Bài giảng Vật lý đại cương A1 - TS. Nguyễn Thị Ngọc Nữ

VẬT LÝ ĐẠI CƯƠNG A1<br /> ĐẠI HỌC<br /> Giảng viên: TS. Nguyễn Thị Ngọc Nữ<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO CHÍNH<br /> <br /> <br /> <br /> Giáo trình VẬT LÝ ĐẠI CƢƠNG tập 1, Đỗ<br /> Quốc Huy (chủ biên), ĐHCN TP HCM.<br /> <br /> <br /> <br /> Giáo trình VẬT LÝ ĐẠI CƢƠNG tập 1, Lƣơng<br /> Duyên Bình (chủ biên), NXBGD.<br /> <br /> <br /> <br /> Cơ sở vật lý tập 1, 2, D.Haliday, R.Resnick,<br /> J.Walker, NXBGD.<br /> <br /> BÀI MỞ ĐẦU<br /> <br /> I – Vật lý học – đối tượng và<br /> phương pháp nghiên cứu<br /> II – Vật lý đại cương<br /> III – Các đại lượng vật lý – Hệ<br /> đơn vị SI<br /> IV – Hệ trục tọa độ Descartes<br /> V – Khái quát các phép tính về<br /> vectơ<br /> <br /> I – VLH - ĐỐI TƯỢNG VÀ PPNC<br /> Vật lý học<br /> là gì<br /> <br /> ?<br /> <br /> là một KHTN, nghiên cứu các cấu<br /> trúc, tính chất, các đặc trưng và các<br /> qui luật vận động tổng quát của các<br /> sự vật, hiện tượng trong tự nhiên.<br /> <br /> TS. Nguyễn Thị Ngọc Nữ<br /> <br /> 1<br /> <br /> I – VLH - ĐỐI TƯỢNG VÀ PPNC<br /> Quan sát, Thí nghiệm<br /> N/c vật lý<br /> <br /> Xử lí số liệu, rút ra qui luật<br /> <br /> như thế<br /> nào?<br /> <br /> Nêu giả thuyết để giải thích<br /> qui luật<br /> <br /> N/c vật lý để<br /> làm gì?<br /> <br /> Thỏa mãn nhu cầu<br /> hiểu biết<br /> Vận dụng vào cuộc<br /> sống<br /> <br /> II – VẬT LÝ ĐẠI CƯƠNG<br /> ► VLĐC<br /> <br /> hệ thống những kiến thức vật lí<br /> <br /> cơ bản – đó là những khái niệm, định<br /> luật, thuyết vật lý cơ bản về các lĩnh<br /> vực Cơ, Nhiệt, Điện – Từ, Quang,<br /> VLNT&HN.<br /> ► VLĐC<br /> <br /> giúp ta hiểu biết về qui luật, bản<br /> <br /> chất của các sự vật, hiện tượng;<br /> nguyên lí làm việc của các thiết bị,<br /> máy móc.<br /> <br /> III– CÁC ĐẠI LƯỢNG VL – HỆ ĐƠN VỊ SI<br /> ► Mỗi<br /> <br /> tính chất hay thuộc tính của các sự<br /> vật, hiện tượng được diễn tả bởi một đại<br /> lượng vật lý.<br /> vô hướng<br /> <br /> ► Có<br /> <br /> 2 loại đại lượng vật lý:<br /> hữu hướng<br /> <br /> ► Đo<br /> <br /> một đại lượng vật lý là so sánh đại<br /> lượng ấy với một chuẩn cùng loại được<br /> chọn làm đơn vị.<br /> <br /> TS. Nguyễn Thị Ngọc Nữ<br /> <br /> 2<br /> <br /> III – CÁC ĐẠI LƯỢNG VL – HỆ ĐƠN VỊ SI<br /> Hệ đơn vị SI là hệ đơn vị đo lường quốc tế,<br /> gồm 7 đơn vị cơ bản và các đơn vị dẫn xuất.<br /> • Độ dài<br /> <br /> mét (m)<br /> <br /> • Khối lượng<br /> <br /> kilôgam (kg)<br /> <br /> • Thời gian<br /> <br /> giây (s)<br /> <br /> • Cường độ dòng điện<br /> <br /> ampe (A)<br /> <br /> • Nhiệt độ<br /> <br /> kelvin (K)<br /> <br /> • Lượng chất<br /> <br /> mol (mol)<br /> <br /> • Độ sáng<br /> <br /> candela (Cd)<br /> <br /> IV – HỆ TRỤC TỌA ĐỘ DESCARTES<br /> Tọa độ của<br /> <br /> r:<br /> <br /> r  x.i  y. j  z.k<br />  ( x, y , z )<br /> Độ lớn của<br /> <br /> r:<br /> <br /> r | r |<br />  x2  y 2  z 2<br /> <br /> V – KHÁI QUÁT CÁC PHÉP TÍNH VỀ VECTƠ<br /> 1. Cộng vectơ<br /> <br /> a<br /> <br /> c  a 2  b2  2ab cos <br /> <br /> <br /> <br /> c  a b<br /> <br /> 2. Trừ vectơ<br /> <br /> b<br /> <br /> c  a b<br /> <br /> a  b  a  (b)<br /> • Trong hệ tọa độ Descartes:<br /> <br /> b<br /> <br /> a<br /> <br /> a  (ax , a y , az ) b  (bx , by , bz )<br /> c  a  b  (ax  bx , a y  by , az  bz )<br /> <br /> TS. Nguyễn Thị Ngọc Nữ<br /> <br /> b<br /> <br /> 3<br /> <br /> V – KHÁI QUÁT CÁC PHÉP TÍNH VỀ VECTƠ<br /> 3. Nhân vectơ với một số thực<br /> <br /> ka , k  0<br /> <br /> a<br /> ka , k  0<br /> • Trong hệ tọa độ Descartes:<br /> <br /> a  ( ax , a y , az )<br /> <br /> ka  (kax , ka y , kaz )<br /> <br /> V – KHÁI QUÁT CÁC PHÉP TÍNH VỀ VECTƠ<br /> 4. Tích vô hướng của hai vectơ<br /> Tích vô hướng của hai vectơ là một số đại số:<br /> <br /> a.b  a.b.cos <br /> <br /> a<br /> <br /> <br />   (a, b), 0    <br /> <br /> b<br /> <br /> • Trong hệ tọa độ Descartes:<br /> <br /> a  ( ax , a y , az )<br /> <br /> b  (bx , by , bz )<br /> <br /> a.b  axbx  a yby  az bz<br /> <br /> V – KHÁI QUÁT CÁC PHÉP TÍNH VỀ VECTƠ<br /> 5. Tích hữu hướng của hai vectơ<br /> <br /> ab  c<br /> <br />  a, b   c<br />  <br /> <br /> ► Phương:<br /> <br /> vuông góc với<br /> 2 vectơ thành phần.<br /> <br /> ► Chiều:<br /> <br /> qui tắc đinh ốc<br /> thuận hoặc qui tắc nắm<br /> tay phải.<br /> <br /> ►<br /> <br /> Độ lớn:<br /> <br /> c  a.b.sin <br /> <br /> TS. Nguyễn Thị Ngọc Nữ<br /> <br /> c<br /> b<br /> <br /> <br /> a<br /> <br /> 4<br /> <br /> V – KHÁI QUÁT CÁC PHÉP TÍNH VỀ VECTƠ<br /> 6. Đạo hàm của vectơ theo thời gian<br /> <br /> a  ax .i  ay . j  az .k<br /> da y<br /> da<br /> d a dax<br /> <br /> .i <br /> . j  z .k<br /> dt<br /> dt<br /> dt<br /> dt<br /> <br /> TS. Nguyễn Thị Ngọc Nữ<br /> <br /> 5<br /> <br />