Bạn nghĩ là châu Á sẽ thống trị thế kỷ XXI? Hãy suy nghĩ lại

Bạn nghĩ là châu Á sẽ thống trị thế kỷ XXI?<br /> Hãy suy nghĩ lại(*)<br /> <br /> DOV. S. ZAKHEIM, Think Asia Will Dominate the 21st Century? Think Again,<br /> http://nationalinterest.org/feature/think-asia-will-dominate-the-21st-century-think-<br /> again-19429?page=show<br /> Hà Lan dịch<br /> <br /> <br /> Michael(*)R. Auslin mở đầu cuốn sách tâm tới châu Âu và cố né tránh những rắc<br /> của mình với lời tựa “Châu Á không ai rối của Trung Đông càng nhiều càng tốt.<br /> nhìn thấy”. Nếu tốt hơn ông ấy đã có thể Ông ủng hộ khái niệm về một châu Á đang<br /> đặt một cái tít là “Ẩn náu giữa tầm nhìn nổi lên, là nơi sẽ sớm làm thành những lợi<br /> sáng rõ”. Trong khoảng thời gian rất dài, ích quan trọng nhất của Hoa Kỳ. Cũng với<br /> đặc biệt là trong những năm ông B. Obama tinh thần đó, bà Hillary Clinton đã công bố<br /> làm tổng thống, các nhà hoạch định chính “xoay trục sang châu Á”, điều này có nghĩa<br /> sách Mỹ đã tập trung chú ý vào sự tăng là Mỹ sẽ tái tập trung sức mạnh quân sự<br /> trưởng kinh tế nổi bật của châu Á, đi đôi cùng các ưu tiên chính trị và kinh tế rời khỏi<br /> với thời đại tương đối hòa bình. Họ đã quá châu Âu và Trung Đông, thay vào đó là<br /> thường xuyên bỏ qua những căng thẳng về nhấn mạnh tầm quan trọng của châu Á đối<br /> kinh tế, nhân khẩu học, xã hội, chính trị và với Hoa Kỳ.<br /> quân sự, những điều không khó nhìn thấy Tất nhiên, Trung Đông đối với Mỹ<br /> sau ánh hào quang của châu Á. cũng quan trọng như là châu Á; 5 nước<br /> Barack Obama, người đã có một số cộng hòa thuộc Liên Xô cũ cũng vậy;<br /> năm thời niên thiếu sống ở Indonesia, là Afghanistan cũng thế. Nhưng khi ông B.<br /> người dẫn đầu khởi xướng cho khái niệm Obama và bà H. Clinton nói đến châu Á,<br /> Thế kỷ châu Á. Ông dường như ít quan họ thường có ý nói đến Đông Á, mặc dù<br /> thỉnh thoảng họ mở rộng định nghĩa của<br /> (*)<br /> mình bao gồm cả Nam Á, sử dụng thuật<br /> Bài viết giới thiệu cuốn sách của M.R. Auslin<br /> ngữ “Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương”,<br /> (2017), The End of the Asian Century: War,<br /> Stagnation, and the Risks to the World’s Most nhưng trọng tâm chủ yếu là Đông và<br /> Dynamic Region, Yale University Press, New Haven, Đông Nam Á, và đặc biệt là Trung Quốc,<br /> 304 trang, do Dov S. Zakheim - Phó Chủ tịch Trung Nhật Bản, Hàn Quốc và 5 trong số 8 quốc<br /> tâm Lợi ích Quốc gia (ông từng là Trợ lý Bộ trưởng gia ASEAN - Indonesia, Malaysia,<br /> Quốc phòng Mỹ - Trưởng ban Ban Tài chính, từ<br /> năm 2001 đến 2004; và Phó Trợ lý Bộ trưởng Quốc<br /> Singapore, Việt Nam và Thailand. Những<br /> phòng - phụ trách lập kế hoạch và nguồn lực, từ nước này, thêm cả Ấn Độ, tạo thành nhóm<br /> năm 1985 đến năm 1987), thực hiện. các cường quốc kinh tế ở châu Á (Brunei<br /> Bạn nghĩ lš chŽu ç§ 47<br /> <br /> là quốc gia giàu dầu mỏ có nhiều điểm Hệ thống ngân hàng Trung Quốc vẫn khá<br /> chung về kinh tế với các quốc gia Vùng không minh bạch, và bảng cân đối ngân<br /> vịnh Ả-rập hơn so với các đối tác hàng không đáng tin cậy, vì họ tiếp tục<br /> ASEAN). Lào, Campuchia và Myanmar khoa trương giá trị tài sản của họ, đặc biệt<br /> tụt xa phía sau về mặt phát triển chính trị là các doanh nghiệp nhà nước (SOE). Hơn<br /> và kinh tế. Tương tự, Auslin quan tâm đến nữa, muốn có được nguồn tài chính ở<br /> những nước này ít hơn so với các đối tác Trung Quốc thì thường là cần phải kết nối<br /> ASEAN tiên tiến hơn, mặc dù chính với Bắc Kinh, điều này tiếp tục làm giảm<br /> quyền dưới thời Tổng thống B. Obama hiệu quả của hệ thống ngân hàng. Cuối<br /> vốn luôn nhất quán với chính sách tiếp cùng, các quy định nhà nước ở cấp địa<br /> cận kẻ thù và các đối tượng khác chịu lệnh phương và cấp tỉnh thường lại gây cản trở<br /> trừng phạt kéo dài của Hoa Kỳ, đã chuyển cho tăng trưởng trong kinh doanh, trong<br /> động nhanh chóng để cải thiện quan hệ khi tham nhũng, đặc biệt là ở những cấp<br /> với Myanmar khi “Mùa xuân ở Myanmar” này, vẫn tràn lan, bất chấp những nỗ lực<br /> nở rộ vào năm 2010. không ngừng của Chủ tịch Tập Cận Bình<br /> Auslin đặt những câu hỏi mà ông gọi nhằm quét sạch tham nhũng trong nước.<br /> là “câu hỏi không dễ chịu”, chẳng hạn Cuối cùng, Auslin cũng xác định rõ về tai<br /> như: “Các quốc gia châu Á đã phục hồi họa mà Trung Quốc, và các nền kinh tế<br /> như thế nào trước những cú sốc kinh tế? khác của châu Á, phải trải qua: Mối đe<br /> Những lĩnh vực kinh tế hàng đầu và chính dọa kiểu mafia, hoặc tệ hơn là mối đe dọa<br /> sách của chính phủ thích ứng như thế đến từ các nhà đầu tư nước ngoài. Không<br /> nào?”. Tất nhiên, câu trả lời phụ thuộc vào ngạc nhiên khi các công ty đang suy tính<br /> quốc gia liên quan. Nhưng Auslin thừa đầu tư ở Đông Á đang ngày càng tìm kiếm<br /> nhận một cách đúng đắn rằng những vấn nhiều hơn tại Việt Nam, Malaysia hay<br /> đề này không phải là vấn đề riêng cho bất Indonesia, hoặc thậm chí là Philippines,<br /> kỳ một quốc gia nào trong khu vực mà là chứ không phải là đặt rủi ro thu hẹp lợi<br /> vấn đề chung cho hầu như tất cả các quốc nhuận ở Trung Quốc.<br /> gia. Như ông đã chỉ ra, các quốc gia châu Các doanh nghiệp nhà nước là một<br /> Á, đã phát triển cũng như đang phát triển, gánh nặng, một nút thắt trong kinh tế của<br /> phải đối mặt với những thách thức lớn... Trung Quốc, ngay cả Chủ tịch Tập Cận<br /> Nhu cầu từ các nước phương Tây có thể Bình - người được coi là “nhà lãnh đạo<br /> sẽ chững lại vì những xã hội đó đang trở nòng cốt” của Trung Quốc, ngày càng gia<br /> nên già nua và vì thu nhập vẫn tiếp tục trì tăng quyền lực ngay từ khi nhậm chức<br /> trệ... Tham nhũng, đầu tư chệch hướng và cũng không thể đóng cửa hầu hết các<br /> chất thải ăn mòn dần hiệu quả kinh tế. doanh nghiệp đó. Việc quản lý, sở hữu và<br /> Như Auslin chứng minh, Trung Quốc các hoạt động tài chính của nhiều doanh<br /> là bản mẫu cho sự phát triển này. Kết quả nghiệp tư nhân cũng không minh bạch.<br /> thống kê kinh tế của Trung Quốc cho Thông thường, các doanh nghiệp trên<br /> thấy, không có sự tin cậy hoàn toàn và danh nghĩa tư nhân nhưng thực tế là thuộc<br /> kinh tế tiếp tục được điều chỉnh theo sở hữu của Chính phủ thông qua một<br /> hướng giảm xuống. Tiền lương đã tăng chuỗi các công ty cổ phần phức tạp. Điều<br /> mạnh trong thập kỷ qua; thực sự là trong này đặc biệt đúng đối với các doanh<br /> một vài năm qua, mức lương tối thiểu tăng nghiệp trong lĩnh vực công nghệ cao và<br /> trưởng ở mức hai con số, cao nhất là 18%. hàng không vũ trụ.<br /> 48 Th“ng tin Khoa học xž hội, số 4.2017<br /> <br /> <br /> Thời đại tăng trưởng kinh tế không Trong khi ông S. Abe đã mở cửa nền<br /> giới hạn của Trung Quốc dường như đã kinh tế ở mức độ nhất định, thì nền kinh tế<br /> qua - và sự phát triển đó vốn dĩ không giải Nhật Bản vẫn chỉ gắn liền với tốc độ tăng<br /> thích cho bất cứ hành động nào mà chính trưởng dựa vào xuất khẩu. Nhật Bản tiếp<br /> quyền mới của Tổng thống D. Trump sẽ tục bảo vệ ngành viễn thông và dược<br /> thực hiện để san bằng sân chơi thương phẩm, thuê ít nhân công nước ngoài và<br /> mại Trung Quốc - Hoa Kỳ. Nếu chính lãnh đạo điều hành doanh nghiệp người<br /> quyền của Tổng thống D. Trump khởi nước ngoài hơn, và nhìn chung là sự e<br /> động những bước đi với khả năng dẫn đến ngại về văn hóa cạnh tranh với nước ngoài<br /> một cuộc chiến tranh thương mại với Bắc mà ông S. Abe mới chỉ thành công được<br /> Kinh thì cuộc chiến đó cũng sẽ gây ảnh chút ít trong việc làm giảm nhẹ tình trạng<br /> hưởng nghiêm trọng cho nền kinh tế Hoa đó. Cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008<br /> Kỳ nhưng lại tàn phá nền kinh tế của giáng một cú đòn mạnh vào Nhật Bản, và<br /> Trung Quốc. Nền tảng kinh tế của Hoa Kỳ thảm họa Fukushima năm 2011 còn là cú<br /> vốn mạnh, thậm chí có thể trở nên mạnh giáng mạnh hơn. Đất nước này vẫn đang<br /> hơn, trong khi Trung Quốc, theo ghi nhận phải đấu tranh để phục hồi sau hai biến<br /> của Auslin, vẫn chưa đạt được mức phát cố đó.<br /> triển bền vững. Những thăng trầm của nền Nhật Bản đã bất đắc dĩ ký vào Hiệp<br /> kinh tế Trung Quốc còn lâu mới kết thúc. định Đối tác xuyên Thái Bình Dương<br /> Không rõ là chính quyền của Tổng (TPP). Khi ông D. Trump quyết định loại<br /> thống D. Trump sẽ xác định sân chơi với bỏ TPP, hoặc ít nhất là đàm phán lại về<br /> Nhật Bản ở mức độ nào khi tìm cách “san các điều khoản mà ông chắc chắn người<br /> bằng” về mặt thương mại. Thủ tướng Mỹ sẽ “có lợi hơn”, thì điều này cũng<br /> Shinzo Abe đã cho thấy, ông là nhà lãnh không có lợi gì cho Nhật Bản. Trong bốn<br /> đạo nước ngoài đầu tiên có chuyến thăm ứng viên tổng thống cuối cùng của cuộc<br /> Tổng thống mới đắc cử của Hoa Kỳ, và chạy đua tranh cử Tổng thống Mỹ trước<br /> dấu ấn từ cuộc gặp mặt này là ông D. đó, Bernie Sanders - ứng viên thuộc Đảng<br /> Trump đã nhận thức rõ hơn về tầm quan Dân chủ và Ted Cruz - ứng viên thuộc<br /> trọng của Nhật Bản với tư cách là đồng Đảng Cộng hòa, những người đã không<br /> minh của Hoa Kỳ. Ông S. Abe đã đẩy lớp giành được phần thắng cho đề cử tương<br /> vỏ chính trị, quân sự và kinh tế của Nhật ứng trong đảng, và Hillary Clinton và<br /> Bản vượt xa ra khỏi những giới hạn trước Trump, những người đã làm tất cả để phản<br /> đó. Nhưng những nỗ lực kích thích nền đối việc ký kết TPP, gửi tín hiệu mạnh mẽ<br /> kinh tế đã bị giảm sút trong hơn hai thập tới các đối tác thương mại châu Á của Hoa<br /> kỷ qua của ông đã đạt được những kết quả Kỳ rằng, họ phải đối mặt với thời kỳ kinh<br /> thấp hơn nhiều so với ông và các cử tri tế thậm chí là khó khăn hơn. Đối với Nhật<br /> của ông dự đoán. Nhật Bản đã từng là Bản, đối tác thương mại lớn nhất của Hoa<br /> quốc gia dẫn đầu thế giới trong vô số các Kỳ trong phạm vi TPP, mà bây giờ dường<br /> ngành công nghiệp khác nhau, từ đóng tàu như không còn tồn tại, thì không phải là<br /> đến điện tử, chất bán dẫn nhưng ngày nay tin tốt chút nào.<br /> chỉ còn dẫn đầu trong ngành ô tô, và thậm Auslin miễn cưỡng gạch tên Nhật<br /> chí sau này khi công nghệ ô tô không Bản, như một số nhà phân tích đã từng<br /> người lái nổi lên thì Nhật Bản cũng có thể làm: “Toàn bộ Nhật Bản được vẽ biếm<br /> bị mất đi vị trí dẫn đầu trong lĩnh vực này. họa quá dễ dàng như là quốc gia đã hết<br /> Bạn nghĩ lš chŽu ç§ 49<br /> <br /> thời”. Nhưng Auslin thừa nhận rằng, ngay kết tội hối lộ hai lần), sự kiện này càng<br /> cả những cải cách của ông S. Abe cũng nhấn rõ tác động nguy hại của chaebol và<br /> khó lòng thay đổi được văn hóa kinh tế và bản chất không cân bằng và đầy khiếm<br /> lề thói bảo hộ lâu đời của đất nước, trong khuyết của nền kinh tế Hàn Quốc. Dường<br /> khi ông bày tỏ niềm hy vọng đầy thiện ý như vẫn chưa đủ, điện thoại thông minh<br /> rằng các công ty Nhật Bản sẽ dần chấp Galaxy S7 của Samsung đã cho thấy mối<br /> nhận mức độ rủi ro và tinh thần kinh nguy hỏa hoạn đúng theo nghĩa đen; các<br /> doanh vốn là bản chất của công nghệ đột hãng hàng không cấm hành khách không<br /> phá, điều thúc đẩy nền kinh tế năng động, được sử dụng Galaxy S7 trên máy bay.<br /> ông thấy không chắc chắn về việc khi nào, Samsung đang tung ra Galaxy S8; dù<br /> và nếu, điều đó sẽ xảy ra. Samsung, và hệ thống chaebol, sẽ vẫn ổn,<br /> Auslin xác định một cách chính xác không bị ảnh hưởng nhiều bởi vụ bê bối<br /> sự tác động gây ra bởi mạng lưới các tập hối lộ, như đã từng trong quá khứ, thì đây<br /> đoàn kinh doanh (chaebol) lên nền kinh tế lại là vấn đề hoàn toàn khác.<br /> Hàn Quốc. Trong khi ngành chế tạo của Auslin có phần lạc quan hơn về nền<br /> Seoul đã đẩy nền kinh tế lên vị trí dẫn đầu kinh tế nhỏ hơn tuy là đang phát triển của<br /> thế giới trong ngành đóng tàu (đã vượt Đông Nam Á - Việt Nam. Nhắc lại chuyến<br /> qua Nhật Bản), ti vi màn hình phẳng và đi khắp Hà Nội bằng xe tay ga - cuốn sách<br /> các sản phẩm khác, thì quy mô và bảo hộ chứa nhiều họa tiết cá nhân làm sinh động<br /> của Chính phủ dành cho chaebol đã chặn những phân tích khô khan - ông ca ngợi<br /> các doanh nghiệp nhỏ hơn tham gia thị một Việt Nam năng động, tương phản rõ<br /> trường của Hàn Quốc theo bất kỳ cách ràng với một Nhật Bản trì trệ. Không giống<br /> thức có ý nghĩa nào. Hơn nữa, chaebol như Nhật Bản, Việt Nam có dân số trẻ;<br /> thường xuyên bị cáo buộc là nhận hối lộ đường bờ biển dài tạo tiềm năng trở thành<br /> và mua chuộc ảnh hưởng chính trị. Theo trung tâm logistics của khu vực; xe hơi tiếp<br /> Auslin, “một yếu tố rủi ro khác trong hệ tục thay thế xe đạp, một dấu hiệu chắc<br /> thống của Hàn Quốc... là những tập đoàn chắn của tăng trưởng kinh tế đang lên cùng<br /> khổng lồ như Samsung trở nên càng lớn với mức sống. Đầu tư trực tiếp từ nước<br /> hơn và quan trọng hơn đối với nền kinh tế, ngoài tiếp tục tăng, một phần là do sự hấp<br /> việc các tập đoàn đó không đặt cược xấu dẫn của Trung Quốc đang giảm sút đối với<br /> càng trở nên quan trọng hơn”. các nhà đầu tư.<br /> Có lẽ Auslin không dự đoán được ông Nhưng theo Auslin, Việt Nam có vấn<br /> đúng được bao nhiêu, bởi Samsung đã đặt đề về cơ cấu vốn tích tụ bên trong, điều<br /> cược khủng khiếp. Ngay cả khi cuốn sách không thể mất đi một sớm một chiều. Sự<br /> của ông sắp được phát hành, thì Hàn Quốc lãnh đạo của Đảng Cộng sản, như ở Trung<br /> lại chìm ngập trong vụ bê bối lớn nhất Quốc, là phương thức gây bất lợi về mặt<br /> trong lịch sử mà Samsung là trung tâm kinh tế nghiêm trọng. Tương tự như Trung<br /> của vụ bê bối đó. Các luận tội Tổng thống Quốc, Việt Nam có hành trang riêng của<br /> Park Geun-hye và lệnh bắt giữ Phó Chủ mình, đó là các doanh nghiệp nhà nước -<br /> tịch của Samsung Lee Jae-yong về cáo cũng thiếu sự minh bạch và có thống kê<br /> buộc hối lộ tổng thống (Lee Jae-yong đã rất đáng ngờ. Chiến lược kinh tế dựa vào<br /> được phóng thích sau đó vì thiếu chứng xuất khẩu làm cho nền kinh tế dễ bị trì trệ<br /> cứ. Lee Jae-yong là con trai của Chủ tịch về thương mại - nền kinh tế cũng sẽ bị tổn<br /> của Samsung Lee Kun-hee, người đã bị thương khi TPP không còn. Hơn nữa,<br /> 50 Th“ng tin Khoa học xž hội, số 4.2017<br /> <br /> <br /> người dân Việt Nam còn chưa được đào độ tăng trưởng kinh tế vượt qua Trung<br /> tạo đúng mức, có nghĩa là trong khi Việt Quốc và dân số cũng sẽ sớm tương đương<br /> Nam có thể cung cấp lao động cho các với Trung Quốc. Những trung tâm kinh tế<br /> đơn vị sản xuất kinh doanh nhưng vẫn quan trọng của Ấn Độ thuộc đẳng cấp thế<br /> chưa phát triển được nguồn nhân lực đủ giới. Bangalore là trung tâm của ngành<br /> am hiểu công nghệ - đây mới là chính chìa công nghiệp hàng không vũ trụ năng<br /> khóa cho tăng trưởng lâu dài ổn định trong động. Chennai, nói theo cách của Auslin,<br /> thế kỷ XXI. là “Detroit” của Ấn Độ. Và Auslin thậm<br /> Tuy nhiên, Việt Nam có lẽ sẽ thịnh chí không đề cập đến Bollywood, ngành<br /> vượng hơn so với nhiều đối tác ASEAN về công nghiệp điện ảnh bằng tiếng Hindi<br /> triển vọng kinh tế trong tương lai. Đa dạng nằm ở Mumbai. Các bộ phim được sản<br /> sắc tộc và địa lý; sự phụ thuộc quá lớn vào xuất ở đó được phân phối trên toàn thế<br /> nền kinh tế hàng hóa và nông nghiệp cùng giới, và đang ngày càng phát triển một<br /> với chủ nghĩa bảo hộ và chính sách thiếu cách tinh vi, mặc dù các bộ phim của Ấn<br /> quyết đoán của Chính phủ, những điều này Độ vẫn thường có thói quen hát và nhảy<br /> đã làm suy yếu triển vọng kinh tế của múa mà người Mỹ nhận dạng thông qua<br /> Indonesia. Malaysia đã và đang dần dời bộ phim Slumdog Millionaire (Triệu phú<br /> khỏi vị trí của nhà sản xuất hàng hóa đơn Khu ổ chuột). Ấn Độ cũng sản xuất và<br /> thuần, nhưng vẫn còn có khoảng cách nhất xuất khẩu các bộ phim không dùng tiếng<br /> định để dịch chuyển trong vấn đề đó; Bên Hindi và ngành công nghiệp điện ảnh<br /> cạnh đó là tình trạng căng thẳng hiện hữu cạnh tranh với Hollywood về số lượng<br /> lâu nay giữa thiểu số người Trung Quốc người sử dụng và số lượng phim sản xuất.<br /> giàu có và đại đa số người Malaysia cùng Tuy nhiên, mặc dù tầng lớp trung lưu<br /> các chương trình hành động tích cực của rất lớn và được giáo dục tốt, thì Ấn Độ<br /> Chính phủ dành cho người Malaysia. vẫn còn khập khiễng trên nhiều phương<br /> Auslin nói quá ít về tình hình kinh tế diện, từ bộ máy quan liêu gây phẫn nộ mà<br /> của Malaysia, và thậm chí còn nói ít hơn chắc chắn cạnh tranh với tất cả những đối<br /> về một số các quốc gia ASEAN khác. Nền thủ khác về khả năng bóp ngẹt bất kỳ việc<br /> kinh tế thành công của Singapore, quốc gì với thủ tục rườm rà, đến cơ sở hạ tầng<br /> gia năng động nhất nhóm, hầu như không nghèo nàn đến nỗi nếu bay thì trong<br /> được đề cập đến. Là một thành phố tự trị khoảng cách vô cùng ngắn thậm chí là có<br /> đa sắc tộc, Singapore có thể sẽ mãi duy trì ý nghĩa hơn so với gặp rủi ro trong ùn tắc<br /> sự suy thoái kinh tế do hậu quả của Thế giao thông vô tận bởi việc quay đầu của<br /> chiến II. Di sản ông Lý Quang Diệu để lại xe khi bị lạc đà hay bò chặn đường. Hơn<br /> tiếp tục làm tăng thêm sự kỳ diệu của nền nữa, tầng lớp dưới của Ấn Độ cũng rất<br /> kinh tế Singapore, điều xứng đáng có lớn, trẻ tuổi và không được học hành đúng<br /> được sự quan tâm nhiều hơn từ Auslin, mức thường vẫn bị phân biệt đối xử dựa<br /> nếu chỉ để lý giải cho việc mô hình trên đẳng cấp và chưa bao giờ thực sự<br /> Singapore không thực sự áp dụng được biến mất khỏi cấu trúc xã hội.<br /> cho các đối tác trong ASEAN.<br /> Những thách thức kinh tế mà các quốc<br /> Khi bàn luận về tương lai của châu Á, gia châu Á phải đối mặt ngày nay, hoặc có<br /> đặc biệt là trong lĩnh vực kinh tế, thì khả năng phải đối mặt trong tương lai, chỉ<br /> không thể bỏ qua Ấn Độ, quốc gia có tốc tạo thành một trong bốn phương diện rủi<br /> Bạn nghĩ lš chŽu ç§ 51<br /> <br /> ro đan xen nhau mà Auslin phác thảo cho nhập cư vĩnh viễn. Những định kiến cũ<br /> độc giả. Nhân khẩu học cũng đang có tác như vậy thật khó bỏ.<br /> động không thuận lợi cho các quốc gia Nhật Bản không phải là quốc gia duy<br /> châu Á. Đối với một số quốc gia như Nhật nhất phải đối phó với các tác động kinh tế<br /> Bản, dân số đang già hóa, nghiêm trọng và xã hội của nhân khẩu học bất lợi. Một<br /> hơn là do phụ nữ kết hôn muộn hơn hoặc số nghiên cứu dự đoán rằng, dân số của<br /> không kết hôn. Auslin nhắc tới cuộc trò Hàn Quốc sẽ giảm 80% trong suốt thế kỷ<br /> chuyện với một người phụ nữ bốn mươi này. Hồng Kông, Singapore và Đài Loan<br /> tuổi tại quầy ăn trưa ở Tokyo, người phụ cũng phải đối mặt với dân số giảm sút do<br /> nữ đó nói với ông rằng nỗi sợ hãi lớn nhất tỷ lệ sinh thấp, và Đài Loan, giống như<br /> của cô không phải là khủng bố hay nền Hàn Quốc và Nhật Bản, bị cản trở do tinh<br /> kinh tế mà là đang già đi trong cô độc. thần chung là thiếu thiện chí chấp nhận<br /> Tuy nhiên, trong khi người phụ nữ có thể những người nhập cư.<br /> ít lo ngại hơn về nền kinh tế thì chính nền<br /> Đối với Ấn Độ và các nước ASEAN,<br /> kinh tế đang phải trả giá cho phần lớn dân<br /> ngoại trừ Singapore - một quốc gia ngoại<br /> số là người cao tuổi, về vấn đề lương hưu<br /> lệ ở nhiều phương diện, chính nguồn dân<br /> và trợ cấp xã hội. Chính các quyền lợi này<br /> số trẻ lại tạo ra thách thức và rủi ro lớn.<br /> đang vắt kiệt ngân sách của Chính phủ<br /> Những người trẻ tuổi ít học có thể hỗ trợ<br /> Nhật Bản - và thực tế điều này cũng đang cho các hoạt động có giá trị gia tăng thấp<br /> ngày càng tăng ở Hoa Kỳ - và hạn chế chi của những quốc gia này, chẳng hạn như<br /> tiêu của Chính phủ trong những lĩnh vực nông nghiệp có công nghệ thấp, chế biến<br /> khác cần thiết hơn. tài nguyên thiên nhiên, nhưng họ không<br /> Auslin cũng đề cập mờ nhạt tới những thể đủ trải nghiệm để đột phát vào các<br /> thách thức xã hội khác cho tương lai của ngành công nghiệp phức tạp hơn. Tuy<br /> Nhật Bản. Ông ghi nhận sự gia tăng về số nhiên, Ấn Độ và hầu hết các nước<br /> lượng người Nhật Bản trẻ tuổi chỉ ở nhà, ASEAN chỉ đơn giản là không có và đang<br /> những người không tham gia vào thị gặp rắc rối trong việc thiết lập hệ thống<br /> trường lao động, và sự giảm sút số lượng giáo dục, nền tảng cho đa số người trẻ để<br /> sinh viên Nhật Bản du học. Chuyến thăm làm việc trong các lĩnh vực sản xuất hàng<br /> của ông đến nhà máy Toyota mang lại cho đầu và số ít hơn thì làm việc trong những<br /> ông “tầm nhìn tệ hại không tưởng tượng lĩnh vực công nghệ cao. Auslin kể lại<br /> được về tương lai Nhật Bản”. Khoa học chuyến thăm của ông tới các trường đại<br /> người máy không chỉ là lĩnh vực mà Nhật học trong khu vực (lại một lần nữa, ngoại<br /> Bản hy vọng sẽ duy trì vị thế là quốc gia trừ Singapore). Ông nhận thấy thiếu<br /> dẫn đầu trên thế giới; đây cũng là phương nguồn lực một cách ghê gớm, mặc dù rất<br /> tiện “chỉ đơn giản là đảm bảo sản xuất có đông sinh viên. Ông cũng dành sự quan<br /> thể tiếp tục”. Có chút ít nghi ngờ trong tâm đặc biệt cho việc phụ nữ ở Ấn Độ bị<br /> những tiến triển vừa nêu, một thực tế đặt đối xử một cách tàn nhẫn với những cơn<br /> ra những thách thức nghiêm trọng đối với bùng phát và hiếp dâm tập thể quá thường<br /> tương lai kinh tế của Nhật Bản. Thủ tướng xuyên thu hút sự chú ý của toàn thế giới.<br /> Nhật Bản S. Abe đang cố gắng có những “Không có phong trào thực sự để giải<br /> những bước đi đầu tiên để thu hút nhân phóng phụ nữ ở Ấn Độ”, ông than vãn.<br /> công nước ngoài làm việc tại Nhật Bản, Về mặt nhân khẩu học, chính Trung<br /> mặc dù về cơ bản vẫn là không cho họ Quốc, cũng như trong tất cả các lĩnh vực<br /> 52 Th“ng tin Khoa học xž hội, số 4.2017<br /> <br /> <br /> khác, là một thực thể riêng biệt. Chính nhiên, theo Auslin ghi nhận, “Sự thiếu tin<br /> sách một con kéo dài, đi kèm với mong tưởng giữa người dân và Nhà nước có lẽ<br /> muốn của nhiều gia đình là chắc chắn phải là nguy cơ lớn nhất đối với việc tiếp tục<br /> có con trai (và kéo theo là nạo những bào lãnh đạo của Đảng Cộng sản Trung<br /> thai có giới tính nữ) đã khiến quốc gia này Quốc”. Thiếu cải cách chính trị ôn hòa<br /> không chỉ phải đối mặt với vấn đề giảm về khiến nguy cơ rối loạn lan tràn gia tăng;<br /> mặt nhân khẩu học mà còn vấn đề là nam về vấn đề này, Auslin đề cập đến Cách<br /> giới sẽ đông hơn nữ giới rất nhiều. Ngoài mạng năm 1911. Có lẽ Auslin cũng đã<br /> ra, dòng chảy người nông thôn ra các trích dẫn cuộc nổi loạn Thái Bình Thiên<br /> thành phố lớn trong nước vẫn tiếp diễn Quốc thế kỷ XIX chống lại Triều đại nhà<br /> nhanh chóng, nhiều người lao động gọi ký Thanh mà kết cục là lên đến bảy mươi<br /> túc xá nhà máy là nhà của họ. Bệnh hô triệu người chết. Vấn đề nan giải của<br /> hấp, hậu quả từ việc chối cãi của Trung Đảng Cộng sản Trung Quốc là từ chối<br /> Quốc (cho đến gần đây), đối mặt với cam kết về bất kỳ cải cách chính trị<br /> những hậu quả của ô nhiễm không khí, đã nghiêm túc nào - và ứng phó một cách tàn<br /> trở thành một trong những nguyên nhân nhẫn với những người chống đối như sự<br /> gây tử vong hàng đầu trên toàn quốc. Việc kiện Quảng trường Thiên An Môn vào<br /> thiếu kiểm soát trong các vấn đề môi năm 1989 - điều này làm tăng khả năng<br /> trường khác, chẳng hạn như kiểm soát nổi loạn và tình trạng bất ổn ở khu vực<br /> gom rác thải hóa học, cũng là nguyên hoặc nổi loạn có thủ lĩnh quân phiệt vốn<br /> nhân gây bệnh tật và tử vong. đã đánh dấu mốc cho lịch sử và của đất<br /> Dân số đang già hóa lớn của Trung nước và là cơn ác mộng khủng khiếp nhất<br /> Quốc sẽ đòi hỏi một mạng lưới quốc gia của đất nước.<br /> an toàn mà vốn dĩ hầu như không tồn tại Auslin quan sát thấy người dân Nhật<br /> ngày nay, bởi vì cha mẹ của gia đình một Bản vừa bi quan về tương lai, vừa hoài<br /> con sẽ không có mạng lưới con cái hỗ trợ nghi về chính trị. Không chỉ riêng người<br /> họ. Điều này sẽ tạo ra sức ép mới lên ngân dân Nhật Bản cảm thấy như vậy, người<br /> sách trung ương và cấp tỉnh, tại thời điểm dân thuộc các nước châu Âu cũng vậy, và<br /> mà nhu cầu chung đòi hỏi cải thiện chương họ đã thể hiện mình bằng cách xoay<br /> trình xã hội sẽ tiếp tục tăng cao. Sự gia hướng tập trung vào các nhà lãnh đạo đã<br /> tăng này, và tác động của phát triển đến sự cam kết về dân chủ tự do một cách mơ hồ<br /> ổn định xã hội, sẽ tiếp tục là mối lo lớn cho trong thời điểm tốt nhất. Auslin khẳng<br /> Đảng Cộng sản, một đảng phái luôn giữ định rằng, các nhà lãnh đạo Nhật Bản “đã<br /> mục tiêu chính từ trước đến nay là duy trì không mang lại cho người dân của mình<br /> quyền lực. một tầm nhìn thuyết phục về tương lai,<br /> Khi Auslin quay sang vấn đề ổn định bao gồm tình trạng kinh tế thịnh vượng<br /> chính trị, ông xác định rủi ro trong chính được phục hồi và Nhật Bản sẽ giữ vai trò<br /> trị cũng tương đương, nếu không muốn quan trọng trên trường quốc tế”. Điều<br /> nói là nghiêm trọng hơn, các vấn đề kinh giống như thế có thể nói đối với châu Âu<br /> tế và nhân khẩu học, một phần vì tất cả đang trong tình trạng tồi tệ bị bóp nghẹt.<br /> các vấn đề điều liên quan với nhau. Dù Tương tự, điều gây tranh cãi là dân số Hàn<br /> cho là gì đi nữa, Đảng Cộng sản Trung Quốc có thể đang có cùng xu hướng bi<br /> Quốc (CCP) đã và đang là lực lượng quan: Chắc chắn là vụ bê bối gần đây nhất<br /> thống nhất vĩ đại của nước này. Tuy khiến họ có lý do chính đáng để nghĩ như<br /> Bạn nghĩ lš chŽu ç§ 53<br /> <br /> vậy. Cộng hòa dân chủ nhân dân Triều tiếp tục khủng bố (thậm chí ngay cả người<br /> Tiên có thể cố gắng gây ra một cuộc hùng như Aung San Suu Kyi cũng hầu<br /> khủng hoảng chính trị, như đã từng làm như im lặng), trong khi đó Việt Nam, Lào<br /> trước đây, để tạo ra một mối nguy hiểm và Campuchia vẫn đang trong chế độ lãnh<br /> duy nhất cho Hàn Quốc, điều đó chỉ làm đạo của Đảng Cộng sản. Tiếp đến là<br /> cho bầu không khí chính trị vốn căng Thailand, đã từng bị tàn phá bởi bạo lực ở<br /> thẳng trở nên trầm trọng thêm. miền Nam và bất ổn chính trị ở thủ đô, giờ<br /> Các nước ASEAN vốn là chủ đề trọng đây lại thiếu vắng sự hiện diện thống nhất<br /> tâm chính của Auslin lại có rất ít hy vọng của người trị vì lâu nay là Vua Bhumibol<br /> - một lần nữa, có thể ngoại trừ Singapore. Adulyadej. Con trai và là người kế nhiệm<br /> Mặc dù ông thẳng thắn ghi nhận rằng của ông, Vajiralongkorn, một gương mặt<br /> những hạn chế của Singapore về tự do lập dị có con chó được thăng cấp lên<br /> ngôn luận và kiềm chế phương tiện truyền tướng ba sao; Vajiralongkorn sẽ khó có<br /> thông có thể dẫn đến tình trạng bất ổn được sự tôn trọng mà cha mình đã có.<br /> chung, thì ông cũng thừa nhận rằng trường Về vấn đề thiếu cộng đồng chính trị<br /> hợp này không còn đúng với ngày nay. của khu vực, trước tiên, Auslin đề cập đến<br /> Thật vậy, điều đáng tranh cãi là nền kinh việc thiếu các tổ chức thống nhất của khu<br /> tế và mạng an sinh xã hội mạnh của vực, chẳng hạn giống như NATO hay EU,<br /> Singapore cũng như sự quan tâm hết sức và thiếu vắng nhà lãnh đạo, ngoại trừ<br /> chu đáo đến người Mã Lai, Ấn Độ và các Trung Quốc, các nước láng giềng của<br /> dân tộc thiểu số khác, tất cả đều có lợi cho Trung Quốc lo sợ hơn là tuân theo. Auslin<br /> sự ổn định trong tương lai gần. không đề cập đến việc đã từng có một liên<br /> Các nước ASEAN khác có thể không minh khu vực, SEATO - Tổ chức Hiệp<br /> may mắn như vậy. Indonesia hiện đang ước Đông Nam Á, bao gồm Hoa Kỳ,<br /> tương đối yên tĩnh, nhưng đã từng phải Australia, Pháp, New Zealand, Pakistan<br /> đối mặt với cuộc nổi dậy trong quá khứ, (bao gồm cả Đông Pakistan, hiện là<br /> đặc biệt là ở Aceh, cũng như tình trạng Bangladesh), Philippines, Thailand và<br /> căng thẳng tôn giáo và bạo lực, đặc biệt là Vương quốc Anh. Tổ chức được thành lập<br /> ở Nam Sulawesi (đáng ngạc nhiên là nhờ sáng kiến của Hoa Kỳ mà đại diện là<br /> Auslin không đề cập đến cả hai nơi này). Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Foster Dulles<br /> Là một quốc gia Hồi giáo ôn hòa, và các quốc gia thành viên khác từ bên<br /> Indonesia liên tiếp phải đối mặt với mối ngoài nhiều hơn là bên trong khu vực<br /> đe dọa của chủ nghĩa tôn giáo cực đoan. Đông Nam Á. Là một tổ chức quân sự,<br /> Malaysia thậm chí còn ổn định hơn nhưng SEATO không bao giờ tập hợp đủ<br /> Indonesia, một phần là do Chính phủ bảo nhiều; các quốc gia thành viên góp không<br /> vệ người dân gốc Hoa. Người dân gốc đủ nguồn lực quân sự hoặc các nguồn lực<br /> Hoa đã trở thành đối tượng của những khác để nâng cao mức tín nhiệm cho tổ<br /> cuộc tàn sát trong quá khứ ở cả Indonesia chức. Pháp và Anh từ chối cho phép<br /> và Malaysia, tuy nhiên những cuộc tàn sát SEATO hỗ trợ can thiệp từ Mỹ tại Lào<br /> đó có thể bùng phát trở lại. Hơn nữa, vào năm 1962, và ngăn chặn SEATO là<br /> Malaysia cũng đang bị nạn tham nhũng và nơi ẩn nấp chính trị cho chiến tranh tại<br /> đấu đá chính trị nội bộ. Myanmar thì vẫn Việt Nam. Pakistan rút lui khỏi SEATO<br /> chưa thỏa hiệp xong với bộ phận vào năm 1972, sau khi mất Đông Pakistan<br /> Rohingya của mình, và số dân này vẫn vào năm 1971 trong xung đột với Ấn Độ.<br /> 54 Th“ng tin Khoa học xž hội, số 4.2017<br /> <br /> <br /> Pháp ngừng cung cấp tài chính vào năm New Guinea và Đông Timor chưa phải là<br /> 1975, và tổ chức này đã ngừng hoạt động thành viên của ASEAN), thảo luận về các<br /> không lâu sau đó. vấn đề cùng quan tâm. Hội nghị Thượng<br /> Cho dù chỉ số ít nhà phân tích và hầu đỉnh Đông Á, bao gồm ASEAN+3, cộng<br /> như không có nhà chính trị nào, ngày nay, thêm Ấn Độ, Australia, New Zealand,<br /> đề cập đến sự tồn tại của SEATO, nhưng Hoa Kỳ và Nga, đã có phương tiện thảo<br /> điều vẫn gây tranh cãi là về sự sụp đổ của luận tương tự. Động từ đặc trưng cho tất<br /> SEATO: lý do tại sao các quốc gia Đông cả các cuộc họp này là “thảo luận”; trên<br /> Á tránh xa tổ chức này. Thất bại của Hoa thực tế, tất cả đều chỉ nhỉnh hơn diễn đàn<br /> Kỳ ở Việt Nam có thể đưa ra một lý do trao đổi một chút.<br /> khác để đối phó một cách thận trọng với<br /> Auslin khép lại phân tích của mình<br /> phương Tây. Và việc Trung Quốc nổi lên<br /> qua đánh giá tổng quan về tình trạng căng<br /> đã khiến nhiều nước láng giềng tạo cân<br /> thẳng có thể gây ra chiến tranh cho Đông<br /> bằng trong thỏa hiệp với Bắc Kinh và mối<br /> Á. Ông đánh giá những tuyên bố đầy tranh<br /> quan hệ ngày càng thân thiết - nhưng<br /> cãi được ghi chép đầy đủ về chủ quyền<br /> không chặt chẽ - với Hoa Kỳ mà không<br /> trên quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa của<br /> cần ký kết các hiệp ước chính thức với<br /> biển Đông, tuyên bố về đường chín đoạn<br /> Washington. Thật vậy, các liên minh<br /> không rõ ràng của Trung Quốc trên hầu<br /> chính thức đã không ngăn chặn cả<br /> như toàn bộ vùng biển, tăng cường quân<br /> Thailand và đặc biệt là Philippines đứng<br /> sự liên tục trên vùng đá tự nhiên hay nhân<br /> tách biệt khỏi Hoa Kỳ; Hiệp ước Hoa Kỳ -<br /> tạo của biển và chiếm đoạt thực sự Bãi<br /> Philippines năm 1951 đã không ngăn<br /> cạn Scarborough từ Philippines. Ông cũng<br /> Manila đóng cửa căn cứ hải quân Mỹ tại<br /> mô tả những căng thẳng ở biển Đông trên<br /> Vịnh Subic và Căn cứ Không quân Clark<br /> quần đảo Senkaku thuộc quản lý của Nhật<br /> trong bốn thập kỷ sau đó.<br /> Bản (mà Trung Quốc gọi là Điếu Ngư);<br /> Mười quốc gia Đông Nam Á tạo nên tranh chấp Đảo Kuril giữa Nhật Bản và<br /> Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á, hay Nga có từ những ngày cuối của Thế chiến<br /> ASEAN, tổ chức hoạt động theo đồng II; và tranh chấp của Nhật Bản với Hàn<br /> thuận, và vì các thành viên khác biệt nhiều Quốc về những gì người Nhật gọi là Quần<br /> nên thường gặp khó khăn khi thống nhất đảo Takeshima và người Hàn lại gọi là<br /> quan điểm về vấn đề liên quan đến một Quần đảo Dokdo.<br /> hoặc nhiều quốc gia thành viên. Trong<br /> những năm gần đây, Diễn đàn Khu vực Mặc dù Nhật Bản tham gia vào cả ba<br /> ASEAN, trong đó bao gồm Trung Quốc, vụ tranh chấp nói trên, nhưng không có dự<br /> Ấn Độ, Australia, Canada, Nga và Hoa Kỳ đoán nào về việc sẽ dẫn đến chiến tranh<br /> cũng như nhiều thành viên khác, đã có để giải quyết bất kỳ tranh chấp ở trên.<br /> tầm quan trọng nhất định vì là nơi gặp gỡ Trung Quốc lại là vấn đề khác. Auslin ghi<br /> thảo luận về các vấn đề an ninh. Các cuộc nhận sức mạnh quân sự đang ngày càng<br /> thảo luận cấp hội nghị thượng đỉnh gần tăng của Trung Quốc - chiến lược hạt nhân,<br /> đây tại Diễn đàn ASEAN+3 - cùng Nhật hải quân, không quân và không gian mạng.<br /> Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc - đã cung Bắc Kinh không do dự gồng lên hết sức<br /> cấp phương tiện cho hầu hết các quốc gia nhằm giễu võ giương oai. Để đối phó với<br /> Đông Á hàng đầu (không phải tất cả trong việc ông D. Trump ve vãn lộ liễu với Đài<br /> số đó, theo Auslin khẳng định, vì Papua Loan, Trung Quốc đã gửi tàu sân bay Liêu<br /> Bạn nghĩ lš chŽu ç§ 55<br /> <br /> Ninh qua Eo biển Đài Loan, buộc Đài Bắc cứ vào việc khu vực không có khả năng tự<br /> cho máy bay cất cánh đột ngột để phản tổ chức an ninh theo bất kỳ cách thức có ý<br /> ứng. Auslin tuyên bố rằng Trung Quốc nghĩa nào, Auslin trông chờ Hoa Kỳ trở<br /> không muốn chiến tranh, nhưng ông cũng thành chỗ neo dựa cho sự ổn định của khu<br /> nói thêm, “Bắc Kinh hành động như một vực, như Hoa Kỳ đã làm như thế kể từ<br /> nhân tố đầy thách thức đang phát triển Thế chiến II.<br /> hoàn hảo với hiện trạng”. Chuyến đi đến Để hoạt động hiệu quả trong thế kỷ<br /> Liêu Ninh càng cho thấy rõ quan điểm của XXI, Auslin kêu gọi Hoa Kỳ nuôi dưỡng<br /> ông. Hai thập kỷ trước, hai tàu sân bay bộ “tam giác đồng tâm”, tam giác bên<br /> của Hoa Kỳ đi vào Eo biển Đài Loan để ngoài bao gồm Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn<br /> phản ứng việc Bắc Kinh phóng tên lửa Độ và Australia, và tam giác bên trong kết<br /> gần các cảng Đài Loan là Keelung và nối Ấn Độ, Malaysia, Philippines và<br /> Kaohsiung, và để chứng minh rằng Trung Singapore, có Thailand tham gia và tiếp<br /> Quốc không thể ngăn chặn Hoa Kỳ đến cận đến Việt Nam. Washington sẽ là chất<br /> viện trợ Đài Loan. Giờ đây chính Trung xúc tác, không chỉ khuyến khích hợp tác<br /> Quốc lại chứng minh rằng mình cũng có quân sự mà còn tạo ra “một Ấn Độ Dương-<br /> thể triển khai tàu sân bay đến Eo biển Đài Thái Bình Dương tự do hơn nhằm tạo sự<br /> Loan và có khả năng phủ nhận quyền tiếp ổn định và cơ hội cho phát triển”. Đó là<br /> cận Eo biển này của lực lượng Hoa Kỳ. một giấc mơ đáng cân nhắc, nhưng không<br /> dễ được nhận ra.<br /> Mặc dù ghi nhận mối đe dọa liên tiếp<br /> về sự xâm lược của Cộng hòa dân chủ Ông D. Trump đắc cử vào Nhà Trắng<br /> nhân dân Triều Tiên, đặc biệt là khi tìm đã phủ bóng đen lên tất cả các liên minh<br /> cách kết hợp vũ khí hạt nhân với tên lửa của Mỹ. Đồng thời, các nước nhỏ ở châu<br /> tầm xa, Auslin đã nhìn thấy “vực thẳm lớn Á tiếp tục, với mức độ thận trọng cao, giữ<br /> và ngày càng tăng giữa Trung Quốc và cân bằng trong các mối quan hệ với Bắc<br /> các nước láng giềng” là yếu tố gây mất ổn Kinh và Washington, và thậm chí có thể là<br /> định chính của khu vực. Cho dù ông có công bằng hơn nếu D. Trump thực hiện tốt<br /> nói đúng về lực hấp dẫn tương đối trong một số lời hứa của mình, mà ông đã bắt<br /> các mối đe dọa đến từ Bình Nhưỡng và đầu thực hiện bằng loại bỏ TPP. Trong bất<br /> Bắc Kinh hay không, thì chắc chắn là kỳ trường hợp nào, rất khó nhìn nhận rằng<br /> Auslin đã chính xác trong việc ghi nhận Mỹ sẽ giữ vai trò của nhà hoạt động tích<br /> những thay đổi cơ bản nhằm tạo sự cân cực tràn đầy sinh lực gần đây ở châu Á,<br /> bằng trong khu vực do Trung Quốc tăng trừ trong lĩnh vực quân sự: Ông D. Trump<br /> cường quân sự. đã hứa hẹn tăng cường trong lĩnh vực<br /> quân sự, nếu thực hiện sẽ dẫn đến sự hiện<br /> Auslin kết luận nghiên cứu của mình diện quân sự uy lực hơn của Mỹ ở châu Á.<br /> bằng lập luận rằng, mối nguy hiểm lớn Chắc chắn, những hy vọng của Auslin về<br /> nhất trong thời gian tới cho tình trạng ổn việc Washington làm việc với các quốc<br /> định của châu Á nằm trong lĩnh vực an gia có nền dân chủ tự do khác nhằm<br /> ninh: “Điều chúng tôi phải lo lắng nhất là truyền bá các giá trị dân chủ và tự do ở<br /> gần như tất cả... rủi ro bảo mật... liên quan châu Á cần phải được duy trì trong ít nhất<br /> đến một hoặc nhiều cường quốc trong khu là vài năm ông D. Trump đã cho thấy rõ là<br /> vực, bao gồm Hoa Kỳ. Điều đó tạo ra tiềm ông không quan tâm đến việc thúc đẩy<br /> năng cho một cuộc đối đầu lớn hơn”. Căn dân chủ.<br /> 56 Th“ng tin Khoa học xž hội, số 4.2017<br /> <br /> <br /> Cuốn sách Kết thúc thế kỷ của châu trích dẫn Argentina là đất nước của<br /> Á có chút thiếu sót: Đánh giá khá sơ sài tương lai (trên thực tế, “Brazil là đất<br /> về những thách thức mà một số các quốc nước của tương lai, và sẽ luôn luôn như<br /> gia ASEAN nghèo hơn phải đối mặt; ít vậy”). Nhưng những lỗi này, và một số<br /> sự cố, chẳng hạn như tham chiếu đến Sir lỗi khác tương tự, chắc chắn không làm<br /> Stamford Raffles của Singapore (không giảm đi tầm quan trọng của nghiên cứu.<br /> phải là Stanford); tuyên bố rằng tất cả Vì những gì Auslin đã cho chúng ta<br /> các thành viên của NATO đều là các nền thấy là: hòa bình, ổn định và thịnh<br /> dân chủ (Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha là vượng ở châu Á không thể được xem là<br /> các chế độ độc tài cho đến giữa những đương nhiên. Đó phải là lời cảnh báo -<br /> năm 1970); đề cập đến triều đại Gandhi và một khẩu hiệu - cho chính quyền<br /> (đó là triều đại của Jawarhalal Nehru; và Trump
<br /> <br /> <br /> <br /> (tiếp theo trang 8) thống chính trị ở Việt Nam thời kỳ<br /> đổi mới”, Báo cáo chuyên đề thuộc<br /> Tài liệu tham khảo<br /> Chương trình KX.10 (Ban Tổ chức<br /> 1. Bertalanffy và cộng sự (1968), Trung ương).<br /> General systems theory: Foundation,<br /> 7. Lê Ngọc Hùng (2015), Hệ thống, cấu<br /> development, applications, Penguin<br /> trúc và phân hóa xã hội, Nxb. Đại học<br /> Books, England.<br /> Quốc gia Hà Nội.<br /> 2. Trần Thái Dương (2006), “Suy nghĩ<br /> về hệ thống chính trị - xã hội ở Việt 8. Lê Quốc Lý (2014), Đổi mới, hoàn<br /> Nam hiện nay”, Tạp chí Khoa học thiện hệ thống chính trị ở Việt Nam<br /> Pháp lý, số 2. hiện nay, Nxb. Chính trị quốc gia,<br /> Hà Nội.<br /> 3. George Ritzer (1992), Contemporary<br /> sociological theory, Third Edition. Mc 9. Lê Hữu Nghĩa (2013), “Tiếp tục đổi<br /> Graw- Hill, Inc, New York . mới và hoàn thiện hệ thống chính trị ở<br /> 4. Tô Duy Hợp (1996), “Đặc điểm tiếp nước ta hiện nay: Một số vấn đề lý<br /> cận hệ thống trong xã hội học”, Tạp luận và thực tiễn”, Tạp chí Lý luận<br /> chí Xã hội học, số 4. chính trị, số 1.<br /> 5. Tô Duy Hợp (2001), “Lý thuyết hệ 10. T. Parsons (1951), The Social System,<br /> thống - Nguyên lý và vận dụng”, Tạp Glencoe Press, Illinois.<br /> chí Triết học, số 9. 11. Hoàng Tụy (1987), Phân tích hệ thống<br /> 6. Tô Duy Hợp và cộng sự (2005), “Tổng và ứng dụng, Nxb. Khoa học và Kỹ<br /> quan tài liệu sẵn có về chính trị và hệ thuật, Hà Nội.<br />