intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Bài giảng Tài chính doanh nghiệp: Bài 2 - Tổ hợp GD TOPICA

Chia sẻ: Cảnh Đặng Xuân | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:28

Thêm vào BST
Báo xấu
119
lượt xem 17
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài 2 Chi phí, doanh thu và lợi nhuận của doanh nghiệp, bài học này nhằm mục tiêu cung cấp những kiến thức cơ bản về nội dung chi phí, doanh thu, lợi nhuận, phân phối lợi nhuận trong doanh nghiệp, nhận thức rõ mối quan hệ giữa doanh thu, chi phí, lợi nhuận, từ đó rút ra vấn đề về đầu tư và phương pháp quản lý chi phí.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Tài chính doanh nghiệp: Bài 2 - Tổ hợp GD TOPICA

  1. Bài 2: Chi phí, doanh thu và l i nhu n c a doanh nghi p BÀI 2: CHI PHÍ, DOA NH THU VÀ L I NHU N C A DOA NH NGHI P N i dung • Chi phí kinh doanh c a doanh nghi p. • Chi phí s n xu t kinh doanh và giá thành s n ph m c a doanh nghi p. • Doanh thu và thu nh p khác c a doanh nghi p. • Các lo i thu ch y u ñ i v i doanh nghi p. • L i nhu n và phân tích ñi m hòa v n. • Phân ph i l i nhu n và các qu c a doanh nghi p. M c tiêu Hư ng d n h c • Cung c p nh ng ki n th c cơ b n v • ð h c t t bài này, h c viên c n n m n i dung chi phí, doanh thu, l i nhu n, v ng khái ni m, n i dung các v n ñ v phân ph i l i nhu n trong doanh chi phí, doanh thu và l i nhu n. nghi p. • C n hình dung và phân tích tác ñ ng c a • Nh n th c rõ m i quan h gi a doanh nh ng thay ñ i v doanh thu, chi phí ñ n thu, chi phí, l i nhu n, t ñó rút ra v n l i nhu n và tình hình tài chính c a ñ v ñ u tư và phương pháp qu n lý doanh nghi p. chi phí. • Liên h v i chính sách, ch ñ tài chính doanh nghi p hi n hành có liên quan. Th i lư ng h c • 8 ti t v1.0 17
  2. Bài 2: Chi phí, doanh thu và l i nhu n c a doanh nghi p TÌNH HU NG KH I ð NG BÀI Thông tin kinh t th trư ng B n hãy ñ c nh ng dòng thông tin sau ñây t th trư ng: • Thông tin kinh t ngày 25/02/2010: Trư c thông tin giá ñi n s tăng 6,8% vào ñ u tháng 3 năm 2010, nhi u nhà chuyên gia kinh t cho r ng, ngành s n xu t thép và xi măng s b tác ñ ng r t l n. Theo ông Ch t ch Hi p h i Thép Vi t Nam (VSA), cho bi t bình quân ph i t n 600 KWh ñ s n xu t m t t n ph i thép. N u ñi n tăng giá 6,8%, chi phí ñi n ñ s n xu t phôi thép s tăng thêm 50.000 ñ ng/t n. Trong năm 2010, ngành thép lên k ho ch s n xu t kho ng 2,8 tri u t n phôi. Như v y, vi c tăng giá ñi n s làm toàn ngành chi thêm kho ng 140 t ñ ng. ð i v i ngành xi măng, m c dù chi phí ñi n trong s n xu t chi m t l th p hơn so v i s n xu t thép nhưng n u giá ñi n tăng, chi phí s n xu t c a doanh nghi p có công su t hàng trí u t n m i năm s b ñ i lên không ph i nh . Trong ng n h n, vi c tăng giá ñi n s làm cho các doanh nghi p s n xu t xi măng b gi m b t l i nhu n. • Theo B n tin th trư ng ch ng khoán ngày 23/02/2010: C phi u c a công ty c ph n Hàng H i Hà N i b ñưa vào di n c nh báo. Lý do ch y u là l i nhu n sau thu h p nh t năm 2009 c a công ty là con s âm, v i m c l 33 t ñ ng. Trong khi ñó, c phi u c a công ty c ph n Nư c gi i khát Sài Gòn (TRI) b ñưa h n vào di n ki m soát do năm 2008 công ty thua l 145 t ñ ng và ti p t c l trong năm 2009 là 86,2 t ñ ng. Qua nh ng thông tin cho th y chi phí, doanh thu và l i nhu n là v n ñ thư ng xuyên làm ñau ñ u không ít các nhà qu n tr doanh nghi p nói chung cũng như các nhà qu n tr tài chính doanh nghi p. N i dung ch y u c a bài này s giúp b n có cái nhìn sâu hơn v chi phí, doanh thu, l i nhu n và m i quan h gi a chúng, t ñó g i m nh ng v n ñ ñ t ra trong vi c qu n lý nh ng n i dung trên. 18 v1.0
  3. Bài 2: Chi phí, doanh thu và l i nhu n c a doanh nghi p 2.1. Chi phí kinh doanh c a doanh nghi p 2.1.1. Khái ni m v chi phí kinh doanh Doanh nghi p th c hi n ho t ñ ng kinh doanh nh m thu ñư c l i nhu n. ð ñ t ñư c m c tiêu ñó, doanh nghi p nh t thi t ph i b ra nh ng chi phí nh t ñ nh. Chi phí kinh doanh là toàn b các chi phí phát sinh liên quan ñ n ho t ñ ng kinh doanh c a doanh nghi p trong m t th i kỳ nh t ñ nh bao g m hai b ph n là chi phí s n xu t kinh doanh và chi phí ho t ñ ng tài chính. 2.1.2. N i dung chi phí kinh doanh c a doanh nghi p ð i v i doanh nghi p s n xu t, ho t ñ ng kinh doanh ch y u là s n xu t ra s n ph m, d ch v và thông qua tiêu th cung c p cho ngư i tiêu dùng ñ thu l i nhu n. ð i v i doanh nghi p thương m i, ho t ñ ng kinh doanh là mua hàng hoá và sau ñó bán hàng hoá ra cho ngư i tiêu dùng. ð ti n hành các ho t ñ ng ñó, doanh nghi p ph i b ra chi phí g i chung là chi phí s n xu t kinh doanh. Chi phí s n xu t kinh doanh là bi u hi n b ng ti n giá tr các lo i v t tư ñã tiêu hao, kh u hao tài s n c ñ nh, ti n lương hay ti n công và các kho n chi khác phát sinh trong quá trình s n xu t, bán hàng c a doanh nghi p trong m t th i gian nh t ñ nh. Chi phí s n xu t kinh doanh bao g m các b ph n: • Chi phí s n xu t s n ph m, d ch v ; • Chi phí bán hàng; • Chi phí qu n lý doanh nghi p; • Chi phí tài chính: Là chi phí liên quan ñ n vi c huy ñ ng v n kinh doanh và liên quan ñ n các ho t ñ ng ñ u tư tài chính cũng như các ho t ñ ng tài chính khác c a doanh nghi p trong m t th i kỳ nh t ñ nh. Chi phí tài chính c a doanh nghi p bao g m các kho n chi phí ch y u sau: o Lãi ti n vay v n kinh doanh ph i tr trong kỳ. o Kho n chi t kh u thanh toán cho ngư i mua hàng hoá, d ch v ñư c hư ng: là kho n ti n mà doanh nghi p gi m tr cho khách hàng do khách hàng mua hàng hoá, d ch v và ñã tr ti n thanh toán trư c th i h n. o Chi phí liên quan ñ n vi c doanh nghi p cho các t ch c khác vay v n n u có. o Chi phí liên quan ñ n ho t ñ ng bán ch ng khoán (n u có). o D phòng t n th t các kho n ñ u tư tài chính. o Kho n l v ho t ñ ng ñ u tư tài chính... Ngoài chi phí kinh doanh bao hàm chi phí s n xu t kinh doanh và chi phí tài chính như ñã nêu trên, trong quá trình ho t ñ ng c a doanh nghi p còn có th phát sinh chi phí khác. Chi phí khác là nh ng kho n chi phí liên quan ñ n các ho t ñ ng có tính ch t b t thư ng, các s ki n hay các nghi p v riêng bi t ñ i v i ho t ñ ng thông thư ng c a v1.0 19
  4. Bài 2: Chi phí, doanh thu và l i nhu n c a doanh nghi p doanh nghi p, như: Chi phí thanh lý như ng bán tài s n c ñ nh, ti n ph t do doanh nghi p vi ph m h p ñ ng kinh t v i doanh nghi p khác. 2.2. Chi phí s n xu t kinh doanh và giá thành s n ph m c a doanh nghi p 2.2.1. Chi phí s n xu t kinh doanh Chi phí s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p phát sinh thư ng xuyên liên quan ñ n vi c s n xu t và bán hàng hay tiêu th s n ph m hàng hóa. ð qu n lý chi phí, trư c h t c n ph i phân lo i chi phí. D a vào tiêu th c nh t ñ nh có th chia chi phí s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p thành nh ng lo i nh t ñ nh. Thông thư ng có m t s phương pháp ch y u phân lo i chi phí s n xu t kinh doanh như sau: 2.2.1.1. Phân lo i theo n i dung kinh t Cơ s c a phương pháp phân lo i này là d a vào n i dung kinh t c a chi phí, trên cơ s ñó s p x p nh ng chi phí có cùng n i dung kinh t vào m t lo i và m i lo i ñư c g i là m t y u t chi phí. Theo cách phân lo i này, chi phí s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p ñư c chia thành các y u t chi phí sau ñây: • Chi phí nguyên li u, v t li u (còn g i là chi phí v t tư): là toàn b giá tr t t c các lo i v t tư mua t bên ngoài dùng vào ho t ñ ng kinh doanh trong kỳ c a doanh nghi p như nguyên li u, v t li u, nhiên li u… • Chi phí v kh u hao tài s n c ñ nh: là toàn b s kh u hao các lo i tài s n c ñ nh mà doanh nghi p trích trong kỳ. • Chi phí v nhân công: là toàn b ti n lương hay ti n công và các kho n chi phí có tính ch t ti n lương mà doanh nghi p ph i tr cho nh ng ngư i tham gia vào ho t ñ ng kinh doanh trong kỳ. • Chi phí b o hi m xã h i, b o hi m y t ... mà doanh nghi p ph i trích trong kỳ. • Chi phí d ch v mua ngoài: là toàn b s ti n ph i tr v các d ch v ñã s d ng vào ho t ñ ng kinh doanh trong kỳ do các ñơn v kinh t bên ngoài cung c p như: ti n ñi n, nư c, ñi n tho i, ti n b c x p và v n chuy n hàng hoá, tr ti n hoa h ng ñ i lý môi gi i, u thác xu t kh u, nh p kh u, ti n mua b o hi m tài s n, ti n thuê ki m toán, tư v n, qu ng cáo và các d ch v mua ngoài khác. • Chi phí b ng ti n khác: là các kho n chi phí b ng ti n ngoài các chi phí ñã nêu trên như: chi phí ti p tân, chi phí giao d ch ñ i ngo i, chi phí tuy n d ng; chi phí b o h lao ñ ng… Phân lo i theo n i dung kinh t là d a vào hình thái ban ñ u c a chi phí b vào s n xu t – kinh doanh mà không phân bi t chi phí ñó dùng ñâu và dùng cho s n ph m nào. Cách phân lo i chi phí này cho th y rõ m c chi phí v lao ñ ng v t hoá và ti n lương trong toàn b chi phí ho t ñ ng kinh doanh c a doanh nghi p ñã phát sinh trong năm. ði u ñó có tác d ng xác ñ nh tr ng ñi m qu n lý chi phí và ki m tra s cân ñ i gi a các k ho ch khác như k ho ch cung ng v t tư, k ho ch lao ñ ng và ti n lương, k ho ch kh u hao tài s n c ñ nh, k ho ch nhu c u v n lưu ñ ng c a doanh nghi p. 20 v1.0
  5. Bài 2: Chi phí, doanh thu và l i nhu n c a doanh nghi p 2.2.1.2. Phân lo i theo công d ng kinh t và ñ a ñi m phát sinh chi phí Cơ s c a phương pháp phân lo i này là d a vào công d ng kinh t và ñ a ñi m phát sinh c a chi phí. Trên cơ s ñó, s p x p nh ng chi phí s n xu t kinh doanh có cùng công d ng kinh t và ñ a ñi m phát sinh vào m t lo i và m i lo i như v y ñư c g i là m t kho n m c chi phí. Thông thư ng chi phí s n xu t kinh doanh ñư c chia thành nh ng kho n m c chi phí sau ñây: • Chi phí v t tư tr c ti p: Là toàn b chi phí v nguyên li u, v t li u, nhiên li u… ñư c s d ng tr c ti p cho vi c s n xu t ra s n ph m hàng hoá, d ch v . • Chi phí nhân công tr c ti p: g m các kho n tr cho ngư i lao ñ ng tr c ti p s n xu t như: ti n lương hay ti n công và các kho n ph c p có tính ch t lương, chi b o hi m xã h i, b o hi m y t , kinh phí công ñoàn c a công nhân tr c ti p s n xu t. • Chi phí s n xu t chung: là nh ng chi phí phát sinh ph m vi phân xư ng ho c các b ph n kinh doanh c a doanh nghi p như ti n lương và ph c p tr cho cán b qu n lý phân xư ng, chi phí v t li u, công c d ng c nh , kh u hao tài s n c ñ nh thu c phân xư ng, chi phí d ch v mua ngoài, chi phí b ng ti n phát sinh ph m vi phân xư ng. • Chi phí bán hàng: là các chi phí phát sinh trong quá trình bán s n ph m, hàng hoá, d ch v như ti n lương, các kho n ph c p tr cho nhân viên bán hàng, ti p th , ñóng gói, v n chuy n, b o qu n, kh u hao tài s n c ñ nh, chi phí v t li u, bao bì, d ng c , chi phí d ch v mua ngoài, d phòng b o hành s n ph m, hàng hóa và các chi phí b ng ti n khác như chi phí b o hành s n ph m, chi phí qu ng cáo... • Chi phí qu n lý doanh nghi p: là các chi phí cho b máy qu n lý và ñi u hành doanh nghi p, các chi phí có liên quan ñ n ho t ñ ng chung c a doanh nghi p như chi phí v công c d ng c ; kh u hao tài s n c ñ nh ph c v cho qu n lý, ñi u hành doanh nghi p và các chi phí phát sinh ph m vi toàn doanh nghi p khác: ti n lương và ph c p tr cho Ban giám ñ c và nhân viên qu n lý các phòng ban, chi phí v t li u, ñ dùng văn phòng, các kho n thu , l phí, b o hi m, chi phí d ch v mua ngoài thu c văn phòng doanh nghi p, d phòng n ph i thu khó ñòi, công tác phí… 2.2.1.3. Phân lo i chi phí theo m i quan h gi a chi phí và quy mô s n xu t kinh doanh Căn c vào m i quan h gi a chi phí s n xu t kinh doanh v i quy mô s n xu t kinh doanh có th chia chi phí s n xu t kinh doanh thành chi phí c ñ nh và chi phí bi n ñ i (hay còn g i là ñ nh phí và bi n phí). • Chi phí c ñ nh là nh ng chi phí không bi n ñ ng tr c ti p theo s thay ñ i c a quy mô s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Lo i chi phí này bao g m: Chi phí kh u hao tài s n c ñ nh; ti n lương tr cho cán b , nhân viên qu n lý; chi phí qu ng cáo; chi phí thuê tài s n, thuê văn phòng… • Chi phí bi n ñ i là nh ng chi phí bi n ñ ng tr c ti p theo s tăng, gi m c a quy mô s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Chi phí này bao g m chi phí nguyên li u, v t li u, ti n lương tr cho ngư i lao ñ ng tr c ti p, ti n hoa h ng bán hàng... Vi c phân lo i chi phí theo phương pháp này có ý nghĩa l n ñ i v i công tác qu n lý c a doanh nghi p. Qua vi c xem xét m i quan h gi a kh i lư ng s n xu t s n ph m v i chi phí b ra giúp các nhà qu n lý tìm các bi n pháp qu n lý thích ng ñ i v i t ng lo i chi phí ñ h th p giá thành s n ph m, giúp cho doanh nghi p xác ñ nh ñư c s n lư ng s n ph m s n xu t ho c doanh thu ñ ñ t ñư c hi u qu kinh t cao. v1.0 21
  6. Bài 2: Chi phí, doanh thu và l i nhu n c a doanh nghi p 2.2.2. Giá thành và h giá thành s n ph m c a doanh nghi p 2.2.2.1. Giá thành s n ph m c a doanh nghi p • Khái ni m Giá thành s n ph m là bi u hi n b ng ti n c a toàn b chi phí mà doanh nghi p ph i b ra ñ hoàn thành vi c s n xu t và tiêu th m t lo i s n ph m nh t ñ nh. • Phân lo i giá thành Căn c vào ph m vi s n xu t và tiêu th s n ph m, có th phân bi t giá thành s n xu t s n ph m và giá thành toàn b c a s n ph m tiêu th . o Giá thành s n xu t: Là toàn b chi phí mà doanh nghi p ph i b ra ñ hoàn thành vi c s n xu t s n ph m. Giá thành s n xu t s n ph m bao g m các kho n chi phí: Chi phí v t tư tr c ti p. Chi phí nhân công tr c ti p. Chi phí s n xu t chung. o Giá thành toàn b c a s n ph m: Là toàn b chi phí mà doanh nghi p ph i b ra ñ hoàn thành vi c s n xu t cũng như tiêu th s n ph m và có th ñư c xác ñ nh theo công th c sau: G iá thành toàn b G iá thành s n Chi phí bán Chi phí qu n lý c a s n ph m hàng = xu t s n ph m + + hàng doanh nghi p hoá, d ch v hàng hoá, d ch v Trên góc ñ k ho ch hóa giá thành, có th chia giá thành làm hai lo i: giá thành k ho ch và giá thành th c t . • Vai trò Giá thành s n ph m c a doanh nghi p gi vai trò quan tr ng trong công tác qu n lý ho t ñ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p, vai trò c a giá thành th hi n nh ng ñi m sau: o Giá thành là thư c ño m c hao phí s n xu t và tiêu th s n ph m, là m t trong nh ng căn c ñ xác ñ nh hi u qu ho t ñ ng s n xu t kinh doanh. o Giá thành là m t công c quan tr ng c a doanh nghi p ñ ki m tra, ki m soát chi phí ho t ñ ng s n xu t kinh doanh, xem xét hi u qu các bi n pháp c i ti n t ch c và k thu t. o Giá thành còn là m t trong nh ng căn c quan tr ng ñ doanh nghi p xây d ng chính sách giá c , th c hi n chính sách c nh tranh s n ph m trong cơ ch th trư ng. 2.2.2.2. H giá thành s n ph m c a doanh nghi p • Ý nghĩa h giá thành s n ph m c a doanh nghi p Ti t ki m chi phí, h giá thành s n ph m là v n ñ quan tâm thư ng xuyên c a các nhà qu n tr doanh nghi p. Vi c h giá thành s n ph m có ý nghĩa r t l n ñ i v i doanh nghi p: 22 v1.0
  7. Bài 2: Chi phí, doanh thu và l i nhu n c a doanh nghi p o Là nhân t quan tr ng t o ñi u ki n ñ doanh nghi p th c hi n t t vi c tiêu th s n ph m. H giá thành là m t công c quan tr ng giúp cho doanh nghi p t o ra l i th trong c nh tranh, doanh nghi p có ñi u ki n h th p giá bán và như v y s ñ y m nh ñư c vi c tiêu th s n ph m, tăng nhanh vòng quay c a v n. o H giá thành là y u t tr c ti p làm tăng l i nhu n c a doanh nghi p. Do v y, h giá thành là m t trong nh ng bi n pháp cơ b n và lâu dài ñ tăng l i nhu n c a doanh nghiêp. o H giá thành là m t y u t giúp cho doanh nghi p có th ti t ki m ñư c v n lưu ñ ng. Vi c h giá thành khi n cho doanh nghi p có th ti t ki m chi phí v t tư, nhân công trên m t ñơn v s n ph m và như v y v i quy mô s n xu t kinh doanh không ñ i, doanh nghi p có th gi m b t ñư c nhu c u v n lưu ñ ng. • Ch tiêu ñánh giá vi c h giá thành s n ph m ð xem xét ñánh giá vi c h giá thành s n ph m, ngư i ta thư ng dùng hai ch tiêu là m c h và t l h giá thành c a s n ph m. o M c h giá thành s n ph m: Ph n ánh s chi phí mà doanh nghi p có th ti t ki m ñư c do h giá thành s n ph m và có th ñư c xác ñ nh theo công th c sau: n Mz = ∑ [(Si1 × Zi1 ) − (Si1 × Zi 0 )] i −1 Trong ñó: M z: M c h giá thành s n ph m, so sánh ñư c năm nay hay kỳ này so v i năm trư c hay kỳ g c. Si1: S lư ng s n ph m i năm nay hay kỳ này. Z i1: Giá thành ñơn v s n ph m i năm nay hay kỳ này. Z i0: Giá thành ñơn v s n ph m năm báo cáo hay kỳ g c. i: Lo i s n ph m so sánh ñư c (i = 1, n). o T l h giá thành: Ph n ánh m c ñ ph n ñ u h giá thành c a doanh nghi p và ñư c xác ñ nh theo công th c sau: Mz Tz = n ∑ (S i−1 i1 × Zi 0 ) Trong ñó: T z: T l h giá thành. M z, Si1, Z i0: ðã chú thích trên. 2.3. Nh ng lo i thu ch y u ñ i v i doanh nghi p Nh ng lo i thu ch y u mà doanh nghi p n p có liên quan ñ n ho t ñ ng kinh doanh như thu giá tr gia tăng, thu tiêu th ñ c bi t, thu xu t kh u và thu nh p kh u, thu thu nh p doanh nghi p. v1.0 23
  8. Bài 2: Chi phí, doanh thu và l i nhu n c a doanh nghi p 2.3.1. Thu giá tr gia tăng • Khái ni m Thu giá tr gia tăng là thu tính trên kho n giá tr tăng thêm c a hàng hoá, d ch v phát sinh trong quá trình t khâu s n xu t, lưu thông ñ n tiêu dùng. o ð i tư ng n p thu GTGT là các t ch c cá nhân s n xu t, kinh doanh hàng hoá, d ch v ch u thu và t ch c, cá nhân khác nh p kh u hàng hoá ch u thu , o ð i tư ng ch u thu GTGT là hàng hoá, d ch v dùng cho s n xu t kinh doanh và tiêu dùng Vi t Nam thu c di n ch u thu GTGT. o ð i tư ng không thu c di n ch u thu GTGT do Nhà nư c quy ñ nh tùy theo tình hình kinh t – xã h i c a t ng th i kỳ bao g m nhi u lo i như hàng hoá, d ch v thu c s n ph m tr ng tr t, chăn nuôi, thu s n, h i s n nuôi tr ng, ñánh b t chưa ch bi n ho c ch sơ ch , nh ng s n ph m là gi ng v t nuôi, gi ng cây tr ng; s n ph m mu i; nhà thu c s h u Nhà nư c do Nhà nư c bán cho ngư i ñang thuê; chuy n quy n s d ng ñ t; d ch v y t , d ch v tín d ng, qu ñ u tư, ho t ñ ng kinh doanh ch ng khoán; b o hi m nhân th , b o hi m h c sinh, b o hi m cây tr ng, các lo i b o hi m không nh m m c ñích kinh doanh; d y h c, d y ngh ... o Căn c tính thu GTGT là giá tính thu . Thu GTGT = G iá tính thu × Thu su t Giá tính thu GTGT ñư c quy ñ nh c th cho t ng lo i hàng hóa, d ch v c th như sau: ð i v i hàng hoá, d ch v là giá bán chưa có thu GTGT. ð i v i hàng hóa, d ch v ch u thu tiêu th ñ c bi t là giá bán ñã có thu tiêu th ñ c bi t nhưng chưa có thu GTGT. ð i v i hàng hoá nh p kh u là giá nh p t i c a kh u c ng (+) v i thu nh p kh u (n u có), c ng (+) v i thu tiêu th ñ c bi t (n u có). Giá nh p t i c a kh u ñư c xác ñ nh theo quy ñ nh v giá tính thu hàng nh p kh u. Hàng hoá, d ch v dùng ñ trao ñ i, tiêu dùng n i b , bi u, t ng, cho, tr thay lương cho ngư i lao ñ ng là giá tính thu GTGT c a hàng hoá, d ch v cùng lo i ho c tương ñương trên th trư ng. ð i v i hàng hóa, d ch v khác ñư c quy ñ nh c th t i thông tư hư ng d n v thu GTGT c a B Tài chính. M c thu su t thu GTGT ñư c quy ñ nh cho t ng nhóm hàng, lo i s n ph m hàng hoá, d ch v , ví d : thu su t th p nh t (0%) ñư c áp d ng ñ i v i hàng hoá, d ch v xu t kh u, m c thu su t (5%) áp d ng ñ i v i hàng hóa, d ch v thi t y u cho nhu c u, ñ i s ng c a con ngư i như s n xu t nư c s ch cho s n xu t và sinh ho t c a dân cư, phân bón, thu c tr sâu… M c thu 10% áp d ng ñ i v i ho t ñ ng khai thác, hóa ch t, m ph m, khách s n…. • Phương pháp tính thu GTGT Thu GTGT ph i n p ñư c tính theo phương pháp kh u tr thu ho c phương pháp tính tr c ti p trên giá tr gia tăng. o Phương pháp kh u tr thu : Phương pháp kh u tr thu áp d ng ñ i v i cơ s kinh doanh th c hi n ñ y ñ ch ñ k toán, hóa ñơn, ch ng t theo quy 24 v1.0
  9. Bài 2: Chi phí, doanh thu và l i nhu n c a doanh nghi p ñ nh c a pháp lu t v k toán, hóa ñơn, ch ng t và ñăng ký n p thu theo phương pháp kh u tr thu , tr các ñ i tư ng áp d ng tính thu theo phương pháp tính thu tr c ti p trên GTGT. Thu GTGT ph i n p = Thu GTGT ñ u ra – Thu GTGT ñ u vào ñư c kh u tr G iá tính thu c a hàng Thu GTGT ñ u ra = × Thu su t thu GTG T hoá, d ch v bán ra Giá tính thu c a hàng hoá, d ch v bán ra là giá bán chưa có thu GTGT. Thu GTGT ñ u vào b ng t ng s thu GTGT ñã thanh toán ñư c ghi trên hoá ñơn GTGT mua hàng hoá, d ch v ho c ch ng t n p thu GTGT hàng hoá nh p kh u. Ví d : Doanh nghi p A s n xu t xi măng; trong tháng 1/năm N, bán ra ñư c 200 t n xi măng, ñơn giá 800.000ñ/t n (là giá chưa có thu GTGT, thu su t thu GTGT là 10%, t c là giá ngư i mua ph i thanh toán là 880.000ñ/t n). ð s n xu t ra s xi măng trên, trong tháng doanh nghi p ñã mua nguyên li u, v t tư như sau: H àng hoá mua ðơn v S n lư ng Thu GTGT G iá ñơn v Thành ti n trong tháng tính mua ñ u v ào Clanke t n 100 0,5trñ/T 50.000.000ñ 5.000.000ñ ði n kw 5000kw 700ñ/kw 3.500.000ñ 350.000ñ Xăng, d u t n 10 4 trñ/T 40.000.000ñ 4.000.000ñ C ng 93.500.000ñ 9.350.000ñ Gi ñ nh các lo i v t tư; nguyên li u, năng lư ng mua vào ch dùng ñ s n xu t xi măng. V y thu GTGT mà doanh nghi p ph i n p trong tháng 1/N như sau: Thu GTGT ñ u ra trên s xi măng bán ra là: 800.000ñ/T × 200T × 10% = 16.000.000ñ S thu GTGT ñư c kh u tr là 9.350.000ñ S thu GTGT còn ph i n p là:16.000.000ñ – 9.350.000ñ = 6.650.000ñ Trư ng h p hàng hoá, d ch v mua vào có ch ng t ghi giá thanh toán, là giá ñã có thu GTGT thì doanh nghi p căn c vào giá ñã có thu và thu su t thu GTGT ñ xác ñ nh giá không có thu và thu GTGT ñ u vào ñư c kh u tr Ví d : T ng giá thanh toán c a doanh nghi p A là 110 tri u ñ ng (giá có thu GTGT), d ch v này ch u thu su t là 10%. Giá chưa có thu GTGT là: 110 tri u ñ ng = 100 tri u ñ ng 1 + 10% Thu GTGT ñ u vào ñư c kh u tr là: 100 tri u ñ ng × 10% = 10 tri u ñ ng o Phương pháp tính tr c ti p trên GTGT: GTG T c a hàng hoá, d ch Thu su t thu GTG T c a Thu GTGT ph i n p = × v ch u thu bán ra hàng hoá, d ch v ñó GTG T c a hàng hoá, G iá thanh toán c a hàng G iá thanh toán c a hàng hoá, = – d ch v hoá, d ch v bán ra d ch v mua v ào tương ng v1.0 25
  10. Bài 2: Chi phí, doanh thu và l i nhu n c a doanh nghi p Phương pháp tính tr c ti p trên GTGT: Phương pháp này ch áp d ng cho các cá nhân s n xu t, kinh doanh và t ch c, cá nhân nư c ngoài kinh doanh Vi t Nam không theo Lu t ñ u tư nư c ngoài t i Vi t Nam chưa th c hi n ñ y ñ các ñi u ki n v k toán, hoá ñơn, ch ng t ñ làm các căn c tính thu theo phương pháp kh u tr thu ; các cơ s kinh doanh mua, bán vàng, b c và ñá quý. 2.3.2. Thu tiêu th ñ c bi t Là m t lo i thu gián thu mà Nhà nư c th c hi n nh m ñi u ti t vi c s n xu t, tiêu dùng m t s m t hàng nh t ñ nh và tăng thêm ngu n thu cho ngân sách nhà nư c. • ð i tư ng ch u thu tiêu th ñ c bi t (TTðB) là nh ng hàng hoá ñư c quy ñ nh trong Lu t Thu TTðB như rư u, bia các lo i, thu c lá, ô tô dư i 24 ch ng i, xăng các lo i, bài lá, vàng mã... và nh ng lo i d ch v như kinh doanh vũ trư ng, casinô, kinh doanh x s ... • ð i tư ng không ch u thu TTðB do Nhà nư c quy ñ nh thư ng là nh ng hàng hoá do các cơ s s n xu t, gia công tr c ti p xu t kh u, hàng hoá nh p kh u thu c di n hàng vi n tr nhân ñ o, vi n tr không hoàn l i, quà t ng cho các cơ quan Nhà nư c, hàng hoá quá c nh, hàng t m nh p, tái xu t và t m xu t kh u, tái xu t kh u trong th i h n chưa ph i n p thu ... • ð i tư ng n p thu TTðB là các t ch c, cá nhân có s n xu t, nh p kh u hàng hoá và kinh doanh d ch v thu c ñ i tư ng ch u thu TTðB. • Cách tính thu TTðB ph i n p: Thu TTðB ph i S lư ng hàng hoá G iá tính thu ñơn v Thu su t = × × n p tiêu th hàng hoá thu TTðB Trong ñó: o S lư ng hàng hoá tiêu th là s lư ng, s n lư ng hàng hoá d ch v ch u thu TTðB ñư c s n xu t ra ñem bán, hàng gia công, hàng hoá, d ch v ñ tiêu dùng n i b , làm quà bi u, quà t ng... o Giá tính thu ñ i v i hàng hoá s n xu t trong nư c là giá do cơ s s n xu t bán ra t i nơi s n xu t chưa có thu TTðB và chưa có thu GTGT; ñ i v i hàng hoá nh p kh u là giá tính thu nh p kh u, c ng thu nh p kh u; ñ i v i hàng hoá gia công là giá tính thu c a hàng hoá s n xu t cùng lo i ho c tương ñương t i cùng th i ñi m giao hàng; ñ i v i d ch v là giá cung ng d ch v chưa có thu TTðB; ñ i v i hàng hoá dùng ñ trao ñ i, tiêu dùng n i b , bi u, t ng là giá tính thu TTðB c a hàng hoá, d ch v cùng lo i ho c tương ñương t i th i ñi m phát sinh ho t ñ ng này. o Thu su t thu TTðB ñư c qui ñ nh trong bi u thu mà Nhà nư c ban hành.. 2.3.3. Thu xu t kh u, thu nh p kh u • ð i tư ng ch u thu : Là hàng hoá ñư c phép xu t kh u, nh p kh u qua các c a kh u, biên gi i Vi t Nam; hàng hóa ñư c t th trư ng trong nư c vào khu phi thu quan và t khu phi thu quan vào th trư ng trong nư c. 26 v1.0
  11. Bài 2: Chi phí, doanh thu và l i nhu n c a doanh nghi p • ð i tư ng không thu c di n ch u thu xu t kh u, nh p kh u sau khi ñã làm ñ y ñ các th t c h i quan g m: o Các hàng hóa v n chuy n quá c nh ho c mư n ñư ng qua c a kh u, biên gi i Vi t nam, hàng hóa chuy n kh u theo quy ñ nh c a Chính ph . o Hàng hóa vi n tr nhân ñ o, hàng hóa vi n tr không hoàn l i. o Hàng hóa t khu phi thu quan xu t kh u ra nư c ngoài; hàng hóa t nư c ngoài vào khu phi thu quan và ch s d ng trong khu phi thu quan, hàng hóa ñưa t khu phi thu quan này sang khu phi thu quan khác; hàng hóa là d u khí thu c thu tài nguyên c a Nhà nư c khi xu t kh u. • ð i tư ng n p thu : Là các t ch c, cá nhân có hàng hoá thu c ñ i tư ng ch u thu , khi xu t kh u, nh p kh u ñ u ph i n p thu xu t kh u, nh p kh u. • Căn c tính thu xu t, nh p kh u là s lư ng t ng m t hàng ghi trong t khai hàng xu t kh u, nh p kh u, giá tính thu , thu su t c a m t hàng. • Phương pháp tính thu : S lư ng ñơn v t ng m t Tr giá tính thu Thu xu t ho c hàng hoá th c t xu t kh u Thu = × tính trên 1 ñơn v × nh p kh u ph i n p ho c nh p kh u ghi trong t su t hàng hóa khai h i quan Trong ñó: o N u áp d ng thu tuy t ñ i s l y s lư ng ñơn v t ng m t hàng XNK nhân (×) v i m c thu tuy t ñ i c a chúng. Giá tính thu ñ i v i hàng hoá xu t kh u là giá bán t i c a kh u theo h p ñ ng. o Giá tính thu ñ i v i hàng hoá nh p kh u là giá th c t ph i tr tính ñ n c a kh u nh p ñ u tiên theo h p ñ ng, phù h p v i các cam k t qu c t . Thu su t ñ i v i hàng hoá xu t kh u s ñư c quy ñ nh cho t ng m t hàng t i bi u thu xu t kh u. o Thu su t ñ i v i hàng hoá nh p kh u g m có thu su t ưu ñãi, thu su t ưu ñãi ñ c bi t và thu su t thông thư ng. Thu su t ưu ñãi áp d ng cho hàng hoá nh p kh u t nư c có th c hi n ñ i x t i hu qu c v i Vi t Nam. Thu su t ưu ñãi ñ c bi t áp d ng cho hàng hoá nh p kh u t nư c th c hi n ưu ñãi ñ c bi t v thu nh p kh u v i nư c ta. Thu su t thông thư ng áp d ng cho hàng hoá nh p kh u t nư c không th c hi n ñ i x t i hu qu c, không th c hi n ưu ñãi ñ c bi t v thu nh p kh u v i Vi t Nam. 2.3.4. Thu thu nh p doanh nghi p 2.3.4.1. ð i tư ng n p thu thu nh p doanh nghi p • ð i tư ng n p thu TNDN là nh ng t ch c, cá nhân s n xu t, kinh doanh hàng hoá, d ch v có thu nh p ñ u ph i n p thu TNDN tr các ñ i tư ng quy ñ nh theo quy ñ nh c a Nhà nư c. • ð i tư ng không thu c di n n p thu TNDN: là các h gia ñình, cá nhân, h p tác xã s n xu t nông nghi p có thu nh p t s n ph m tr ng tr t, chăn nuôi, nuôi tr ng thu s n không thu c di n n p thu TNDN, tr h gia ñình và cá nhân nông dân s n xu t hàng hoá l n có thu nh p cao theo quy ñ nh c a Chính ph . v1.0 27
  12. Bài 2: Chi phí, doanh thu và l i nhu n c a doanh nghi p 2.3.4.2. Phương pháp tính thu thu nh p doanh nghi p Thu TNDN ph i n p = Thu nh p ch u thu × Thu su t thu TNDN • Thu su t thu TNDN do Nhà nư c quy ñ nh. Ngoài ra các trư ng h p mi n, gi m thu áp d ng m c thu su t th p hơn m c bình thư ng nh m khuy n khích ñ u tư, khuy n khích kinh doanh, phát tri n doanh nghi p m i, phát tri n các ngành, ngh vùng sâu, vùng xa… • Thu nh p ch u thu g m thu nh p t ho t ñ ng s n xu t, kinh doanh hàng hoá, d ch v và thu nh p ch u thu khác. Thu nh p ch u Doanh thu ñ tính Chi phí h p lý Thu nh p ch u thu thu trong kỳ = thu nh p ch u thu – trong kỳ tính + khác trong kỳ tính tính thu trong kỳ tính thu thu thu o Thu nh p ch u thu t ho t ñ ng s n xu t, kinh doanh hàng hoá, d ch v b ng doanh thu tr (–) các kho n chi phí h p lý có liên quan ñ n thu nh p ch u thu . o Thu nh p ch u thu khác: Thu nh p ch u thu khác bao g m thu nh p t chênh l ch mua, bán ch ng khoán, quy n s h u, quy n s d ng tài s n; thu nh p t chuy n quy n s d ng ñ t, chuy n quy n thuê ñ t; lãi t chuy n như ng, cho thuê, thanh lý tài s n, ti n g i, cho vay v n, bán ngo i t ; k t dư cu i năm các kho n d phòng; thu các kho n n khó ñòi ñã x lý xoá s nay ñòi ñư c; thu các kho n n ph i tr không xác ñ nh ñư c ch ; các kho n thu nh p t kinh doanh c a nh ng năm trư c b b sót m i phát hi n ra và các kho n thu nh p khác. o Doanh thu ñ tính thu nh p ch u thu là toàn b ti n bán hàng, ti n gia công, ti n cung ng d ch v , k c tr giá, ph thu, ph tr i mà cơ s kinh doanh ñư c hư ng (doanh thu không bao g m thu GTGT); trư ng h p có doanh thu b ng ngo i t thì ph i quy ñ i ra ñ ng Vi t nam theo t giá h i ñoái do N gân hàng Nhà nư c Vi t Nam công b t i th i ñi m phát sinh doanh thu b ng ngo i t . o Chi phí h p lý bao g m: Chi phí kh u hao TSCð s d ng cho ho t ñ ng s n xu t, kinh doanh. M c trích kh u hao ñư c căn c vào giá tr tài s n c ñ nh và th i gian trích kh u hao. Cơ s s n xu t, kinh doanh hàng hóa, d ch v có hi u qu kinh t cao ñư c kh u hao nhanh nhưng t i ña không quá hai l n m c kh u hao theo m c bình thư ng ñ nhanh chóng ñ i m i công ngh ; Chi phí v t tư, nhiên li u, năng lư ng ñư c tính theo m c tiêu hao h p lý và giá th c t xu t kho; Ti n lương, ti n công, ph c p theo qui ñ nh, không k ti n lương, ti n công c a ch DNTN, ch h cá th kinh doanh và sáng l p viên công ty không tr c ti p tham gia ñi u hành s n xu t, kinh doanh; Chí phí d ch v mua ngoài: ñi n, nư c, ñi n tho i, s a ch a tài s n c ñ nh; ti n thuê tài s n c ñ nh; ki m toán; d ch v pháp lý; thi t k xác l p và b o v nhãn hi u hàng hóa; b o hi m tài s n; chi tr ti n s d ng tài li u k thu t, b ng sáng ch , gi y phép công ngh không thu c tài s n c ñ nh; d ch v k thu t và d ch v mua ngoài khá; Các kho n chi cho lao ñ ng n theo quy ñ nh c a pháp lu t; chi b o h lao ñ ng ho c trang ph c; chi b o v cơ s kinh doanh; chi công tác phí; trích 28 v1.0
  13. Bài 2: Chi phí, doanh thu và l i nhu n c a doanh nghi p n p qu b o hi m xã h i, b o hi m y t thu c trách nhi m c a cơ s kinh doanh s d ng lao ñ ng; kinh phí công ñoàn; chi phí h tr cho ho t ñ ng c a ð ng, ñoàn th t i cơ s kinh doanh; kho n trích n p hình thành ngu n chi phí qu n lý cho c p trên và các qu c a hi p h i theo quy ñ nh; Chi tr lãi ti n vay v n s n xu t, kinh doanh hàng hoá, d ch v c a ngân hàng và các t ch c tín d ng khác, c a các t ch c kinh t theo lãi su t th c t ; chi tr lãi ti n vay c a các ñ i tư ng khác theo lãi su t th c t khi ký h p ñ ng vay, nhưng t i ña không quá 1, 2 l n m c lãi su t cho vay c a ngân hàng thương m i t i th i ñi m vay; Trích các kho n d phòng theo ch ñ quy ñ nh; Tr c p thôi vi c cho ngư i lao ñ ng; Chi phí v tiêu th hàng hóa, d ch v ; Chi phí qu ng cáo, ti p th , khuy n m i liên quan tr c ti p ñ n ho t ñ ng s n xu t, kinh doanh hàng hoá, d ch v và các kho n chi phí khác ñư c kh ng ch t i ña không quá 10% t ng s chi phí; ñ i v i ho t ñ ng thương nghi p, t ng s chi phí ñ xác ñ nh m c kh ng ch không bao g m giá mua c a hàng hoá bán ra; Các kho n thu , phí, l phí, ti n thuê ñ t ph i n p có liên quan ñ n ho t ñ ng s n xu t, kinh doanh hàng hoá, d ch v ñư c tính vào chi phí h p lý; Chi phí qu n lý kinh doanh do công ty nư c ngoài phân b cho cơ s thư ng trú Vi t Nam theo quy ñ nh c a Chính ph ; Chi phí mua hàng hoá, d ch v c a t ch c, cá nhân không kinh doanh, không có hoá ñơn ch ng t do Chính ph quy ñ nh. Các kho n chi phí sau ñây không ñư c tính vào chi phí h p lý; các kho n trích trư c vào chi phí mà th c t không chi; các kho n chi không có ch ng t ho c ch ng t không h p pháp; các kho n ti n ph t, các kho n chi không liên quan ñ n doanh thu tính thu và thu nh p ch u thu , các kho n chi do các ngu n v n khác ñài th . Ví d : Giá bán ñơn v s n ph m A là 100.000ñ. Thu GTGT 10% là 10.000ñ. Giá thanh toán: 110.000ñ. Doanh thu ñ tính thu nh p ch u thu là 100.000ñ. Trư ng h p n p thu GTGT theo phương pháp tr c ti p trên giá tr gia tăng thì doanh thu ñ tính thu nh p ch u thu là giá bên mua th c thanh toán có c thu GTGT. 2.4. Doanh thu và thu nh p c a doanh nghi p 2.4.1. Doanh thu c a doanh nghi p Quá trình ho t ñ ng, s n xu t kinh doanh cũng là quá trình t o ra doanh thu cho doanh nghi p. Doanh thu là t ng giá tr các l i ích kinh t mà doanh nghi p thu ñư c trong m t th i kỳ nh t ñ nh t các ho t ñ ng kinh doanh. Doanh thu c a doanh nghi p thư ng bao g m hai b ph n: Doanh thu bán hàng và cung c p d ch v (hay còn g i là doanh thu tiêu th ) và doanh thu ho t ñ ng tài chính. v1.0 29
  14. Bài 2: Chi phí, doanh thu và l i nhu n c a doanh nghi p 2.4.1.1. Doanh thu bán hàng và cung c p d ch v • Khái ni m: Doanh thu bán hàng và cung c p d ch v là t ng giá tr các lo i hàng hoá, d ch v mà doanh nghi p ñã bán ra trong m t th i kỳ nh t ñ nh. Doanh thu bán hàng và cung c p d ch v là b ph n doanh thu ch y u c a doanh nghi p ho t ñ ng s n xu t, thương m i. Khi hoàn thành vi c bán hàng, v cơ b n doanh nghi p ñã xác ñ nh ñư c doanh thu. Xem xét trên góc ñ tài chính, th i ñi m ghi nh n doanh thu bán hàng là khi quy n s h u hàng hoá ñã ñư c chuy n giao ho c d ch v ñã ñư c th c hi n và ngư i mua ñã ch p nh n thanh toán không k ñã thu ñư c ti n hay chưa thu ñư c ti n. Như v y, khi doanh thu bán hàng, cung c p d ch v ñư c ghi nh n cũng có nghĩa là doanh nghi p ñã chuy n giao ph n l n r i ro và l i ích g n li n v i quy n s h u hàng hoá ñó cho ngư i mua. C n phân bi t doanh thu bán hàng, cung c p d ch v v i ti n th c thu bán hàng, cung c p d ch v . Ti n th c thu bán hàng, cung c p d ch v là s ti n m t mà doanh nghi p thu ñư c t vi c bán hàng, cung c p d ch v trong kỳ. Trong trư ng h p doanh nghi p s d ng phương th c bán ch u hàng hoá, d ch v cho khách hàng thì sau khi ñã xu t giao hàng, quy n s h u ñã ñư c chuy n giao cho khách hàng, doanh thu bán hàng c a doanh nghi p ñư c ghi nh n, nhưng ph i sau m t th i gian nh t ñ nh doanh nghi p m i thu ñư c ti n bán hàng. • Xác ñ nh doanh thu bán hàng. o Doanh thu bán hàng c a doanh nghi p trong kỳ có th ñư c xác ñ nh theo công th c sau: n S= ∑Q i=1 ti × Pi Trong ñó: S: Doanh thu bán hàng trong kỳ; Qti: S lư ng s n ph m i bán trong kỳ; Pi: Giá bán m t s n ph m i; i: Lo i s n ph m (i = 1, n ). S lư ng s n ph m tiêu th : Ph n l n các doanh nghi p áp d ng k toán hàng t n kho theo phương pháp nh p trư c, xu t trư c; trong trư ng h p này, s lư ng s n ph m tiêu th trong kỳ ñư c xác ñ nh theo công th c sau: Qti = Qdi + Qsi – Qci Trong ñó: Qdi: S lư ng s n ph m i t n kho ñ u kỳ; Qsi: S lư ng s n ph m i s n xu t nh p kho trong kỳ; Qci: S lư ng s n ph m i t n kho cu i kỳ. o Giá bán s n ph m xác ñ nh theo giá hoá ñơn. Trong trư ng h p l p k ho ch doanh thu, giá bán ñư c xác ñ nh d a trên cơ s chính sách giá c s n ph m c a doanh nghi p. 30 v1.0
  15. Bài 2: Chi phí, doanh thu và l i nhu n c a doanh nghi p o Doanh thu thu n bán hàng: Ngoài vi c xác ñ nh doanh thu bán hàng, còn ph i xác ñ nh doanh thu thu n bán hàng trong kỳ. Chi t kh u thương m i, Các lo i thu gián thu Doanh thu Doanh thu = – gi m giá hàng bán, – ñư c tính g p trong thu n bán hàng bán hàng hàng bán tr l i giá bán n u có Các kho n gi m tr doanh thu bao g m: Chi t kh u thương m i: Là s ti n mà doanh nghi p gi m tr cho ngư i mua hàng do ngư i mua hàng ñã mua hàng v i kh i lư ng l n, theo tho thu n v chi c kh u thương m i ñã ñư c ghi trong h p ñ ng. Gi m giá hàng bán: Là kho n doanh nghi p gi m tr cho ngư i mua ñ i v i s hàng ñã xu t giao nhưng kém ch t lư ng, sai quy cách theo h p ñ ng... Giá tr hàng bán b tr l i: Là giá tr s hàng hoá ñã xu t giao và doanh nghi p ñã ghi nh n vào doanh thu, nhưng nay b ngư i mua tr l i và t ch i thanh toán do hàng không ñ m b o ñi u ki n v quy cách, ph m ch t... vi ph m nghiêm tr ng h p ñ ng kinh t . Các lo i thu gián thu ñư c tính g p trong giá bán (n u có) như: Thu tiêu th ñ c bi t, thu xu t kh u... • Ý nghĩa c a doanh thu và tăng doanh thu Doanh thu bán hàng, cung c p d ch v cũng như vi c tăng doanh thu bán hàng có ý nghĩa r t quan tr ng ñ i v i doanh nghi p, ñi u ñó ñư c th hi n nh ng ñi m sau: o Doanh thu là m t căn c quan tr ng xác ñ nh k t qu kinh doanh c a doanh nghi p. o Doanh thu bán hàng, cung c p d ch v là ngu n tài chính ti m năng quan tr ng ñ bù ñ p các kho n chi phí s n xu t kinh doanh trong kỳ như bù ñ p chi phí v nguyên v t li u, ñ tr ti n công và th c hi n các nghĩa v tài chính v i nhà nư c như n p các kho n thu v.v.. o Tăng doanh thu là m t trong nh ng m c tiêu th hi n s tăng trư ng c a doanh nghi p. o Tăng doanh thu là m t ti n ñ quan tr ng ñ doanh nghi p tăng l i nhu n. 2.4.1.2. Doanh thu ho t ñ ng tài chính Doanh thu ho t ñ ng tài chính là t ng giá tr l i ích kinh t doanh nghi p thu ñư c trong m t th i kỳ nh t ñ nh t ho t ñ ng tài chính c a doanh nghi p. Doanh thu t ho t ñ ng tài chính trong kỳ bao g m các kho n ch y u sau: • Lãi ti n g i, lãi cho vay v n (n u có). • S ti n chi t kh u thanh toán doanh nghi p ñư c hư ng khi mua v t tư, hàng hoá ñã thanh toán tr ti n mua hàng trư c th i h n ñư c ngư i bán ch p thu n. • S c t c, l i nhu n ñư c chia phát sinh trong kỳ t ho t ñ ng góp v n c ph n, liên doanh v i doanh nghi p khác (n u có). • Kho n lãi khi bán ch ng khoán ñ u tư ng n h n, dài h n. • S ti n thu ñư c v bán b t ñ ng s n ñ i v i doanh nghi p có kinh doanh b t ñ ng s n. • Kho n lãi do bán ngo i t ... v1.0 31
  16. Bài 2: Chi phí, doanh thu và l i nhu n c a doanh nghi p 2.4.2. Thu nh p khác c a doanh nghi p Trong quá trình ho t ñ ng, doanh nghi p còn có th có kho n thu nh p khác. Thu nh p khác là các kho n thu trong kỳ t các ho t ñ ng x y ra không thư ng xuyên ngoài các ho t ñ ng t o ra doanh thu. Thu nh p khác c a doanh nghi p bao g m m t s kho n ch y u sau: • Ti n thu t như ng bán, thanh lý tài s n c ñ nh. • Kho n thu ti n ph t khách hàng do vi ph m h p ñ ng kinh t v i doanh nghi p. • Ti n b o hi m ñư c b i thư ng. • Kho n thu ñư c t n ph i thu khó ñòi ñã xoá s . • Kho n n ph i tr nhưng không xác ñ nh ñư c ch . • Các kho n thu nh p kinh doanh nh ng năm trư c b b sót hay quên ghi s k toán, năm nay m i phát hi n ra... 2.5. L i nhu n và phân tích ñi m hòa v n 2.5.1. L i nhu n c a doanh nghi p 2.5.1.1. Khái ni m và ý nghĩa c a l i nhu n L i nhu n là k t qu tài chính c a các ho t ñ ng mà doanh nghi p th c hi n trong kỳ. T góc ñ c a doanh nghi p có th th y l i nhu n c a doanh nghi p là s chênh l ch gi a doanh thu hay thu nh p và chi phí mà doanh nghi p ph i b ra ñ ñ t ñư c s doanh thu hay thu nh p ñó. Doanh thu Chi phí t o ra doanh thu L i nhu n = – hay thu nh p hay thu nh p L i nhu n c a doanh nghi p có ý nghĩa r t quan tr ng vì: • L i nhu n là m t trong nh ng ti n ñ quy t ñ nh s t n t i và phát tri n c a doanh nghi p. B i l , m t trong nh ng m c tiêu hàng ñ u c a doanh nghi p là l i nhu n, n u m t doanh nghi p b thua l liên t c, kéo dài thì doanh nghi p s rơi vào tình tr ng phá s n. • L i nhu n là ngu n tài chính quan tr ng ñ ñ m b o cho doanh nghi p tăng trư ng b n v ng… • L i nhu n là ngu n tài chính ñ c i thi n ñ i s ng v t ch t và tinh th n cho ngư i lao ñ ng trong doanh nghi p. • L i nhu n c a doanh nghi p cũng là m t ngu n thu quan tr ng c a ngân sách nhà nư c. • L i nhu n là m t ch tiêu ch t lư ng t ng h p ph n ánh hi u qu ho t ñ ng c a doanh nghi p. K t qu c a các quy t ñ nh ñ u tư và các quy t ñ nh qu n lý ho t ñ ng kinh doanh thư ng xuyên cu i cùng ñư c th hi n s l i nhu n thu ñư c. Thông qua ch tiêu l i nhu n giúp cho các nhà qu n lý doanh nghi p, các nhà ñ u tư ñánh giá hi u qu ho t ñ ng kinh doanh c a doanh nghi p. 32 v1.0
  17. Bài 2: Chi phí, doanh thu và l i nhu n c a doanh nghi p 2.5.1.2. N i dung l i nhu n c a doanh nghi p Xem xét trên góc ñ c a nhà qu n tr doanh nghi p, l i nhu n trong năm c a doanh nghi p bao g m: l i nhu n g p t bán hàng và cung c p d ch v , l i nhu n t ho t ñ ng s n xu t kinh doanh, l i nhu n khác và l i nhu n sau thu . • L i nhu n thu n t ho t ñ ng s n xu t kinh doanh Là l i nhu n thu ñư c t vi c s n xu t, tiêu th s n ph m và d ch v trong năm c a doanh nghi p và ñư c xác ñ nh theo công th c sau: L i nhu n s n xu t Doanh thu Tr giá v n Chi phí bán Chi phí qu n lý kinh doanh (L i nhu n = – – – bán hàng bán hàng hàng doanh nghi p bán hàng) Trong ñó: L i nhu n g p v bán hàng Doanh thu bán hàng G iá v n hàng = – và cung c p d ch v và cung c p d ch v bán • L i nhu n khác L i nhu n khác trong năm có th ñư c xác ñ nh theo công th c sau: L i nhu n khác = Thu nh p khác – Chi phí khác Trên cơ s xác ñ nh ñư c l i nhu n t các ho t ñ ng có th xác ñ nh ñư c l i nhu n trư c thu c a doanh nghi p trong năm: L i nhu n L i nhu n g p v bán L i nhu n thu n t L i nhu n = + + trư c thu hàng v à cung c p d ch v ho t ñ ng kinh doanh khác T l i nhu n trư c thu , doanh nghi p ph i th c hi n nghĩa v tài chính v i Nhà nư c dư i hình th c n p thu thu nh p doanh nghi p, ph n l i nhu n còn l i là l i nhu n sau thu : L i nhu n sau thu TN DN = L i nhu n trư c thu – Thu thu nh p Trên góc ñ tài chính còn có th xác ñ nh l i nhu n sau thu theo công th c sau: L i nhu n sau thu TN DN = L i nhu n trư c thu × (1 – Thu su t thu TNDN ) 2.5.2. Phân tích ñi m hòa v n 2.5.2.1. Khái ni m ñi m hoà v n và phân tích hòa v n • ði m hòa v n ði m hoà v n là ñi m t i ñó doanh thu b ng chi phí t c là doanh nghi p không b l và không có lãi. Khi xem xét ñi m hoà v n, ngư i ta còn có th phân bi t hai trư ng h p: ði m hoà v n kinh t và ñi m hoà v n tài chính. v1.0 33
  18. Bài 2: Chi phí, doanh thu và l i nhu n c a doanh nghi p o ði m hoà v n kinh t : Là ñi m t i ñó doanh thu b ng t ng chi phí s n xu t kinh doanh bao g m t ng chi phí bi n ñ i và t ng chi phí c ñ nh kinh doanh (chưa tính ñ n lãi vay v n kinh doanh ph i tr ). Như v y, t i ñi m hoà v n kinh t , l i nhu n trư c lãi vay và thu là b ng không (EBIT = 0). o ði m hoà v n tài chính: Là ñi m t i ñó doanh thu b ng t ng chi phí s n xu t kinh doanh và lãi vay v n kinh doanh ph i tr . T i ñi m hoà v n này l i nhu n trư c thu c a doanh nghi p là b ng không (EBT = 0). Ph n sau ñây ch y u xem xét ñi m hòa v n kinh t . • Phân tích ñi m hòa v n Phân tích ñi m hòa v n là m t phương pháp phân tích xem xét m i quan h gi a chi phí c ñ nh, chi phí bi n ñ i, s n lư ng s n ph m hay doanh thu và l i nhu n. Vi c phân tích ñi m hoà v n có ý nghĩa r t quan tr ng ñ i v i các nhà qu n lý doanh nghi p: o Giúp cho nhà qu n tr doanh nghi p d báo s n lư ng s n ph m c n s n xu t ho c doanh thu c n ñ t t i ñ hòa v n hay ñ t ñư c m c l i nhu n d ki n khi bi t cơ c u chi phí và chính sách giá c c a doanh nghi p. o Phân tích tác ñ ng c a chi phí c ñ nh, chi phí bi n ñ i vá giá c s n ph m ñ n l i nhu n trư c lãi vay và thu ñ t ñó quy t ñ nh ñ u tư và cách th c qu n lý chi phí nh m ñ t ñư c hi u qu cao trong kinh doanh. o Phân tích tác ñ ng c a ñ i m i thi t b , công ngh và quy mô kinh doanh ñ n s thay ñ i k t c u chi phí và giá bán, t ñó th y ñư c nh hư ng c a chúng ñ n l i nhu n trư c lãi vay và thu . o Phân tích tác ñ ng c a các bi n pháp tái cơ c u doanh nghi p nh m c t gi m chi phí c ñ nh ñ tăng l i nhu n. • Phân tích ñi m hòa v n cũng có nh ng h n ch nh t ñ nh: o Trong mô hình phân tích hòa v n, giá bán và chi phí bi n ñ i cho m i ñơn v s n ph m ñư c gi ñ nh là không ñ i và như v y, hàm s doanh thu và t ng chi phí là hàm tuy n tính. Tuy nhiên, trong th c t các hàm s này thư ng là hàm phi tuy n tính, ch ng h n trong nhi u trư ng h p, doanh nghi p ch tăng ñư c s n lư ng tiêu th b ng cách gi m giá bán, ho c chi phí bi n ñ i cho m i ñơn v s n ph m lúc ñ u gi m xu ng khi s n lư ng s n ph m s n xu t tăng lên, nhưng khi t i m t gi i h n nh t ñ nh ñ s n lư ng tăng lên ñòi h i chi phí bi n ñ i cũng tăng lên... o Trong th c t , vi c phân chia chi phí s n xu t kinh doanh thành chi phi c ñ nh và chi phí bi n ñ i không hoàn toàn ñơn gi n, ch ng h n có nh ng kho n chi phí ch c ñ nh trong m t gi i h n s n lư ng s n ph m hay m c ñ ho t ñ ng nh t ñ nh c a doanh nghi p n u vư t quá gi i h n ñó thì kho n chi phí ñó cũng tăng lên. o Phân tích ñi m hòa v n r t h u ích ñ i v i 1 lo i s n ph m, tuy nhiên, trong th c t doanh nghi p thư ng s n xu t kinh doanh nhi u lo i s n ph m, khi ñó vi c phân tích là r t ph c t p. 34 v1.0
  19. Bài 2: Chi phí, doanh thu và l i nhu n c a doanh nghi p 2.5.2.2. Xác ñ nh s n lư ng hoà v n kinh t S n lư ng hoà v n kinh t là s lư ng s n ph m c n s n xu t tiêu th ñ ñ t ñi m hoà v n kinh t và có th xác ñ nh theo công th c sau: F QH = P−V Trong ñó: QH: S n lư ng hoà v n kinh t ; F: T ng chi phí c ñ nh kinh doanh c a doanh nghi p; V: Chi phí bi n ñ i tính cho m t s n ph m; P: Giá bán m t s n ph m. Ví d : M t Công ty chuyên s n xu t hàng tiêu dùng có chi phí c ñ nh kinh doanh là 40 tri u ñ ng, giá bán ñơn v s n ph m A là 10.000ñ và chi phí bi n ñ i cho m i ñơn v s n ph m A là 2.000ñ. Căn c vào tài li u trên, có th xác l p m i quan h gi a s n lư ng tiêu th chi phí, doanh thu và k t qu tiêu th theo b ng sau: S n ph m C hi phí c C hi phí bi n Lãi ( +) T ng chi phí Doanh thu tiêu th ( cái) ñ nh ñ i L ( -) 3.000 40.000 6.000 46.000 30.000 - 16.000 4.000 40.000 8.000 48.000 40.000 - 8.000 5.000 40.000 10.000 50.000 50.000 - 6.000 40.000 12.000 52.000 60.000 + 8.000 7.000 40.000 14.000 54.000 70.000 + 16.000 ðơn v : 1.000ñ ð th 2 .1 : ði m hòa v n v1.0 35
  20. Bài 2: Chi phí, doanh thu và l i nhu n c a doanh nghi p Trên ñ th bi u di n: Tr c Ox là s n lư ng tiêu th (ñơn v : 1.000 s n ph m). Tr c Oy bi u di n doanh thu, chi phí (ñơn v : tri u ñ ng). MF: Chi phí c ñ nh kinh doanh; M C: ðư ng t ng chi phí; OS: ðư ng doanh thu. OS c t M C t i I và I là ñi m hoà v n Thay s li u vào công th c ta có: 400.000.000 QH = = 5.000 s n ph m 10.000 – 2.000 2.5.2.3. Xác ñ nh doanh thu hoà v n kinh t Doanh thu hoà v n kinh t (SH) là m c doanh thu b ng v i t ng chi phí s n xu t kinh doanh và có th xác ñ nh theo công th c sau: SH = QH × P (1) T công th c (1) có th bi n ñ i: F F SH = QH × P = ×P = P−V V 1− P V y có th rút ra: F SH = (2) V 1− P 2.5.2.4. Xác ñ nh công su t hoà v n Xác ñ nh công su t hoà v n (h%) nh m xem xét c n ph i huy ñ ng bao nhiêu ph n trăm (%) công su t máy móc thi t b theo thi t k vào s n xu t s n ph m s ñ t ñư c s hoà v n, có th xác ñ nh theo công th c sau: Q h% = H × 100% QS Ho c: F h% = × 100% QS × (P − V) Trong ñó: • h%: Công su t hòa v n. • QS: Công su t theo thi t k . • P, F,V: Như ñã chú thích trên. 2.5.2.5. Xác ñ nh th i gian hoà v n Th i gian hoà v n là th i gian c n thi t ñ t ñư c hoà v n kinh t (ñơn v tính là tháng) và có th xác ñ nh theo công th c sau: 36 v1.0
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

CEO.22: Bộ Tài Liệu Quy Trình Kiểm Toán, Kiểm Soát Nội Bộ Doanh Nghiệp
138 tài liệu
1107 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2