Trang Chủ

Bài giảng Vật lý trị liệu phục hồi chức năng thoái hóa khớp gối - BS. Cầm Bá Thức

Chia sẻ: Phạm Thị Thi | Ngày: | Loại File: PPTX | Số trang:58

Thêm vào BST

Báo xấu

221
lượt xem 26
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng "Vật lý trị liệu phục hồi chức năng thoái hóa khớp gối - BS. Cầm Bá Thức" gồm các nội dung sau: Sơ lược giải phẫu khớp gối (articulatio genus), nguyên nhân tổn thương khớp gối, triệu chứng học thoái hóa khớp gối, thăm khám khớp gối, vật lý trị liệu phục hồi chức năng (PHCN) thoái hóa khớp gối và tiêm khớp gối.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Vật lý trị liệu phục hồi chức năng thoái hóa khớp gối - BS. Cầm Bá Thức

VẬT LÝ TRỊ LIỆU PHỤC HỒI CHỨC NĂNG THOÁI HÓA KHỚP GỐI BS. CẦM BÁ THỨC
NỘI DUNG Sơ lược giải phẫu khớp gối (articulatio genus) Nguyên nhân tổn thương khớp gối Triệu chứng học thoái hóa khớp gối Thăm khám khớp gối Vật lý trị liệu phục hồi chức năng (PHCN) thoái hóa khớp gối. Tiêm khớp gối.
GIẢI PHẪU Là khớp phức hợp gồm ba khớp  Khớp xương đùi và xương chày là hai khớp lồi cầu Khớp giữa xương đùi và xương bánh chè là một khớp ròng rọc. Hoạt động như một khớp bản lề (ginglymus)
GIẢI PHẪU Diện khớp xương đùi (Facies articulation): - Lồi cầu (condylus) đầu dưới xương đùi: gồm hai lồi cầu trong (medialis) và ngoài (lateralis) để khớp với hai diện khớp đầu trên xương chầy. - Phía trước hai lồi cầu dính liền nhau để tạo thành má của ròng rọc hướng ra trước gọi là diện bánh chè (facies patellaris). - Phía sau hai lồi cầu tách xa nhau bởi hố gian lồi cầu
GIẢI PHẪU Diện khớp đầu trên xương chày (facies articularis superior) Đầu trên xương chày cũng loe rộng thành hai lồi cầu để đỡ lấy xương đùi bằng diện lõm ở hai mặt khớp trên của nó, diện ngoài rộng và nông hơn diện trong. Giữa hai diện khớp có lồi gian lồi cầu (emimentia intercondylaris), chia khoảng giữa hai diện khớp thành diện gian lồi cầu trước và diện gian lồi cầu sau.
GIẢI PHẪU Sụn chêm (maniscus): có hai sụn chêm nằm ở phần chu vi của hai diện khớp của hai lồi cầu xương chầy, sụn chêm ngoài hình chữ O sụn chêm trong hình chữ C, hai sụn chêm dính vào lồi cầu xương chày bởi các đầu tận trước và sau của chúng: các sừng trước dính vào diện gian lồi cầu sa. Hai bờ trước và sau của sụn chêm được dính với nhau bởi dây chằng ngang gối (Ligamentum transversum genus) Sụn chêm ngoài dính lỏng lẻo nên trượt nhẹ khi vận
GIẢI PHẪU Xương bánh chè (Patellaris) - Hình bánh chè - Mặt sau tiếp giáp với diện bánh chè của đầu dưới xương đùi.
GIẢI PHẪU Phương tiện nối khớp: Bao khớp (Capsular): là màng xơ, bao quanh khớp, không thể tách rời các dây chằng xung quanh. + Phía xương đùi: bám vào đường viền uốn lượn trên diện ròng rọc, trên hai lồi cầu và hố gian lồi cầu. + Phía xương chày: bám vào xung quanh hai lồi cầu xương chày ở phía dưới hai diện khớp; + Phía trước: bám vào các bờ của xương bánh chè;
GIẢI PHẪU Bao hoạt dịch (synovia): Phủ mặt trong bao xơ, rất phức tạp: + Ở trên bám vào xung quanh diện khớp xương đùi, ở dưới bám vào diện khớp xương chày, ở giữa bám vào sụn chêm, chia khớp thành hai tầng; + Ở sau phủ trước dây chằng bắt chéo, tuy lách ở giữa nhưng dây chằng bắt chéo nằm trong bao khớp nhưng lại nằm ngoài bao hoạt dịch.
GIẢI PHẪU Các dây chằng: khớp gối có 5 hệ thống dây chằng: Dây chằng bên: + Dây chằng bên chày (ligamentum collateral tibia): đi từ củ trên lồi cầu trong xuống dưới ra trước bám vào mặt trong đầu trên xương chầy. + Dây chằng bên mác (ligamentum collateral fibular): đi từ cổ trên lồi cầu ngoài xương đùi chếch xuống dưới và ra sau để bám vào chỏm xương mác.
GIẢI PHẪU Các dây chằng trước: Dây chằng bánh chè (ligamentum patellae) Mạc hãm bánh chè trong (retinaculum patellae mediale) Mạc hãm bánh chè ngoài (retinaculum patellae laterale) Ngoài ra còn có gân cơ tứ đầu đùi, cơ may, cơ căng mạc đùi tăng cường.
GIẢI PHẪU Các dây chằng sau: - Dây chằng khoeo chéo (ligamentum popliteum obliquum): là một chẽ quặt ngược của gân cơ bán mạc, đi từ trong ra ngoài, từ dưới lên trên rồi bám vào lồi cầu ngoài xương đùi. - Dây chằng khoeo cung (ligamentum popliteum arcuatum) đi từ chỏm xương mác tỏa thành hai bó bám vào xương chày và xương đùi tạo thành một vành cung có cơ khoeo chui qua.
GIẢI PHẪU Các dây chằng bắt chéo trong hố gian lồi cầu (xương đùi): - Dây chằng chéo trước (ligamentum cruciatum anterius) đi từ mặt trong lồi cầu ngoài xương đùi tới diện gian lồi cầu trước xương chày (hãm xương chầy không trượt ra trước) - Dây chằng chéo sau (ligamentum cruciatum posterius): đi từ mặt ngoài lồi cầu trong xương đùi tới diện gian lồi cầu sau xương chày (hãm xương chầy không trượt
GIẢI PHẪU Các dây chăng sụn chêm: - Dây chằng ngang gối (ligamentum transversum genus) nối nối hai bờ trước của hai sụn chêm với nhau; - Dây chằng chêm đùi trước (ligamentum meniscofemorale anterius) là một sợi của dây chằng bắt chéo trước, đi từ lồi cầu ngoài của xương đùi đến bám vào sừng trước của sụn chêm trong; - Dây chằng chêm đùi sau (ligamentum meniscofemorale posterius) là một sợi của dây chằng bắt chéo trước, đi từ
Nguyên nhân tổn thương khớp gối Chấn thương: lao động, giao thông, sinh hoạt, thể thao, thiên tai, chiến tranh, hành hung, tự tử……; Viêm nhiễm: viêm do nhiễm khuẩn, viêm lao; Do thấp: thấp khớp cấp (thấp tim)/ acute , viêm khớp dạng thấp (rheumatoid), viêm cột sống dính khớp (ankylosing spondylitis). Do bệnh chuyển hóa: gout Thoái hóa khớp (degeneration): ở người cao tuổi, nữ >
Nguyên nhân, cơ chế bệnh sinh thoái hóa khớp gối Đến nay còn nhiều tranh cãi, có hai lý thuyết chính: Thuyết cơ học: dưới ảnh hưởng của cơ học, vi tổn thương xương do suy yếu collagen dẫn đến việc hư hỏng các proteoglycan Thuyết tế bào: tế bào bị cứng lại do tăng áp lực, giải phóng các enzym tiêu protein, ezym này hủy hoại dần các chất căn bản. Những thay đổi của sụn khớp và phần xương dưới sụn
Nguyên nhân, cơ chế bệnh sinh thoái hóa khớp gối Cơ chế của quá trình viêm trong thoái hóa khớp: song song với thoái hóa là hiện tượng viêm diễn biến thành từng đợt, biểu hiện đau và giảm chức năng vận động, tăng số lượng tế bào trong dịch khớp kèm theo viêm màng hoạt dịch kín đáo về tổ chức học. Nguyên nhân có thể do phản ứng của màng hoạt dịch với các sản phẩm thoái hóa sụn, các mảnh sụn hoặc xương bị bong ra Cơ chế đau trong thoái hóa khớp gối: đau là triệu chứng buộc bệnh nhân đến viện, do trong sụn không có thần
Nguyên nhân, cơ chế bệnh sinh thoái hóa khớp gối + Xương dưới sụn tổn thương rạn nứt nhỏ gây kích thích tạo cảm giác đau; + Gai xương tại các vị trí tỳ đè gây kéo căng đầu mút thần kinh ở màng xương; + Dây chằng bị co kéo do trục khớp bị tổn thương, mất ổn định và bản thân tình trạng lão hóa của dây chằng gây dãn giây chằng, đó là nguyên nhân mất ổn định trục khớp, dẫn đến tình trạng thoái hóa khớp trầm trọng hơn.
Triệu chứng lâm sàng Triệu chứng cơ năng: Đau tại khớp, đau âm ỉ, tăng khi vận động, giảm khi nghỉ ngơi, đau từng đợt và có thể tạm hết sau đó tái phát nhiều lần; Dấu hiệu phá rỉ khớp: là dấu hiệu cứng khớp buổi sáng kéo dài chừng 1530p, cứng khớp khi nghỉ ngơi và phải vận động một lúc mới trở lại bình thường. Tiếng động tại khớp xuất hiện khi vận động, có tiếng lục cục đôi khi có thể nghe được.
Triệu chứng thực thể (khám khớp gối) Nhìn: sưng, đỏ, teo cơ quanh khớp Sờ: nóng hay không Vận động khớp tìm tiếng kêu Đo tầm vận động: đo tầm vận động chủ động và thụ động theo phương pháp zero; chu vi bắp cơ trên và dưới khớp. Dấu hiệu bập bềnh xương bánh chè (patella floating) Dấu hiệu ngăn kéo (drawer sign)