Bài giảng môn học Trang bị tiện nghi trên Ôtô

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT HƯNG YÊN<br /> KHOA CƠ KHÍ ĐỘNG LỰC<br /> <br /> BÀI GIẢNG MÔN HỌC<br /> TRANG BỊ TIỆN NGHI TRÊN ÔTÔ<br /> (Hệ đại học liên thông từ CĐ)<br /> <br /> Hưng Yên, tháng 08 năm 2011<br /> <br /> Trang bÞ tiÖn nghi trªn «t«<br /> <br /> Ch−¬ng 1<br /> <br /> CHƯƠNG 1<br /> HỆ THỐNG CHIẾU SÁN`G VÀ TÍN HIỆU<br /> 1.1. TỔNG QUÁT HỆ THỐNG <br /> 1.1.1. Sơ đồ tổng thể của hệ thống<br /> <br /> Hình 1.1. Sơ đồ tổng thể hệ thống chiếu sáng và tín hiệu<br /> <br /> 1.1.2. Chức năng<br /> - Chiếu sáng phần đường khi xe chuyển động trong đêm tối<br /> - Báo hiệu bằng ánh sáng về sự có mặt của xe trên đường<br /> - Báo kích thước, khuôn khổ xe và biển số xe<br /> - Báo hiệu khi xe quay vòng, rẽ trái hoặc rẽ phải khi xe phanh và khi dừng<br /> - Chiếu sáng các bộ phận trong xe khi cần thiết (chiếu sáng động cơ, buồng lái,<br /> khoang hành khách, khoang hành lý, …)<br /> <br /> 1.1.3. Yêu cầu<br /> Hệ thống chiếu sáng và tín hiệu phải đảm bảo 2 yêu cầu chính:<br /> - Có cường độ sáng đủ lớn<br /> - Không làm lóa mắt tài xế xe chạy ngược chiều<br /> <br /> 1 <br />  <br /> <br /> Trang bÞ tiÖn nghi trªn «t«<br /> <br /> Ch−¬ng 1<br /> <br /> 1.1.4. Phân loại<br /> Theo chức năng làm việc, hệ thống chiếu sáng và tín hiệu có thể được phân thành ba<br /> hệ thống sau:<br /> - Hệ thống chiếu sáng ngoài<br /> - Hệ thống các đèn tín hiệu<br /> - Hệ thống đèn chiếu sáng trong xe<br /> Theo đặc điểm phân bố chùm ánh sáng trên đường, người ta phân thành 2 loại hệ<br /> thống chiếu sáng ngoài:<br /> - Hệ thống chiếu sáng kiểu châu Âu<br /> - Hệ thống chiếu sáng kiểu châu Mỹ<br /> <br /> 1.2. HỆ THỐNG CHIẾU SÁNG <br /> 1.2.1. Hệ thống quang học và kết cấu đèn<br /> a. HÖ thèng quang häc<br /> D©y tãc cña ®Ìn lµ vËt cã kÝch th−íc rÊt nhá so víi kÝch th−íc cña ®Ìn nªn cã thÓ coi<br /> nã nh− lµ mét ®iÓm s¸ng. §iÓm s¸ng ®−îc ®Æt ë tiªu cù cña cho¸ ph¶n chiÕu Parab«n. C¸c<br /> chïm tia s¸ng cña ®iÓm s¸ng sau khi ph¶n chiÕu qua cho¸ ®Ìn sÏ ®i song song víi trôc<br /> quang häc. §Ó cã thÓ chiÕu s¸ng ®Òu kh¾p mÆt ®−êng c¸c chïm tia s¸ng ph¶i ®i h¬i lÖch<br /> sang hai bªn ®−êng, vÊn ®Ò nµy do kÝnh khuÕch t¸n cña ®Ìn ®¶m nhiÖm. KÝnh khuÕch t¸n sÏ<br /> h−íng c¸c chïm tia s¸ng ra hai bªn ®Ó chiÕu s¸ng hÕt bÒ réng cña mÆt ®−êng vµ kho¶ng ®Êt<br /> lÒ ®−êng, cßn phÇn tia s¸ng h−íng xuèng d−íi ®Ó chiÕu s¸ng kho¶ng ®−êng s¸t ngay ®Éu xe.<br /> HÖ thèng quang häc cña ®Ìn pha ®−îc giíi thiÖu trªn (H×nh 3.2)<br /> <br /> a<br /> <br /> b<br /> <br /> H×nh 1.2. HÖ thèng quang häc cña ®Ìn pha<br /> 2 <br />  <br /> <br /> Trang bÞ tiÖn nghi trªn «t«<br /> <br /> Ch−¬ng 1<br /> a-NÊc pha<br /> <br /> b- NÊc cèt<br /> <br /> - H×nh d¸ng d©y tãc trong ®Ìn pha cã ý nghÜa rÊt quan träng, nã th−êng ®−îc uèn cong ®Ó<br /> chiÕm mét thÓ tÝch nhá.<br /> - Bãng ®Ìn pha ®−îc b¾t cè ®Þnh trªn «t« sao cho mÆt ph¼ng qua ch©n c¸c d©y tãc ë vÞ<br /> trÝ n»m ngang. Cßn d©y tãc ë c¸c bãng ®Ìn b¶n ®ång hå, ®Ìn hiÖu (®Ìn hËu, ®Ìn phanh, ®Ìn<br /> b¸o rÏ, …) ®−îc bè trÝ theo ®−êng th¼ng nªn kh«ng thÓ dïng ®−îc cho ®Ìn pha.<br /> b. KÕt cÊu ®Ìn pha<br /> S¬ ®å cÊu t¹o chung cña ®Ìn pha:<br /> <br /> H×nh 1.3. §Ìn pha th¸o, l¾p ®−îc<br /> <br /> H×nh 1.4. §Ìn pha kh«ng th¸o, l¾p ®−îc<br /> <br /> 1. Cho¸ ®Ìn<br /> <br /> 2. §Öm<br /> <br /> 1. KÝnh khuyÕch t¸n<br /> <br /> 3. Bãng ®Ìn<br /> <br /> 4. §ui ®Ìn<br /> <br /> 2. Cho¸ ®Ìn<br /> <br /> 5. VÝt ®iÒu<br /> <br /> 6. Vá ®Ìn<br /> <br /> 3. L−íi ch¾n<br /> <br /> 7. Vá hÖ thèng quang häc<br /> <br /> 8. VÝt ®iÒu chØnh<br /> <br /> 4. §ui ®Ìn<br /> <br /> 9. KÝnh khuyÕch t¸n<br /> <br /> 10. Vßng nÑp<br /> <br /> 5. Bãng ®Ìn pha/ cèt<br /> <br /> 6. Bãng ®Ìn khÝch th−íc<br /> CÊu t¹o cña ®Ìn pha gåm 3 phÇn chÝnh: Cho¸ ®Ìn, bãng ®Ìn vµ kÝnh khuyÕch t¸n.<br /> * Chãa ®Ìn:<br /> Cho¸ ®Ìn ®−îc dËp b»ng thÐp l¸ vµ ®−îc phñ bªn trong mét líp kim lo¹i ph¶n chiÕu.<br /> ChÊt ph¶n chiÕu th−êng lµ Cr«m, B¹c, Nh«m. Trong ®ã:<br /> - Cr«m t¹o ra líp cøng vµ tr¬ nh−ng hÖ sè ph¶n chiÕu kÐm 60%.<br /> <br /> 3 <br />  <br /> <br /> Trang bÞ tiÖn nghi trªn «t«<br /> <br /> Ch−¬ng 1<br /> <br /> - B¹c cã hÖ sè ph¶n chiÕu cao 90% nh−ng l¹i mÒm, dÔ bÞ x−íc nÕu lau chïi kh«ng cÈn<br /> thËn vµ sau mét thêi gian lµm viÖc sÏ bÞ tèi mµu do oxy ho¸.<br /> - Nh«m cã hÖ sè ph¶n chiÕu cao 90%, nã ®−îc phun lªn líp phñ s½n theo ph−¬ng ph¸p<br /> tÜnh ®iÖn trong ®iÒu kiÖn ch©n kh«ng. Líp nh«m rÊt bãng nh−ng còng dÔ bÞ x©y x¸t. Do ®ã<br /> kÕt cÊu ®Ìn pha lo¹i nµy ph¶i ®−îc thiÕt kÕ sao cho kh«ng cã vËt g× ch¹m ®Õn. Do tÝnh n¨ng<br /> vµ tÝnh kinh tÕ nªn ng−êi ta th−êng sö dông nh«m trong líp phñ cho¸ ®Ìn.<br /> HiÖn nay ng−êi ta sö dông thªm mét sè lo¹i cho¸ ®Ìn sau:<br /> + Cho¸ ®Ìn parabol (H×nh 3.5)<br /> ¸nh s¸ng t¹i tiªu ®iÓm F tíi chãa ®Ìn vµ<br /> ®−îc ph¶n x¹ thµnh chïm tia s¸ng song song.<br /> H×nh 1.5. Chãa ®Ìn Parabol<br /> <br /> + Chãa ®Ìn ElÝp (H×nh 3.6)<br /> Chïm tia s¸ng ®i tõ nguån s¸ng<br /> (bãng ®Ìn) F1 ®−îc ph¶n x¹ vµ héi tô<br /> t¹i tiªu ®iÓm F2.<br /> H×nh 1.6. Chãa ®Ìn Elip<br /> <br /> + Lo¹i chãa ®Ìn h×nh elÝp víi l−íi ch¾n h×nh parapol:<br /> <br /> H×nh 1.7. Chãa ®Ìn Elip víi l−íi ch¾n h×nh Parabol<br /> <br /> Víi lo¹i nµy d−íi t¸c dông cña tÊm ch¾n th× chïm s¸ng tõ F1 qua tÊm ch¾n héi tô t¹i<br /> F2. Chïm tia s¸ng ®i tiÕp qua l−íi ch¾n parapol t¹o thµnh chïm s¸ng song song qua kÝnh<br /> khuyÕch t¸n ®−îc kÝnh khuyÕch t¸n ph©n kú chïm tia s¸ng (F2cña chãa ®Ìn trïng víi tiªu<br /> ®iÓm l−íi parabol).<br /> 4 <br />  <br /> <br />