh ra gốc mới<br /> Cl• + CH4 → HCl + CH3•<br /> B3: ngắt mạch (termination) làm mất gốc tự do<br /> Cl• + Cl• → Cl2<br /> Cl• + CH3• → CH3Cl<br /> o<br /> <br /> Ngoài ra còn có B4: Ức chế (retardation) làm mất hoạt<br /> tính gốc tự do<br /> <br /> 3. Các giai đoạn trong phản ứng dây chuyền<br /> <br /> Trong giai đoạn phát triển mạch, một số phản ứng tạo<br /> 2 gốc tự do → phản ứng dây chuyền phân nhánh.<br /> Vd: Phát triển mạch của H2 + O2<br /> H • + O2 → OH • + O•<br /> + H2<br /> + H2<br /> H2O OH•<br /> +<br /> +<br /> H•<br /> H•<br /> <br />