Trang Chủ

Bài giảng Y học cổ truyền: Bài 4 - GV. Hà Văn Châu

Chia sẻ: Lê Thị Thảo | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:22

Thêm vào BST

Báo xấu

124
lượt xem 18
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Dưới đây là bài giảng Y học cổ truyền do giảng viên Hà Văn Châu biên soạn. Bài giảng giúp cho các bạn liệt kê được những nguyên tắc chữa bệnh bằng thuốc y học cổ truyền, sử dụng được các phương pháp dùng thuốc theo y học cổ truyền. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Y học cổ truyền: Bài 4 - GV. Hà Văn Châu

Y HỌC CỔ TRUYỀN 30 TIẾT GV: Hà Văn Châu Mail: havanchau@dntu.edu.vn
BÀI 4: NHỮNG NGUYÊN TẮC VÀ PHƯƠNG PHÁP CHỮA BỆNH BẰNG THUỐC Y HỌC CỔ TRUYỀN MỤC TIÊU 1. Liệt kê được những nguyên tắc chữa bệnh bằng thuốc y học cổ truyền. 2. Sử dụng được các phương pháp dùng thuốc theo y học cổ truyền.
I. NHỮNG NGUYÊN TẮC CHỮA BỆNH 1.1. Chữa bệnh phải tìm gốc bệnh (trị bệnh cầu kỳ bản)  Gốc bệnh là những nguyên nhân gây bệnh.  Vai trò nội nhân quan trọng nhất, đó là sự suy yếu về chính khí hay sức đề kháng.  Khi chữa bệnh phải phù chính khí, trừ tà khí. Trong đó phù chính khí là chủ yếu
I. NHỮNG NGUYÊN TẮC CHỮA BỆNH 1.2. Chữa bệnh phải có ngọn, gốc, hoãn, cấp (tiêu, bản, hoãn, cấp)  Gốc bệnh là nguyên nhân gây bệnh, bệnh cũ, chính khí, bệnh thuộc lý, bệnh ở dưới.  Ngọn bệnh là triệu chứng, bệnh mới mắc, tà khí, bệnh thuộc biểu, bệnh ở trên.  Gốc bệnh và ngọn bệnh thì đối lập nhau. Khi chữa bệnh cần có những nguyên tắc đối lập.
I. NHỮNG NGUYÊN TẮC CHỮA BỆNH 1.2. Chữa bệnh phải có ngọn, gốc, hoãn, cấp (tiêu, bản, hoãn, cấp) 1.2.1. Cấp thì trị ngọn (cấp trị tiêu)  Chỉ những chững bệnh nguy hiểm đến tính mạng, người bệnh phải được cấp cứu kịp thời, cấp cứu xong mới chữa gốc bệnh. Ví dụ: Khi đang lên cơn hen trong hen phế quản. Viêm phổi gây khó thở, suy hô hấp thì cần cấp cứu chứng khó thở trước.
I. NHỮNG NGUYÊN TẮC CHỮA BỆNH 1.2. Chữa bệnh phải có ngọn, gốc, hoãn, cấp (tiêu, bản, hoãn, cấp) 1.2.2. Hoãn thì trị gốc (hoãn trị bản)  Với bệnh mãn tính lúc chưa phát bệnh thì phải chữa gốc bệnh. Ví dụ: Hen phế quản khi không có cơn hen thì phải chữa vào Thận để bệnh không tái phát vì bệnh hen do Thận không nạp phế khí.
I. NHỮNG NGUYÊN TẮC CHỮA BỆNH 1.2. Chữa bệnh phải có ngọn, gốc, hoãn, cấp (tiêu, bản, hoãn, cấp) 1.2.3. Không hoãn, không cấp chữa cả tiêu lẫn bản  Bệnh lao phổi do phế âm hư có các triệc chứng ho, triều nhiệt, ra mồ hôi trộm…thì phải bổ Phế âm (chữa gốc bênh), vừa cho thuốc chữa ho, sinh tân dịch…(chữa ngọn).
I. NHỮNG NGUYÊN TẮC CHỮA BỆNH 1.3. Chữa bệnh có bổ, có tả  Bệnh xảy ra do chính khí hư và tà khí thực.  Quá trình diễn biến của bệnh tật là sự đấu tranh giữa chính khí và tà khí.  Bổ để nâng cao chính khí, làm cho chính khí mạnh thêm, tả là để tiêu trừ tà khí.  Tả để trừ tà khí cũng là để phù trợ chính khí.
I. NHỮNG NGUYÊN TẮC CHỮA BỆNH 1.4. Chính trị và phản trị:  Chính trị và phản trị thực chất cũng là chữa vào bản chất của bệnh.  Khi bản chất phù hợp với hiện tượng. Chính trị (nghịch trị) chữa ngược lại với các hiện tượng bệnh lý (khi bản chất bệnh phù hợp với triệu chứng)
I. NHỮNG NGUYÊN TẮC CHỮA BỆNH 1.4. Chính trị và phản trị:  Phản trị (tòng trị): chữa thuận theo với các hiện tượng bệnh lý (nếu bản chất bệnh không phù hợp vợi triệu chứng gọi là hiện tượng chân giả (chân nhiệt giả hàn, chân hàn giả nhiệt)).
I. NHỮNG NGUYÊN TẮC CHỮA BỆNH 1.5. Chữa bệnh phải có đóng, mở (khai, hạp)  Nguyên tắc này còn là “bình nam, bổ bắc”. Ví dụ: chứng âm hư sinh nội nhiệt thì phải cho các thuốc bổ âm (nâng cao ức chế), mặt khác phải cho các thuốc thanh hư nhiệt, tiết nhiệt.
I. NHỮNG NGUYÊN TẮC CHỮA BỆNH 1.6. Chữa bệnh phải tùy giai đoạn bệnh (sơ, trung, mạt)  Nguyên tắc này được áp dụng cho các giai đoạn của ôn bệnh (bệnh truyền nhiễm)  Giai đoạn đầu (sơ) hay là giai đoạn khởi phát, là lúc tà khí còn ở bên ngoài thì phải dùng phương pháp tả (phát hãn) để đưa tà khí ra ngoài.
I. NHỮNG NGUYÊN TẮC CHỮA BỆNH 1.6. Chữa bệnh phải tùy giai đoạn bệnh (sơ, trung, mạt)  Giai đoạn toàn phát, là lúc tà khí và chính khí đấu tranh quyết liệt với nhau ở bên trong cơ thể thì phải vừa bổ, vừa tả (vừa nâng cao chính khí, vừa trừ tà khí).  Giai đoạn hồi phục của bệnh, tà suy yếu thì chính cũng bị hao tổn, thì phải dùng phương pháp bổ để bồi dưỡng chính khí.
II. BÁT PHÁP (TÁM PHƯƠNG PHÁP DÙNG THUÔC UỐNG TRONG Y HỌC CỔ TRUYỀN) 2.1 Hãn pháp (làm cho ra mồ hôi)  Hãn pháp là dùng các thuốc cho ra mồ hôi tạo thành bài thuốc để đưa tà khí ra ngoài chỉ dùng khi bệnh còn ở biểu.  Không được dùng phương pháp hãn khi ỉa chảy, nôn, mất nước.  Mùa hè không cho ra mồ hôi nhiều, sợ mất nước gây trụy mạch.  Khi bệnh xuất hiện ở cả biểu và lý cùng một lúc thì vừa dùng phép hãn để giải biểu vừa dùng phép chữa bệnh ở lý
II. BÁT PHÁP (TÁM PHƯƠNG PHÁP DÙNG THUÔC UỐNG TRONG Y HỌC CỔ TRUYỀN) 2.1 Hãn pháp (làm cho ra mồ hôi)  Hãn pháp là dùng các thuốc cho ra mồ hôi tạo thành bài thuốc để đưa tà khí ra ngoài chỉ dùng khi bệnh còn ở biểu.  Không được dùng phương pháp hãn khi ỉa chảy, nôn, mất nước.  Mùa hè không cho ra mồ hôi nhiều, sợ mất nước gây trụy mạch.  Khi bệnh xuất hiện ở cả biểu và lý cùng một lúc thì vừa dùng phép hãn để giải biểu vừa dùng phép chữa bệnh ở lý
II. BÁT PHÁP (TÁM PHƯƠNG PHÁP DÙNG THUÔC UỐNG TRONG Y HỌC CỔ TRUYỀN) 2.2. Thổ pháp (gây nôn): Thổ pháp là dùng các thuốc gây nôn khi bị ngộ độc thức ăn, do uống thuốc…chỉ dùng khi các chất còn ở trong dạ dày
II. BÁT PHÁP (TÁM PHƯƠNG PHÁP DÙNG THUÔC UỐNG TRONG Y HỌC CỔ TRUYỀN) 2.3. Hạ pháp Định nghĩa: hạ pháp là phương pháp dùng các thuốc có tác dụng tẩy và nhuận trường để đưa các chất ứ đọng trong cơ thể ra ngoài bằng đại tiện
II. BÁT PHÁP (TÁM PHƯƠNG PHÁP DÙNG THUÔC UỐNG TRONG Y HỌC CỔ TRUYỀN) 2.4. Hòa pháp (hòa giải, hòa hoãn) Là phương pháp dùng các bài thuốc để chữa bệnh ngoại cảm thuộc bán biểu, bán lý và các bệnh gây ra do sự mất điều hòa khí huyết các tạng phủ.
II. BÁT PHÁP (TÁM PHƯƠNG PHÁP DÙNG THUÔC UỐNG TRONG Y HỌC CỔ TRUYỀN) 2.5. Ôn pháp (làm ấm, làm nóng) Là dùng các thuốc ấm và nóng tạo thành bài thuốc để chữa các chứng hư hàn thuộc lý trong cơ thể
II. BÁT PHÁP (TÁM PHƯƠNG PHÁP DÙNG THUÔC UỐNG TRONG Y HỌC CỔ TRUYỀN) 2.6. Thanh pháp (làm cho mát, cho lạnh) Là phương pháp dùng các thuốc mát lạnh để chữa các chứng bệnh nhiệt hoặc nhiễm trùng.