YOMEDIA
Bài giảng Virus học thú y: Virus cúm gia cầm - PGS.TS. Nguyễn Bá Hiên
Chia sẻ: 4584125 4584125
| Ngày:
| Loại File: PDF
| Số trang:79
248
lượt xem
40
download
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
Virus cúm gia cầm là một virus gây bệnh dịch rất lớn, có tính chất khốc liệt trên gia cầm nói chung, trong đó gà là mẫn cảm nhất. Trong bài giảng này sẽ cung cấp cho người học một số kiến thức cơ bản về loại virus này như: Tình hình chung về bệnh cúm, đặc tính sinh học của virus cúm gia cầm, chẩn đoán virus học,... Mời các bạn cùng tham khảo.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Virus học thú y: Virus cúm gia cầm - PGS.TS. Nguyễn Bá Hiên
- Virus cúm gia cầm
(Avian influenza virus)
- Lời cảm ơn
Xin chân thành cảm ơn PGS.TS. Nguyễn
Bá Hiên, Trưởng bộ môn Vi sinh vật –
Truyền nhiễm, Khoa Thú y, Đại học Nông
nghiệp Hà Nội đã dày công biên soạn bộ bài
giảng này!
- I. Giới thiệu chung.
Đây là một virus gây bệnh dịch rất lớn, có tính chất khốc
liệt trên gia cầm nói chung, trong đó gà là mẫn cảm nhất.
Con vật bị bệnh thường sốt cao, có những biểu hiện bệnh
lý ở hệ thống tiêu hoá, hô hấp, thần kinh và sinh sản.
Trước đây bệnh được gọi là bệnh Dịch tả gà (Fowl
plague).
Hội nghị quốc tế về Cúm gia cầm tại Beltsville, Mĩ năm
1981 đã thay bằng tên: Bệnh cúm truyền nhiễm cao ở gia
cầm HPAI (Highly pathogenic avian influenza),
OIE xếp HPAI vào danh mục 1/15 bệnh nguy hiểm ở động
vật.(OIE:office international des epizooties)
- Năm 1878, bệnh xảy ra ở Italia, đến năm 1955
Achafer mới xác định được virus đó là virus týp A
(H7N1, H7N7).
Gần đây năm 1997, bệnh xảy ra ở Hồng Kông do
virus H5N1 gây ra, tổng số gà tiêu huỷ 1,4 triệu
con. Tại đây, lần đầu tiên người ta ghi nhận được
virus cúm gia cầm có thể lây nhiễm và gây tử
vong cho người.
Cuối năm 2003, bệnh xảy ra trên diện rộng ở các
nước Châu á: có 10 nước và lãnh thổ có dịch do
virus H5N1 gây ra: Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung
Quốc, Thái Lan, Campuchia, Lào, Indonesia,
Malaysia, Hongkong và Việt Nam.
- Ở Việt Nam:
Dịch cúm gia cầm xuất hiện lần đầu tiên vào cuối tháng 12/2003.
Chia làm các đợt dịch chính sau:
+ Đợt dịch thứ nhất:
Từ tháng 12/2003 – 3/2004, đầu tiên dịch xuất hiện ở Hà Tây, Long
An, Tiền Giang, do H5N1 gây ra, lây lan rất nhanh
Chỉ trong 2 tháng đến ngày 27/2/2004 dịch đã xuất hiện ở 57 tỉnh
thành với 2574 xã phường của 381 huyện thị có dịch.
Tổng số gia cầm mắc bệnh, chết và tiêu hủy là 58,66 triệu con, bằng
16,71% tổng đàn.
Gây nhiễm 50 người, trên 20 bệnh nhân đã chết, phần lớn là trẻ
em.
+ Đợt dịch thứ 2:
Đầu tháng 7/2004, bệnh xuất hiện trở lại một số nước: Thái Lan,
Việt Nam.
Ở Việt Nam trong thời gian này dịch phát ra rải rác ở quy mô nhỏ,
với 46 xã phường của 32 huyện thị thuộc 17 tỉnh.
Số gia cầm mắc bệnh, chết và tiêu hủy là 84.078 con.
- + Đợt thứ ba:
Từ tháng 12/2004 đến 4/2005, dịch xuất hiện ở 670 xã
của 182 huyện thuộc 36 tỉnh thành phố
(15 tỉnh phía bắc, 21 tỉnh phía nam)
+ Đợt thứ tư:
Từ đầu tháng 10/2005 đến nay dịch cúm lại xuât hiện
trở lại các nước Châu Á: Hàn Quốc,Trung Quốc,
Inđonexia, Việt Nam….
Ở Việt Nam 5/ 2007dịch đã bùng phát trở lại, một số
tỉnh dịch cúm đã xảy ra như: Bắc Giang, Vĩnh Phúc,
Long An, Cần Thơ….,
Tính đến 2/2006 toàn cầu có 160 người mắc cúm do
H5N1, có > 80 người chết, chủ yếu là người Châu á.
Indonexia có số người chết cao nhất, tính đến tháng
4/2007 có 74 người tử vong.
- bd
bd
- Tình hình chung về bệnh cúm (1)
Bệnh CGC đã lan rộng ra 38
nước (có dịch) và 53 nước
(có phát hiện virus)
Việt Nam có số ổ dịch cao
nhất.
Bệnh chuyển sang dạng dịch
địa phương.
Dịch phát ra ở nơi bất ngờ
nhất (Anh).
Nguồn:
Tổ chức thú y quốc tế -OIE
- Avian influenza
- II. Đặc tính sinh học của virus cúm gia cầm
2.1. Phân loại virus cúm:
Virus cúm gia cầm là loại virus týp A. Thuộc họ
Orthomyxoviridae.
Gây bệnh cho mọi loài chim, một số động vật có vú và có
lây sang người.
Họ Orthomyxoviridae có 4 nhóm: týp A, týp B, týp C,
Thogotovirus.
Virus cúm đầu tiên được gọi là A; Virus thứ 2 gọi là B;
Virus thứ 3 gọi là C.
Typ A lại có các subtyp, các subtyp này được phân lập vào
những năm khác nhau và có dạng kháng nguyên riêng biệt
dựa trên đặc tính của 2 loại kháng nguyên chính : H và N.
- 2.2. Hình thái, cấu trúc của virus cúm gia cầm
đường kính hạt virus 80-100 nm. Phân tử lượng của hạt virus
= 25 triệu dalton.
Virus có dạng hình cầu hoặc đôi khi có dạng sợi.
Virus cúm có hệ gen là ARN một sợi, có độ dài 10000
15000 Nucleotit, phân thành 8 phân đoạn mang mật mã cho
10 loại protein khác nhau của virus.
Bao bọc quanh ARN là một vỏ capxit mang 2 KN chính là H
và N, ngoài ra còn một KN màng M1 (matrix protein-protein
đệm) và một KN kết hợp bổ thể hoà tan NS.
Virus có vỏ bọc ngoài bản chất là lipít.
- 2.3.Cấu trúc kháng nguyên
Cấu trúc kháng nguyên của virus cúm phức tạp. Có 2
kháng nguyên chính nằm trên capxit của virus.
Kháng nguyên H (Hemagglutinin):
Là kháng nguyên gây ngưng kết hồng cầu, do đó virus
cúm có khả năng gây ngưng kết hồng cầu của gần 20
loài động vật.
Người ta hay dùng hồng cầu của gà, hồng cầu người có
nhóm máu O và hồng cầu chuột lang để phát hiện virus
bằng phản ứng ngưng kết hồng cầu (HA –
Hemagglutination test ).
Cho đến nay người ta đã phân ra ít nhất là 15 kháng
nguyên H: H1 H15.
- Kháng nguyên N (Neuraminidaza):
Là một enzim làm tách cầu nối axit neuraminic
với polysaccarit để giải phóng axit Neuraminic và
phá huỷ thụ thể mucoprotein của hồng cầu.
Người ta cũng đã phân ra 9 loại KN: N ghi từ N1-
N9.
Đối với sự gây nhiễm, 2 KN. H và N có vai trò rất
lớn, giúp virus gây bệnh:
Kháng nguyên H giúp VR bám vào tế bào, nhờ
đó mà VR xâm nhập vào bên trong tế bào.
Kháng nguyên N giúp VR ra khỏi tế bào đã
nhiễm để lan sang tế bào lành khác.
- 2.4. Nuôi cấy virus
Nuôi cấy trên phôi gà:
Virus cúm nhân lên dễ dàng trên phôi gà.
Dùng phôi gà 9 - 10 ngày tuổi, tiêm virus vào túi ối
hoặc xoang niệu mô.
Virus nhân lên trong tế bào biểu mô màng ối và màng
nhung niệu rồi virus đi vào xoang niệu. Virus có thể gây
chết phôi sau 24-48 giờ gây nhiễm với bệnh tích xuất
huyết nặng toàn phôi.
Trên môi trường tế bào:
Có thể nuôi cấy virus trên tế bào thận phôi người, thận
khỉ, thận chuột lang.
Phương pháp này ít được sử dụng vì hoạt tính gây
nhiễm, hiệu giá virus giảm dần khi cấy chuyển nhiều lần
và không gây huỷ hoại tế bào.
Trên động vật cảm thụ :
Có thể nuôi cấy virus trên chồn, chuột nhắt, chuột đất…
để phân lập virus thường không dùng động vật.
- 2.5. Sự biến đổi hệ gen của virus cúm
Bệnh cúm ở động vật do VR cúm typ A gây ra là
nặng nhất, có thể gây ra các vụ đại dịch. Do virus
cúm có khả năng biến đổi hệ gen .
Biến đổi nội gen (Drift):
Bản chất là sự thay đổi Nucleotit trong đoạn
gen.
Đột biến này thường xảy ra trên 2 phân đoạn gen
mã hoá KN H và N gây ra những thay đổi nhỏ
về cấu trúc dễ tạo ra các dòng VR mới, tránh
được một phần miễn dịch có trong quần thể
động vật do các vụ dịch cúm trước đó tạo ra.
- Trao đổi gen (hiện tượng Shift) :
Đây là một khả năng cực kỳ nguy hiểm
của virus cúm týp A
Gây nên hiện tượng virus tái tổ hợp gen
với một dòng VR cúm khác đồng nhiễm
vào cơ thể để tạo ra một dòng VR mới
Tránh được hoàn toàn sức miễn dịch đặc
hiệu đã có trong quần thể.
Đây là trở ngại lớn trong việc nghiên cứu
vacxin phòng bệnh cúm cho người và động
vật.
Thêm tài liệu vào bộ sưu tập có sẵn:
Báo xấu
LAVA
ERROR:connection to 10.20.1.100:9315 failed (errno=111, msg=Connection refused)
ERROR:connection to 10.20.1.100:9315 failed (errno=111, msg=Connection refused)
Đang xử lý...
Thêm vào BST
Báo xấu
