intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Bài giảng Sản xuất giống và công nghệ hạt giống: Chương 4 - Học viện Nông nghiệp Việt Nam

Chia sẻ: Ngocnga Ngocnga | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

172
lượt xem
29
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Sản xuất giống và công nghệ hạt giống - Chương 4 trình bày những nội dung liên quan đến trạng thái ngủ nghỉ của hạt. Thông qua chương này người học có thể biết được các khái niệm về trạng thái ngủ nghỉ của hạt, biết phân loại trạng thái ngủ nghỉ, tìm hiểu về di truyền ngủ nghỉ của hạt, biết được các nguyên nhân và phương pháp phá ngủ sơ cấp,... Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Sản xuất giống và công nghệ hạt giống: Chương 4 - Học viện Nông nghiệp Việt Nam

  1. 7/7/2015 Lớp Học Phần VNUA ( Khoa Nông Học ) - Học Viện Nông NGhiệp Việt Nam https://sites.google.com/site/lophocphank57vnua/ 1. Kh¸i niÖm  Kh¶ n¨ng tr× ho·n sù n¶y mÇm cña h¹t trong mét thêi gian lµ Chư¬ng 4 ®óng víi c¬ chÕ cña sù sèng. Tr¹ng th¸i ngñ nghØ cña h¹t  ë thùc vËt tr¹ng th¸i ngñ cña h¹t lµ mét th¸ch thøc ®èi víi c¸c nhµ nghiªn cøu vÒ gièng.  Nã lµ mét ph¶n øng thÝch nghi cña c©y trång víi m«i trưêng.  C©y trång ®· ®ưîc thuÇn ho¸ l©u biÓu hiÖn tr¹ng th¸i ngñ Ýt h¬n c©y hoang d¹i hoÆc loµi míi thuÇn ho¸.  C©y trång khi ®· thuÇn ho¸ mµ biÓu hiÖn ngñ nghØ lµ mét khã kh¨n lín cho ngưêi s¶n xuÊt gièng vµ c¸c nhµ nghiªn cøu h¹t gièng. 1 2  MÆc dï vËy møc ®é ngñ nghØ lµ mét mong muèn ®Ó ng¨n c¶n nã n¶y mÇm trưíc khi thu ho¹ch.  Tr¹ng th¸i nghØ cña h¹t khi chưa cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù n¶y mÇm ®ưîc gäi lµ tr¹ng th¸i t¹m dõng ho¹t ®éng.  Tr¹ng th¸i ngñ ®ưîc x¸c ®Þnh khi mét yÕu tè ng¨n c¶n n¶y mÇm ngay c¶ trong ®iÒu kiÖn m«i trưêng thuËn lîi. Như vËy tr¹ng th¸I ngñ nghØ cña h¹t lµ tr¹ng th¸I h¹t kh«ng cã kh¶ n¨ng n¶y mÇm sau khi ®· thµnh thôc vµ chÝn sinh lý. 3 4 2. Ph©n lo¹i tr¹ng th¸I ngñ nghØ 2.1. Ph©n lo¹i theo Larry O. Copeland (1995) a) Tr¹ng th¸i ngñ s¬ cÊp • Ngñ ngo¹i sinh: Liªn quan ®Õn ®Æc tÝnh cña vá h¹t vµ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho n¶y mÇm như: ¸nh s¸ng, nhiÖt ®é, ®é Èm. • Ngñ néi sinh: Liªn quan ®Õn ®Æc tÝnh di truyÒn vµ c¸c yÕu tè bªn trong h¹t: ®é chÝn cña ph«i, chÊt ®iÒu tiÕt sinh trưëng, qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt. b) Tr¹ng th¸i ngñ thø cÊp: do sù cưìng bøc qu¸ møc cña ®iÓm tíi h¹n trong chuçi trao ®æi chÊt hưíng ®Õn sù n¶y mÇm hoÆc cã thÓ do c©n b»ng chÊt kÝch thÝch vµ øc chÕ sinh trưëng kh«ng phï h¬p. 5 6 1
  2. 7/7/2015 Lớp Học Phần VNUA ( Khoa Nông Học ) - Học Viện Nông NGhiệp Việt Nam https://sites.google.com/site/lophocphank57vnua/ 2.2. Ph©n lo¹i theo C. Baskin vµ J. Baskin (1998; 2004) Chia thµnh 5 lo¹i ngñ nghØ cña h¹t: c) Ngñ h×nh th¸I sinh lý (Morphophysiological dormancy- a) Ngủ sinh lý (Physiological dormancy - PD) MPD): cã qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ph«i nhưng cã liªn • Chia lµm 3 møc: Ngñ s©u (PD deep); Ngñ trung gian (PD quan ®Õn ngñ sinh lý. Lo¹i h¹t nµy yªu cÇu xö lý ph¸ ngñ intermediate) vµ ngñ kh«ng s©u (PD non-deep) b»ng ñ líp hoÆc GA3. • Ngñ s©u: T¸ch ph«i hoÆc xö lý GA3 kh«ng n¶y mÇm mµ cÇn xö lý l¹nh hoÆc Êm trong vßng vµi th¸ng ®Ó n¶y mÇm. d) Ngñ lý häc (Physical dormancy - PY): do vá h¹t cã líp tÕ bµo kh«ng thÊm níc. • Tuy nhiªn phÇn lín c©y trång ®Òu ë d¹ng ngñ kh«ng s©u nªn khi t¸ch ph«I hoÆc xö lý GA3 cã thÓ ph¸ ngñ ®ưîc. e) Ngủ phối hợp (Combinational dormancy - PY+PD): là tổ b) Ngñ h×nh th¸I (Morphological dormancy - MD): cã qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ph«I nhưng cÇn cã thêi gian ®Ó n¶y mÇm. hợp của ngủ sinh lý và cơ lý. 7 8 3. Di truyÒn ngñ nghØ cña h¹t • H¹t ®ưîc cÊu t¹o gåm 3 nh©n tè: Vá h¹t, ph«i vµ néi nhò. • C¶ 3 nh©n tè trªn ®Òu ¶nh hưëng ®Õn n¶y mÇm vµ ngñ nghØ cña h¹t. Do vËy tÝnh ngñ nghØ cña h¹t cã thÓ do gen ë vá h¹t, ph«I vµ néi nhò ®iÒu khiÓn. VÝ dô: - Lóa mú cã gen Amy2 n»m trªn nhiÔm s¾c thÓ sè 1 ®iÒu khiÓn. - Lóa nưíc t×m thÊy cã 6 gen qSdn-1, qSdnj-3, qSdn-5, qSdn-7 vµ qSdn-11 n»m trªn nhiÔm s¾c thÓ 1, 3, 5, 7 vµ 11 ®iÒu khiÓn tÝnh ngñ nghØ cña h¹t. 9 10 Gen qui định ngủ nghỉ ở lúa a) Nưíc: 4. Nguyªn nh©n vµ phư¬ng ph¸p ph¸ ngñ s¬ cÊp  Kh¶ n¨ng thÈm thÊu nưíc cña vá h¹t quyÕt ®Þnh tÝnh ngñ 4.1. Nguyªn nh©n ngñ ngo¹i sinh vµ biÖn ph¸p ph¸ ngñ nghØ cña h¹t. Gloyer (1932) cho thÊy 80% gièng ®Ëu vá h¹t cã * Nguyªn nh©n: 3 yÕu tè ¶nh hưëng ®Õn ngñ ngo¹i sinh kh¶ n¨ng thÈm thÊu víi ph¹m vi tõ 1-79%. - Nưíc  Vá h¹t lµ do c¸c hîp chÊt h÷u c¬ như Sulerin, lignin, cutin t¹o lªn do vËy hµm lưîng c¸c chÊt nµy kh¸c nhau dÉn ®Õn - C¸c chÊt khÝ kh¶ n¨ng thÈm thÊu nưíc cña vá h¹t còng kh¸c nhau. - CÊu t¹o cña vá h¹t  M«i trưêng còng ¶nh hưëng ®Õn kh¶ n¨ng thÈm thÊu nưíc cña vá h¹t ®Æc biÖt vµo giai ®o¹n chÝn cña h¹t. 11 12 2
  3. 7/7/2015 Lớp Học Phần VNUA ( Khoa Nông Học ) - Học Viện Nông NGhiệp Việt Nam https://sites.google.com/site/lophocphank57vnua/ b) C¸c chÊt khÝ c) CÊu t¹o vá h¹t  Vá h¹t cã tÝnh lùa chän thÈm thÊu khÝ: Lùa chän cho nưíc ®i Ngñ nghØ do tÝnh chÊt vËt lý cña vá h¹t, ¸p lùc hót nưíc g©y ra g·y vá vµ cho phÐp h¹t n¶y mÇm. qua mµ kh«ng cho oxy ®i qua: h¹t dưa chuét, cµ phª, t¸o Vá h¹t cã thÓ can thiÖp ch¾t läc chÊt øc chÕ vµ h¹n chÕ c¸c dßng nưíc  NhiÖt ®é ¶nh hưëng ®Õn kh¶ n¨ng thÈm thÊu «xy cña vá h¹t: vµo h¹t. H¹t t¸o ë 200C h¹n chÕ thÈm thÊu nhưng khi ë 40C h¹t t¨ng kh¶ n¨ng thÈm thÊu.  Esashi vµ Leopold (1968) kÕt luËn r»ng nh÷ng h¹t kª (Xanthium): + Ngñ ®«ng yªu cÇu ¸nh s¸ng m¹nh ®Ó lµm vì vá h¹t cao h¬n h¹t  C¸c lo¹i h¹t kh¸c nhau kh¶ n¨ng thÈm thÊu khÝ O2 vµ CO2 kh«ng ngñ ®«ng. kh¸c nhau: H¹t dưa chuét thÈm thÊu CO2(15,5ml/cm2/hr) h¬n O2 (4,3 ml/cm2/hr). + Ph«i cña h¹t kh«ng ngñ ®«ng ph¸t triÓn tù ®©m ra ®Ó n¶y mÇm gÊp 2 lÇn h¹t ngñ ®«ng. 13 14 V× thÕ vá h¹t kh«ng lµ c¬ chÕ chÝnh b¾t buéc ngñ nghØ. • Phư¬ng ph¸p ph¸ ngñ ngo¹i sinh b) Ph¸ vì vá h¹t b»ng ho¸ chÊt a) Ph¸ vì hoÆc lµm suy tho¸i vá h¹t c¬ giíi • Xö lý b»ng ho¸ chÊt H2SO4 lµm suy tho¸i vá h¹t.  Mµi, c¾t hoÆc chµ x¸t ®Ó lµm vì vá h¹t. c) Ph¸ vì vá h¹t b»ng enzym  Sö dông nhiÖt ®é nãng, l¹nh ®ét ngét, nhóng nhanh h¹t trong nưíc • Sö dông enzym chän läc ph©n huû vá h¹t nh enzim celluluse, Pectinase.. nãng. • Dïng c¸c hîp chÊt h÷u c¬ như alcohol, acetone ®Ó hoµ tan vµ chuyÓn ®æi  Dïng kim ch©m thñng vá h¹t. nh÷ng hîp chÊt kh«ng hoµ tan nưíc lµm h¹n chÕ nưíc ®i vµo h¹t ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng thÈm thÊu cña vá h¹t.  Ph¬i h¹t lµm biÕn ®æi vá h¹t cho phÐp nưíc vµ khÝ x©m nhËp vµo vá h¹t. 15 16 4.2. Nguyªn nh©n ngñ néi sinh vµ biÖn ph¸p ph¸ ngñ * Nguyên nhân a) Ngñ cña ph«i chưa thµnh thôc  Ngñ néi sinh lµ d¹ng ngñ phæ biÕn nhÊt cña h¹t, lµ do ®Æc tÝnh di  H¹t cña mét sè loµi rông trưíc khi chÝn, h×nh th¸i ®Æc biÖt truyÒn cña h¹t. nµy g©y ra ngñ cña h¹t bëi v× ph«i kh«ng chÝn nªn kh«ng cã  §iÒu kiÖn m«i trưêng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ chÝn cña h¹t cã kh¶ n¨ng n¶y mÇm. thÓ ¶nh hưëng ®Õn ngñ néi sinh.  VÝ dô ë c©y m· ®Ò (Plautago), c©y th«ng (Pines)... sù chÝn  Møc ®é ngñ cña h¹t phô thuéc vµo cung cÊp nưíc vµ chÊt dinh ph«i x¶y ra tiÕp tôc sau khi h¹t ®· t¸ch ra khá c©y vµi ngµy dưìng ®Æc biÖt lµ ®¹m trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña hoÆc vµi th¸ng. h¹t. 17 18 3
  4. 7/7/2015 Lớp Học Phần VNUA ( Khoa Nông Học ) - Học Viện Nông NGhiệp Việt Nam https://sites.google.com/site/lophocphank57vnua/ b) Ngñ sinh lý H¹t c©y th«ng  Sù ngñ cña h¹t ®ưîc ®iÒu khiÓn b»ng c¸c chÊt kÝch thÝch vµ øc chÕ sinh trưëng néi sinh.  V× thÕ sù ngñ nµy cã thÓ xem như lµ mét kÕt qu¶ cña sù cã mÆt chÊt øc chÕ sinh trưëng.  Sù cã mÆt chÊt øc chÕ sinh trưëng hoÆc tæ hîp c¶ 2 chÊt øc chÕ vµ chÊt kÝch thÝch sinh trưëng. Hoa c©y th«ng 19 20  Møc ®é cña c¸c hîp chÊt néi sinh nµy ®ưîc ®iÒu khiÓn bëi kÝch thÝch cña m«i trưêng như ¸nh s¸ng, nhiÖt ®é.  Nh÷ng nghiªn cøu vÒ chÊt kÝch thÝch vµ øc chÕ cho thÊy cã sù tham gia cu¶ 3 hormones ®iÒu khiển ngủ nghỉ cña h¹t lµ: Gibberellin, Cytokinin vµ chÊt øc chÕ. + Gibberellin cã chøc n¨ng kÝch thÝch ®Ó ph¸ tr¹ng th¸i ngñ cña mét sè h¹t. + Cytokinin víi vai trß chän läc, khi cã mÆt mét m×nh øc chÕ n¶y mÇm nhưng khi cã Gibberelline kh«ng ho¹t ®éng sinh lý. 21 22 Ngñ nghØ vµ ®iÒu khiÓn cña c¸c hoãc m«n ®Õn n¶y mÇm cña h¹t c) Do trao ®æi chÊt bÞ øc chÕ  Hîp chÊt cyanide ng¨n c¶n qu¸ tr×nh h« hÊp cña h¹t t¸o, ®µo.  Abscisic AxÝt (ABA) øc chÕ n¶y mÇm cña h¹t.  Gen tổng hợp ABA hoạt động mạnh có thể tăng hàm lượng ABA và tăng ngủ nghỉ hoặc trì hoãn nảy mầm của hạt.  ABA tổng hợp cả trong ph«i và nội nhò và chóng đều g©y ra ngủ nghỉ của hạt.  Hàm lượng ABA cao ức chế thẩm thấu của hạt gây ra ngủ sâu. 23 24 4
  5. 7/7/2015 Lớp Học Phần VNUA ( Khoa Nông Học ) - Học Viện Nông NGhiệp Việt Nam * Phư¬ng ph¸p ph¸ ngñ sinh lý d) Ngủ do ức chÕ thÈm thÊu a) Ng©m nưíc:  Hîp chÊt như ®ưêng vµ muèi víi nång ®é ®ñ hoµn toµn C¸c lo¹i h¹t ngñ do øc chÕ thÈm thÊu cÇn thay ®æi vµ chuyÓn ®æi cã thÓ lµm h¹t kh«ng hót ®ñ nưíc vµ như thÕ nã ng¨n c¶n nguån øc chÕ như ng©m h¹t trong nưíc ®Ó pha lo·ng hoÆc hoµ tan qu¸ tr×nh n¶y mÇm. chÊt øc chÕ hoÆc chuyÓn ®æi thµnh chÊt trung gian xung quanh h¹t.  NhiÒu chÊt trong qu¶, vá qu¶ vµ xung quanh h¹t ®· t¹o ra b) Phư¬ng ph¸p suy tho¸I líp vá h¹t: ¸p lùc bëi nh÷ng chÊt v« c¬ øc chÕ qu¸ tr×nh n¶y mÇm. • Bãc vá h¹t ®Ó ph¸ tÝnh ngñ nghØ cña h¹t.  Cã mÆt cña chÊt h÷u c¬ ®Æc thï hoÆc chÊt øc chÕ thÈm • Sö dông axÝt H2SO4 bµo mßn vá h¹t. thÊu như ferulic vµ caffeic axit (Khoai t©y, chanh, d©u • Ch©m chÝch vá h¹t. t»m, m¬) cã t¸c dông øc chÕ n¶y mÇm. 25 26 c) Ph¸ ngñ b»ng nhiÖt ®é C¸c lo¹i h¹t cã yªu cÇu nhiÖt ®é ®Æc biÖt cho sù n¶y mÇm, thay ®æi c©n b»ng gi÷a chÊt øc chÕ vµ chÊt kÝch thÝch nã ®ưîc biÕn ®æi trong ph«i h¹t. d) Ph¸ ngñ b»ng ñ líp (Stratification) • C¬ së cña hiÖn tưîng ủ lớp nµy lµ t¨ng sù hót oxy cung cÊp n¨ng lưîng cho ph«i. • T¨ng ho¹t ®éng cña c¸c enzim catalase, phosphatase, alkinine, lipase vµ pedoxilase. • Ngoµi ra ñ líp cßn lµm thay ®æi c©n b»ng chÊt kÝch thÝch vµ chÊt øc chÕ do ®ã cã thÓ ph¸ vì tr¹ng th¸i ngñ cña h¹t. 27 28 e. Dù tr÷ b¶o qu¶n sau khi chÝn ®Ó ph¸ ngñ  Tr¹ng th¸i ngñ bÞ lo¹i bá nÕu b¶o qu¶n ë phßng nhiÖt ®é ®èi víi hÇu hÕt c¸c loµi.  C¸c lo¹i h¹t ngò cèc nÕu b¶o qu¶n trong phßng nhiÖt ®é 15 - 20 oC tõ 1 - 2 th¸ng lµ hoµn toµn cã thÓ n¶y mÇm.  HÇu hÕt c¸c lo¹i h¹t sau khi thu ho¹ch xö lý ñ líp vµ b¶o kh« lµ cã thÓ ph¸ ngñ. 29 30 5
  6. 7/7/2015 Lớp Học Phần VNUA ( Khoa Nông Học ) - Học Viện Nông NGhiệp Việt Nam f) Ph¸ ngñ b»ng ¸nh s¸ng • Cưêng ®é ¸nh s¸ng, ®é dµi bưíc sãng, quang chu kú cã ¶nh hưëng ®Õn sù n¶y mÇm cña h¹t ngñ sinh lý. • Thêi gian chiÕu s¸ng còng cã ¶nh hưëng ®Õn sù n¶y mÇm cña h¹t loµi ng¾n ngµy hoÆc dµi ngµy. g) Ph¸ ngñ b»ng t¸ch ph«i * T¸ch ph«i vµ cho sinh trưëng riªng rÏ nhưng cã liªn quan ®Õn ®ét biÕn. B¶o qu¶n h¹t gièng trong kho l¹nh 31 32 * Chu kú néi sinh  Cã nh÷ng giai ®o¹n c©y trång ®éc lËp víi m«i trưêng bªn ngoµi vµ tù * Tư¬ng t¸c gi÷a c¸c c¬ chÕ ngñ cña ®é ngñ s¬ cÊp ®iÒu chØnh qu¸ tr×nh sinh trưëng vµ ph¸t triÓn. C¸c giai ®o¹n như thÕ kÕ tiÕp nhau theo mét trËt tù nhÊt ®Þnh cña sinh trưëng ph¸t triÓn • C¸c kiÓu ngñ ®· ®ưîc m« t¶ ë trªn nhiÒu khi kh«ng riªng rÏ gäi lµ chu kú (circadian). chØ cã t¸c ®éng cña mét tr¹ng th¸i ngñ mµ nã kÕt hîp cña  Chu kú như trªn còng ¶nh hưëng ®Õn phư¬ng thøc n¶y mÇm, chóng ngñ ngo¹i sinh vµ néi sinh. VÝ dô: ë h¹t cá lång vùc Ên §é ®ưîc ph©n lo¹i lµ chu kú mét n¨m vµ chu kú nhiÒu vßng trong n¨m. (Oryzopsis hymennoides).  VÝ dô c©y rau muèi (Amaranthus retroflexus) theo dâi n¶y mÇm trong 72 th¸ng víi ®iÒu kiÖn ®ñ ®é Èm vµ nhiÖt ®é lµ 20oC thÊy cã 2 • Khi ph¸ ngñ ph¶i dïng c¶ axit sulfuric ®Ó ph¸ vì vá h¹t (Ph¸ cùc ®¹i n¶y mÇm x¶y ra cùc ®¹i 1 lµ 8 - 10 th¸ng vµ cùc ®¹i 2 lµ 20 - ngñ ngo¹i sinh) nhưng ®ång thêi ph¶i dïng GA3 ®Ó ph¸ ngñ 22 th¸ng. néi sinh (trong trưêng hîp nµy lµ ngñ sinh lý). 33 34 5. Ngñ thø cÊp • §«i khi h¹t kh«ng ë tr¹ng th¸i ngñ nhưng ®iÒu kiÖn bÊt lîi g©y ra Xö lý h¹t kh« ë nhiÖt ®é 50oC b¾t buéc ngñ thø cÊp, 70oC yªu tr¹ng th¸i ngñ cña nã. Nguyªn nh©n nµy ®Ó ph¸ ngñ cã thÓ xö lý ë c¸c cÇu 4 giê vµ 90oC chØ cÇn 1 giê h¹t ®· ngñ thø cÊp. ®iÒu kiÖn n¶y mÇm thuËn lîi.  Sù g©y ngñ thø cÊp cã thÓ x¶y ra khi h¹t chÝn sinh lý tõ 15 ngµy • Mét nghiªn cøu víi h¹t lóa m× mïa xu©n vµ lóa m¹ch mïa ®«ng cho ®Õn 1 th¸ng vµ cã thÓ tr¹ng th¸i ngñ kÐo dµi. biÕt ngñ thø cÊp cã thÓ t¸c ®éng bëi:  §Ó lµm gi¶m giai ®o¹n ngñ dµi nµy b»ng xö lý Gibberellin 1) H¹t lóa m¹ch kh« xö lý nhiÖt ®é 50 – 900C 0.1%. 2) H¹t lóa m¹ch b¶o qu¶n 7 ngµy dưíi ®é Èm cao vµ 20oC 3) H¹t lóa mú xö lý trong thïng kÝn Èm ®é cao vµ nhiÖt ®é 50oC  Ngoµi nguyªn nh©n trªn ngñ thø cÊp cßn bÞ ¶nh hưëng bëi nhiÖt ®é, quang chu kú, hµm lưîng nưíc cao, nồng ®é ho¸ chÊt... 4) §Æt h¹t lóa m× trong tèi 1 - 3 ngµy vµ nhiÖt ®é 20oC. 35 36 6
  7. Lớp Học Phần VNUA ( Khoa Nông Học ) - Học Viện Nông NGhiệp Việt Nam 7/7/2015 https://sites.google.com/site/lophocphank57vnua/ Tæng hîp mét sè nguyªn nh©n vµ biÖn ph¸p ph¸ ngñ cña h¹t Nguyªn nh©n KiÓu ngñ BiÖn ph¸p ph¸ ngñ 1) H¹t kh« Ngñ thô ®éng Gieo h¹t trong m«I trưêng Èm ñ líp, suy tho¸I vá h¹t b»ng ho¸ 2) Do vá h¹t hoÆc h¹t cøng Ngñ thô ®éng chÊt, c¬ lý 3) NghØ cña ph«i: ChÊt KTST ñ líp-L¹nh (35-400F, Èm tõ 4-12 Ngñ sinh lý thÊp, chÊt ¦CST cao tuÇn 4) Ngñ kÐp: Vá h¹t + Ph«I Thô ®éng + Sinh lý ñ líp sau ®ã l¹i ñ líp 5) øc chÕ ho¸ häc: ChÊt øc chÕ øc chÕ tư¬ng quan Lo¹i bá líp thÞt qu¶ hoÆc vá h¹t ë vá qu¶ hoÆc vá h¹t + B¶o qu¶n 4-6 tuÇn sau chÝn Ngñ ®Ó tiÕp tôc ph¸t 6) Ph«I chưa thµnh thôc + ñ líp Êm vµ Èm triÓn + Nu«I c©y ph«I, t¸ch ph«i + ChiÕu ¸nh s¸ng tr¾ng 7) Yªu cÇu ¸nh s¸ng Ngñ thø cÊp + ChiÕu ¸nh s¸ng ®á + Gieo trång n«ng hoÆc trªn bÒ 37 mÆt 7
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2