Bài giảng tảo độc

Chia sẻ: Phung Anh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:29

Thêm vào BST

Báo xấu

113
lượt xem 18
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đến nay các nhà nghiên cứu thống kê khoảng vài trăm loài tảo gây độc. Trong đó Việt Nam hiện diện khoảng 100 loài. Các loài tảo nay sống cả nước ngọt lẫn nước mặn, sống phêu sinh lẫn sống đáy

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng tảo độc

TAÛO ÑOÄC Ñeán nay, caùc nhaø nghieân cöùu thoáng keâ ñöôïc ng khoaûng vaøi traêm loaøi gaây ñoäc, trong ñoù ôû Vieät ng Nam hieän dieän khoaûng gaàn 100 loaøi. Nhöõng loaøi ng naøy coù ôû caû nöôùc ngoït laãn nöôùc maën, soáng phieâu ng sinh hay soáng baùm ñaùy. ng Caùc loaøi taûo gaây ñoäc coù theå chia laøm 3 kieåu: (1) Gaây bieán ñoåi maøu nöôùc, khi maät ñoä cao laøm ‘nôû hoa’ nöôùc, giaùn tieáp gaây haïi ñeán toâm caù: tranh giaønh oxy, giaûm cöôøng ñoä aên, giaûm toác ñoä nh ng taêng tröôûng (Trichodesmium, Noctiluca, ng Scrippsiella,…)
Söï nôû hoa Noctiluca
(2) Khoâng gaây ñoäc cho con ngöôøi nhöng ñoäc vôùi caù vaø caùc loaøi ñoäng vaät khoâng xöông ng soáng Gymnodinium mikimotoi hay ng Heterosigma akashiwo taïo chaát ñoäc tieâu dieät teá baøo maùu ôû mang caù hoaëc Chaetoceros convolus coù caùc gai daøi laøm mang caù bò ngheõn (3) Taïo chaát ñoäc tích luõy qua chuoãi thöùc aên (Gymnodinium catenatum, Alexandrium catenatum, Gambierdiscus toxicus,… ), caù vaø caùc loaøi hai maûnh khi aên caùc loaøi taûo ñoäc naøy nh seõ tích luõy chaát ñoäc trong teá baøo, khi con ngöôøi hoaëc caùc sinh vaät tieâu thuï khaùc aên phaûi seõ bò nhieãm ñoäc vaø bò ngoä ñoäc
Söï nôû hoa Gymnodinium
Chaetoceros
Nhöõng loaøi taûo tröïc tieáp taïo ra chaát ñoäc phaàn lôùn thuoäc 3 nhoùm ngaønh taûo chính: taûo lam nh (cyanophyta), taûo hai roi (dinophyta) vaø taûo sôïi baùm (haptophyta) (1) Nhoùm taûo lam: coù khoaûng hôn 20 gioáng nhö ng ng Anabaena, Microcystis, Nodularia, Oscillatoria,… Ñoä ñoäc cuûa taûo phuï thuoäc vaøo maät ñoä taûo, loaïi vaø löôïng chaát ñoäc; loaøi, kích thöôùc, giôùi tính vaø ng tuoåi cuûa ñoäng vaät aên phaûi. ng Ñoäc chaát do taûo lam tieát ra thuoäc hai nhoùm chính: ñoäc chaát thaàn kinh (neurotoxin) nhö anatoxin, anatoxin-a, homoanatoxin, saxitoxin vaø ñoäc chaát gan (hepatotoxin)
Söï nôû hoa taûo lam
(2) Nhoùm taûo hai roi:coù khoaûng gaàn 100 gioáng ng ng taïo ñoäc toágaây caùc hoäi chöùng nhö ASP (hoäi chöùng gaâ ng ng ngoä ñoäc gaây maát trí nhôù taïm thôøi), AZP (hoäi chöùng ng ngoä ñoäc azaspirazid), CFP (hoäi chöùng ngoä ñoäc ng ciguatera), DSP (hoäi chöùng ngoä ñoäc gaây tieâu chaûy), ng NSP (hoäi chöùng ngoä ñoäc thaàn kinh, PSP (hoäi chöùng ng ng ngoä ñoäc gaây lieät cô) (3) Nhoùm taûo sôïi baùm:goàm vaøi loaøi chöùa ñoäc toá nhö Prymnesium parvum, Chrysochromulina polylepis, Phaeocystis. Ngoaøi ra coøn moät soá gioáng taûo thuoäc caùc ngaønh khaùc ng nh nhö Pseudonitzschia thuoäc taûo khueâ (Bacillariophyta)
ASP: Hoäi chöùng ngoä ñoäc gaây maát trí nhôù taïm thôøi ng Baûn chaát: laø caùc acid amin (domoic acid vaø caùc chaát töông töï) Taùc nhaân: Pseudonitzschia spp., Nitzschia navis, Amphora coffeaeformis Aûnh höôûng: ñeán heä thaàn kinh vaø tieâu hoaù, laø chaát ñoái nh ng khaùng maïnh cuûa glutamate ng nh Trieäu chöùng: hoa maét, choùng maët, aûo giaùc, laãn loaïn, ng ng maát trí nhôù taïm thôøi, leân côn ñoäng kinh ng
AZP: Hoäi chöùng ngoä ñoäc asparazid ng Baûn chaát: laø caùc hôïp chaát polyether (azaspirazid vaø caùc chaát töông töï) Taùc nhaân: chöa bieát Aûnh höôûng: gaây ra trieäu chöùng thaàn kinh vôùi quaù nh ng ng trình lieät cô töø töø Trieäu chöùng: buoàn noân, noân möûa, tieâu chaûy traàm ng troïng, ñau co thaét vuøng buïng ng ng ng
CFP: Hoäi chöùng ngoä ñoäc ciguatera ng Baûn chaát: ciguatoxin vaø caùc daãn xuaát Taùc nhaân: Gambierdiscus toxicus Aûnh höôûng: taùc ñoäng ñeán heä thaàn kinh do söï kích nh ng ng hoaït keânh ion Na + ñoái vôùi maøng teá baøo ng Trieäu chöùng: caûm giaùc teâ raàn, ngöùa ran ôû caùc ñaàu ng ngoùn tay, ngoùn chaân, ñaûo ngöôïc caûm giaùc noùngng laïnh, maát thaêng baèng, nhòp tim, huyeát aùp giaûm, nh ng phaùt ban; coù theå daãn ñeán töû vong do khoâng hoâ haáp ñöôïc
DSP: Hoäi chöùng ngoä ñoäc gaây tieâu chaûy ng Baûn chaát: okadaic acid (OA), dinophysis toxin (DTX) vaø caùc chaát töông töï Taùc nhaân: Dinophysis spp., Prorocentrum spp. Aûnh höôûng: kìm haõm heä enzym protein phosphatase nh ng Trieäu chöùng: buoàn noân, noân möûa, tieâu chaûy, ñau buïng, ng ng coù theå kích thích söï hình thaønh caùc khoái u trong heä nh tieâu hoaù
NSP: Hoäi chöùng ngoä ñoäc thaàn kinh ng Baûn chaát: brevetoxin vaø caùc daãn xuaát Taùc nhaân: Karenia brevis, Chattonella spp. Aûnh höôûng: bòt kín keânh ion Na, gay hoaït hoaù lieân nh ng tuïc cho caùc teá baøo thaàn kinh, moät soá daãn xuaát coù theå gaây hoaïi huyeát Trieäu chöùng: caûm giaùc khaùc thöôøng, bieán ñoåi nhaän ng ng bieát noùng laïnh, khoù phaùt aâm, khoù nuoát ng nh
Karenia