Bài giảng Vai trò và ý nghĩa các kết quả kháng sinh đồ trong tình hình đề kháng kháng sinh hiện nay được biên soạn bao gồm những nội dung về ý nghiã của xét nghiệm kháng sinh đồ, các phương pháp kháng sinh đồ, các phương pháp xác định MIC,... Mời các bạn cùng tham khảo.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Vai trò và ý nghĩa các kết quả kháng sinh đồ trong tình hình đề kháng kháng sinh hiện nay - Phạm Hùng Vân
- Vai trò và ý nghĩa các kết quả
kháng sinh đồ trong tình hình
đề kháng kháng sinh hiện nay
Phạm Hùng Vân*
*Giảng viên BM Vi Sinh, Khoa Y, ĐHYD TP. HCM
Phó Phòng Thí Nghiệm Trung Tâm ĐHYD TP. HCM
Thành viên chính của ANSORP và ARFID
Cố vấn vi sinh cho các BV. An Bình, Nguyễn Tri Phương
Cố vấn Vi Sinh cho Viện Vệ Sinh
- Ý nghiã của xét nghiệm kháng sinh đồ
Không phải là xét nghiệm phát hiện các kháng
sinh vi khuẩn thử nghiệm nhạy cảm
Mà là xét nghiệm phát hiện sự đề kháng kháng
sinh của vi khuẩn thử nghiệm
- Các phương pháp kháng sinh đồ
Phương pháp định lượng tìm MIC (nồng độ tối
thiểu của kháng sinh ức chế được vi khuẩn)
Phương pháp định tính khuếch tán kháng sinh
trong thạch (Kirby Bauer)
Phương pháp phát hiện men phá huỷ các kháng
sinh (men beta-lactamase)
- Các phương pháp xaùc ñònh MIC
MIC
Phương pháp pha loãng kháng sinh trong tube
Phương pháp pha loãng kháng sinh trong plate
128 g/ml 64 g/ml 32 g/ml 16 g/ml 8 g/ml 4 g/ml
2 g/ml 1 g/ml 0.5 g/ml 0.25 g/ml 0.12 g/ml
Phương pháp pha loãng kháng sinh trong thạch Phương pháp E-test
- Vi khuaån ñöôïc goïi laø nhaïy vôùi
khaùng sinh khi MIC cuûa vi khuaån
ñoái vôùi
khaùng sinh laø thaáp hôn ñieåm
gaõy PK-PD
- Phöông phaùp khueách taùn khaùng
sinh trong thaïch (Kirby Bauer)
- Bieän luaän keát quaû KSÑ
döïa theo ñöôøng kính voøng voâ khuaån
VD: vk thöû KSÑ E. coli
ÑKS Dmm voøng voâ khuaån Baûng bieän luaän keát
quaû Keát quaû
ño ñöôïc KhaùngT. gian Nhaïy
Am 18 13 14-16 17
Nhaïy
Ci 21 15 16-20 21
Nhaïy
Phaûi duøng ñuùng baûn bieän luaän keát quaû Dmm voøng voâ khuaån, theo
Cm NCCLS 2000, coù 9 baûng bieän luaän, tuøy vk thöû KSÑ
14 12 13-17 18
T. gian Enterobacteriaceae Pseudomonas, Acinetobacter
Te 12
Staphylococci 14 Enterococci
15-18 19
KhaùngHaemophilus spp N. gonorrhoeae
S. pneumoniae Streptococci khaùc
V. cholerae
- Các tác nhân kháng thuốc chính
Bệnh Tác nhân Đề kháng KS
Lỵ trực trùng Shigella dysenteriae Kháng đa KS
Thương hàn Salmonella typhi Kháng đa KS
Streptococcus pneumoniae Kháng penicillin & macrolide
Viêm phổi
H. influenzae & M. catarrhalis Betalactamase [+] kháng Am
Lao Mycobacterium tuberculosis Kháng đa KS
Lậu Neisseria gonorrheae Kháng penicillin & tetracycline
Staphylococcus aureus Kháng methicillin
Nhiễm trùng Enterococcus species Kháng vancomycin
bệnh viện E. coli, K. pneumoniae ESBL và kháng đa KS
Pseudomonas species Kháng đa KS
- KSĐ của Streptococcus pneumoniae
• Là tác nhân thường gặp nhất cho cac nhiễm khuẩn
hô hấp
• Có sự gia tăng đề kháng penicillin, macrolides, và
các kháng sinh thường dùng trong cộng đồng
- Kháng sinh đồ phát hiện
S. pneumoniae kháng penicillin
Trong phương pháp KSĐ thường qui phải dùng
điã oxacillin mới phát hiện được kiểu hình
PSSP, nhưng không phân biệt được PISP với
PRSP. Để phân biệt PISP với PRSP, phải làm
thử nghiệm MIC.
S. pneumoniae kháng PNC Do sự biến đổi
PBPs, làm giảm ái lực với PNC. Có 6 genes liên
quan, tuỳ gene nào bị đột biến dẫn đến 2 kiểu
hình đề kháng: PISP (MIC = 0.1-1μg/ml), and
PRSP (MIC≥2μg/ml)
- • Trong các phòng thí
nghiệm lâm sàng, thử
nghiệm E-test là thích
hợp nhất để làm MIC
• Ít nhất có 3 kháng sinh
phải làm thử nghiệm KSĐ
trên các S. pneumoniae
xâm lấn phân lập được,
đó là Penicillin, Ofloxacin
(hay Ciprofloxacin) và
Ceftriaxone
- Kháng sinh đồ phát hiện
S. pneumoniae kháng macrolides
• Biến đổi cấu trúc đích (erm)
– Sản xuất enzyme làm biến đổi cấu trúc ribosome
qua cơ chế methyl hoá gốc adenine
– Dẫn đến đề kháng cao với macrolides và
clindamycin
• Bơm thải chủ động (mef)
– Tạo bơm thải phụ thuộc ATP để đẩy macrolide khỏi
tế bào
– Dẩn đến kháng vừa với macrolides nhưng còn nhạy
với clindamycin
• Đề kháng Erythromycin là kháng được tất cả các
macrolides
- Haemophilus influenzae
• Là tác nhân thường gặp gây nhiễm khuẩn hô hấp
• Có sự gia tăng đề kháng ampicillin & các penicillin
A khác do cơ chế tiết men -lactamase
- H. influenzae tiết -lactamase
Viet Nam 2006
70% R I
4%
60%
60%
7%
50% Ac Amoxicillin-Clavulanic acid
Cu Cefuroxime 48% 49%
Cr Cefaclor
40% Am Ampicillin
Az Azithromycin
Bt Sultamethoxazol-Trimethoprim
30% BLM Beta-lactamase
20%
0%
10%
8% 8%
1%
0% 0% 0%
0%
Ac Cu Cr Am Az Bt BLM(+)
ANSORP News: A multicenter survey on 248 HIN strains in Viet Nam
- H. influenzae đề kháng kháng sinh
Cơ chế chính là sản xuất -Lactamase, tuy nhiên
không gây khó khăn mấy trong điều trị vì đa số
các chủng này vẫn còn nhạy các cephalosporin
kháng -lactamase hay -lactam + -lactamase
inhibitor
Thử nghiệm KSĐ cho H. influenzae là thử nghiệm
phát hiện beta-lactamase vì đa số các phòng thí
nghiệm khó có thể có môi trường HTM cho
phương pháp khuếch tán kháng sinh trong thạch
hay MIC
- Thöû nghieäm tìm men -
lactamase
Laø thöû nghieäm ñôn giaûn, nhanh, cho laâm saøng höôùng
ñieàu trò khaùng sinh tröôùc khi coù keát quaû KSÑ nhôø yù
nghóa: Vk tieát - lactamase ña soá khaùng ña khaùng sinh, vi khuaån khoâng tieát -
lactamase nhaïy caûm vôùi nhieàu khaùng sinh thoâng duïng
Aâm tính: queät khoâng ñoåi
Duøng voøng caáy, laáy maøu
khuùm vk queät leân ñóa
giaáy nitrocefin ñaõ taåm
öôùt nheï. Ñoïc keát quûa
sau 1 – 5 phuùt
Döông tính: queät ñoåi maøu ñoû
hoàng
- Staphylococcus aureus
• Là tác nhân thường gặp gây nhiễm khuẩn bệnh viện
• Có sự gia tăng đề kháng methicillin và đang cảnh
báo có khả năng kháng vancomycin