Bài giảng Tài chính tiền tệ - Chương 6: Tín dụng và lãi suất

Chia sẻ: You You | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:0

Thêm vào BST

Báo xấu

195
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Tài chính tiền tệ - Chương 6 cung cấp các kiến thức liên quan đến tín dụng và lãi suất. Các nội dung được trình bày trong chương này: Khái niệm tín dụng, các hình thức tín dụng, tín dụng. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Tài chính tiền tệ - Chương 6: Tín dụng và lãi suất

11/9/15 Nội dung Chương VI: 1. Khái niệm tín dụng 2. Các hình thức tín dụng TÍN DỤNG VÀ 3. Lãi suất LÃI SUẤT 1. Khái niệm và đặc điểm của tín dụng 1. Khái niệm và đặc điểm của tín dụng Ví dụ: Ông A cho bà B vay 100 triệu đồng, thời hạn vay là 1 tháng. - Tín dụng là quan hệ giao dịch giữa 2 bên (trái chủ >< thụ trái) cung cấp: TIỀN MẶT : 1 0 0 TRIỆU NGƯỜI CHO VAY NGƯỜI ĐI VAY - tiền dựa trên lời hứa thanh - hàng hóa toán lại trong tương lai GỐC: 1 0 0 TRIỆU - dịch vụ của bên kia + LÃI NGƯỜI CHO VAY NGƯỜI ĐI VAY - Đặc điểm: + Người cho vay chuyển cho người đi vay 1 lượng giá trị THỂ HIỆN SỰ TÍN NHIỆM CỦA NGƯỜI CHO VAY ĐỐI VỚI NGƯỜI ĐI VAY + Người đi vay được QUYỀN SỬ DỤNG tạm thời lượng giá trị CƠ SỞ CỦA SỰ TÍN NHIỆM: CƠ SỞ PHÁP LÝ CỦA QUAN HỆ trên trong 1 thời gian nhất định -MỐI QUAN HỆ GiỮA 2 CHỦ THỂ TÍN DỤNG: -SỰ UY TÍN CỦA NGƯỜI ĐI VAY -GIẤY NHẬN NỢ + Hết thời hạn tín dụng, người đi vay phải hoàn trả lượng giá trị -CÁC DẠNG VẬT CHẤT -HỢP ĐỒNG TÍN DỤNG cho người cho vay bao gồm gốc + lãi (lợi tức tín dụng) -TRÁI PHIẾU 2. Các hình thức tín dụng cơ bản trong nền kinh tế a. Tín dụng thương mại a. Tín dụng thương mại: b. Tín dụng ngân hàng: c. Tín dụng nhà nước: d. Tín dụng thuê mua: 1
11/9/15 a. Tín dụng thương mại Công ty A bán 300 triệu đồng tiền thuốc cho Công ty B. Theo quy a. Tín dụng thương mại định trong hợp đồng, Công ty B thanh toán tiên hàng cho công ty A sau 30 ngày i. Khái niệm: THUỐC: 3 0 0 TRIỆU Tín dụng thương mại là quan hệ tín dụng giữa các nhà kinh doanh NGƯỜI MUA NGƯỜI BÁN HÀNG được thực hiện dưới hình thức mua bán chịu hàng hóa. HÀNG Công cụ hoạt động của tín dụng thương mại là kỳ phiếu thương mại hay thương phiếu: TIỀN : 3 0 0 TRIỆU NGƯỜI MUA NGƯỜI BÁN HÀNG ii. Đặc điểm: HÀNG Cho vay dưới hình thức hàng hóa, thu nợ dưới hình thức tiền ĐỐI TƯỢNG : HÀNG HÓA iii. Tác dụng: CƠ SỞ PHÁP LÝ CỦA QUAN HỆ CHỦ THẾ THAM GIA: TÍN DỤNG THƯƠNG MẠI: CÁC DOANH NGHIỆP GIẤY NỢ - KỲ PHIẾU THƯƠNG MẠI – THƯƠNG PHIẾU Thương phiếu LỆNH PHIẾU Đặc điểm: Ví dụ: Công ty A (người mua) mua chịu hàng hoá của công ty B (người bán). - Tính trừu tượng: không ghi nguyên nhân và cách tính NGƯỜI MUA lập LỆNH PHIẾU - Tính bắt buộc: khi đến hạn phải bắt buộc trả - Tính lưu thông: có thể chuyển nhượng, chiết khấu GHI RÕ Hàn g h ó a Người mua Người bán SỐ TIỀN PHẢI TRẢ THỜI HẠN TRẢ Lập Lập Lệnh phiếu Hối phiếu - Giấy cam kết thanh toán - Giấy yêu cầu thanh toán - Không có thủ tục chấp nhậnThương - Có thủ tục chấp nhận CAM KẾT TRẢ NỢ CỦA NGƯỜI MUA - Đối tượng liên quan: phiếu - Đối tượng phát hành: + Người phát hành + Người ký phát + Người thụ hưởng + Người thụ hưởng HỐI PHIẾU iii. Tác dụng Ví dụ: Công ty A (người mua) mua chịu hàng hoá của công ty B - Thúc đẩy quá trình lưu thông hàng hóa (người bán). à phát triển sản xuất kinh doanh NGƯỜI BÁN lập HỐI PHIẾU - Tham gia quá trình điều tiết nhu cầu thừa thiếu vốn giữa các nhà sản xuất kinh doanh GHI RÕ - Góp phần tiết kiệm tiền mặt thông qua quá trình lưu thông thương phiếu SỐ TIỀN PHẢI TRẢ THỜI HẠN TRẢ Hạn chế của tín dụng thương mại: - Quy mô nhỏ GIẤY ĐÒI NỢ CỦA NGƯỜI BÁN - Thời hạn ngắn - Người mua phải có nhu cầu về giá trị sử dụng của hàng hóa bán chịu - Phải có sự tín nhiệm 2
11/9/15 b. Tín dụng ngân hàng b. Tín dụng ngân hàng Là quan hệ tín dụng giữa ngân hàng và các chủ thể khác Là quan hệ tín dụng giữa ngân hàng và các chủ thể khác - NGÂN HÀNG LÀ CHỦ THỂ ĐI VAY Đặc điểm: - NGÂN HÀNG LÀ CHỦ THỂ CHO VAY - Cho vay và thu nợ dưới hình thức tiền tệ - NH vừa là chủ thể đi vay, vừa là chủ thể cho vay - Sự vận động của tín dụng ngân hàng không hoàn toàn phù hợp với quy mô phát triển của SXKD Ưu điểm: - Quy mô lớn: nguồn vốn của NH và từ huy động - Thời gian: đa dạng - Phạm vi rộng c. Tín dụng nhà nước d. Tín dụng thuê mua Là hoạt động tín dụng trung và dài hạn Là quan hệ tín dụng giữa nhà nước với các chủ thể trong nước và ngoài nước Theo ĐN của Ủy ban tiêu chuẩn kế toán quốc tế (IASC) Góp phần bù đắp thiếu hụt ngân sách và kiểm soát lạm phát Có Quyền sở hữu được chuyển giao Không TC1 khi hết thời hạn cho thuê Nếu Có Hợp đồng thuê có quy định quyền TC2 Không không lựa chọn mua đáp Có Thời hạn thuê bằng phần lớn thời ứng TC3 Không được gian hữu dụng của tài sản cả 4 Có Hiện giá của các khoản tiền thuê yêu TC4 Không gần bằng giá trị tài sản cầu Cho thuê tài chính Cho thuê vận hành 3. Lãi suất a. Khái niệm và phân loại lãi suất a. Khái niệm và phân loại lãi suất i. Khái niệm: b. PP xác định lãi suất c. Các nhân tố quyết định LSTT ii. Phân loại: d. Cấu trúc rủi ro và cấu trúc kỳ hạn 3
11/9/15 1. Khái niệm 2. Phân loại - Lãi suất danh nghĩa: là lãi suất người cho vay hưởng trong 1 kỳ Lãi suất là hạn mà không tính đến biến động của tiền tệ - Lãi suất thực: lãi suất thực = LSDN – tỷ lệ LP - Lãi suất thị trường: In = Ir + Pe + rP + lP Với: In: lãi suất danh nghĩa Ir: lãi suất không rũi ro Pe: Lạm phát kỳ vọng rP: phần bù đắp rũi ro lP: phần bù đắp tính lỏng b. Phương pháp xác định lãi suất i. Phương pháp tính lãi i. Phương pháp tính lãi: - Cách tính lãi đơn: Ông A gửi tiết kiệm ngân hàng số tiền 100 triệu đồng kỳ hạn 1 ii. Hiện giá: tháng, Ông A rút lãi hàng tháng để sử dụng riêng. Lãi suất 1 năm là iii. Lãi suất hoàn vốn: 12%. iv. Mối quan hệ giữa lãi suất và giá trái phiếu: Tính tổng số lãi trong 2 tháng của ông A v. Tỷ suất lợi tức của trái phiếu: i. Phương pháp tính lãi i. Phương pháp tính lãi - Cách tính lãi kép: Ví dụ: Ông B gửi tiết kiệm ngân hàng số tiền 100 triệu đồng kỳ hạn 1 Ngân hàng ABC có biểu lãi suất sau: tháng, Ông B không rút lãi hàng tháng. Lãi suất 1 năm là 12%. - Gửi tiết kiệm kỳ hạn 1 tháng: 19%/năm Tính tổng số lãi trong 2 tháng của ông B - Gửi tiết kiệm kỳ hạn 1 năm: 20%/năm Ông A có 1 tỷ đồng. Phương án gửi tiền nào có lợi cho ông A hơn ? 4
11/9/15 i. Phương pháp tính lãi ii. Hiện giá - Cách tính đơn: Ông A gửi tiết kiệm sau một năm được 115 triệu đồng. Biết lãi suất là 12%/năm. FV = PV(1+i) Tính số tiền ban đầu mà ông A gửi ? FV = PV(1+ni*) - Cách tính kép: FV1 = PV (1 + i) FV3 = FV2 (1 + i) = PV (1 + i )3 FVn = FVn −1 (1 + i ) = PV (1 + i ) n ii. Hiện giá b. Phương pháp xác định lãi suất Nếu FV có 1 kỳ thanh toán i. Lãi suất hiện hành của trái phiếu FV ii. Tỷ suất lợi tức của trái phiếu PV = (1 + i) n iii. Lãi suất hoàn vốn của trái phiếu Nếu FV có nhiều kỳ thanh toán j FV PV = ∑ i =1 (1 + i) n NHẮC LẠI VỀ TRÁI PHIẾU b. Phương pháp xác định lãi suất Trái phiếu coupon: Ông Hoà mua trái phiếu coupon của Công ty A phát hành ngày 01/01/2015; lãi suất coupon 10%/năm. Mệnh giá 10 000 USD. Người đi vay trả cho người cho vay tiền lãi theo định kỳ và tiền gốc khi đáo hạn Đến tháng 6, ông Hoà cần tiền cho con đi du học nên bán trái phiếu của công ty A. Tuy nhiên, lãi suất coupon của các loại trái phiếu khác trên thị trường phát hành tại thời điểm này lên đến Coâng ty A traû laõi Coâng ty A traû tieàn 12%. laõi vaø tieàn goác 1000 1000 1000 1000 1000 + 10.000 Bà Hiên, muốn mua trái phiếu của ông Hoà. Ông Hoà đang phân vân giữa 2 mức giá: Bán trái phiếu với giá 10 000 USD hay bán $ $ $ $ $ $ với giá 8000 USD. 0 1 2 3 19 20 Coâng ty A nhaän Naêm 10.000 ñoâl a töø traùi phieáu coupon 5
11/9/15 b. Phương pháp xác định lãi suất b. Phương pháp xác định lãi suất Bà Hiên chấp nhận mua lại trái phiếu của ông Hoà với giá 8000 Bà Hiên chấp nhận mua lại trái phiếu của ông Hoà với giá 8000 USD. Bà Hiên nắm giữ đến tháng 2/2016. Sau đó, bà Hiên bán USD. Bà Hiên đang suy nghĩ có nên tiếp tục nắm giữ trái phiếu trái phiếu với giá 8500 USD của công ty A cho đến khi đáo hạn hay bán trái phiếu để lấy tiền gửi vào ngân hàng với lãi suất 12%/năm. Tính tỷ suất lợi tức mà bà Hiên nhận được. iii. Lãi suất hoàn vốn Các công cụ nợ Lãi suất hoàn vốn là lãi suất làm cân bằng hiện giá và giá trị Nợ đơn: tương lai của các công cụ nợ. Người đi vay trả cho người cho vay khi đáo hạn 1 khoản tiền gồm Các công cụ nợ gồn: tiền gốc và tiền lãi - Nợ đơn: - Trái phiếu chiết khấu: - Trái phiếu coupon: - Nợ vay thanh toán cố định: Các công cụ nợ Các công cụ nợ Trái phiếu chiết khấu: Trái phiếu coupon: Người đi vay trả cho người cho vay khi đáo hạn 1 khoản tiền Người đi vay trả cho người cho vay tiền lãi theo định kỳ và tiền bằng đúng mệnh giá trái phiếu gốc khi đáo hạn Coâng ty A traû laõi Coâng ty A traû tieàn laõi vaø tieàn goác 1000 1000 1000 1000 1000 + 10.000 $ $ $ $ $ $ 0 1 2 3 19 20 Coâng ty A nhaän Naêm 10.000 ñoâl a töø traùi phieáu coupon 6
11/9/15 Các công cụ nợ Các công cụ nợ Nợ vay thanh toán cố định: Nợ vay thanh toán cố định: Người đi vay trả cho người cho vay theo định kỳ 1 số tiền gồm BẢNG PHÂN TÍCH HẠCH TOÁN gốc và lãi Cách 1 ĐVT: 1000 đ Định kỳ TS nợ Tiền TT Lãi Gốc TS nợ còn (1) (2) (3) (4) (5) lại (6) Hết năm 1 37.900 10.000 3.790 6.210 31.690 Hết năm 2 31.690 10.000 3.169 6.831 24.859 Hết năm 3 24.859 10.000 2.486 7.514 17.345 Ví dụ: NH cho vay 37.900.000đ, LS:10%/năm, thời hạn 5 năm. Hết năm 4 17.345 10.000 1.735 8.265 9.080 Người đi vay phải trả cho ngân hàng 1 khoản tiền bằng nhau vào cuối mỗi năm Hết năm 5 9.080 10.000 920 9.080 0 Cộng / 50.000 12.100 37.900 / Các công cụ nợ iv. Mối quan hệ giữa lãi suất và giá trái phiếu Nợ vay thanh toán cố định: BẢNG PHÂN TÍCH HẠCH TOÁN § Tình huoán g Cách 2 ĐVT: 1000 đ § OÂng A mua traùi phieáu co upo n co ù kyø ha ïn 20 na êm vôùi me änh g iaù laø 1. 000 ñoâla, la õi s uaát coup on la ø Định kỳ Tiền TT Gốc Số năm Lãi 10%; khoaûn thanh toaùn coupon C= 100 ñoâla. (1) (2) (3) chịu lãi (4) (5) Cuối năm 1 10.000 9.090 1 910 § Giaû s öû la õi s uaát thò tröô øng tra ùi p hie áu ta ên g leân hô n Cuối năm 2 10.000 8.260 2 1.740 10%, oâng A b aùn tre ân th ò tröô øng vô ùi giaù P= 75 0 Cuối năm 3 10.000 7.510 3 2.490 ñoâla, thì laõi suaát hieän haøn h (Current yield) laø: Cuối năm 4 10.000 6.830 4 3.170 C 100 = = 13.3% Cuối năm 5 10.000 6.210 5 3.790 P 750 Cộng 50.000 37.900 / 12.100 v. Tỷ suất lợi tức của trái phiếu v. Tỷ suất lợi tức của trái phiếu § Toång soá cuûa laõi suaát hieän haøn h coäng vôùi möùc lôøi cuûa Khaùi quaùt coâng thöùc tính tyû suaát lôïi töùc : voán hoaëc möùc loã cuûa voán . § Giaû sö û o âng B mua traùi ph ie áu co ù meänh gia ù laø 1.00 0 C P − Pt R= + t +1 ñoâl a, laõi su aát c oup on laø 8%. Sa u moät n aêm, oân g ta baùn Pt Pt traùi ph ieáu vôùi g iaù 1. 100 ño âla thì tyû s uaát lôïi töùc ( R) traùi phieáu laø: 80 1100 − 1000 R= + = 18% 1000 1000 Laõi suaát Möùc lôøi cuûa voán 7
11/9/15 c. Các nhân tố quyết định LSTT i. Cung cầu trái phiếu và quỹ cho vay i. Cung cầu trái phiếu và quỹ cho vay: Moái töông ñöông quan giöõa cung caàu traùi phieáu vaø quyõ ii. Sự thay đổi lãi suất thị trường: cho vay: • Các nhân tố làm thay đổi đường cầu trái phiếu và quỹ cho vay: - Cung traùi phieáu ó caàu quyõ cho vay • Các nhân tố làm thay đổi đường cung trái phiếu và quỹ cho - Caàu traùi phieáu ó cung quyõ cho vay vay: - Giaù traùi phieáu taêng ó laõi suaát tín duïng giaûm Các nhân tố làm thay đổi đường cầu trái phiếu và i. Cung cầu trái phiếu và quỹ cho vay quỹ cho vay - Thu nhaäp bình quaân . - Lôïi töùc vaø laïm phaùt kyø voïn g. - Ruûi ro. - Tính loûn g - Chi phí thoân g tin. Các nhân tố làm thay đổi đường cầu trái phiếu và Các nhân tố làm thay đổi đường cung trái phiếu và quỹ cho vay quỹ cho vay - Lôïi nhuaän kyø voïn g cuûa voán ñaàu tö. - Chính saùch thueá. - Laïm phaùt kyø voïn g. - Vay nôï cuûa chính phuû. Caàu traùi phieáu töông öùn g cung quyõ cho vay. Nhöõn g yeáu toá maø laøm dòch chuyeån ñöôøn g caàu traùi phieáu sang phaûi (höôùn g leân )– keùo theo gia taên g giaù traùi phieáu thì cuõn g laøm dòch chuyeån ñöôøn g cung quyõ cho vay sang phaûi (höôùn g xuoán g)– keùo theo giaûm laõi suaát. 8
11/9/15 Các nhân tố làm thay đổi đường cung trái phiếu và quỹ cho vay d. Cấu trúc rủi ro và cấu trúc kỳ hạn của LS i. Cấu trúc rủi ro của lãi suất: ii. Cấu trúc kỳ hạn của lãi suất: Neáu nhö nhöõng yeáu toá laøm d òch chuyeån ñöôøn g cung traùi phieáu sang phaûi (la øm giaûm giaù traùi phieáu) th ì cuõng laøm d òch chuyeån ñöôøng caàu quyõ cho vay sang pha ûi (laøm gia taêng laõi suaát) vaø ngöôïc laïi. i. Cấu trúc rủi ro của lãi suất i. Cấu trúc rủi ro của lãi suất Moät söï gia daãn ñeán laõi Caáu tru ùc ruûi ro cu ûa la õi s uaát gia ûi thích söï ch eân h le äc h bôûi vì… taêng …. suaát cuûa TS …. laõi su aát ño ái vôùi caùc loa ïi c höùng kho aùn coù kyø ha ïn nhöõn g ngöôøi tieát kieäm phaûi ñöôïc gioáng n hau. N guy eân n haân coù sö ï cheânh leäc h la ø do s ö ï ruûi ro vôõ nôï Taên g buø ñaép do phaûi gaùn h chòu theâm khaùc bieät veà: ruûi ro nhöõn g ngöôøi tieát kieäm toán ít chi - Ruûi ro vôõ nôï tính loûn g Giaûm phí trong vieäc ñoåi taøi saûn sang - Tính loûng tieàn maët - Chi phí thoâng tin vaø chi phí Taên g nhöõn g ngöôøi tieát kieäm maát nhieàu thoân g tin chi phí ñeå ñaùn h giaù taøi saûn - Thueá. nhöõn g ngöôøi tieát kieäm quan taâm thueá Taên g ñeán tieàn lôøi sau thueá vaø phaûi ñöôïc buø ñaép tieàn noäp thueá ii. Cấu trúc kỳ hạn của lãi suất ii. Cấu trúc kỳ hạn của lãi suất - Xem xeùt möùc ñoä bieán ñoåi laõi suaát trong soá caùc - Neáu ñöôøng cong laõi suaát coù ñoä doác höôùng ñi coâng cuï traùi phieáu coù cuøng chung ruûi ro vôõ leân thì laõi suaát daøi haïn cao hôn laõi suaát ngaén nôï, tính loûng, thoâng tin, ñaëc ñieåm thueá nhöng haïn. laïi khaùc nhau veà kyø ñaùo haïn. - Neáu coù ñoä doác höôùng ñi xuoáng, laõi suaát ngaén - Caáu truùc laõi suaát kyø haïn lieân quan ñeán khaùi haïn cao hôn laõi suaát daøi haïn. nieäm ñöôøng cong laõi suaát . - Khi ñöôøng cong laõi suaát phaúng thì laõi suaát ngaén haïn vaø daøi haïn laø nhö nhau. 9