Bài giảng Quản trị chuỗi cung ứng - ĐH Phạm Văn Đồng

TRƯỜNG ĐẠI HỌC PHẠM VĂN ĐỒNG<br /> KHOA KINH TẾ<br /> <br /> BÀI GIẢNG<br /> MÔN: QUẢN TRỊ CHUỖI<br /> CUNG ỨNG<br /> (Dùng cho đào tạo tín chỉ)<br /> <br /> Người biên soạn: Th.S Nguyễn Thị Huyền<br /> <br /> Lưu hành nội bộ - Năm<br /> 2017<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> Chương 1: TỔNG QUAN VỀ QUẢN TRỊ CHUỖI CUNG ỨNG ............................ 1<br /> 1.1. Chuỗi cung ứng .....................................................................................................1<br /> 1.1.1. Khái niệm chuỗi cung ứng ..............................................................................1<br /> 1.1.2. Cấu trúc chuỗi cung ứng ...................................................................................2<br /> 1.2. Quản trị chuỗi cung ứng ........................................................................................ 4<br /> 1.2.1. Khái niệm quản trị chuỗi cung ứng ...................................................................4<br /> 1.2.2. Ý nghĩa của quản trị chuỗi cung ứng ................................................................ 6<br /> 1.3. Tích hợp chuỗi cung ứng ...................................................................................... 6<br /> 1.3.1Tích hợp chuỗi cung ứng bên trong doanh nghiệp ..............................................7<br /> 1.3.2. Tích hợp chuỗi cung ứng bên ngoài doanh nghiệp ............................................9<br /> 1.4. Lịch sử phát triển của chuỗi cung ứng ................................................................ 14<br /> Chương 2: DỰ BÁO NHU CẦU......................................................................................... 18<br /> 2.1.Khái niệm .............................................................................................................18<br /> 2.2. Các phương pháp dự báo .................................................................................... 19<br /> 2.2.1. Các phương pháp dự báo định tính .................................................................19<br /> 2.2.2. Các phương pháp dự báo định lượng .............................................................. 21<br /> Chương 3: QUẢN TRỊ TỒN KHO ....................................................................................26<br /> 3.1. Tổng quan về quản trị tồn kho ............................................................................26<br /> 3.2. Phân tích chi phí tồn kho..................................................................................... 27<br /> 3.2.1.Các chi phí tăng lên khi tăng tồn kho ............................................................... 27<br /> 3.2.2.Các chi phí giảm khi tồn kho tăng ...................................................................28<br /> 3.3.Phân tích ABC trong phân loại tồn kho ............................................................... 28<br /> 3.4. Các mô hình tồn kho ........................................................................................... 29<br /> 3.4.1.Mô hình quy mô lô đặt hàng theo hiệu quả(EOQ- Economic order quantity) ...29<br /> 3.4.2Mô hình quy mô lô đặt hàng theo sản xuất (POQProdution Order Quantity) ..32<br /> 3.4.3.Mô hình tồn kho với chi phí cạn dự trữ xác định (Mô hình đặt hàng sau – BOQ<br /> – Back Order Quantity) .......................................................................................... 33<br /> 3.4.4.Mô hình khấu trừ theo số lượng(QDM – Quantity Discount)........................... 35<br /> 3.4.5.Mô hình phân tích biên .................................................................................... 36<br /> Chương 4: ĐỊNH VỊ CƠ SỞ VẬT CHẤT ........................................................................36<br /> 4.1Nguyên nhân và quy trình định vị cơ sở vật chất .................................................37<br /> 4.1.1Nguyên nhân ....................................................................................................37<br /> 4.1.2Quy trình định vị cơ sở vật chất ........................................................................37<br /> 4.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến định vị cơ sở vật chất ...............................................37<br /> 4.3. Các phương pháp đánh giá phương án định vị cơ sở vật chất ............................ 38<br /> i<br /> <br /> 4.3.1 Phương pháp phân tích chi phí (phân tích điểm nút) ........................................38<br /> 4.3.2 Phương pháp tọa độ trung tâm .........................................................................39<br /> 4.3.3 Phương pháp dùng trọng số đơn giản .............................................................. 40<br /> Chương 5: THU MUA..........................................................................................................40<br /> 5.1Tổng quan về thu mua ........................................................................................... 41<br /> 5.1.1Khái niệm ........................................................................................................41<br /> 5.1.2.Mục tiêu của thu mua ...................................................................................... 41<br /> 5.1.3.Tổ chức thu mua.............................................................................................. 42<br /> 5.2.Lựa chọn nhà cung cấp ........................................................................................ 43<br /> 5.2.1 Lựa chọn nhà cung cấp chất lượng ..................................................................43<br /> 5.2.2 Số lượng nhà cung cấp .................................................................................... 45<br /> 5.2.3 Đánh giá năng lực của nhà cung cấp ................................................................ 46<br /> 5.3.Quy trình thu mua ................................................................................................ 46<br /> Chương 6: VẬN TẢI ............................................................................................................49<br /> 6.1.Vận tải và vai trò của vận tải................................................................................49<br /> 6.2.Lựa chọn điều kiện giao hàng ..............................................................................49<br /> 6.2.1 Điều kiện giao hàng nội địa .............................................................................49<br /> 6.2.2 Điều kiện thương mại quốc tế ..........................................................................50<br /> 6.3.Lựa chọn phương tiện vận tải ..............................................................................51<br /> 6.3.1 Đường sắt ........................................................................................................51<br /> 6.3.2 Đường bộ ........................................................................................................51<br /> 6.3.3 Đường thủy .....................................................................................................52<br /> 6.3.4 Hàng không .....................................................................................................52<br /> 6.3.5 Đường ống ......................................................................................................53<br /> 6.3.6 Lựa chọn phương tiện vận tải ..........................................................................53<br /> 6.3.7 Vận tải đa phương tiện .................................................................................... 54<br /> 6.4.Lựa chọn người vận tải ........................................................................................ 54<br /> 6.4.1 Tự vận tải ........................................................................................................54<br /> 6.4.2 Thuê ngoài vận tải ........................................................................................... 55<br /> 6.4.3 Lựa chọn người vận tải .................................................................................... 55<br /> <br /> ii<br /> <br /> Chương 1: TỔNG QUAN VỀ QUẢN TRỊ CHUỖI CUNG ỨNG<br /> 1.1. Chuỗi cung ứng<br /> 1.1.1. Khái niệm chuỗi cung ứng<br /> Có nhiều khái niệm về chuỗi cung ứng. Chuỗi cung ứng được định nghĩa là sự<br /> hợp tác giữa các doanh nghiệp để đưa sản phẩm và dịch vụ ra thị trường1. Chuỗi cung<br /> ứng cũng được cho là tập hợp các doanh nghiệp trong một chuỗi từ nhà cứng ứng<br /> nguyên vật liệu đến nhà sản xuất sản phẩm và phân phối sản phẩm đến người cuối<br /> cùng2. Nói chung, các doanh nghiệp có liên quan đến việc sản xuất và cung ứng sản<br /> phẩm/dịch vụ đến tay người tiêu dùng như nhà cung cấp nguyên vật liệu, nhà lắp ráp,<br /> nhà bán buôn, nhà bán lẻ, công ty vận chuyển đều là những thành phần của chuỗi cung<br /> ứng3. Đồng thời, những định nghĩa này xem người tiêu dùng cuối cùng cũng là một bộ<br /> phận của chuỗi cung ứng4.<br /> Theo một định nghĩa khác, chuỗi cung ứng được hiểu là mạng lưới liên kết các<br /> tổ chức, gồm liên kết ngược (upstream linkages) và liên kết xuôi (downstream<br /> linkages), thông qua quá trình và hoạt động nhằm tạo ra giá trị cho các sản phẩm dịch<br /> vụ cung cấp cho người tiêu dùng cuối cùng5.<br /> Như vậy, chuỗi cung ứng bao gồm tất cả những thành phần liên quan trực<br /> tiếphay gián tiếp nhằm thoả mãn nhu cầu của khách hàng. Chuỗi cung ứng không chỉ<br /> bao gồm nhà sản xuất, nhà cung cấp mà còn liên quan đến nhà vận chuyển, nhà kho,<br /> nhà bán lẻ, và khách hàng.Chuỗi cung ứng là một mạng lưới các thành phần và sự lựa<br /> chọn phân phối nhằm thực hiện chức năng thu mua nguyên vật liệu, biến đổi nguyên<br /> vật liệu thành bán thành phẩm và thành phẩm, phân phối sản phẩm đến nơi tiêu dùng.<br /> Một số điểm cần chú ý đối với chuỗi cung ứng:<br /> - Chuỗi cung ứng thể hiện sự dịch chuyển nguyên vật liệu, sản phẩm xuyên suốt<br /> quá trình từ nhà cung cấp ban đầu đến khách hàng cuối cùng.<br /> - Chuỗi cung ứng bao gồm các thành viên trực tiếp (nhà cung cấp, nhà sản xuất,<br /> nhà phân phối, khách hàng) và các thành viên gián tiếp (các doanh nghiệp vận tải, các<br /> 1<br /> <br /> Lambert Douglas M, James R Stock và Lisa M Ellram (1998), Fundamentals of logistics management, Nhà xuất<br /> bản McGraw-Hill/Irwin<br /> 2<br /> LaLonde Bernard J (1998), Supply chain evolution by the numbers, Supply Chain Management Review, Số<br /> 2(1),Trang: 7-8.<br /> 3<br /> LaLonde Bernard J (1998), Supply chain evolution by the numbers, Supply Chain Management Review, Số<br /> 2(1),Trang: 7-8.<br /> 4 Mentzer John T, William DeWitt, James S Keebler, Soonhong Min, Nancy W Nix, Carlo D Smith và Zach G<br /> Zacharia (2001), Defining supply chain management, Journal of Business logistics, Số 22(2),Trang: 3.<br /> 5<br /> <br /> Nguyễn Thành Hiếu (2015a), Quản trị hợp tác trong chuỗi cung ứng, Xuất bản lần thứ 1, Nhà xuất bản Đại học<br /> Kinh tế Quốc dân, Hà Nội, Việt Nam, trang 4.<br /> <br /> 1<br /> <br /> doanh nghiệp cung cấp thông tin, các doanh nghiệp kinh doanh kho bãi, các nhà môi<br /> giới, các nhà tư vấn,…)<br /> - Khách hàng là thành tố tiên quyết của chuỗi cung ứng. Mục đích then chốt của<br /> bất kỳ chuỗi cung ứng nào là nhằm thỏa mãn nhu cầu khách hàng trong tiến trình tạo<br /> ra lợi nhuận cho chính doanh nghiệp. Các hoạt động chuỗi cung ứng bắt đầu với đơn<br /> đặt hàng và kết thúc khi khách hàng thanh toán đơn đặt hàng của họ.<br /> - Trong nội bộ mỗi doanh nghiệp, chuỗi cung ứng bao gồm tất cả các chức năng<br /> liên quan đến việc hoàn thành đòi hỏi của khách hàng (phát triển sản phẩm, marketing,<br /> sản xuất, phân phối, tài chính, dịch vụ khách hàng,…).<br /> - Dòng thông tin, nguyên vật liệu và tài chính sẽ luân chuyển trong toàn chuỗi<br /> cung ứng.<br /> Hình 1.1: Chuỗi cung ứng điển hình<br /> <br /> 1.1.2. Cấu trúc chuỗi cung ứng<br /> Cấu trúc chuỗi cung ứng có thể được thể hiện ở các hình thức sau:<br /> - Hoạt động xuôi dòng và hoạt động ngược dòng<br /> Lấy doanh nghiệp nào đó trong chuỗi làm quy chiếu, nếu xét các hoạt động<br /> trước nó - dịch chuyển nguyên vật liệu đến - được gọi là các hoạt động ngược dòng;<br /> nếu xét các hoạt động phía sau nó - dịch chuyển sản phẩm ra ngoài - được gọi là các<br /> hoạt động xuôi dòng.<br /> Các hoạt động ngược dòng được dành cho các nhà cung cấp: Nhà cung cấp<br /> chuyển nguyên vật liệu trực tiếp đến doanh nghiệp là nhà cung cấp cấp một. Nhà cung<br /> cấp đảm nhiệm việc dịch chuyển nguyên vật liệu cho nhà cung cấp cấp một là nhà<br /> cung cấp cấp hai. Cứ ngược dòng như vậy sẽ đến nhà cung cấp cấp ba,… rồi đến tận<br /> cùng sẽ là nhà cung cấp gốc.<br /> Các hoạt động xuôi dòng được dành cho khách hàng: Khách hàng nhận sản<br /> 2<br /> <br />