Bài giảng Song thai - PGS. TS. Lê Thị Thanh Vân

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PPTX | Số trang:20

Thêm vào BST

Báo xấu

39
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Song thai trình bày các nội dung chính sau: Đại cương về đa thai, phân loại đa thai, triệu chứng cơ năng, triệu chứng thực thể, cận lâm sàng, hội chứng truyền máu, biến chứng khi chuyển dạ, xử trí mổ lấy thai, mổ lấy thai.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Song thai - PGS. TS. Lê Thị Thanh Vân

SONG THAI PGS Ts. LÊ THỊ THANH VÂN Ths. NGUYỄN VĂN CẦN
Đại cương Đa thai: nhiều thai – song thai – 1TH bệnh lý Tỷ lệ : 1%. Yếu tố thuận lợi : sắc tộc, di truyền, số lần đẻ, tuổi người mẹ, điều trị vô sinh. Tỷ lệ tử vong chu sinh cao chiếm 11% do song thai : sảy thai, đẻ non, dị dạng thai, thai kém phát triển trong TC, hiện tượng truyền máu, tiền sản giật, rau tiền đạo, rau bong non, đa ối, ngôi thai bất thường, sa dây rau, thai mắc nhau
Phân loại Hai noãn: 2/3, giới tính khác nhau, 2 buồng ối riêng biệt,1 hoặc 2 bánh rau – sự chênh lệch cân nặng không vấn đề nặng nề . Một noãn: kiểm tra màng ối vách ngăn màng ối . + Sự phân chia trong 72h đầu, lớp TB trong chưa có, lớp ngoài túi phôi chưa hình thành trung sản mạc: song thai một noãn, hai nội sản mạc, hai trung sản mạc, hai bánh rau riêng biệt. 1836% + Phân chia ngày 48, lớp TB trong hình thành, các TB đã biệt hóa thành trung sản mạc, màng ối chưa hình thành, hai buồng ối, chỉ có một trung sản mạc phủ bên ngoài, 2 nội sản mạc .
Chẩn đoán: triệu chứng cơ năng Tiền sử gia đình, bản thân: đẻ song thai, hỗ trợ sinh sản, thuốc tránh thai Nghén nhiều hơn – điển hình nghén : cường giáp – tim đập nhanh bệnh nhân khó chịu đau đầu – cần cđ phân biệt với chửa trứng , NĐTN sớm , thai đạp nhiều Tử cung to nhanh, khó thở, đi lại khó khăn. Cử động thai nhiều hơn, khắp bụng , sờ thấy lổn nhổn , có thể sờ thấy 2 cực đầu , ngôi bất thường . Phù chèn ép sớm Các triệu chứng chỉ mang tính chất định hướng
Triệu chứng thực thể Nhìn : Toàn thân mệt mỏi, thiếu máu , khó thở . Bụng to căng mỏng , ngả trước , nhiều vết . Sờ nắn: + CCTC, vòng bụng to hơn tuổi thai + Nắn các phần thai : 2cực đầu, 2 cực mông ( khó sờ thấy ) , lổn nhổn nhiều chi. Trong chuyển dạ khó nắn . + Nghe tim thai; 2 ổ cách nhau 10cm, nhịp chênh > 10 nhịp, âm sắc khác nhau ( có thể trùng nhau ) – bình thường ngôi đầu nghe ở mỏm vai thế trước . Ngôi dọc nghe xung quanh rốn , ngôi ngược nghe trên rốn , ngôi đầu nghe dưới
Thăm ÂĐ xác định cực thai, ngôi thai bất thường và chẩn đoán chuyển dạ đánh giá tình trạng dài ngắn viêm nhiễm âm đạo , thương tổn kèm theo :polyp lộ tuyến ( ít khi làm )
Cận lâm sàng Siêu âm: tiện lợi, không hại, chính xác và sớm ( quý đầu) + 6 tuần 2 túi ối . + 10 tuần : 2 ổ tim thai. + Doppler tim thai Chụp Xquang ổ bụng: 2 đầu, 2 cột sống. (Sau 18 tuần) . Sau 32 – 36 tuần , đường kính khung chậu kết hợp lưỡng đỉnh . Chụp khi đủ tháng xác định ngôi bất thường
Chẩn đoán phân biệt Thai to: 1 cực đầu , mông , 1 ổ tim thai . Đa ối, 1 thai: khó nắn phần thai bụng căng , TT xa xăm, bập bệnh. Siêu âm , dư ối khó phát hiện . U nang buồng trứng + 1 thai: nhầm u nang với cực đầu hay mông, hỏi tiền sử, SA, kích thích cơn co U xơ + Thai Chửa trứng : trong 3 tháng đầu. Ra máu ÂĐ, thiếu máu , khg thấy TT, SÂ
Tiên lượng, biến chứng Đẻ non (34%):+ Nguyên nhân: tử cung căng dãn quá mức 32 tuần, rau bám thấp, vỡ ối sớm, suy tim mẹ. + Điều trị: nghỉ ngơi, giảm co, khâu vòng CTC . Đa ối hay gặp trong song thai một noãn , biến chứng trong khi đẻ do ngôi và sa dây rau . Tiền sản giật: tăng gấp 4 lần so với một thai. 1530% song thai bị tiền sản giật . Thai chậm phát triển trong buồng tử cung tỷ lệ tăng gấp 10 lần so với một thai do không có chỗ 2 thai chèn nhau, truyền máu Thiếu máu do thiếu sắt .
Hội chứng truyền máu Song thai 2 buồng ối 1 bánh rau trong quá trình hình thành có sự đan xen tạo thành các shunt động tĩnh mạch Thai khỏe hơn sẽ nhận máu về to gây phù – suy tim Thai yếu hơn nhận được ít máu hơn – suy dinh dưỡng teo đét – chết sớm hơn Thường tuần thứ 32 trở đi . Song thai bắt đầu có hiện tượng chênh nhau sau 32 tuần phải theo dõi hàng ngày , cách ngày . Ghi nhận Tim thai để phát hiện hiện tượng cho máu Khi trọng lượng thai chênh nhau quá 20% trọng lượng –
Nghi ngờ non tháng : tiêm trưởng thành phổi để phổi thai hoàn thiện trong TH lấy thai non tháng Bánh rau bám rộng : RTĐ , rau bám thấp , rau bám bên Gây khó khăn trong quá trình sử trí .
TH 1 thai sống 1 thai tử vong TH cùng trứng cùng bánh rau , cùng buồng ối : thai 1 chết thai còn lại sẽ chết theo . TH khác trứng : có thể tồn tại . Thai chết sớm nguy hiểm hơn do những chất độc tiết ra từ thai chết sẽ đầu độc lên thai còn sống , gây cơn co chuyển dạ tống 2 thai ra . Khi đẻ , xác định vị trí thai chết Vd : ở vị trí phía dưới ra phía đầu của thai sống , sau khi sổ thai bong rau gây cơn co bóp mạnh vào đầu thai sống=> nguy hiểm
Biến chứng khi chuyển dạ Đẻ khó do tử cung căng dãn quá mức , rối loạn cơn co, CTC dãn, truyền oxytoxin bằng máy Sa dây rau : sau khi 1 thai đã ra có khoảng trống Suy thai: chẩn đoán bằng siêu âm, monitoring đồng thời 2 ổ tim thai.. Thai 2: suy thai do sau đẻ thai 1, rau bong : chỉ được đẻ sau thai 1 sau 15 phút . + sang chấn do ngôi bất thường , thủ thuật nội xoay, đại kéo thai, forceps . Thai mắc nhau, thai dị dạng
Hướng xử trí: khi có thai Chẩn đoán sớm. Khám thai mau hơn 2 tuần / lần Chế độ nghỉ ngơi, dinh dưỡng Phát hiện sớm bệnh lý: TSG, hội chứng truyền máu, dọa đẻ non , RTĐ Trưởng thành phổi, thuốc giảm co, khâu vòng CTC , nội tiết Note : thai non tháng – cũng nên dùng fx để bảo vệ đầu thai nhi khỏi sang chấn
Xử trí khi chuyển dạ: đẻ ườỡng ÂĐ đKíp đ đẻ: 3 người đỡ đẻ, 3 người hồi sức thai nhi Cuộc CD kéo dài TC dãn căng, cơn co TC thưa , bấm ối sớm tránh giãn căng Chuẩn bị đường truyền : truyền oxytocin : rút ngắn thời gian Đỡ đẻ thai 1 ngôi đầu: đỡ bình thường, sau khi sổ thai phải cặp rốn 2 phía . Đỡ đẻ thai 2: kiểm tra ngay ngôi thế kiểu thế, tim thai. + Ngôi ngang bấm ối xoay thai đại kéo thai biến ngôi ngang thành ngôi dọc , kéo chân không được kéo tay cho
Xử trí mổ lấy thai: Chỉ định Thai non tháng 3236 tuần , không phải ngôi đầu. Bệnh lý thai nghén: TSG, cao HA, bệnh lý toàn thân của mẹ Thai chậm phát triển trong tử cung, hội chứng truyền máu  Hai ngôi đầu chèn nhau , 2 ngôi ngược Thai thứ nhất là ngôi ngược, mắc cằm vào đầu thai 2. Thai suy, sa dây rau thai 1 không đẩy lên được . Hai thai dính nhau , thai dị dạng Thai thứ nhất thuận lợi , thai thứ 2 không nội xoay được =
Mổ lấy thai: Chỉ định Một thai chết trong song thai (truyền máu, dị dạng, thai chậm phát triển trong tử cung, HA cao, TSG, đái đường). Gây thiếu máu cho thai sống (tổn thương não, hoại tử tuyến thượng thận). Nguyên nhân chết đã biết và ảnh hưởng đến thai 2: phải lấy thai ra ngay sau 32 tuần sau khi cho trưởng thành phổi. Bệnh lý không rõ và không có ảnh hưởng đến thai : + theo dõi và xn yếu tố đông máu . + lấy thai ra .
Mổ lấy thai Mổ lấy thai chủ động: Yếu tố đẻ khó do ngôi: thai nhất ngôi ngược, có thể thai 2 ngôi ngược, ngôi ngang RTĐ, TC sẹo mổ cũ, con so lớn tuổi Mổ lấy thai trong chuyển dạ Suy thai Yếu tố đẻ khó
Hướng xử trí sau sổ rau Sổ rau đề phòng chảy máu, đờ tử cung : truyền oxytoxin bóc rau nhân tạo, KSTC Kiểm tra bánh rau : xác định song thai một noãn, 2 noãn + 1 noãn: 1 buồng ối , 2 buồng ối màng giữa 2 buồng không tách biệt + 2 noãn: 2 buồng ối , màng giữa 2 buồng tách ra có 4 màng 2 nội sản mạc và 2 trung sản mạc . Kiểm tra dây rốn mạch máu có nối nhau , lấy máu dây rốn XN nhóm máu
Biến chứng sau đỡ đẻ Đờ tử cung sau đẻ Hạn chế mất máu : cơ thể mất máu sẽ đờ tử cung thứ phát Kiểm soát TC , bóc rau nhân tạo ngay . Dùng tay ở trong đẩy lên để tiêm oxytocin Kiểm tra bánh rau ngay : 1 noãn 2 noãn Màng giữa có mấy màng : 2 nội (dai hơn) trung sản mạc ( dễ rách hơn )