Bài giảng Nguyên lý Mác-Lênin - Chương 2: Phép biện chứng duy vật

Chia sẻ: Nguyễn Thị Hiền Phúc | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:129

Thêm vào BST

Báo xấu

781
lượt xem 19
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng cung cấp cho người học các kiến thức: Phép biện chứng duy vật. Hi vọng đây sẽ là một tài liệu hữu ích dành cho các bạn sinh viên đang theo học môn dùng làm tài liệu học tập và nghiên cứu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Nguyên lý Mác-Lênin - Chương 2: Phép biện chứng duy vật

Chương II PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT 1
2
I. PHÉP BIỆN CHỨNG VÀ PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT 3
1. Phép biện chứng và phép siêu hình a. Khái niệm biện chứng, phép biện chứng Khái niệm biện chứng dùng để chỉ những mối liên hệ, tương tác, chuyển hóa và vận động, phát triển theo quy luật của các sự vật, hiện tượng, quá trình trong giới tự nhiên, xã hội và tư duy. Phép biện chứng là học thuyết nghiên cứu, khái quát biện chứng của thế giới thành hệ thống các nguyên lý, quy luật khoa học nhằm xây dựng hệ thống các nguyên tắc phương pháp luận của nhận thức và thực tiễn. 4
b.Söï ñoái laäp giöõa phöông phaùp bieän chöùng vaø phöông phaùp sieâu hình + Phöông phaùp sieâu hình chæ thaáy nhöõng söï vaät rieâng bieät, chæ thaáy söï toàn taïi cuûa nhöõng söï vaät maø khoâng thaáy söï phaùt sinh vaø tieâu vong cuûa chúng; chæ thaáy traïng thaùi tónh cuûa söï vaät maø khoâng thaáy söï vaän ñoäng cuûa chuùng. 5
+ Phương pháp biện chứng không chỉ thấy những sự vật cá biệt mà còn thấy cả mối quan hệ qua lại giữa chúng, không chỉ thấy sự tồn tại của sự vật mà còn thấy cả sự sinh thành và sự tiêu vong của sự vật, không chỉ thấy trạng thái tĩnh của sự vật mà còn thấy cả trạng thái động của nó. 6
Toùm taét +Phöông phaùp sieâu hình laø phöông phaùp xem xeùt söï vaät trong traïng thaùi bieät laäp, ngöng ñoïng vôùi moät tö duy cöùng nhaéc. + Phöông phaùp bieän chöùng laø phöông phaùp xem xeùt söï vaät trong moái quan heä raøng buoäc laãn nhau vaø trong traïng thaùi vaän ñoäng, bieán ñoåi khoâng ngöøng vôùi moät tö duy meàm deûo, linh hoaït. 7
2. Các hình thức cơ bản của phép biện chứng a. Phép biện chứng chất phác thời Cổ đại Phép biện chứng còn ở trình độ thấp. Theo quan điểm biện chứng đó, thế giới là một chỉnh thể thống nhất, giữa các bộ phận của nó có mối quan hệ qua lại, thâm nhập vào nhau, tác động và ảnh hưởng lẫn nhau; thế giới và các bộ phận cấu thành nó luôn vận động, phát triển. Tuy nhiên, phép biện chứng cổ đại chưa làm rõ được cái gì đang liên hệ cũng như các qui luật nội tại của sự vận động, phát triển. 8
T H Ờ I C Ổ Đ Ạ I 9
b. Pheùp bieän chöùng duy taâm cuûa Heâghen Theo Heâghen, giôùi töï nhieân vaø xaõ hoäi loaøi ngöôøi chæ laø söï toàn taïi khaùc cuûa yù nieäm. YÙ nieäm naèm trong quaù trình vaän Song, do bị chi phñoäng, ối bởi thế giphaùt trieån ới quan duy tâm khách quan, Hêghen khoâng đã rút ra ngöøng. kết luận hoàn toàn sai lầm là: biện chứng của ý niệm đã qui định biện chứng của thế giới. 10
3. Pheùp bieän chöùng duy vaät a. Khaùi nieäm pheùp bieän chöùng duy vaät: Ñònh nghóa khaùi quaùt veà pheùp bieän chöùng duy vaät, Ph. AÊngghen cho raèng: “Pheùp bieän chöùng… laø moân khoa hoïc veà nhöõng quy luaät phoå bieán cuûa söï vaän ñoäng vaø söï phaùt trieån cuûa töï nhieân, cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi vaø cuûa tö duy ”. 11
b. Nhöõng ñaëc tröng cô baûn vaø vai troø cuûa pheùp bieän chöùng duy vaät của chủ nghĩa Mác-Lênin Đaëc tröng cô baûn: - Moät laø, pheùp bieän chöùng ñöôïc xaùc laäp treân neàn taûng cuûa theá giôùi quan duy vaät khoa hoïc. - Hai laø, coù söï thoáng nhaát giöõa noäi dung theá giôùi quan (duy vaät bieän chöùng) vaø phöông phaùp luaän (bieän chöùng duy vaät), do ñoù noù khoâng döøng laïi ôû söï giaûi thích theá giôùi maø coøn laø coâng cuï ñeå nhaän thöùc theá giôùi vaø caûi taïo theá giôùi. 12
Vai trò : Là một nội dung đặc biệt quan trọng trong thế giới quan và phương pháp luận triết học của chủ nghĩa Mác – Lênin, tạo nên tính khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác – Lênin, Là thế giới quan và phương pháp luận chung nhất của hoạt động sáng tạo trong các lĩnh vực nghiên cứu khoa học. 13
II. HAI NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CỦA PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT 14
1. Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến a. Khái niệm mối liên hệ, mối liên hệ phổ biến: Khái niệm mối liên hệ dùng để chỉ sự quy định, sự tác động và chuyển hóa lẫn nhau giữa các sự vật, hiện tượng, hay giữa các mặt, các yếu tố của mỗi sự vật, hiện tượng trong thế giới; khái niệm mối liên hệ phổ biến dùng để chỉ các mối liên hệ tồn tại ở nhiều sự vật, hiện tượng của thế giới. 15
16
b. Tính chaát cuûa caùc moái lieân heä: - Tính khaùch quan cuûa caùc moái lieân heä: Đoù là söï quy ñònh laãn nhau, taùc ñoäng laãn nhau vaø laøm chuyeån hoùa laãn nhau cuûa caùc söï vaät, hieän töôïng (hoaëc trong baûn thaân chuùng) laø caùi voán coù cuûa noù, toàn taïi ñoäc laäp khoâng phuï thuoäc vaøo yù chí cuûa con ngöôøi; con ngöôøi chæ coù theå nhaän thöùc vaø vaän duïng caùc moái lieân heä ñoù trong hoaït ñoäng thöïc tieãn 17
18
Tính phổ biến của các mối liên hệ: Theo quan điểm biện chứng thì không có bất cứ sự vật, hiện tượng hay quá trình nào tồn tại tuyệt đối biệt lập với các sự vật, hiện tượng hay quá trình khác; Đồng thời cũng không có bất cứ sự vật, hiện tượng nào không phải là một cấu trúc hệ thống, bao gồm những yếu tố cấu thành với những mối liên hệ bên trong của nó, tức là bất cứ một tồn tại nào cũng là một hệ thống, hơn nữa là hệ thống mở, tồn tại trong mối liên hệ với hệ thống khác, tương tác và làm biến đổi lẫn nhau. 19
Ví duï: - Baõo töø dieãn ra treân maët trôøi seõ taùc ñoäng ñeán töø tröôøng cuûa traùi ñaát vaø do ñoù, taùc ñoäng ñeán moïi söï vaät trong ñoù coù con ngöôøi; - Söï gia taêng daân soá seõ taùc ñoäng tröïc tieáp ñeán kinh teá, xaõ hoäi, giaùo duïc, y teá v.v.khoâng chæ trong moät nöôùc maø treân toaøn theá giôùi; - Moâi tröôøng aûnh höôûng to lôùn ñeán con ngöôøi vaø hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi cuõng taùc ñoäng trôû laïi to 20 lôùn ñeán söï bieán ñoåi cuûa moâi