Bài giảng Tiếp cận các hội chứng tiêu hoá thường gặp: Nuốt đau, đau bụng và tiêu chảy được biên soạn nhằm giúp cho các bạn nắm bắt được những kiến thức về các chẩn đoán phân biệt nuốt đau, đau bụng hoặc tiêu chảy; cách khám, chẩn đoán và điều trị các trường hợp này.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Tiếp cận các hội chứng tiêu hoá thường gặp: Nuốt đau, đau bụng và tiêu chảy
- Tiếp cận
các hội chứng tiêu hoá thường gặp:
Nuốt đau, đau bụng và tiêu chảy
HAIVN
Chương trình AIDS của
Đại học Y Harvard tại Việt Nam
1
- Mục tiêu học tập
Kết thúc bài trình bày này, mỗi học viên sẽ
có khả năng:
Liệt kê các chẩn đoán phân biệt nuốt đau,
đau bụng hoặc tiêu chảy
Biết cách khám, chẩn đoán và điều trị các
trường hợp này
2
- Trường hợp 1: Anh (1)
BN Anh, nữ, 23 tuổi, nhiễm HIV, có biểu
hiện rất đau khi nuốt khoảng 2 tuần nay
BN sụt 2 kg và không ăn rất ít
Đau xuất hiện cả khi ăn và uống
Không sốt, không tiêu chảy
3
- Trường hợp 1: Anh (2)
Tiền sử y khoa
Nhiễm HIV cách đây 3 năm
Đã dùng qua stavudine (D4T) và didanosine
(DDI) nhưng chỉ có khả năng mua thuốc điều trị
trong 6 tháng
Lao phổi đã điều trị 8 tháng bằng 3 thuốc từ 3
năm trước
Bây giờ không dùng thuốc gì
4
- Trường hợp 1: Anh (3)
Tiền sử xã hội
Bệnh nhân sống ở Hà Nội
Chồng chết cách đây 2 năm do lao. Bệnh
nhân có 2 con, cả hai con HIV âm tính
Bệnh nhân không hút thuốc, không uống
rượu
Không TCMT
5
- Trường hợp 1: Anh (4)
Khám thực
Toàn trạng: ốm nhẹ,
thể Tuyến giáp bình
đau rõ thường
Dấu hiệu sinh tồn: Rất đau và khó khăn
• Nhiệt độ 38.6° C khi nuốt
• Nhịp tim 90nhịp/phút Phổi: nghe rõ
• HA 134/80 mmHg Tim: nhịp đều
Đầu/cổ: Bụng: mềm, gầy, ấn
• Nấm miệng trung bình không đau
• (+) hạch cổ 12 cm Da: bình thường
6
- Chẩn đoán phân biệt
là gì?
7
- Nuốt đau
Nguyên nhân: Các nguyên nhân
Candida là tác nhân gây
bệnh thường gặp nhất : 50 khác:
– 70% các trường hợp Viêm thực quản do phức
hợp mycobacterium avium
Virus: 30% các trường hợp Loét (áptơ, acid)
• Viêm thực quản do vi rút
Herpes simplex (HSV) Ung thư mô liên kết Kaposi
• Viêm thực quản do Bệnh do Histoplasma
Cytomegalovirus (CMV)
8
- Bạn muốn biết thêm thông
tin gì về bệnh nhân này?
9
- Xét nghiệm
Công thức máu:
• BC 4.200 (TT 78%, L 18%)
• Hematocrit 34%
• Tiểu cầu: 346.000
Tổng số bạch cầu lympho: 756
Glucose 5.1 mmol/L (92 mg/dL)
Ure 2.1 mmol/L (5.6 mg/dL)
CD4: 128
10
- Nên làm gì tiếp theo?
11
- Tiếp cận nuốt đau
Nuốt đau Nguyên nhân thường gặp: Candida, HSV,
CMV, HIV
Điều trị theo hướng Bệnh sử: Đau hoặc khó nuốt, giảm lượng ăn
Nấm Candida thực vào.
quản Tiền sử: Lưu ý các thuốc mới dùng, dấu hiệu
Fluconazole AIDS.
200-300 mg / ngày Khám lâm sàng: Chú ý nấm miệng, loét
miệng, mất nước, tình trạng dinh dưỡng .
Cải thiện Cân nhắc Cải thiện
sau 7 ngày điều trị theo sau 7
Soi thực quản
điều trị hướng ngày điều
Không trị Không
herpes
simplex
Có Có
• Tiếp tục điều trị trong 14 ngày
• Điều trị dự phòng CTX
• Bắt đầu điều trị ARV 12
- Trường hợp 1: Anh (5)
Điều trị
Bệnh nhân này được bắt đầu điều trị bằng
fluconazole 200 mg/ngày. Bệnh nhân trở lại
sau 7 ngày nấm miệng đã hết. Tuy nhiên,
bệnh nhân này vẫn nuốt rất đau và không
thể ăn được.
Nên làm gì tiếp theo?
13
- Trường hợp 1: Anh (6)
Xét nghiệm thêm
Xem xét điều trị HSV với acyclovir (nếu nuốt
đau không đỡ sau 7 ngày điều trị
fluconazole)
Liều Acyclovir:
• 400 mg x 3/ngày x 7 ngày
• 200 mg x 5/ngày x 7 ngày
Nếu có điều kiện nội soi, có thể giới thiệu
bệnh nhân đi làm thủ thuật này kèm theo
sinh thiết bất kỳ tổn thương nào tìm thấy
14
- Trường hợp 1: Anh (7)
Theo dõi
Anh được cho acyclovir 200 mg 5x/ngày
She quay lại sau 7 ngày, tình trạng nuốt đau đã
đỡ nhiều. Ăn uống khá hơn và tăng 1,5 kg tuần
trước.
Bệnh nhân tiếp tục dùng acyclovir 1 tuần nữa
và được giới thiệu đến tư vấn về điều trị ARV.
15
- Nuốt đau: Tóm tắt
Nuốt đau và nuốt khó rất phổ biến
• Nguyên nhân thường gặp nhất là bệnh do
candida, HSV và CMV thực quản
Hầu hết bệnh nhân bị bệnh candida thực
quản cũng sẽ có nấm họng. Tuy nhiên, bệnh
candida thực quản có thể xuất hiện kể cả khi
không nhìn thấy nấm họng
Bệnh do candida và HSV thực quản thường
gặp khi CD4
- Trường hợp 2: Thái (1)
Thái, một bệnh nhân nam 42 tuổi, có biểu hiện:
• Sốt 3 tuần
• Sụt 8 kg
• Đau bụng tiến triển
• Buồn nôn nhẹ nhưng không tiêu chảy và nôn
Xem xét các cơ quan:
• Ho nhẹ, không khó thở
• Không nhức đầu, các vấn đề về nhìn, đau họng, đau
ngực, tiểu buốt, tiểu máu, đau khớp hay các triệu
chứng thần kinh
17
- Trường hợp 2: Thái (2)
Tiền sử y khoa và xã hội
Được chẩn đoán nhiễm HIV 2 tháng trước
Bệnh nhân không có:
• bất kỳ bệnh gì trước đây và cho đến 3 tuần trước
vấn vẫn làm nghề sửa xe máy.
• Chích hút ma túy
• Uống rượu, bia, hút thuốc lá
Bệnh nhân từng quan hệ với gái mại dâm
18
- Trường hợp 2: Thái (3)
Các thuốc đã dùng
Anh ta đã mua hai loại thuốc ARV ở nhà
thuốc và vẫn đang uống thuốc mỗi ngày
19
- Trường hợp 2: Thái (4)
Khám thực thể
Bệnh nhân gầy, đau rõ; nằm co quắp trên giường.
Nhịp tim: 110 nhịp/phút, HA: 122/84, Nhiệt đô: 37.6C, Nhịp thở:
16
Họng miệng sạch, không vàng mắt, hạch không to
Phổi nghe rõ. Tim nhịp nhanh nhưng không có tiếng thổi hay
tiếng ngựa phi
Khám bụng thấy ấn đau nhẹ khắp bụng nhưng không có dấu
phúc mạc. Không có khối u hay gan lách to
Khám cơ quan sinh dục, da và các chi bình thường
20