Bài giảng "Pháp luật đại cương - Bài 4: Qui phạm pháp luật" cung cấp cho người học khái niệm về qui phạm pháp luật, cấu trúc qui phạm pháp luật, phân loại qui phạm pháp luật, hình thức thể hiện qui phạm pháp luật. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Pháp luật đại cương - Bài 4: Qui phạm pháp luật
- QUI PHẠM PHÁP LUẬT
toanvs@gmail.com 1
- I. KHÁI NIỆM:
• Qui tắc hành vi mang tính bắt buộc chung được
cơ quan nhà nước ban hành (hoặc thừa nhận) và
được đảm bảo thực hiện bởi nhà nước
toanvs@gmail.com 2
- Đặc điểm Qui phạm pháp luật
Qui taéc
Qui taéc
haønh vi
haønh vi
Baét buoäc
Baét buoäc
Nhaø nöôùc
Nhaø nöôùc Xaùc ñònh
Xaùc ñònh Cöôõng cheá
Cöôõng cheá
chung
chung
Baét buoäc
Baét buoäc Phoå bieán
Phoå bieán Noäi dung
Noäi dung Hình thöùc
Hình thöùc
toanvs@gmail.com 3
- Đặc điểm QPPL
• Qui tắc hành vi có tính bắt buộc chung
• Do cơ quan nhà nước ban hành
• Xác định cụ thể về nội dung và hình thức: nội
dung phải rõ ràng, phù hợp với tình trạng phát
triển chung của xã hội.
• Đảm bảo thực hiện bằng sức mạnh của nhà
nước
toanvs@gmail.com 4
- II. CẤU TRÚC
QPPL
GIAÛ ÑÒNH QUI ÑÒNH CHEÁ TAØI
toanvs@gmail.com 5
- 1. GIẢ ĐỊNH
• Phần nêu lên đối tượng (Chủ thể) được điều
chỉnh và hoàn cảnh điều chỉnh có thể xảy ra
trong thực tế.
• Điều kiện để áp dụng QPPL: nếu như ở thực tế
xảy ra như qui định trong phần này, thì qui phạm
có thể được áp dụng.
toanvs@gmail.com 6
- Giaû ñònh
Ñôn giaûn Phöùc taïp
toanvs@gmail.com 7
- 2. QUI ĐỊNH
Nêu lên cách xử sự hợp lý mà nhà nước mong
muốn chủ thể thực hiện
Chính là phần thể hiện ý chí của nhà nước trong
cách hành xử của chủ thể
Là phần nội dung chủ yếu của QPPL – cách xử
sự theo chuẩn mực chung của xã hội
toanvs@gmail.com 8
- Qui ñònh
Baét buoäcTuøy nghi
toanvs@gmail.com 9
- Qui định bắt buộc
Trường hợp QPPL nêu ra cách xử sự mà chủ thể
phải thực hiện khi ở trong hoàn cảnh nhất định
Trong trường hợp này, chủ thể cần phải xử sự
theo đúng theo mong muốn của nhà nước, không
theo ý chủ quan của mình
toanvs@gmail.com 10
- Qui định tùy nghi
Trường hợp QP nêu lên cách xử sự mà chủ thể có
thể chọn lựa sao cho phù hợp với ý chí của mình
nhất.
toanvs@gmail.com 11
- 3. CHẾ TÀI
• Nêu lên những hậu quả pháp lý bất lợi có thể sẽ
áp dụng đối với những chủ thể không thực hiện
theo mong muốn của nhà nước.
• Là sự răn đe của nhà nước để ngăn ngừa những
hành vi trái qui định của pháp luật.
toanvs@gmail.com 12
- Cheá taøi
Phuû ñònhKhoâi phuïc Hình phaït
toanvs@gmail.com 13
- 3.1 Chế tài phủ định
Trường hợp nhà nước không công nhận kết quả
pháp lý của một quan hệ khi các bên không tuân
thủ qui định của pháp luật.
Vd: Giao dÞch d©n sù v« hiƯu kh«ng lµm ph¸t sinh
quyỊn, nghÜa vơ d©n sù cđa c¸c bªn tõ thêi ®iĨm
x¸c lËp. (§iỊu 146 BLDS)
toanvs@gmail.com 14
- 3.2 Chế tài khôi phục pháp luật
Là loại chế tài buộc người có hành vi vi phạm
phải khôi phục lại giá trị pháp lý (tình trạng
hợp pháp) ban đầu của quan hệ.
Vd: Khi giao dịch dân sự vô hiệu, thì các bên
khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả
cho nhau những gì đã nhận; nếu không hoàn
trả được bằng hiện vật, thì phải hoàn trả
bằng tiền. Bên có lỗi gây thiệt hại phải bồi
thường.
toanvs@gmail.com 15
- 3.3 Chế tài hình phạt
Là hình thức tước bỏ những lợi ích của người vi
phạt bao gồm những hình phạt cụ thể (phạt
tiền, phạt tù, phạt vi phạm hợp đồng…) có tính
chất nghiêm khắc hơn, có giá trị răn đe tốt hơn
Vd: “Tuỳ từng trường hợp, xét theo tính chất của
giao dịch vô hiệu, tài sản giao dịch và hoa lợi,
lợi tức thu được có thể bị tịch thu theo quy định
của pháp luật.”
toanvs@gmail.com 16
- PHÂN TÍCH CẤU TRÚC QPPL
Vd 1:
“1. Người nào đối xử tàn ác với người lệ thuộc
mình thì bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ
đến 1 năm hoặc bị phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây,
thì bị phạt tù từ một năm đến ba năm:
a) Đối với người già, trẻ em, phụ nữ có thai hoặc
người tàn tật;
b) Đối với nhiều người.”
Điều 110 BLHS tội hành hạ người khác..
toanvs@gmail.com 17
- * Giả định: Chủ thể – Người nào
Hoàn cảnh khi có người đối xử tàn ác
với người lệ thuộc mình
* Qui Định: Không được đối xử tàn ác với người
lệ thuộc mình (bắt buộc) qui định ẩn
* Chế Tài: phạt cảnh cáo, cải tạo… (hình phạt)
toanvs@gmail.com 18
- PHÂN TÍCH CẤU TRÚC QPPL
VD2 : “Bên bán phải đảm bảo giá trị sử dụng
của vật mua bán; Nếu sau khi mua mà bên
mua phát hiện khuyết tật làm mất giá trị
hoặc giảm sút giá trị sử dụng của vật đã mua
thì có quyền yêu cầu bên bán sửa chữa, đổi
vật có khuyết tật, giảm giá, bồi thường thiệt
hại.”
Điều 437 BLDS ngày 28/10/1995.
toanvs@gmail.com 19
- PHÂN TÍCH CẤU TRÚC QPPL
Vd3:
“Một bên có quyền đơn phương đình chỉ thực
hiện hợp đồng và không phải bồi thường thiệt
hại khi bên kia vi phạm hợp đồng là điều
kiện đình chỉ mà các bên đã thỏa thuận hoặc
pháp luật có qui định.”
Điều 420 BLDS.
toanvs@gmail.com 20