Phân cấp tài khóa chương 3 của Trần Ngọc Hoàng trình bày phân cấp tài khóa trong thực tế, phân cách tài khoản khối ưu, tái phân phối giữa các cấp chính quyền,... Mời các bạn cùng tham khảo.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Phân cấp tài khóa - Chương 3 - Trần Ngọc Hoàng
- Chương 3
PHÂN CẤP TÀI KHÓA
TRẦN NGỌC HOÀNG, LHU
- Nội dung
I. Phân cấp tài khóa trong thực tế
1.Hệ thống chính quyền và hệ thống NSNN tại một
quốc gia
2.Phân cấp chính quyền
3.Phân cấp tài khóa
4.Phân cấp ngân sách tại Việt Nam
5.Phân cấp tài khóa tại các nước phát triển
II. Phân cấp tài khóa tối ưu
1.Mô hình Tiebout
2.Những vấn đề phức tạp của mô hình Tiebout
3.Phân cấp tài khóa tối ưu
III. Tái phân phối giữa các cấp chính quyền
- I. Phân cấp tài khóa trong thực tế
- I Phân cấp
Tài khóa 1. Hệ thống chính quyền và hệ
thực tế
thống NSNN tại một quốc gia
Hệ thống NSNN được hiểu là một chỉnh thể
thống nhất, bao gồm các cấp ngân sách khác
nhau có mối quan hệ hữu cơ, tác động qua lại
lẫn nhau trong quá trình thực hiện nhiệm vụ
thu, chi của mỗi cấp ngân sách.
Do Nhà nước sử dụng NSNN như là công
cụ trong tay mình để thực hiện chức năng
quản lý KTXH. Vì thế, mô hình tổ chức bộ
máy chính quyền nhà nước sẽ chi phối quyết
định mô hình tổ chức hệ thống NSNN.
- I Phân cấp
Tài khóa 1. Hệ thống chính quyền và hệ
thực tế
thống NSNN tại một quốc gia
Thực tế cho thấy: cơ bản có hai mô hình tổ chức hệ
thống chính quyền nhà nước tại các quốc gia trên thế
giới ngày nay: mô hình Nhà nước liên bang và mô hình
Nhà nước thống nhất. Do vậy, cũng đang tồn tại hai
mô hình tổ chức hệ thống NSNN. Điển hình:
(i) Ở các nước có mô hình tổ chức hệ thống chính
quyền nhà nước theo mô hình liên bang (Mỹ, Canada,
Đức …), hệ thống NSNN được tổ chức thành ba cấp:
Ngân sách liên bang, Ngân sách bang và NSĐP.
Ở các nước có mô hình tổ chức hệ thống chính
quyền nhà nước theo mô hình thống nhất (Anh,
Pháp, Nhật...), hệ thống NSNN được tổ chức gồm:
ngân sách trung ương và ngân sách các cấp chính
- I Phân cấp
Tài khóa 1 Hệ thống chính quyền và
thực tế
hệ thống NSNN tại Việt Nam
Ở Việt Nam, theo Hiến pháp năm 1992 và sửa đổi
mới nhất năm 2014, tổ chức hệ thống chính quyền
Nhà nước được tổ chức theo mô hình thống nhất,
bao gồm:
I.Chính quyền trung ương: Chính phủ
II.Chính quyền địa phương: bao gồm 3 cấp:
Chính quyền cấp tỉnh và tương đương (thành
phố trực thuộc trung ương),
Chính quyền cấp huyện và tương đương (quận,
thị xã , thành phố thuộc tỉnh )
Chính quyền cấp xã và tương đương (phường
,thị trấn)
- I Phân cấp
Tài khóa 1 Hệ thống chính quyền và
thực tế
hệ thống NSNN tại Việt Nam
hính phủ là cơ quan hành chính nhà nước cao
nhất:
i. Tập trung vào hoạch định, XD thể chế, chính sách,
tạo lập môi trường pháp lý thuận lợi cho các hoạt
động kinh tế, xã hội;
ii. Nâng cao năng lực và hiệu quả chỉ đạo thực hiện,
kiểm tra, thanh tra thực hiện thể chế.
iii.Đổi mới nội dung và phương pháp xây dựng các văn
bản quy phạm pháp luật, đảm bảo sự thống nhất,
đồng bộ, có tính khoa học và khả thi trong việc đưa
chính sách vào thực tế cuộc sống.
- I Phân cấp
Tài khóa 1 Hệ thống chính quyền và
thực tế
hệ thống NSNN tại Việt Nam
Chính quyền địa phương các cấp (tỉnh, huyện và
xã), có 3 nhóm nhiệm vụ cơ bản:
i.Tổ chức thực hiện pháp luật và các quyết định
của cấp trên,
ii.Phối hợp với các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền
thực hiện các nhiệm vụ của Trung ương, của tỉnh
trên địa bàn,
iii.Thực hiện các nhiệm vụ mang tính tự quản của
địa phương, đặc biệt là tổ chức cuộc sống cộng
đồng, bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã
hội.
Cấp tỉnh và cấp xã thực sự là cấp quyết định các
công việc của ĐP có hiệu lực trên thực tế.
- I Phân cấp
Tài khóa
1 Chính quyền địa phương Việt
thực tế Nam
Chính quyền cấp tỉnh
1.Cấp có tính chất chiến lược,
2.Có đủ các yếu tố về nhân tài, vật lực và thẩm
quyền để quyết định các vấn đề của địa
phương như:
i. Quy hoạch, kế hoạch phát triển KTXH, xây
dựng kết cấu hạ tầng cơ sở, các công trình
phúc lợi công cộng,
ii. Phân bổ NSĐP cho đầu tư xây dựng cơ bản;
iii. Tổ chức và bộ máy chính quyền cấp huyện,
cấp xã, quyết định biên chế và phụ cấp cho
cán bộ xã…,
iv. Thực hiện các chính sách: thu hút đầu tư, thu
hút nhân tài, các khoản phí, lệ phí….
- I Phân cấp
Tài khóa
thực tế
1 Chính quyền địa phương Việt Nam
Chính quyền cấp xã
Cấp chính quyền cơ sở, cấp gần dân nhất,
thường xuyên gắn bó với nhân dân;
Cơ quan hành chính nhà nước ở cơ sở, nơi
trực tiếp trước tiên để giải quyết các công việc
của dân.
Mặt khác, xã là nơi các cộng đồng dân cư sinh
sống, được hình thành và gắn bó thông qua quan
hệ láng giềng, có nhiều mối quan hệ rất cần được
giải quyết không chỉ trên cơ sở pháp luật mà còn
cả trên cơ sở đồng thuận, tự nguyện, tự quản.
- I Phân cấp
Tài khóa
thực tế
1 Chính quyền địa phương Việt Nam
Chính quyền cấp huyện
Cấp hành chính trung gian, đại diện cho cấp tỉnh để
chỉ đạo việc thực hiện các QĐ của chính quyền cấp
tỉnh trên địa bàn huyện, phối hợp với các cơ quan
cấp tỉnh để thực hiện các nhiệm vụ trên địa bàn và
giải quyết các vấn đề có tính liên xã.
Ba nhiệm vụ của cấp huyện:
(i) Thực hiện một số công việc theo uỷ nhiệm của
UBND cấp tỉnh (kể cả việc giải quyết một số thủ tục
hành chính thuộc thẩm quyền cấp tỉnh, hoặc những
thủ tục mà trước mắt chính quyền cấp cơ sở chưa thể
đảm nhiệm được);
(ii) Giúp chính quyền cấp tỉnh chăm lo xây dựng chính
quyền cấp cơ sở và thực hiện một số nhiệm vụ liên xã;
(iii) Hướng dẫn, kiểm tra, giám sát việc thực thi các
nhiệm vụ của chính quyền cấp cơ sở.
- I Phân cấp
Tài khóa
thực tế
2. Phân cấp chính quyền
Khái niệm Phân cấp chính quyền
Đây là một khái niệm phức tạp và không có sự nhất
quán toàn diện về mặt phạm vi của phân cấp, cách
thức phân cấp và địa vị pháp lý của các chủ thể được
phân cấp. Trên thực tế, các định nghĩa chung được
đưa ra bởi Liên Hợp Quốc, Ngân hàng thế giới (WB),
Tổ chức Hợp tác và phát triển Kinh tế (OECD), được
chia sẻ rộng rãi và được chấp nhận phổ quát tại các
nước nói tiếng Anh và các nước nhận tài trợ của các
tổ chức này.
- I Phân cấp
Tài khóa
thực tế
2. Phân cấp chính quyền
Khái niệm Phân cấp chính quyền
Các quan điểm về phân cấp theo nghĩa rộng cho
rằng: “Đây là việc chuyển giao quyền hạn và trách
nhiệm về các hoạt động công cộng, từ chính quyền
trung ương, tới các tổ chức Chính phủ cấp dưới hoặc
các tổ chức bán tự trị và hoặc khu vực tư nhân…”
(Worldbank,What is Decentralisation,
http://www.ciesin.org)
- I Phân cấp
Tài khóa
thực tế
2. Phân cấp chính quyền
Khái niệm Phân cấp chính quyền
Các quan điểm về phân cấp theo nghĩa hẹp cho rằng
nó chỉ liên quan đến mối quan hệ giữa các chủ thể
của khu vực Chính phủ: “Phân cấp là việc chuyển
giao quyền hạn của các cấp chính quyền cấp cao
hơn đến các cấp thấp hơn…”. Theo quan niệm này,
các chính quyền cấp dưới chịu sự kiểm tra, giám sát
của chính quyền cấp trên.
Mặc dù có điểm khác biệt, nhưng các khái niệm trên
có những đồng nhất cơ bản đó là nếu xét trong phạm
vi hẹp đây là “một quá trình chuyển giao chức năng,
thẩm quyền, trách nhiệm” về quản lý nhà nước và tài
chính giữa các cấp chính quyền khác nhau trong khu
- I Phân cấp
Tài khóa
thực tế
2. Phân cấp chính quyền
Đặc điểm Phân cấp chính quyền
•Quá trình phân chia quyền, trách nhiệm, nguồn lực
giữa các cấp chính quyền và đơn vị sự nghiệp trong
việc cung cấp hàng hóa, dịch vụ công.
•Quá trình trao quyền quyết định cho các chính quyền
cấp dưới để gần với khách hàng nhất.
•Không chỉ diễn ra nội bộ khu vực công mà còn diễn
ra trên phạm vi toàn XH giữa khu vực công và khu
vực tư trong việc cung cấp hàng hóa cho xã hội.
•Có thể diễn ra dưới nhiều hình thức khác nhau ở
các quốc gia khác nhau.
•Là một thách thức đối với nhiều quốc gia.
- I Phân cấp
Tài khóa 2. Phân cấp chính quyền
thực tế
Tại sao phải phân cấp ?
•Kinh tế phát triển Nhu cầu về hàng hóa tư và công
cũng phát triển.
•Tăng tính dân chủ và sáng tạo cho các đơn vị công
quyền.
•Người dân thấy rõ và sẵn sàng chi trả các dịch vụ
công cung cấp.
•Đảm bảo sự đa dạng về truyền thống, tín ngưỡng và
văn hóa.
•Các quyết định của người dân trong việc tạo ra các
hàng hóa/dịch vụ công phản ánh đúng nhu cầu của họ
(Hiệu quả phân bổ).
•Tăng cường tính kiểm tra và chống tham nhũng
- I Phân cấp
Tài khóa
thực tế
2. Phân cấp chính quyền
Nguyeân taéc phaân caáp
(i) Nguyên tắc hiệu quả
•Khai thác triệt để nguồn lực
•Lợi ích và chi phí
•Linh hoạt
(ii) Nguyên tắc chính trị
•Dân tộc
•Truyền thống, phong tục, tập quán
•Tín ngưỡng (tôn giáo)
- I Phân cấp
Tài khóa
thực tế 2. Phân cấp chính quyền
Yêu cầu đối với địa phương khi phân cấp
1) Trách nhiệm giải trình;
2) Sự tuân thủ quy định của pháp luật;
3) Tính công khai, minh bạch, chịu sự giám sát
của người dân;
4) Trình độ, năng lực tác nghiệp.
- I Phân cấp
Tài khóa
2. Phân cấp chính quyền
thực tế Hình thức phân cấp chính quyền
Ba hình thức phân cấp cơ bản
trong chính quyền một quốc
gia
Phân cấp Phân cấp Phân cấp
tài khóa hành chính chính trị
Thu
Chi Tản Ủy Trao
Trợ cấp, chuyển quyền quyền quyền
giao tài chính
Vay
- I Phân cấp
Tài khóa 2. Phân cấp chính quyền
thực tế Mức độ phân cấp
Chuyển giao
trách nhiệm ra
Trao một số
Phân chia
quyết định cho quyền hành Chuyển các
chức năng
các đơn vị. Cấp chính và chức năng tử
hành chính
dưới không bị nguồn tài khu vực công
giữa các đơn
Chính phủ kiểm chính cho sang khu vực
vị cấp soát nhưng phải chính quyền tư nhân
trung ương chịu trách nhiệm địa phương
trước Chính phủ.
Thấp Cao
Tản quyền Ủy quyền Trao quyền Thị trường
quyết định
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
