Bài giảng Vài thí dụ về phương pháp nghiên cứu định tính

ĐẠI HỌC HOA SEN<br /> Chương trình xê-mi-na nghiên cứu<br /> <br /> Vài thí dụ về<br /> phương pháp nghiên cứu định tính<br /> <br /> Trần Hữu Quang<br /> <br /> TP.HCM, ngày 19-12-2013<br /> 1<br /> <br /> Nghiên cứu định tính<br /> <br /> Nội dung trình bầy<br /> A.<br /> <br /> Các phương pháp thu thập thông tin định tính<br /> <br /> B.<br /> <br /> Phương pháp phân tích nội dung<br /> 1.<br /> 2.<br /> <br /> C.<br /> <br /> D.<br /> <br /> E.<br /> <br /> Phương pháp phân tích nội dung thực nghiệm<br /> Phương pháp phân tích nội dung tín hiệu học<br /> <br /> Thí dụ 1 : Phân tích các chủ đề trên tờ La Lutte (19341937)<br /> Thí dụ 2 : So sánh hai bức ảnh trên tờ The Daily Mail<br /> và tờ The Guardian số ra ngày 10-10-1994<br /> Thí dụ 3 : Đề tài nghiên cứu về chiều kích giới trong<br /> sách giáo khoa (3-2011)<br /> 2<br /> <br /> Nghiên cứu định tính<br /> <br /> A. Các phương pháp thu thập thông tin định tính<br /> <br /> <br /> Phỏng vấn sâu<br /> <br /> <br /> <br /> Phỏng vấn nhóm tập trung (focus group)<br /> <br /> <br /> <br /> Khảo sát điền dã dân tộc học<br /> <br /> <br /> <br /> Nghiên cứu hướng đến hành động (action research)<br /> <br /> <br /> <br /> Khảo sát kín đáo (không can thiệp vào khách thể<br /> khảo sát, unobtrusive measure)<br /> <br /> <br /> <br /> Sử học qua lời kể (oral history)<br /> <br /> <br /> <br /> Khảo sát trường hợp (điển cứu, case study)<br /> Theo Bruce L. Berg, Qualitative Research Methods for the Social<br /> Sciences, 4th edition, Boston, Allyn and Bacon, 2001<br /> 3<br /> <br /> Nghiên cứu định tính<br /> <br /> B. Phương pháp phân tích nội dung<br /> Phương pháp phân tích nội dung (content analysis)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> theo hướng định tính<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> theo hướng định lượng<br /> <br /> hoặc kết hợp hai cách trên<br /> <br /> Người ta thường phân biệt hai phương pháp phân<br /> tích nội dung<br /> 1.<br /> 2.<br /> <br /> phương pháp phân tích nội dung thực nghiệm<br /> phương pháp phân tích nội dung tín hiệu học<br /> (semiological)<br /> 4<br /> <br /> Nghiên cứu định tính<br /> <br /> 1. Phương pháp phân tích nội dung thực nghiệm<br /> <br /> <br /> Mục đích của việc phân tích nội dung một văn bản<br /> nào đó là tìm hiểu những động cơ hoặc ý định sâu xa<br /> của tác giả, những điều mà tác giả nhắm tới đằng sau<br /> bản văn một cách có ý thức hoặc không có ý thức<br /> <br /> <br /> <br /> Nhằm đạt tới mức độ khách quan, phương pháp này<br /> tìm cách định lượng hóa các chỉ tiêu trong văn bản<br /> (văn bản in, phim truyền hình…) để có thể xử lý<br /> chúng một cách có hệ thống<br /> <br /> <br /> <br /> Người ta có thể áp dụng nhiều kỹ thuật khác nhau,<br /> như đo lường tần số xuất hiện của những từ hoặc<br /> cụm từ then chốt, hoặc của những chủ đề then chốt<br /> đối với đề tài nghiên cứu, hoặc kỹ thuật tìm kiếm cấu<br /> trúc của văn bản<br /> 5<br /> <br />