Bài giảng Tuyến giáp - ĐH Y dược TP. HCM

Chia sẻ: Sơn Nam | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:71

Thêm vào BST

Báo xấu

139
lượt xem 24
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Tuyến giáp cung cấp cho người học vị trí của tuyến giáp, tác dụng của tuyến giáp, một số bệnh liên quan đến tuyến giáp. Hi vọng đây sẽ là một tài liệu hữu ích dành cho các bạn sinh viên Y khoa dùng làm tài liệu học tập và nghiên cứu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Tuyến giáp - ĐH Y dược TP. HCM

TUYEÁN GIAÙP
Tuyeán giaùp naèm döôùi thanh quaûn, hai beân vaø phía tröôùc cuûa khí quaûn Baøi tieát hai hormon thyroxin (goïi laø T3) vaø triiodothyronin ( T4). Noù coøn baøi tieát calcitonin, moät hormon quan troïng trong chuyeån hoùa calci. Khoaûng 93 % hormon ñöôïc tuyeán giaùp baøi tieát laø thyroxin, vaø chæ coù 7 % laø triiodothyronin.
Phaàn lôùn thyroxin thöôøng ñöôïc chuyeån thaønh triiodothyronin trong caùc moâ. Chöùc naêng cuûa hai hormon naøy laø gioáng nhau Khaùc nhau veà cöôøng ñoä vaø thôøi gian taùc duïng. Triiodothyronin maïnh hôn thyroxin 4 laàn, soá löôïng nhoû hôn taùc duïng trong thôøi gian ngaén so vôùi thyroxin.
NHU CAÀU IOÁT CHO SÖÏ TAÏO THAØNH HORMON GIAÙP Moãi tuaàn, ngöôøi caàn 1mg ioát ñeå taïo hormon giaùp. Ñeà phoøng thieáu ioát, muoái aên ñöôïc ioát hoùa, vôùi 1 natri iodur troän vôùi 100.000 natri clorur. Iodur aên vaøo ñöôïc haáp thu qua oáng tieâu hoùa vaøo maùu Phaàn lôùn iodur naøy ñöôïc baøi xuaát nhanh qua thaän, vaø chæ khoaûng 1% ñöôïc vaän chuyeån töø maùu ñeán teá baøo tuyeán giaùp, ñeå toång hôïp hormon giaùp.
Khoaûng 93 % hormon giaùp ñöôïc tieát ra laø thyroxin, 7% laø triiodothyronin. Trong ít ngaøy, phaàn lôùn thyroxin bò khöû ioát moät caùch chaäm ñeå taïo thaønh triiodothyronin. Cuoái cuøng, hormon ñöôïc phaân phoái tôùi caùc moâ laø triiodothyronin, moãi ngaøy coù khoaûng 35 microgram.
Söï vaän chuyeån thyroxin vaø triiodothyronin tôùi caùc moâ Khi vaøo maùu toaøn boä thyroxin vaø triiodothyronin keát hôïp vôùi nhieàu protein huyeát töông. Chuùng keát hôïp chính vôùi globulin (thyroxin binding globulin), coøn laïi vôùi prealbumin vaø albumin. Protein huyeát töông aùi löïc cao vôùi hormon giaùp, ñaëc bieät laø vôùi thyroxin, neân ñöôïc giaûi phoùng vaøo caùc teá baøo raát chaäm.
50% thyroxin ñöôïc giaûi phoùng töø maùu vaøo teá baøo khoaûng 6 ngaøy Triiodothyronin vì aùi löïc thaáp hôn, neân 50% ñöôïc giaûi phoùng vaøo teá baøo chæ trong 1 ngaøy. Khi vaøo trong teá baøo, caû hai hormon naøy laïi gaén vôùi protein trong teá baøo, neân chuùng ñöôïc döï tröõ laïi.
Khi tieâm moät löôïng lôùn thyroxin vaøo ngöôøi, chuùng khoâng coù taùc duïng treân chuyeån hoùa ngay trong 2 – 3 ngaøy ñaàu Do thôøi gian tieàm taøng daøi, khi ñaõ baét ñaàu coù taùc duïng, noù taêng daàn vaø ñaït tôùi möùc toái ña 10 – 12 ngaøy Thôøi gian baùn huûy laø 15 ngaøy. Moät soá hoaït ñoäng keùo daøi, coù khi tôùi 6-8 tuần. Taùc duïng triiodothyronin nhanh hôn thyroxin 4 laàn, vôùi thôøi gian tieàm taøng ngaén töø 6 ñeán 12 giôø, vaø taùc duïng toái ña trong töø 2 ñeán 3 ngaøy.
Taùc duïng laøm taêng sao cheùp moät soá lôùn gen Taùc duïng hormon giaùp laø sao cheùp nhaân cuûa moät soá lôùn gen. Moät soá lôùn enzym protein, protein caáu truùc, protein vaän chuyeån, ñöôïc taïo thaønh trong teá baøo Keát quaû laø hoaït ñoäng chöùc naêng toaøn boä cô theå taêng leân.
90%hormon giaùp gaén vôùi thuï theå laø triiodothyronin, chæ coù 10 % laø thyroxin. Receptor hormon giaùp gaén vôùi chuoãi gen cuûa DNA, khi noù keát hôïp vôùi hormon giaùp, caùc Receptor ñöôïc hoaït hoùa vaø khôûi ñaàu quaù trình sao cheùp. Moät soá lôùn caùc loaïi RNAtt ñöôïc taïo thaønh, sau ñoù dieãn ra quaù trình dòch maõ RNA ôû ribosom maïng noäi baøo töông Taïo thaønh haøng traêm loaïi protein khaùc nhau trong teá baøo.
Taùc duïng laøm taêng hoaït ñoäng chuyeån hoùa cuûa teá baøo Hormon giaùp taêng hoaït ñoäng chuyeån hoùa cuûa toaøn boä teá baøo cô theå. Chuyeån hoùa cô sôû coù theå taêng töø 60 ñeán 100 % bình thöôøng, khi moät löôïng lôùn hormon giaùp ñöôïc baøi tieát. Möùc toång hôïp protein taêng leân, ñoàng thôøi möùc dò hoùa protein cuõng taêng.
-Treân ty theå: chöùc naêng chính cuûa hormon giaùp laø taêng soá löôïng vaø hoaït ñoäng cuûa ty theå Taêng taïo naêng löôïng döï tröõ döôùi daïng ATP. Khi noàng ñoä hormon giaùp taêng cao trong maùu, ty theå phình ra moät caùch baát thöôøng Coù söï maát caân ñoái giöõa hai quaù trình oxít hoùa vaø phos-phoryl hoùa, noù taïo ra moät löôïng lôùn nhieät nhöng raát ít ATP ñöôïc döï tröõ.
Vaän chuyeån caùc ion qua maøng teá baøo: Hormon giaùp hoaït hoùa men Na, K-ATPase Laøm taêng möùc vaän chuyeån ion Na+ vaø K+ qua maøng teá baøo. Quaù trình naøy söû duïng nhieàu naêng löôïng,sinh nhieàu nhieät, ñoù laø cô cheá maø hormon giaùp laøm taêng möùc chuyeån hoùa cuûa cô theå.
Taùc duïng cuûa hormon giaùp treân söï phaùt trieån cô theå Hormon giaùp coù taùc duïng ñaëc bieät treân söï phaùt trieån cô theå. Vd: hormon giaùp coù taùc duïng treân söï bieán hình, chuyeån con noøng noïc coù ñuoâi soáng ôû döôùi nöôùc thaønh con eách khoâng coù ñuoâi soáng treân caïn, Khoâng coù hormon giaùp con noøng noïc khoâng bieán hình ñöôïc.
ÔÛ ngöôøi, hormon giaùp laøm phaùt trieån cô theå ôû treû em Ngöôøi bò suy giaùp, möùc phaùt trieån chaäm haún ñi Ngöôøi cöôøng giaùp, xöông phaùt trieån nhanh, laøm cho treû em trôû thaønh cao lôùn hôn tröôùc tuoåi.
Taùc duïng quan troïng cuûa hormon giaùp laø Laøm phaùt trieån boä naõo trong thôøi kyø baøo thai, Trong nhöõng naêm ñaàu sau khi sinh. Baøo thai khoâng baøi tieát ñuû thyroxin, söï phaùt trieån vaø tröôûng thaønh cuûa naõo caû tröôùc vaø sau khi sinh seõ chaäm ñi, vaø naõo nhoû hôn bình thöôøng, aûnh höôûng trí tueä.
Taùc duïng treân chuyeån hoùa gluxit Hormon giaùp kích thích chuyeån hoùa gluxit: -Ñöa nhanh glucoz vaøo teá baøo -Taêng tieâu thuï glucoz -Taêng sinh ñöôøng môùi -Taêng haáp thu glucoz töø boä maùy tieâu hoùa -Taêng baøi tieát insulin do ñöôøng huyeát taêng