Bản tin kinh tế vi mô số 4

Chia sẻ: | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:28

Thêm vào BST

Báo xấu

88
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đà tăng trưởng kinh tế thế giới đang suy giảm đồng loạt .Nguy cơ đổ vỡ do nợ công ở châu âu.Lạm phát cao: quyết liệt thực thi chính sách tiền tện thắt chặt , chấp nhận tăng trưởng chậm lại. Gía dầu thô vad giá lương thực đã chững lại trong quý tháng ii nhưng dự báo vẫn ở mức cao trong năm 2011 .Diễn biến một số nèn kinh tế chủ chốt , kinh tế mỹ tăng trưởng có dấu hiệu giảm tốc...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bản tin kinh tế vi mô số 4

KINH TEÁ THEÁ GIÔÙI QUYÙ II VAØ 6 THAÙNG ÑAÀU NAÊM 2011 Ñaø taêng tröôûng kinh teá theá giôùi ñang suy giaûm ñoàng loaït l Nguy cô ñoå vôõ heä thoáng do nôï coâng ôû chaâu AÂu l Laïm phaùt cao: quyeát lieät thöïc thi chính saùch tieàn teä thaét chaët, chaáp nhaän taêng l tröôûng chaäm laïi l Giaù daàu thoâ vaø giaù löông thöïc ñaõ chöõng laïi trong quyù II nhöng döï baùo vaãn ôû möùc cao trong naêm 2011 Dieãn bieán moät soá neàn kinh teá chuû choát •Kinh teá Myõ: Taêng tröôûng coù daáu hieäu giaûm toác l •Kinh teá chaâu AÂu: Taùc ñoäng naëng neà cuûa côn baõo khuûng hoaûng nôï coâng, aùp löïc l laïm phaùt ñaõ giaûm •Kinh teá Trung Quoác: Laïm phaùt tieáp tuïc leo thang, bong boùng baát ñoäng saûn tieáp l tuïc “phình to”, baát chaáp chính saùch thaét chaët tieàn teä quyeát lieät •Kinh teá Nhaät Baûn: Taêng tröôûng aâm trong nöûa ñaàu naêm 2011, trieån voïng phuïc l hoài aûm ñaïm UÛY BAN KINH TEÁ CUÛA QUOÁC HOÄI Döï aùn “Hoã trôï naâng cao naêng löïc tham möu, thaåm tra vaø giaùm saùt KINH TEÁ VIEÄT NAM QUYÙ II VAØ 6 THAÙNG ÑAÀU NAÊM 2011 chính saùch kinh teá vó moâ” 37 Huøng Vöông, Ba Ñình, Haø Noäi Taêng tröôûng kinh teá giaûm so vôùi cuøng kyø naêm 2010 l Laïm phaùt ôû möùc cao trong 6 thaùng ñaàu naêm 2011 Tröôûng Ban chæ ñaïo: l Haø Vaên Hieàn - Chuû nhieäm UBKT Caùn caân thanh toaùn quoác teá chöa ñöôïc caûi thieän l Lao ñoäng - vieäc laøm coù daáu hieäu tích cöïc Ban Quaûn lyù Döï aùn: l Giaùm ñoác - Nguyeãn Vaên Phuùc Moät soá vaán ñeà chính saùch noåi baät l Phoù chuû nhieäm UBKT Phoù Giaùm ñoác - Ñaëng Theá Vinh MOÄT SOÁ KIEÁN NGHÒ CHÍNH SAÙCH Vuï tröôûng Vuï Kinh teá, VPQH Quaûn ñoác - Nguyeãn Trí Duõng Chuû trì bieân soaïn: VIEÄN KHOA HOÏC XAõ HOÄI VIEÄT NAM 1 Lieãu Giai, Ba Ñình, Haø Noäi BAÛN TIN KINH TEÁ VÓ MOÂ / SOÁ 4 - THAÙNG 7/2011 DÖÏ AÙN HOÃ TRÔÏ NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC THAM MÖU, THAÅM TRA VAØ GIAÙM SAÙT CHÍNH SAÙCH KINH TEÁ VÓ MOÂ
UÛY BAN KINH TEÁ CUÛA QUOÁC HOÄI GIÔÙI THIEÄU Döï aùn "Hoã trôï naâng cao naêng löïc tham möu, thaåm tra vaø giaùm saùt chính saùch kinh teá vó moâ" do Uyû ban Kinh teá cuûa Quoác hoäi chuû trì thöïc hieän vôùi söï hoã trôï kyõ thuaät cuûa Chöông trình Phaùt trieån Lieân hôïp quoác (UNDP). Muïc tieâu cuûa Döï aùn laø naâng cao naêng löïc caùc cô quan tham möu, thaåm tra vaø giaùm saùt chính saùch kinh teá vó moâ thoâng qua caùc hoaït ñoäng (i) taäp huaán/ñaøo taïo; (ii) thöïc hieän caùc nghieân cöùu, ñoái thoaïi veà caùc vaán ñeà kinh teá vó moâ; vaø (iii) taêng cöôøng vaø theå cheá hoaù cô cheá phoái hôïp, hôïp taùc giöõa caùc cô quan thuï höôûng döï aùn, bao goàm Uyû ban Kinh teá, caùc cô quan höõu quan cuûa Quoác hoäi, Vaên phoøng Trung öông Ñaûng, Vaên phoøng Chính phuû, Uyû ban Giaùm saùt taøi chính Quoác gia vaø Vieän Khoa hoïc Xaõ hoäi Vieät Nam. Hoã trôï thöïc hieän Döï aùn laø moät maïng löôùi caùc Vieän, Tröôøng, Trung taâm nghieân cöùu kinh teá, bao goàm Vieän Kinh teá Vieät Nam, Trung taâm Phaân tích vaø Döï baùo (thuoäc Vieän Khoa hoïc Xaõ hoäi Vieät Nam), Vieän Nghieân cöùu Quaûn lyù kinh teá Trung öông, Trung taâm Thoâng tin vaø Döï baùo Kinh teá - Xaõ hoäi quoác gia (thuoäc Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö ), Ñaïi hoïc Kinh teá (thuoäc Ñaïi hoïc Quoác gia Haø Noäi), Ñaïi hoïc Kinh teá Quoác daân, Trung taâm Nghieân cöùu Chính saùch vaø Phaùt trieån. Baûn tin Kinh teá vó moâ laø moät trong nhöõng saûn phaåm quan troïng cuûa Döï aùn, ñöôïc thöïc hieän trong khuoân khoå phoái hôïp giöõa Döï aùn vaø Vieän Khoa hoïc Xaõ hoäi Vieät Nam vôùi muïc ñích cung caáp nhöõng phaân tích, ñaùnh giaù toùm löôïc veà xu höôùng vaø nhöõng ñoäng thaùi chuû yeáu cuûa kinh teá theá giôùi cuõng nhö caäp nhaät tình hình kinh teá vó moâ Vieät Nam. Ñoái töôïng phuïc vuï chính cuûa Baûn tin Kinh teá vó moâ laø caùc cô quan thuï höôûng Döï aùn, caùc Ñaïi bieåu Quoác hoäi, nhaø nghieân cöùu, hoaïch ñònh chính saùch kinh teá vó moâ. 02 BAÛN TIN KINH TEÁ VÓ MOÂ / SOÁ 4 - THAÙNG 7/2011 DÖÏ AÙN HOÃ TRÔÏ NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC THAM MÖU, THAÅM TRA VAØ GIAÙM SAÙT CHÍNH SAÙCH KINH TEÁ VÓ MOÂ
UÛY BAN KINH TEÁ CUÛA QUOÁC HOÄI KINH TEÁ THEÁ GIÔÙI QUYÙ II VAØ 6 THAÙNG ÑAÀU NAÊM 2011 TOÅNG QUAN Trong thaùng 6 vaø nöûa ñaàu naêm 2011, moät loaït nhaän ñònh cuûa caùc toå chöùc kinh teá quoác teá vaø giôùi phaân tích ñeàu trôû neân “bi quan hôn”1, vôùi döï baùo raèng neàn kinh teá theá giôùi ñang maát ñaø taêng tröôûng trong nöûa ñaàu naêm 2011 vaø seõ chaäm laïi trong nöûa cuoái naêm 2011. Trong nöûa ñaàu naêm 2011, neàn kinh teá theá giôùi ñoái maët vôùi nhieàu thaùch thöùc, trong ñoù hai bieán coá lôùn noåi baät vaø seõ coøn tieáp dieãn trong nöûa cuoái naêm 2011 laø vaán ñeà nôï coâng ôû caùc neàn kinh teá phaùt trieån vaø laïm phaùt ôû caùc neàn kinh teá ñang phaùt trieån, môùi noåi. Thaát nghieäp vaãn cao vaø giaù haøng hoaù cô baûn theá giôùi taêng maïnh trong nöûa ñaàu naêm 2011 cuõng gaây ra nhieàu söùc eùp baát oån xaõ hoäi ôû nhieàu quoác gia. Beân caïnh ñoù, nhöõng bieán ñoäng chính trò ôû khu vöïc Trung Ñoâng-Baéc Phi cuøng vôùi thaûm hoïa ñoäng ñaát-soùng thaàn vaø khuûng hoaûng ñieän haït nhaân ôû Nhaät Baûn ñaõ vaø ñang khieán cho toaøn heä thoáng kinh teá theá giôùi caøng trôû neân “khoù löôøng hôn”. Nhöõng tín hieäu laïc quan xuaát hieän töø cuoái naêm 2010 vaø nhöõng thaùng ñaàu naêm 2011 döôøng nhö ñaõ heát. Söï phuïc hoài kinh teá toaøn caàu ñang döøng ôû ñieåm thaáp nhaát keå töø khi noù baét ñaàu töø hai naêm tröôùc. Nhöõng thaùch thöùc noùi treân khieán kinh teá toaøn caàu coù theå laëp laïi ñoäng thaùi phaùt trieån cuûa naêm 2010: Taêng tröôûng nhanh vaøo nöûa ñaàu naêm vaø chaäm laïi vaøo nöûa cuoái naêm, laøm daáy leân lo ngaïi veà "suy thoaùi keùp". Döôùi ñaây laø moät soá vaán ñeà noåi baät cuûa neàn kinh teá theá giôùi trong nöûa ñaàu naêm 2011: Ñaø taêng tröôûng kinh teá theá giôùi ñang suy giaûm ñoàng loaït Suy giaûm ñaø taêng tröôûng kinh teá toaøn caàu xaûy ra do nhieàu baát oån gia taêng, trong luùc caùc goùi kích thích kinh teá ñöôïc trieån khai taïi nhieàu nöôùc nhaèm phuïc hoài neàn kinh teá sau khuûng hoaûng ñang ñi ñeán giai ñoaïn keát thuùc vaø thay vaøo ñoù laø chính saùch thaét chaët taøi chính-tieàn teä ñeå choáng choïi vôùi laøn soùng khuûng hoaûng nôï coâng vaø laïm phaùt buøng phaùt trong moâi tröôøng kinh teá vó moâ toaøn caàu2. Taêng tröôûng cuûa neàn kinh teá Myõ vaø Nhaät Baûn ñaõ chaäm laïi, coøn nguy cô khuûng hoaûng nôï coâng coù theå laøm giaûm suùt taêng tröôûng cuûa caùc neàn kinh teá thuoäc khu vöïc ñoàng tieàn chung chaâu AÂu (Eurozone) ñaõ trôû neân lôùn hôn. Taïi Myõ, trong thaùng 5/2011 vaø ñaàu thaùng 6/2011, hoaït ñoäng kinh teá cuûa caùc lónh vöïc nhö nhaø ñaát, saûn xuaát cheá taïo v.v... ñaõ giaûm suùt roõ reät, nieàm tin vaøo neàn kinh teá suy giaûm do chöông trình nôùi loûng ñònh löôïng laàn hai saép keát thuùc maø neàn kinh teá vaãn coøn khoù khaên, tyû leä thaát nghieäp laïi taêng leân, caàu tieâu 1 Ngaøy 17/6, trong baùo caùo "Trieån voïng kinh teá theá giôùi", IMF haï döï baùo taêng tröôûng GDP 2011 cuûa Myõ töø 2,8% trong thaùng 4 xuoáng 2,5% vaø GDP 2011 töø 2,9% xuoáng 2,7%. Caû hai möùc döï baùo treân ñeàu thaáp hôn so vôùi möùc taêng tröôûng 2,9% trong naêm 2010. Ngaøy 17/6, taäp ñoaøn Goldman Sachs haï döï baùo taêng tröôûng GDP quyù II cuûa Myõ töø 3% xuoáng 2% do caùc trôû ngaïi nhö thaát nghieäp cao, saûn xuaát yeáu vaø söï aûm ñaïm cuûa neàn kinh teá. FED cuõng ñaõ haï thaáp möùc döï baùo taêng tröôûng GDP cuûa Myõ naêm 2011 coøn khoaûng 2,7 - 2,9%, so vôùi möùc döï baùo töø 3,1 - 3,3% hoài thaùng 4. Ngaøy 16/6, Toå chöùc Hôïp taùc vaø Phaùt trieån kinh teá (OECD) cho bieát chæ soá taêng tröôûng kinh teá toång hôïp cuûa caùc neàn kinh teá OECD trong thaùng 4/2011 tieáp tuïc trì treä. Chæ ôû möùc 103,0 ñieåm cuûa thaùng 3 tröôùc ñoù, trong khi chæ soá naøy cuûa caùc neàn kinh teá thuoäc khu vöïc ñoàng Euro thì giaûm töø 103,1 ñieåm xuoáng 102,8 ñieåm. 2 Trong thaùng 6/2011, theo Boä Thöông Maïi Myõ, GDP quyù I/2011 cuûa Myõ chæ taêng 1,8% so vôùi cuøng kyø naêm 2010; coøn theo OECD, taêng tröôûng kinh teá cuûa Phaùp, Ñöùc, Italia taêng 3% quyù I/2011, nhöng quyù II/2011 chæ coøn laïi 2,2%. Taêng tröôûng cuûa Anh quyù I/2011 laø 3%, nhöng quyù II/2011 tuït xuoáng coøn 1%. Chæ rieâng Trung Quoác thì GDP taêng tôùi 11,2% trong quyù I/2011. 03 BAÛN TIN KINH TEÁ VÓ MOÂ / SOÁ 4 - THAÙNG 7/2011 DÖÏ AÙN HOÃ TRÔÏ NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC THAM MÖU, THAÅM TRA VAØ GIAÙM SAÙT CHÍNH SAÙCH KINH TEÁ VÓ MOÂ
UÛY BAN KINH TEÁ CUÛA QUOÁC HOÄI duøng yeáu, vaø nôï coâng ñang ôû möùc kòch traàn. Taïi caùc neàn kinh teá lôùn cuûa chaâu AÂu, taêng tröôûng trong quyù II/2011 ñeàu coù xu höôùng thaáp hôn taêng tröôûng trong quyù I/20113. Trong khi ñoù, caùc baùo caùo kinh teá do Chính phuû vaø Ngaân haøng Trung öông Nhaät Baûn ñöa ra trong thaùng 5/2011 cho thaáy söï suït giaûm nhanh choùng cuûa neàn kinh teá Nhaät Baûn do haäu quaû cuûa thaûm hoïa ñoäng ñaát vaø soùng thaàn (ngaøy 11/3/2011) vaø söï coá nhaø maùy ñieän haït nhaân Fukushima. Caùc döï baùo ñeàu cho raèng, kinh teá Nhaät Baûn coù theå taêng tröôûng aâm trong nöûa ñaàu naêm 2011. Trong baùo caùo coâng boá ngaøy 7/6/2011, Ngaân haøng Theá giôùi (WB) cho bieát toác ñoä taêng tröôûng cuûa caùc neàn kinh teá ñang troãi daäy, voán ñöôïc xem nhö laø ñaàu taøu trong quaù trình phuïc hoài cuûa neàn kinh teá theá giôùi, cuõng ñaõ baét ñaàu chaäm laïi. Caùc neàn kinh teá naêng ñoäng nhaát laø Trung Quoác, Brazil, vaø AÁn Ñoä hieän ñang phaûi thöïc hieän chính saùch taøi chính thaét chaët ñeå ñoái phoù vôùi laïm phaùt.4 Moät soá neàn kinh teá Myõ Latinh tuy ñöôïc thuùc ñaåy bôûi nhu caàu trong nöôùc vaø xuaát khaåu haøng hoùa taêng, nhöng toác ñoä taêng tröôûng seõ chaäm laïi do caùc chính saùch taøi chính tieàn teä ñöôïc sieát chaët hôn nhaèm giaûm nguy cô phaùt trieån quaù noùng. Tình traïng phuïc hoài taêng tröôûng ôû “nhieàu toác ñoä” gaây baát ñoái xöùng trong öu tieân chính saùch kinh teá vó moâ, caùc maát caân ñoái kinh teá vó moâ toaøn caàu vaãn nghieâm troïng, kích thích taâm lyù baûo hoä vaø traû ñuõa thöông maïi Ñieàu naøy theå hieän qua toác ñoä taêng tröôûng kinh teá khoâng ñoàng ñeàu giöõa caùc khu vöïc trong 6 thaùng ñaàu naêm 2011. IMF khaùi quaùt söï khoâng ñoàng ñeàu naøy baèng boán chöõ soá “2-4-6-8”: coù nghóa laø taêng tröôûng GDP cuûa caùc neàn kinh teá phaùt trieån laø 2,2%, cuûa neàn kinh teá theá giôùi laø 4,2%, cuûa caùc neàn kinh teá môùi noåi vaø ñang phaùt trieån laø 6,4% vaø cuûa caùc neàn kinh teá môùi noåi ôû Chaâu AÙ laø 8,4%. Theo IMF, xu theá naøy coù theå tieáp tuïc vaøo naêm 2012. Coøn theo ñaùnh giaù cuûa OECD, caùc neàn kinh teá G7 ñang coù tình traïng: “Ba cao, ba thaáp” - laø thaát nghieäp cao, thaâm huït cao, nôï coâng cao vaø taêng tröôûng thaáp, laõi suaát thaáp, laïm phaùt thaáp. Nôï coâng hieän laø vaán ñeà “gai goùc” nhaát ñoái vôùi caùc neàn kinh teá phaùt trieån, coøn laïm phaùt laïi laø vaán ñeà “nghieâm troïng” nhaát ñoái vôùi caùc neàn kinh teá môùi noåi. Trong boái caûnh ñoù, UNCTAD lo ngaïi raèng söï phuïc hoài kinh teá vaø phaùt trieån thöông maïi quoác teá khoâng ñoàng ñeàu hieän nay khieán cho tình traïng baát bình ñaúng, ngheøo ñoùi vaø thaát nghieäp caøng cao ôû nhieàu nöôùc, cuõng nhö caùc bieän phaùp baûo hoä maäu dòch môùi vaø tinh vi hôn nhaèm vaøo caùc nöôùc ñang phaùt trieån seõ ngaøy caøng gia taêng5. 3 Theo OECD, taêng tröôûng kinh teá cuûa Phaùp, Ñöùc, Italy taêng 3% quyù I/2011, nhöng quyù II/2011 chæ coøn laïi 2,2%. Taêng tröôûng cuûa Anh quyù I/2011 laø 3%, nhöng quyù II/2011 tuït xuoáng coøn 1%. 4 Ngaøy 24/5/2011, taäp ñoaøn Goldman Sachs haï döï baùo taêng tröôûng kinh teá naêm 2011 cuûa Trung Quoác töø 10% xuoáng 9,4% vaø töø 9,5% xuoáng 9,2% trong naêm keá tieáp. Goldman Sachs naâng döï baùo laïm phaùt naêm 2011 töø 4,3% leân 4,7%, rieâng naêm 2012 giöõ nguyeân ôû möùc öôùc tính 3%. 5 Keát thuùc kyø hoïp cuûa UÛy ban thöông maïi vaø phaùt trieån cuûa Lieân hôïp quoác, ngaøy 17/6, Hoäi nghò Lieân hôïp quoác veà thöông maïi vaø phaùt trieån (UNCTAD) ñaõ nhaán maïnh nhu caàu caáp thieát phaûi keát thuùc thaønh coâng Voøng ñaøm phaùn veà töï do thöông maïi toaøn caàu Doha vôùi hieäp öôùc buoân baùn quoác teá môùi, cho pheùp môû ra moät heä thoáng thöông maïi ña phöông côûi môû, bình ñaúng, coù theå döï baùo tröôùc vaø minh baïch, goùp phaàn ñònh hình chính saùch kinh teá toaøn caàu caân baèng, toaøn dieän vaø höôùng tôùi phaùt trieån. 04 BAÛN TIN KINH TEÁ VÓ MOÂ / SOÁ 4 - THAÙNG 7/2011 DÖÏ AÙN HOÃ TRÔÏ NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC THAM MÖU, THAÅM TRA VAØ GIAÙM SAÙT CHÍNH SAÙCH KINH TEÁ VÓ MOÂ
UÛY BAN KINH TEÁ CUÛA QUOÁC HOÄI Vì vaäy, caùc ñoäng thaùi chính saùch taøi chính tieàn teä dieãn bieán traùi chieàu vaø thieáu söï phoái hôïp. ÔÛ caùc neàn kinh teá phaùt trieån, trong thaùng 6/2011, caû ba ngaân haøng trung öông lôùn laø Cuïc döï tröõ Lieân bang Myõ (FED), Ngaân haøng trung öông chaâu AÂu (ECB) vaø Ngaân haøng trung öông Anh (BOE) ñeàu giöõ nguyeân laõi suaát chuû ñaïo, theo ñoù, FED vaãn duy trì chính saùch laõi suaát cô baûn ôû möùc thaáp kyû luïc (0%-0,25%), khieán cho ñoàng USD maát giaù maïnh, caùc neàn kinh teá khu vöïc ñoàng Euro vöøa vaät loän vôùi nôï coâng, vöøa duy trì laõi suaát thaáp (1%) ñeå kích thích taêng tröôûng. Trong khi ñoù, caùc neàn kinh teá môùi noåi vaø, ñang phaùt trieån phaûi quyeát lieät thöïc thi chính saùch tieàn teä vaø taøi khoaù thaét chaët (taêng laõi suaát, giaûm chi tieâu) nhaèm kieàm cheá laïm phaùt thay vì öu tieân taêng tröôûng. Xu höôùng chính saùch traùi chieàu (ñoàng USD suy yeáu vaø laõi suaát cô baûn taïi thò tröôøng Myõ ôû möùc thaáp vaø chính saùch tieàn teä trôû neân thaét chaët ôû caùc neàn kinh teá môùi noåi) ñaõ kích hoaït doøng voán “noùng” taïi caùc thò tröôøng môùi noåi, duø ôû möùc chöa lôùn, song cuõng ñaõ nhen nhoùm leân “hieäu öùng soùng thaàn” khi luoàng tieàn naøy oà aït traøn vaøo keå töø cuoái naêm 2010 roài coù nhöõng ñoäng thaùi ruùt ñi trong nhöõng thaùng ñaàu naêm 2011. Do söï giaûm giaù cuûa ñoàng USD, giaù trò döï tröõ baèng USD cuûa nhieàu neàn kinh teá môùi noåi ñaõ giaûm suùt ñaùng keå so vôùi giaù trò ñoàng tieàn trong nöôùc cuûa hoï. Ñoàng USD giaûm giaù coù taùc ñoäng tieâu cöïc khaù roõ raøng ñoái vôùi xuaát khaåu haøng hoùa vaøo Myõ cuûa nhieàu quoác gia treân theá giôùi, ñaëc bieät laø caùc neàn kinh teá môùi noåi ôû chaâu AÙ, ñoàng thôøi cuõng aûnh höôûng maïnh meõ tôùi neàn kinh teá cuûa caùc quoác gia voán duøng ñoàng USD ñeå thanh toaùn trong kinh doanh. Ñoàng USD giaûm giaù coøn taùc ñoäng maïnh ñeán thò tröôøng vaøng theá giôùi, khieán cho giaù vaøng taêng cao trong nhöõng thaùng ñaàu naêm 2011. Trong khi caùc keânh ñaàu tö khaùc coøn chöùa nhieàu ruûi ro, vaøng vaãn ñöôïc nhieàu theå cheá taøi chính vaø Chính phuû quan taâm löu tröõ khi caáu truùc laïi khoaûn muïc ñaàu tö vaø döï tröõ quoác gia. Ñieàu naøy ñaåy giaù vaøng leân quanh möùc 1400 USD/ounce. Vaøo nhöõng ngaøy cuoái cuøng cuûa thaùng 6/2011, giaù vaøng ñaõ tieäm caän gaàn möùc 1600 USD/ounce. Nguy cô ñoå vôõ heä thoáng töø voøng luaån quaån cuûa nôï coâng ôû chaâu AÂu Baát chaáp nhieàu noã löïc ñeå ñoái phoù, khuûng hoaûng nôï coâng ñaõ lan sang moät soá nöôùc thaønh vieân EU nhö Ireland, Italia vaø Boà Ñaøo Nha. Thaùng 6/2011, baát oån xaõ hoäi vaø baïo loaïn ñaõ buøng noå ôû Hy Laïp trong boái caûnh nguy cô nöôùc naøy vôõ nôï caän keà. Cuoäc khuûng hoaûng nôï coâng chaâu AÂu thôøi gian qua ñaõ boäc loä söï yeáu keùm trong heä thoáng quaûn lyù kinh teá cuûa khu vöïc ñoàng tieàn chung chaâu AÂu (Eurozone), chuû yeáu laø do Nhaø nöôùc “thaû loûng” chính saùch taøi khoùa, khieán cho thaâm huït ngaân saùch chính phuû khoâng ñöôïc kieåm soaùt. Chuû tòch Ngaân haøng Trung öông chaâu AÂu (ECB) Jean-Claude Trichet ñaõ keâu goïi Eurozone caûi caùch "khaån caáp", aùp duïng caùc bieän phaùp tröøng phaït kòp thôøi vaø hieäu quaû hôn ñoái vôùi caùc quoác gia thaønh vieân khoâng tuaân thuû caùc quy ñònh chung khieán cho cuoäc khuûng hoaûng nôï lan truyeàn khaép khu vöïc. Theo kòch baûn xaáu, neáu Hy Laïp vôõ nôï, ECB caàn phaûi taùi cô caáu voán vaø ñaây seõ laø moät ñoøn giaùng maïnh vaøo söï tín nhieäm cuûa Ngaân haøng naøy. 05 BAÛN TIN KINH TEÁ VÓ MOÂ / SOÁ 4 - THAÙNG 7/2011 DÖÏ AÙN HOÃ TRÔÏ NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC THAM MÖU, THAÅM TRA VAØ GIAÙM SAÙT CHÍNH SAÙCH KINH TEÁ VÓ MOÂ
UÛY BAN KINH TEÁ CUÛA QUOÁC HOÄI Caùc ngaân haøng Myõ cuõng coù theå chòu thieät haïi bôûi heä thoáng ngaân haøng cuûa Myõ vaø Chaâu AÂu coù moái lieân heä chaët cheõ, vôùi vieäc cho nhau vay haøng tyû ñoâla moãi ngaøy. Caùc ngaân haøng vaø caùc coâng ty baûo hieåm cuûa Myõ coù theå cuõng phaûi gaùnh traû nhöõng khoaûn baûo hieåm vôõ nôï lôùn cho caùc toå chöùc cuûa chaâu AÂu.6 Ñeå ngaên ñieàu naøy xaûy ra, Hoäi nghò thöôïng ñænh chaâu AÂu thaùng 6/2011 ñaõ ñaët troïng taâm vaøo giaûi quyeát cuoäc khuûng hoaûng nôï ñang dieãn ra taïi Hy Laïp. Hoäi nghò ñaõ thoáng nhaát ñöôïc veà nguyeân taéc giaûi ngaân moät phaàn cuûa goùi cöùu trôï khaån caáp daønh cho Hy Laïp (ñaõ ñöôïc thoâng qua naêm 2010), ñoàng thôøi seõ daønh cho nöôùc naøy moät goùi cöùu trôï môùi, vôùi ñieàu kieän Quoác hoäi Hy Laïp phaûi thoâng qua moät goùi bieän phaùp chính saùch “thaét löng buoäc buïng”. Hoäi nghò cuõng ñaït ñöôïc thoûa thuaän veà cô cheá oån ñònh chaâu AÂu ñeå thay theá cô cheá taïm thôøi hieän nay seõ heát haïn vaøo giöõa naêm 2013 nhaèm ñaûm baûo cho EU traùnh ñöôïc nhöõng cuoäc khuûng hoaûng nôï töông töï ñang dieãn ra taïi Hy Laïp. Laïm phaùt cao: moät loaït quoác gia môùi noåi vaø ñang phaùt trieån quyeát lieät thöïc thi chính saùch tieàn teä thaét chaët, chaáp nhaän taêng tröôûng chaäm laïi. Tình traïng laïm phaùt gia taêng ôû moät loaït neàn kinh teá môùi noåi ñaõ trôû thaønh ruûi ro kinh teá vó moâ noåi baät nhaát ñoái vôùi theá giôùi keå töø ñaàu naêm 20117. Coù hai nguyeân nhaân quan troïng khieán cho laïm phaùt cao: Moät laø giaù caû noâng saûn leo thang. Toå chöùc Löông thöïc theá giôùi (FAO) nhaän ñònh, giaù noâng saûn seõ tieáp tuïc bieán ñoäng trong nhöõng naêm tôùi do thò tröôøng maát caân ñoái cung caàu. Beân caïnh lyù do veà thôøi tieát, söï maát caân ñoái naøy coøn do thieáu thoâng tin chính xaùc veà möùc ñoä saûn xuaát khieán cho löôïng döï tröõ löông thöïc cuûa caùc quoác gia hieän ñang suït giaûm. Ngoaøi ra, hoaït ñoäng ñaàu cô cuõng ñaõ khieán giaù noâng saûn taêng nhanh trong thôøi gian qua. Hai laø giaù caû caùc maët haøng nguyeân nhieân lieäu theá giôùi taêng cao, nhaát laø bieán ñoäng cuûa giaù xaêng daàu. Baát oån chính trò ôû Baéc Phi vaø Trung Ñoâng ñaõ laøm giaùn ñoaïn nhieàu hôïp ñoàng cung caáp daàu moû töø khu vöïc naøy, ngoaøi ra coøn laøm taêng hoaït ñoäng ñaàu cô vaø tích tröõ daàu moû do lo ngaïi veà nguy cô chieán tranh lan roäng. Beân caïnh ñoù, khuûng hoaûng naêng löôïng taïi Nhaät Baûn do ñoäng ñaát vaø soùng thaàn ñaõ laøm taêng nhu caàu daàu moû cuûa neàn kinh teá naøy, coäng vôùi nhöõng lo ngaïi veà möùc ñoä an toaøn cuûa naêng löôïng haït nhaân cuõng ñaõ taïo aùp löïc lôùn hôn ñoái vôùi nhu caàu daàu löûa cuûa theá giôùi. Moät soá döï baùo cuûa Cô quan Naêng löôïng Quoác teá (IEA) cho raèng neáu giaù xaêng daàu theá giôùi ñaït ngöôõng 120 USD/thuøng, kinh teá theá giôùi coù theå rôi vaøo laàn suy thoaùi thöù hai. Vì vaäy, taïi caùc neàn kinh teá môùi noåi vaø ñang phaùt trieån, nhaát laø nhöõng nöôùc nhaäp khaåu nhieàu löông thöïc vaø daàu moû, laïm phaùt laàn naøy aûnh höôûng nhieàu hôn ñeán nhöõng ngöôøi ngheøo, nhöõng ngöôøi coù thu nhaäp thaáp do phaàn lôùn thu nhaäp cuûa hoï chi cho vieäc mua löông thöïc thöïc phaåm vaø naêng löôïng8. Vaán naïn giaù caû taêng cao ñang trôû thaønh moái quan ngaïi haøng ñaàu cuûa nhieàu Chính phuû vì noù coù theå gaây ra baát oån chính trò-xaõ hoäi. 6 Trong khi ñoù, cô quan xeáp haïng tín duïng Fitch Ratings cho bieát coù theå seõ haï trieån voïng xeáp haïng cuûa Myõ xuoáng tieâu cöïc neáu Myõ khoâng naâng traàn nôï vaøo ngaøy 2/8, khi Boä Taøi chính nöôùc naøy maát khaû naêng vay theâm ñeå duy trì hoaït ñoäng cuûa Chính phuû. 7 Thaùng 5/2011 möùc laïm phaùt cuûa Trung Quoác tôùi 5,5%, möùc cao kæ luïc trong 34 thaùng qua. AÁn Ñoä vaø Nga ñeàu coù möùc laïm phaùt xaáp xæ 9%. Nhieàu nöôùc khaùc laïm phaùt cao ôû möùc hai con soá. 8 Thí duï, tính chung caû 4 thaùng ñaàu naêm, CPI cuûa Trung Quoác laø 5,1%, cao hôn nhieàu so vôùi muïc tieâu khoáng cheá caû naêm laø 4%. Trong ñoù, giaù caû ôû khu vöïc noâng thoân taêng cao hôn (5,8%) so vôùi thaønh thò (5,2%); giaù caû thöïc phaåm taêng 11,5%, giaù caû caùc loaïi haøng phi thöïc phaåm chæ taêng coù 2,7%; giaù caû caùc loaïi haøng tieâu duøng taêng 5,9%, giaù caû caùc loaïi hình dòch vuï taêng 3,9%. 06 BAÛN TIN KINH TEÁ VÓ MOÂ / SOÁ 4 - THAÙNG 7/2011 DÖÏ AÙN HOÃ TRÔÏ NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC THAM MÖU, THAÅM TRA VAØ GIAÙM SAÙT CHÍNH SAÙCH KINH TEÁ VÓ MOÂ
UÛY BAN KINH TEÁ CUÛA QUOÁC HOÄI Ñeå ñoái phoù vôùi tình traïng laïm phaùt leo thang vaø duy trì oån ñònh chính trò- xaõ hoäi, moät loaït nöôùc chaâu AÙ nhö AÁn Ñoä, Haøn Quoác, Indonesia, Trung Quoác, Thaùi Lan, Philippines vaø Ñaøi Loan ñeàu ñaõ thöïc hieän chính saùch tieàn teä thaét chaët. Coù theå noùi, cho ñeán nay haàu heát caùc neàn kinh teá, ñaëc bieät laø caùc neàn kinh teá ñang phaùt trieån ôû chaâu AÙ voán coi troïng taêng tröôûng, ñeàu ñaõ nhaän thöùc ñöôïc raèng caàn phaûi chaáp nhaän giaûm bôùt toác ñoä taêng tröôûng vì muïc tieâu caáp baùch hôn laø choáng laïm phaùt. Giaù daàu thoâ vaø giaù löông thöïc ñaõ chöõng laïi trong quyù II nhöng döï baùo vaãn ôû möùc cao trong naêm 2011 Sau khi taêng maïnh cho ñeán heát thaùng 4 (giaù daàu trung bình laø 110,04 USD/thuøng) do nhöõng nguyeân nhaân chuû yeáu töø bieán ñoäng chính trò taïi khu vöïc Trung Ñoâng vaø Baéc Phi khieán nguoàn cung bò giaùn ñoaïn trong khi nhu caàu daàu thoâ vaãn tieáp tuïc gia taêng maïnh, giaù daàu thoâ trong thaùng 5 vaø thaùng 6 ñaõ khoâng coøn xu höôùng taêng maïnh maëc duø vaãn ôû möùc cao (giaù daàu trung bình laàn löôït laø 101,25 USD/thuøng vaø 96,25 USD/thuøng). Nguyeân nhaân chính laø baét ñaàu töø quyù II ñaõ xuaát hieän nhieàu nghi ngôø veà trieån voïng kinh teá toaøn caàu, kinh teá Myõ, Nhaät vaø caùc nöôùc chaâu AÂu seõ hoài phuïc khoù khaên trong khi caùc nöôùc môùi noåi taêng laõi suaát ñeå choáng laïm phaùt khieán nhu caàu coù theå suït giaûm. Tuy nhieân, haàu heát chuyeân gia vaø caùc toå chöùc kinh teá ñeàu nhaän ñònh giaù daàu duø khoâng taêng maïnh ñoät ngoät nhö ôû quyù I, nhöng seõ coøn tieáp tuïc chòu söùc eùp lôùn cho ñeán heát naêm 2012 do nguoàn cung khoâng doài daøo. Theo Cô quan naêng löôïng quoác teá (EIA), toång tieâu thuï daàu theá giôùi seõ taêng 1,7 trieäu thuøng/ngaøy trong naêm 2011 vaø 1,6 trieäu thuøng/ngaøy naêm 2012 chuû yeáu do nhu caàu saûn xuaát ñieän taêng leân ôû Trung Quoác, Nhaät Baûn vaø Trung Ñoâng. Trong khi ñoù, löôïng cung töø caùc nöôùc ngoaøi khoái OPEC chæ taêng trung bình 0,6 trieäu thuøng/ngaøy naêm 2011 vaø 0,5 trieäu thuøng/ngaøy naêm 2012. Saûn löôïng cuûa nhoùm OPEC giaûm 0,4 trieäu thuøng/ngaøy trong naêm 2011 do giaùn ñoaïn saûn xuaát ôû Lybia vaø coù theå chæ taêng 0,7 trieäu thuøng/ngaøy trong naêm 2012. Barclays ñaõ giaûm döï baùo giaù daàu naêm 2011 töø möùc 106 USD/thuøng xuoáng coøn 100 USD/thuøng tuy nhieân taêng döï baùo giaù daàu thoâ naêm 2012 theâm 4 USD, leân 100 USD/thuøng. JP Morgan ñaõ naâng döï baùo giaù daàu thoâ quyù III leân 95 USD/thuøng vaø quyù IV leân 100 USD/thuøng, vaø seõ taêng leân 114 USD/thuøng vaøo naêm 2012. Trong moät dieãn bieán töông töï, giaù löông thöïc theá giôùi sau khi taêng maïnh vaøo thaùng 2, ñaõ coù xu höôùng giaûm nheï trong caùc thaùng sau, nhöng laïi ñang gia taêng cao vaøo thaùng 6. Söùc eùp ñeán giaù löông thöïc coù theå daãn ñeán cuoäc khuûng hoaûng löông thöïc laø vaán naïn maø theá giôùi coù theå phaûi ñoái maët do nguoàn cung caáp thöïc phaåm bò thu heïp, giaù daàu taêng trong khi nhu caàu tieâu thuï gia taêng maïnh taïi caùc nöôùc môùi noåi. Theo coâng boá ngaøy 7/7 cuûa Toå chöùc Löông thöïc theá giôùi (FAO), giaù thöïc phaåm toaøn caàu trong thaùng 6 vaø caùc thaùng tôùi vaãn tieáp tuïc taêng maïnh. Chæ soá giaù thöïc phaåm cuûa FAO sau khi ñaït kyû luïc 238 ñieåm trong thaùng 2 thì thaùng 6 ñaõ ñaït bình quaân 234 ñieåm, taêng 3 ñieåm so vôùi thaùng 5 vaø taêng 39% so vôùi cuøng kyø naêm ngoaùi. Cuõng theo FAO, giaù löông thöïc taêng cao hieän nay khoâng phaûi laø moät hieän töôïng taïm thôøi maø seõ coøn keùo daøi vaøi naêm tôùi. 07 BAÛN TIN KINH TEÁ VÓ MOÂ / SOÁ 4 - THAÙNG 7/2011 DÖÏ AÙN HOÃ TRÔÏ NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC THAM MÖU, THAÅM TRA VAØ GIAÙM SAÙT CHÍNH SAÙCH KINH TEÁ VÓ MOÂ
UÛY BAN KINH TEÁ CUÛA QUOÁC HOÄI DIEÃN BIEÁN Kinh teá Myõ: Taêng tröôûng coù daáu hieäu giaûm toác MOÄT SOÁ NEÀN Theo baùo caùo cuûa FED coâng boá trong thaùng 6, laàn ñaàu tieân trong naêm 2011, KINH TEÁ taêng tröôûng kinh teá Myõ ñaõ chaäm laïi ôû moät soá khu vöïc. Giaù nhaø ñaát tieáp tuïc CHUÛ CHOÁT giaûm. Toác ñoä phuïc hoài cuûa khu vöïc saûn xuaát cheá taïo ñaõ chaäm laïi. Chæ soá nieàm tin tieâu duøng trong thaùng 5/2011 ñaõ giaûm xuoáng möùc thaáp nhaát trong voøng 6 thaùng. Lôïi nhuaän ñoái vôùi traùi phieáu chính phuû coù kyø haïn 10 naêm giaûm xuoáng döôùi möùc 3%. Hoaït ñoäng saûn xuaát bò aûnh höôûng bôûi söï suy giaûm maïnh meõ cuûa caùc coâng ty cung caáp oâ toâ vaø phuï tuøng cuûa Nhaät. FED cho raèng, söï giaûm suùt cuûa caùc hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh doanh ôû Myõ trong thôøi gian gaàn ñaây chuû yeáu laø do söï taêng giaù gas vaø soùng thaàn ôû Nhaät. Tyû leä phaàn traêm ngöôøi trong ñoä tuoåi lao ñoäng coù vieäc laøm hieän ôû möùc coøn thaáp hôn so vôùi thôøi kyø kinh teá Myõ naèm ôû ñaùy cuûa suy thoaùi9. Chi phí lao ñoäng ñaét ñoû laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân khieán nhieàu coâng ty Myõ chi phí nhieàu hôn cho maùy moùc thieát bò thay vì thueâ nhaân coâng. Theo Boä lao ñoäng Myõ, keå töø khi kinh teá baét ñaàu phuïc hoài, chi tieâu cuûa doanh nghieäp vaøo lao ñoäng chæ taêng 2%, trong khi chi tieâu cho thieát bò vaø phaàn meàm taêng 26%. Ñöôøng bieåu dieãn lôïi nhuaän töø traùi phieáu ñaõ dòch chuyeån xuoáng, theå hieän söï hoaøi nghi ngaøy caøng lôùn ñoái vôùi trieån voïng cuûa neàn kinh teá Myõ. Maëc duø tieâu duøng caù nhaân danh nghóa vaø thöïc teá ñeàu taêng trong thaùng 4/2011, song toác ñoä taêng thu nhaäp cuûa caù nhaân laïi giaûm. Doanh thu baùn leû cuõng ñaõ giaûm nheï trong thaùng 5 cho thaáy thu nhaäp giaûm suùt vaø nieàm tin cuûa ngöôøi tieâu duøng ñi xuoáng. Trong khi ñoù, möùc nôï 14,3 nghìn tyû USD cuûa Myõ ñaõ ñaït traàn giôùi haïn. Chính phuû cho bieát coù theå tieáp tuïc thanh toaùn caùc khoaûn nôï cuûa mình ñeán ngaøy 2/8 thoâng qua caùc bieän phaùp ñaëc bieät. Neáu ñeán thôøi ñieåm ñoù, Quoác hoäi khoâng naâng traàn nôï, seõ coù coù keá hoaïch thay theá naøo ñeå coù theå giaûi quyeát ñöôïc nguy cô vôõ nôï, vaø coù theå daãn ñeán hoaûng loaïn treân thò tröôøng taøi chính tieàn teä. Beân caïnh ñoù, Chuû tòch FED khoâng coù yù ñònh tieáp tuïc keá hoaïch kích caàu môùi (cuï theå laø nôùi loûng ñònh löôïng 3 - Quantitative Easing 3) vaø cho raèng chính saùch tieàn teä khoâng phaûi laø bieän phaùp toát nhaát. Caùc quan chöùc cuûa FED thì phaûn ñoái keá hoaïch QE 3 do lo ngaïi vaán ñeà laïm phaùt. Nhö vaäy, khaû naêng nôùi loûng maïnh theâm chính saùch taøi khoùa vaø tieàn teä ñeå hoã trôï hoài phuïc kinh teá coù theå ít xaûy ra. Kinh teá chaâu AÂu: Taùc ñoäng naëng neà cuûa côn baõo khuûng hoaûng nôï coâng, aùp löïc laïm phaùt ñaõ giaûm Trong quyù II, cuoäc khuûng hoaûng nôï coâng taïi chaâu AÂu ñaõ chính thöùc lan sang Boà Ñaøo Nha khi quoác gia naøy ñaõ chính thöùc xin cöùu trôï taøi chính töø Lieân minh chaâu AÂu vaøo ngaøy 6/4. Ñaây laø quoác gia thöù ba, sau Hy Laïp vaø Ireland sa laày vaøo cuoäc khuûng hoaûng nôï coâng ñaõ keùo daøi hôn 1 naêm qua. Quyeát ñònh naøy ñöôïc ñöa ra sau khi caùc cô quan xeáp haïng tín duïng lieân tuïc haï möùc tín nhieäm quoác gia cuõng nhö traùi phieáu daøi haïn cuûa Boà Ñaøo Nha10. Khoâng nhöõng theá, caùc toå chöùc ñaùnh giaù tín nhieäm cuõng quan ngaïi tình hình nôï coâng vaø 9 Tyû leä thaát nghieäp ôû Myõ trong thaùng 5 ñaõ taêng leân 9,1%, ñaït möùc cao nhaát trong naêm nay, so vôùi töø möùc 9,0% vaøo thaùng 4/2011. Trong thaùng 5, neàn kinh teá Myõ chæ taïo ra ñöôïc 54.000 vieäc laøm môùi, ñaây laø möùc taêng thaáp nhaát trong suoát 8 thaùng qua. Soá löôïng vieäc laøm trong lónh vöïc tö nhaân taêng chæ 38 nghìn trong thaùng 5/2011, möùc thaáp nhaát tính töø thaùng 9/2011 töø möùc 177 nghìn cuûa thaùng 4/2011. Trong thaùng 4/2011, caùc coâng ty Myõ chæ tuyeån duïng 232 nghìn lao ñoäng, chæ baèng 1/3 döï baùo cuûa giôùi chuyeân gia. 1 0 Ngaøy 5/4 Moody’s ñaõ haï xeáp haïng traùi phieáu daøi haïn cuûa Boà Ñaøo Nha xuoáng Baa1 töø A3 vaø ñöa ra nhöõng nhaän ñònh khoâng maáy tích cöïc veà khaû naêng haï tieáp trong töông lai. Trong tuaàn tröôùc ñoù, S&P ñaõ hai laàn lieân tieáp haï xeáp haïng tín nhieäm quoác gia cuûa Boà Ñaøo Nha töø A- xuoáng BBB, vaø xuoáng BBB-. Caùc thoâng tin naøy ñaõ khieán cho chi phí vay voán (phaùt haønh traùi phieáu) cuûa nöôùc naøy taêng voït trong phieân ñaáu giaù tín phieáu trò giaù 2 tyû Euro ngaøy 6/4: töø 4,331% (3 tuaàn tröôùc) leân 5,902% ñoái vôùi kì haïn 1 naêm; vaø töø 2,984% leân 5,117% ñoái vôùi caùc kì haïn ngaén hôn. 08 BAÛN TIN KINH TEÁ VÓ MOÂ / SOÁ 4 - THAÙNG 7/2011 DÖÏ AÙN HOÃ TRÔÏ NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC THAM MÖU, THAÅM TRA VAØ GIAÙM SAÙT CHÍNH SAÙCH KINH TEÁ VÓ MOÂ
UÛY BAN KINH TEÁ CUÛA QUOÁC HOÄI thaâm huït ngaân saùch ôû caùc quoác gia chaâu AÂu giaøu coù khaùc. Trong thaùng 5, toå chöùc ñònh möùc tín nhieäm Fitch ñaõ haï trieån voïng ñoái vôùi möùc xeáp haïng tín nhieäm AA+ cuûa Bæ töø “oån ñònh” xuoáng “tieâu cöïc” do beá taéc chính trò ñaõ khieán vieäc caét giaûm nôï coâng trôû neân khoù khaên. Standard & Poor’s cuõng ñaùnh tuït trieån voïng tín duïng cuûa Italy töø "oån ñònh" xuoáng möùc "tieâu cöïc". Ngaøy 1/6, Moody’s haï 3 baäc xeáp haïng tín nhieäm cuûa Hy Laïp xuoáng möùc ñaàu cô cöïc kyø cao (töø B1 xuoáng Caa1) vôùi trieån voïng tieâu cöïc do moái lo laéng veà nguy cô taùi caáu truùc nôï. Moody’s caûnh baùo coù theå tieáp tuïc caét giaûm xeáp haïng tín nhieäm cuûa nöôùc naøy trong thôøi gian tôùi. Standard & Poor’s cuõng haï 3 baäc xeáp haïng tín duïng cuûa Hy Laïp xuoáng möùc CCC, möùc thaáp nhaát treân theá giôùi, thaáp hôn so vôùi Ecuador, Jamaica, Pakistan vaø Grenada vaø coù theå ñieàu chænh tieáp xuoáng möùc D (möùc vôõ nôï). Vieäc haï möùc tín nhieäm nôï cuûa Hy laïp ñaõ laøm cho giôùi ñaàu tö trong Eurozone ngaøy caøng hoang mang veà cuoäc khuûng hoaûng nôï coâng seõ lan roäng hôn nöõa, ñaëc bieät taïi caùc thò tröôøng taøi chính Ireland vaø Taây Ban Nha. Chi phí vay tieàn taïi Taây Ban Nha leo leân möùc cao nhaát trong 11 naêm. Baûo hieåm cho caùc khoaûn nôï cuûa Chính phuû Boà Ñaøo Nha vaø Ireland cuõng ôû möùc cao. Vieäc Chính phuû Ireland tuyeân boá saün saøng gaùnh chòu nhöõng khoaûn loã cuûa hai ngaân haøng lôùn cuûa nöôùc naøy neáu ECB chaáp thuaän ñaõ laøm daáy leân moái lo ngaïi raèng Ireland coù theå seõ coù moät cuoäc taùi cô caáu lôùn. Ruûi ro vôõ nôï taïi Hy Laïp ñaõ giaûm bôùt khi Hoäi nghò caùc Boä tröôûng taøi chính Eurozone vaø Hoäi nghò thöôïng ñænh chaâu AÂu ñaõ cam keát tieáp tuïc giaûi ngaân goùi cöùu trôï hieän nay. Quyõ Tieàn teä Quoác teá (IMF) cuõng vöøa môùi thoâng qua khoaûn cöùu trôï 3,2 tyû Euro cho Hy Laïp, vaø laø ñôït giaûi ngaân môùi nhaát töø goùi giaûi cöùu chung trò giaù 110 tyû EUR cuûa IMF vaø Lieân minh chaâu AÂu (EU), nhaèm giuùp nöôùc naøy chi traû caùc khoaûn nôï ñeán haïn trong thaùng vaø coù theå taêng tröôûng trôû laïi trong naêm 2012. Ñieåm saùng kinh teá cuûa EU vaø Eurozone hieän taïi laø tyû leä laïm phaùt ñaõ baét ñaàu giaûm toác11. Laïm phaùt giaûm laø do giaù naêng löôïng ñaëc bieät laø daàu thoâ ñaõ giaûm, ngöôøi tieâu duøng haïn cheá vaø thaét chaët chi tieâu hôn, do vieäc ECB taêng laõi suaát (theâm 0,25% trong thaùng 4/2011) ñaõ laøm giaûm bôùt löôïng cung tieàn ra thò tröôøng, vaø do saûn xuaát trong thaùng 5 giaûm suùt neân ñaõ laøm giaûm aùp löïc taêng giaù ñaàu vaøo. Döï baùo, ECB seõ coøn tieáp tuïc naâng laõi suaát theâm 2 laàn trong naêm 2011 (khoaûng thaùng 7 vaø thaùng 10). Kinh teá Trung Quoác: Laïm phaùt tieáp tuïc leo thang, bong boùng baát ñoäng saûn tieáp tuïc “phình to”, baát chaáp chính saùch thaét chaët tieàn teä quyeát lieät Laïm phaùt cuûa Trung Quoác trong thaùng 5/2011 ñaõ taêng leân möùc 5,5%, cao nhaát trong gaàn 3 naêm (34 thaùng) qua12. Beân caïnh caùc yeáu toá nhö thieân tai, giaù thöïc phaåm taêng thì giaù thaønh söùc lao ñoäng taêng vaø tieàn voán löu ñoäng dö thöøa taêng leân, cuõng laøm cho maët baèng giaù taêng leân v.v… Döï baùo laïm phaùt Trung Quoác seõ coøn xu höôùng tieáp tuïc ôû möùc cao13 cho duø nöôùc naøy ñaõ lieân tieáp ñöa ra caùc bieän phaùp thaét chaët tieàn teä, kieàm cheá laïm phaùt14. 11 Tyû leä laïm phaùt cuûa EU ñaõ giaûm töø 3,3% trong thaùng 4/2011 xuoáng coøn 3,2% trong thaùng 5/2011, coøn cuûa Eurozone giaûm töø 2,8% xuoáng coøn 2,7%. 12 Chæ soá CPI taêng lieân tuïc trong caùc thaùng qua töø 5,4% trong thaùng Ba, 5,3% trong thaùng Tö leân tôùi 5,5% trong thaùng Naêm vaø seõ coøn xu höôùng taêng trong caùc thaùng tôùi. Tính chung caû 5 thaùng ñaàu naêm 2011, CPI laø 5,2%, cao hôn nhieàu so vôùi muïc tieâu khoáng cheá caû naêm laø 4%. 13 Döï baùo CPI trong quyù II/2011 seõ ôû möùc khoaûng töø 5,0-5,5%, quyù III/2011 khoaûng 4,5-5,0%. quyù IV/2011 vaãn ôû möùc cao do coù nhaân toá taêng giaù môùi (vaøo vuï tieâu duøng, noel, naêm môùi v.v…) 14 Ngaân haøng Nhaân daân Trung Quoác (POBC) laïi quyeát ñònh keå töø ngaøy 20/6/2011, tieáp tuïc naâng tyû leä döï tröõ baét buoäc theâm 0,5 ñieåm phaàn traêm. Trung Quoác ñaõ lieân tuïc taêng tyû leä döï tröõ baét buoäc cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi vaø naâng laõi suaát baát chaáp nguy cô laøm kìm haõm hoaït ñoäng kinh teá. Ñaây laø laàn naâng thöù 12 keå töø naêm 2010. Töø ñaàu naêm 2011, Trung Quoác cuõng ñaõ 6 laàn naâng tyû leä döï tröõ baét buoäc, moãi laàn naâng 50 ñieåm phaàn traêm (0,5%). Laàn thöù nhaát aùp duïng töø 20/1, laàn thöù 2 aùp duïng töø 24/2, laàn thöù 3 töø 25/3, laàn thöù 4 töø 21/4 vaø laàn thöù 5 töø ngaøy 18/5. Vieäc Trung Quoáâc naâng tyû leä döï tröõ baét buoäc ñeå giaûm bôùt söùc eùp veà thanh khoaûn ñaõ trôû thaønh löïa choïn ñöôïc öu tieân. 09 BAÛN TIN KINH TEÁ VÓ MOÂ / SOÁ 4 - THAÙNG 7/2011 DÖÏ AÙN HOÃ TRÔÏ NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC THAM MÖU, THAÅM TRA VAØ GIAÙM SAÙT CHÍNH SAÙCH KINH TEÁ VÓ MOÂ
UÛY BAN KINH TEÁ CUÛA QUOÁC HOÄI Phaùt bieåu tröôùc coäng ñoàng Hoa kieàu ôû London (Anh) cuoái thaùng 6/2011, Thuû töôùng Trung Quoác OÂn Gia Baûo nhaän ñònh chæ soá giaù tieâu duøng (CPI) cuûa Trung Quoác seõ coøn taêng maïnh hôn trong thaùng 6 nhöng seõ chaäm laïi trong saùu thaùng cuoái naêm, ñoàng nghóa laïm phaùt seõ ñöôïc giöõ döôùi möùc 5% trong khi taêng tröôûng kinh teá ñaït töø 8-9%. Theo oâng OÂn Gia Baûo CPI thaùng 6 seõ coøn cao hôn. Nhöng sau ñoù, neáu taát caû caùc giaûi phaùp choáng laïm phaùt cuûa chính phuû ñöôïc thöïc thi troâi chaûy, chæ soá naøy seõ giaûm daàn haøng thaùng. Giöõ ñöôïc muïc tieâu 4% laø khoù khaên, song oâng tin raèng seõ khoáng cheá ñöôïc laïm phaùt döôùi 5%. Döôùi taùc ñoäng cuûa chính saùch thaét chaët tieàn teä vaø tình traïng vaät giaù leo thang, caùc hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh ôû Trung Quoác coù daáu hieäu chaäm laïi trong quyù II/2011. Coâng nghieäp lieân tuïc coù toác ñoä taêng tröôûng giaûm trong 2 thaùng lieàn15. Tieâu duøng cuõng lieân tuïc giaûm suùt trong maáy thaùng qua, tuy möùc ñoä khoâng lôùn16 trong khi chæ soá ñôn ñaët haøng môùi cuõng ñaõ giaûm. Tín duïng trong thaùng 5/2011 suït giaûm so vôùi thaùng 4/2011. Vieäc cung tieàn taêng tröôûng chaäm nhaát töø naêm 2008 laø daáu hieäu theâm cho thaáy hoaït ñoäng kinh teá Trung Quoác ñang chaäm laïi. Tuy nhieân, nhìn laïi saùu thaùng ñaàu naêm 2011, Chính phuû Trung Quoác vaãn chöa haï nhieät ñöôïc “bong boùng” baát ñoäng saûn nhö kyø voïng. Trong thaùng 6/2011, caùc chuyeân gia kinh teá cuûa Ngaân haøng Theá giôùi (WB) ñaõ ñöa ra caûnh baùo raèng, bong boùng baát ñoäng saûn ñang laø moät trong nhöõng ruûi ro kinh teá lôùn nhaát maø Trung Quoác ñoái maët17. Kinh teá gia Wang Tao ñeán töø Ngaân haøng UBS nhaän ñònh, trong 3-5 naêm tôùi, giaù nhaø ñaát Trung Quoác coøn taêng maïnh vì tình traïng thieáu vaéng caùc keânh ñaàu tö thay theá vaø söï phuï thuoäc cuûa chính quyeàn caùc ñòa phöông nöôùc naøy vaøo nguoàn thu töø caáp quyeàn söû duïng ñaát. ÔÛ moät thôøi ñieåm naøo ñoù, söï taêng tröôûng buøng noå cuûa giaù nhaø ñaát naøy seõ nhöôøng choã cho moät “vuï noå”. Nhìn veà trung haïn, kinh teá taêng tröôûng chaäm laïi cuõng coù taùc duïng tích cöïc ñoái vôùi vieäc ñieàu chænh keát caáu, chuyeån ñoåi phöông thöùc phaùt trieån kinh teá cuûa Trung Quoác, voán ñang ôû traïng thaùi “boán khoâng”, theo nhö moâ taû cuûa Thuû töôùng OÂn Gia Baûo laø: “khoâng oån ñònh, khoâng caân baèng, khoâng coù söï phoái hôïp vaø cuoái cuøng laø khoâng beàn vöõng”18. 15 Thaùng 5 coâng nghieäp taêng tröôûng 13,3%, giaûm 0,1 ñieåm phaàn traêm so vôùi thaùng tröôùc. 16 Thaùng 5 toång möùc tieâu duøng taêng tröôûng 16,9%, giaûm 0,2 ñieåm phaàn traêm so vôùi thaùng tröôùc. 17 Trong khoaûng thôøi gian 2006-2010, ñaàu tö vaøo baát ñoäng saûn daân duïng cuûa Trung Quoác taêng gaáp röôõi, leân möùc xaáp xæ 9% GDP. Cuõng trong khoaûng thôøi gian ñoù, giaù nhaø ôû caùc thaønh phoá lôùn cuûa Trung Quoác gaàn nhö taêng gaáp ñoâi. Töø thaùng 1/2010, Chính phuû Trung Quoác ñaõ coù moät soá böôùc ñi ñeå haïn cheá tình traïng ñaàu cô baát ñoäng saûn, bao goàm taêng tyû leä tieàn ñaët coïc ñoái vôùi nhöõng ngöôøi mua caên nhaø thöù hai leân 60% töø möùc 40%, khoâng cho caùc doanh nghieäp quoác doanh ngoaøi lónh vöïc baát ñoäng saûn ñaàu tö vaøo ngaønh naøy, naâng tyû leä döï tröõ baét buoäc 11 laàn ñeå giaûm löôïng voán tín duïng caáp môùi. 18 Trong caùc cuoäc thaûo luaän keá hoaïch 5 laàn thöù 12 naêm taïi Dieãn ñaøn Phaùt trieån Trung Quoác 2011 vaøo thaùng 3/2011, caùc nhaø laõnh ñaïo Trung Quoác ñaõ keâu goïi moät söï thay ñoåi maïnh veà toác ñoä vaø cô caáu cuûa taêng tröôûng kinh teá. Hoaït ñoäng ñaàu tö ôû Trung Quoác trong nhöõng naêm qua ñaõ phaùt trieån raát maïnh. Töø naêm 2000 ñeán naêm 2010, toác ñoä taêng tröôûng trung bình toång ñaàu tö coá ñònh laø 13,3%, trong khi taêng tröôûng cuûa tieâu duøng caù nhaân trung bình 7,8%. Tyû leä ñaàu tö cao ôû Trung Quoác coù theå chuyeån töø ñoäng cô cuûa taêng tröôûng trôû thaønh nguoàn goác cuûa söï trì treä. Tình traïng ôû Trung Quoác hieän nay ñang laø ñaàu tö quaù möùc, gaây dö thöøa, trong khi tyû leä tieâu duøng quaù thaáp. 10 BAÛN TIN KINH TEÁ VÓ MOÂ / SOÁ 4 - THAÙNG 7/2011 DÖÏ AÙN HOÃ TRÔÏ NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC THAM MÖU, THAÅM TRA VAØ GIAÙM SAÙT CHÍNH SAÙCH KINH TEÁ VÓ MOÂ
UÛY BAN KINH TEÁ CUÛA QUOÁC HOÄI Kinh teá Nhaät Baûn: Taêng tröôûng aâm trong nöûa ñaàu naêm 2011, trieån voïng phuïc hoài aûm ñaïm Thaûm hoïa ñoäng ñaát vaø soùng thaàn thaùng 3/2011 ñaõ taùc ñoäng naëng neà ñeán kinh teá Nhaät Baûn. Lónh vöïc bò taùc ñoäng lôùn nhaát cuûa ñoäng ñaát vaø soùng thaàn laø ngaønh xaây döïng, thieát bò haï taàng cô sôû cuøng moät soá ngaønh saûn xuaát oâtoâ, ñieän töû taäp trung ôû khu vöïc phía baéc19. Xuaát khaåu oâ toâ vaø thieát bò ñieän töû suy giaûm keùo theo xuaát khaåu chung cuûa ngaønh ngoaïi thöông suy giaûm20. Nhaäp sieâu cuûa Nhaät Baûn lieân tuïc ôû möùc cao trong caùc thaùng 4 vaø 521. Thaûm hoïa ñoäng ñaát vaø soùng thaàn coøn khieán cho loø phaûn öùng haït nhaân Fukushima bò roø ræ, ñeán nay vaãn chöa theå khaéc phuïc hoaøn toaøn, taïo ra moät cuoäc khuûng hoaûng naêng löôïng ôû Nhaät Baûn. Noäi caùc Nhaät Baûn cho bieát GDP quyù I/2011 cuûa nöôùc naøy taêng tröôûng aâm (- 0,9%), tieáp tuïc giaûm theâm 3,7% so vôùi quyù I/2010. Döï baùo taêng tröôûng kinh teá quyù II/2011 vaãn seõ tieáp tuïc aâm22. Trieån voïng kinh teá Nhaät Baûn coù theå saùng suûa hôn sau khi Quoác hoäi Nhaät Baûn ñaõ thoâng qua “Luaät cô baûn phuïc höng ñaát nöôùc” ngaøy 20/6/2011. Vieäc thöïc thi Luaät naøy coù theå ñaåy maïnh coâng cuoäc taùi thieát, thu huùt voán ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc vaøo xaây döïng laïi caùc khu ñoâ thò vaø chung cö bò phaù hoaïi bôûi thaûm hoïa ñoäng ñaát vaø soùng thaàn, töø ñoù kích thích neàn kinh teá taêng tröôûng cao23. Hôn nöõa, ngoaøi nhöõng ngaønh kinh teá bò taùc ñoäng keå treân thì caùc ngaønh khaùc bò aûnh höôûng khoâng lôùn, neân möùc ñoä bò taøn phaù cuûa toaøn boä neàn kinh teá Nhaät Baûn laø coù haïn vaø taïm thôøi. Tuy nhieân, Baùo caùo trieån voïng kinh teá toaøn caàu do WB coâng boá ngaøy 7/6 cho bieát, taêng tröôûng GDP naêm 2011 cuûa Nhaät Baûn chæ coù theå “giaãm chaân taïi choã” (taêng khoaûng 0,1%). Moät soá döï baùo cho raèng coâng cuoäc taùi thieát ñaõ taïo ñaø vöïc daäy neàn kinh teá Nhaät Baûn, nhöng seõ phaûi caàn ít nhaát laø hôn moät naêm nöõa ñeå ñöa Nhaät Baûn trôû laïi möùc nhö tröôùc khi xaûy ra thaûm hoïa ñoäng ñaát - soùng thaàn. Xeùt veà trung haïn, nhaän ñònh bi quan cuûa haõng ñaùnh giaù tín duïng Moody’s ñöa ra ngaøy 27/6/2011 cho bieát kinh teá Nhaät Baûn coù theå rôi vaøo “thaäp nieân maát maùt” thöù ba. Nhaän ñònh chung moät soá vaán ñeà kinh teá theá giôùi coù aûnh höôûng ñeán Vieät Nam Haàu heát caùc ñaùnh giaù ñeàu cho thaáy kinh teá theá giôùi 6 thaùng ñaàu naêm 2011 phaùt trieån chöa oån ñònh, ñang ñöùng tröôùc nguy cô giaûm suùt ñaø taêng tröôûng vaøo 6 thaùng cuoái naêm 2011. Trong khi ñaø hoài phuïc cuûa caùc nöôùc phaùt trieån ñang giaûm suùt do ñoái dieän vôùi khuûng hoaûng nôï coâng (chaâu AÂu), thò tröôøng lao ñoäng vaø nhaø ñaát aûm ñaïm (Myõ), soùng thaàn vaø khuûng hoaûng haït nhaân (Nhaät Baûn); thì caùc nöôùc môùi noåi vaø ñang phaùt trieån ñang phaûi thaét chaët maïnh tieàn teä nhaèm ñoái phoù vôùi laïm phaùt vaø taïm thôøi boû qua muïc tieâu taêng tröôûng. Ñoäng löïc taêng tröôûng toaøn caàu gaëp khoù khaên laø moät yeáu toá gaây baát lôïi cho keânh thöông maïi vaø ñaàu tö ñoái vôùi Vieät Nam trong naêm 2011. 19 Noäi caùc Nhaät Baûn cho bieát xuaát khaåu oâ toâ thaùng 4/2011 cuûa Nhaät giaûm 67%, möùc giaûm kæ luïc keå töø naêm 1979 tôùi nay. 20 Kim ngaïch xuaát khaåu thaùng 4/2011 giaûm 12,4%, thaùng 5 tieáp tuïc giaûm suùt 10,3%. 21 Thaùng 5/2011, nhaäp sieâu tôùi 853,7 tæ yeân. 22 Döï baùo khoaûng - 2,97% 23 Caùc döï baùo laïc quan cho raèng taêng tröôûng GDP quyù III/2011 coù theå ñaït 4,04%, quyù IV/2011 ñaït cao hôn, coù theå tôùi 5,24%, caû naêm ñaït möùc 1%-2%. 11 BAÛN TIN KINH TEÁ VÓ MOÂ / SOÁ 4 - THAÙNG 7/2011 DÖÏ AÙN HOÃ TRÔÏ NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC THAM MÖU, THAÅM TRA VAØ GIAÙM SAÙT CHÍNH SAÙCH KINH TEÁ VÓ MOÂ
UÛY BAN KINH TEÁ CUÛA QUOÁC HOÄI Laïm phaùt taêng cao ôû caùc nöôùc môùi noåi, ñaëc bieät laø Trung Quoác coù theå coù nhöõng taùc ñoäng ñeán nhaäp khaåu cuûa Vieät Nam. Do nhaäp khaåu cuûa Vieät Nam töø Trung Quoác trong giai ñoaïn hieän nay laø ít co giaõn theo giaù neân kim ngaïch nhaäp khaåu töø nöôùc laùng gieàng naøy seõ chòu nhöõng aûnh höôûng baát lôïi. Trong khi ñoù, giaù daàu vaø giaù löông thöïc theá giôùi taêng ñoät bieán vaøo quyù I ñaõ aûnh höôûng raát lôùn ñeán chæ soá giaù trong nöôùc. Söï chöõng laïi cuûa giaù caùc haøng hoùa cô baûn naøy trong quyù II cuõng ñaõ giuùp haï nhieät laïm phaùt trong nöôùc töø thaùng 5, nhöng nguy cô cuù soác baát lôïi vaãn coøn lôùn bôûi giaù caùc haøng hoùa naøy döï baùo seõ vaãn coøn ôû möùc cao vaø khoù coù khaû naêng giaûm xuoáng ít nhaát trong hai naêm tôùi. Toác ñoä phuïc hoài taêng tröôûng khoâng ñoàng ñeàu giöõa nhoùm nöôùc phaùt trieån vaø nhoùm caùc thò tröôøng môùi noåi laøm xuaát hieän tình traïng “baát ñoái xöùng” trong caùc öu tieân kinh teá vó moâ giöõa caùc nhoùm nöôùc naøy, gaây khoù khaên cho phoái hôïp chính saùch ôû quy moâ toaøn caàu vaø nhöõng bieán ñoäng trong heä thoáng tieàn teä - taøi chính toaøn caàu, ñaëc bieät laø söï bieán ñoäng cuûa caùc ñoàng tieàn chuû choát nhö USD, Euro vaø kích hoaït caùc hoaït ñoäng ñaàu cô taøi chính mang nhieàu ruûi ro. Theo ñoù, giaù vaøng theá giôùi coøn coù nhöõng dieãn bieán phöùc taïp vaø coù theå aûnh höôûng lôùn ñeán hoaït ñoäng ñaàu cô USD vaø vaøng trong nöôùc, trong boái caûnh thò tröôøng ngoaïi teä töï do vaø thò tröôøng vaøng chöa haún ñaõ ñöôïc kieåm soaùt toát. Beân caïnh ñoù, nhöõng doøng voán noùng ñoå vaøo vaø ruùt ra khoûi caùc nöôùc ñang phaùt trieån theo dieãn bieán chính saùch cuûa caùc nöôùc seõ coù nhöõng aûnh höôûng ñeán caùc doøng voán ra vaøo neàn kinh teá, vaø coù theå gaây khoù khaên hôn cho ñieàu haønh chính saùch vó moâ. 12 BAÛN TIN KINH TEÁ VÓ MOÂ / SOÁ 4 - THAÙNG 7/2011 DÖÏ AÙN HOÃ TRÔÏ NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC THAM MÖU, THAÅM TRA VAØ GIAÙM SAÙT CHÍNH SAÙCH KINH TEÁ VÓ MOÂ
UÛY BAN KINH TEÁ CUÛA QUOÁC HOÄI KINH TEÁ VIEÄT NAM QUYÙ II VAØ 6 THAÙNG ÑAÀU NAÊM 2011 TOÅNG QUAN Trong quyù II vaø 6 thaùng ñaàu naêm, neàn kinh teá Vieät Nam vaãn gaëp raát nhieàu khoù khaên. Döôùi taùc ñoäng cuûa giaù löông thöïc vaø giaù daàu theá giôùi, coäng theâm söï khoâng nhaát quaùn trong chính saùch vó moâ naêm 2010 vaø nhöõng nhöõng yeáu toá cô caáu trong neàn kinh teá vaãn chöa ñöôïc giaûi quyeát trieät ñeå töø nhöõng naêm tröôùc, baát oån vó moâ tieáp tuïc laø thaùch thöùc chính cuûa neàn kinh teá: laïm phaùt tieáp tuïc gia taêng, nhaäp sieâu taêng cao vaø dai daúng, caùn caân thanh toaùn chöa oån ñònh, thaâm huït ngaân saùch vaãn cao, heä thoáng ngaân haøng meùo moù vaø chöùa ñöïng nhieàu ruûi ro v.v… Chính saùch tieàn teä ñöôïc thaét chaët theo tinh thaàn Nghò quyeát 11, laïm phaùt vaø kyø voïng laïm phaùt gia taêng, ñaàu tö coâng vaãn chöa giaûm maïnh, vaø ñaëc ñieåm heä thoáng ngaân haøng yeáu keùm luoân coù vaán ñeà veà thanh khoaûn ñaõ ñaåy laõi suaát leân möùc raát cao vaø taùc ñoäng baát lôïi ñeán hoaït ñoäng saûn xuaát cuûa doanh nghieäp, ñeán thò tröôøng baát ñoäng saûn vaø thò tröôøng chöùng khoaùn. Ñôøi soáng cuûa ngöôøi lao ñoäng, ngöôøi ngheøo vaø ngöôøi deã bò toån thöông trong xaõ hoäi trôû neân khoù khaên hôn. Tröôùc tình hình ñoù, Chính phuû ñaõ coù nhöõng giaûi phaùp vöøa kieàm cheá laïm phaùt, vöøa höôùng vaøo giöõ oån ñònh saûn xuaát vaø baûo ñaûm an sinh xaõ hoäi cho ngöôøi lao ñoäng vaø ngöôøi ngheøo. Keát quaû ñaït ñöôïc cho ñeán nay cho duø coøn haïn cheá nhöng ñaõ coù nhöõng daáu hieäu tích cöïc ban ñaàu. Toác ñoä taêng tröôûng kinh teá ñaït ñöôïc trong quyù II vaø 6 thaùng ñaàu naêm ñaùng khích leä, laàn löôït laø 5,67% vaø 5,57% vaø tyû leä laïm phaùt tính theo thaùng ñang coù xu höôùng giaûm daàn vaøo thaùng 5 vaø thaùng 6. Trong khi ñoù, thò tröôøng ngoaïi hoái vaø thò tröôøng vaøng ñaõ daàn ñi vaøo oån ñònh sau moät loaït caùc bieän phaùp choáng ñoâ la hoùa khaù quyeát lieät cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc. Thò tröôøng baát ñoäng saûn traàm laéng sau khi Ngaân haøng Nhaø nöôùc thaét chaët chính saùch tieàn teä vaø trieån khai caùc bieän phaùp kieåm soaùt doøng tín duïng, haïn cheá tín duïng phi saûn xuaát, khieán hoaït ñoäng ñaàu cô bò ñaåy luøi, giaù baát ñoäng saûn ñang giaûm daàn veà giaù trò thöïc. Tuy nhieân, nhöõng thaùch thöùc baát oån vó moâ coøn raát lôùn trong nhöõng thaùng cuoái naêm. Laïm phaùt theo thaùng maëc duø haï nhieät, nhöng neáu tính theo naêm thì ñang ôû möùc kyû luïc tính töø thaùng 11/2008, vaø seõ tieáp tuïc ñoái dieän vôùi nhöõng cuù soác baát lôïi töø giaù daàu vaø löông thöïc treân theá giôùi cuõng nhö ruûi ro chính saùch khoâng nhaát quaùn vaø quyeát lieät. Caùc yeáu toá caên baûn gaây neân nhaäp sieâu chöa ñöôïc giaûi quyeát neân nguy cô thaâm huït vaõng lai ôû möùc cao laø lôùn, töø ñoù aûnh höôûng ñeán döï tröõ ngoaïi hoái, caùn caân toång theå vaø tyû giaù. Ñaàu tö coâng chöa ñöôïc caét giaûm maïnh meõ tieáp tuïc ñe doïa ñeán oån ñònh vó moâ. Heä thoáng ngaân haøng yeáu keùm vaø meùo moù seõ laø löïc caûn lôùn ñeán quaù trình giaûm nhanh laõi suaát vaø laøm giaûm hieäu löïc chính saùch tieàn teä. Ñeå giaûi quyeát ñöôïc nhöõng thaùch thöùc lôùn naøy, caùc chính saùch vó moâ caàn theå hieän ñöôïc söï quyeát taâm, ñoàng boä vaø nhaát quaùn, ñoàng thôøi caàn boå sung theâm nhöõng goùi giaûi phaùp môùi höôùng vaøo moät soá khu vöïc cuûa neàn kinh teá ñeå hoã trôï bình oån vó moâ laâu daøi, ñoàng thôøi caùc giaûi phaùp trung vaø daøi haïn taùi cô caáu neàn kinh teá cuõng caàn gaáp ruùt ñöôïc thöïc thi. 13 BAÛN TIN KINH TEÁ VÓ MOÂ / SOÁ 4 - THAÙNG 7/2011 DÖÏ AÙN HOÃ TRÔÏ NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC THAM MÖU, THAÅM TRA VAØ GIAÙM SAÙT CHÍNH SAÙCH KINH TEÁ VÓ MOÂ
UÛY BAN KINH TEÁ CUÛA QUOÁC HOÄI DIEÃN BIEÁN Taêng tröôûng kinh teá giaûm so vôùi cuøng kyø naêm 2010 CAÙC CHÆ SOÁ Toác ñoä taêng tröôûng quyù II naêm 2011 ñaït 5,67%, cao hôn so vôùi quyù I/2011 KINH TEÁ VÓ (5,43%) nhöng laïi thaáp hôn so vôùi toác ñoä taêng tröôûng quyù II/2010 (6,4%). MOÂ CHÍNH Tính chung 6 thaùng ñaàu naêm 2011, toác ñoä taêng tröôûng ñaït 5,57%, trong ñoù toác ñoä taêng tröôûng saûn löôïng khu vöïc noâng, laâm nghieäp vaø thuûy saûn ñaït 2,08%, khu vöïc coâng nghieäp vaø xaây döïng 6,49% vaø khu vöïc dòch vuï 6,12%. Toác ñoä taêng tröôûng cuûa neàn kinh teá noùi chung vaø cuûa caùc khu vöïc trong 6 thaùng ñaàu naêm 2011 chæ baèng hoaëc thaáp hôn caùc chæ tieâu töông öùng trong 6 thaùng ñaàu naêm 2010. Tuy nhieân, toác ñoä taêng tröôûng cuûa ngaønh coâng nghieäp vaø xaây döïng 6 thaùng ñaàu naêm 2011 baèng vôùi toác ñoä taêng cuøng kyø naêm 2010. Veà ñoùng goùp cuûa caùc khu vöïc vaøo möùc taêng tröôûng chung cuûa toaøn neàn kinh teá trong 6 thaùng ñaàu naêm 2011: khu vöïc noâng, laâm nghieäp vaø thuûy saûn ñoùng goùp 0,36 ñieåm phaàn traêm; khu vöïc coâng nghieäp vaø xaây döïng ñoùng goùp 2,64 ñieåm phaàn traêm; vaø khu vöïc dòch vuï ñoùng goùp 2,57 ñieåm phaàn traêm. Veà tyû troïng saûn löôïng cuûa caùc khu vöïc treân toång saûn löôïng cuûa neàn kinh teá trong 6 thaùng ñaàu naêm 2011, khu vöïc noâng, laâm nghieäp vaø thuûy saûn chieám 22,77%; khu vöïc coâng nghieäp vaø xaây döïng chieám 39,9% vaø khu vöïc dòch vuï chieám 37,33%. Cho duø gaëp nhieàu khoù khaên trong hoaït ñoäng saûn xuaát 6 thaùng ñaàu naêm, khu vöïc coâng nghieäp vaø xaây döïng vaãn laø ñaàu taøu daãn daét taêng tröôûng, toác ñoä taêng tröôûng cuûa khu vöïc naøy baèng vôùi toác ñoä taêng tröôûng cuøng kyø naêm 2010 vaø cao hôn gaàn gaáp ñoâi so vôùi toác ñoä taêng tröôûng cuøng kyø naêm 2009. Baûng 1. Toác ñoä taêng tröôûng 6 thaùng ñaàu naêm 2009-2011 (%) Nguoàn: Toång cuïc Thoáng keâ. Coù moät soá yeáu toá laøm toác ñoä taêng tröôûng quyù II vaø 6 thaùng ñaàu naêm 2011 giaûm so vôùi cuøng kyø naêm 2010. Thöù nhaát, vôùi chính saùch thaét chaët trong 6 thaùng ñaàu naêm ñeå giaûm toång caàu24 coù hieäu löïc töùc thôøi, song ñi keøm vôùi hieäu öùng phuï laø thanh khoaûn caùc NHTM trôû neân khoù khaên daãn ñeán caùc cuoäc ñua laõi suaát keùo daøi trong nhieàu thaùng. Laïm phaùt vaø kyø voïng laïm phaùt gia taêng, quy moâ ñaàu tö coâng vaãn lôùn vaø laán aùt ñaàu tö tö nhaân cuõng ñaõ laøm laõi suaát daâng cao vöôït söùc chòu ñöïng cuûa caùc doanh nghieäp (khoaûng 18-22%, caù bieät leân ñeán 26-27%), khieán caùc hoaït ñoäng kinh teá ñình treä, caùc doanh nghieäp hoaït ñoäng caàm chöøng, hoaëc phaù saûn. 2 4 Tính ñeán ngaøy 20/6, toång phöông tieän thanh toaùn chæ taêng 2,45% so vôùi cuoái naêm 2010 vaø taêng 18,8% so vôùi cuøng kyø naêm tröôùc, tín duïng chæ taêng 7,13% so vôùi cuoái naêm ngoaùi vaø taêng 26,07% so vôùi cuøng kyø naêm 2010 14 BAÛN TIN KINH TEÁ VÓ MOÂ / SOÁ 4 - THAÙNG 7/2011 DÖÏ AÙN HOÃ TRÔÏ NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC THAM MÖU, THAÅM TRA VAØ GIAÙM SAÙT CHÍNH SAÙCH KINH TEÁ VÓ MOÂ
UÛY BAN KINH TEÁ CUÛA QUOÁC HOÄI Thöù hai, laïm phaùt taêng cao taùc ñoäng tieâu cöïc ñeán phaân boå nguoàn löïc, giaûm ñaàu tö vaø tieâu duøng, vaø do ñoù cuõng laøm giaûm hieäu quaû saûn xuaát vaø toång caàu cuûa neàn kinh teá. Thöù ba, giaù nhieàu loaïi ñaàu vaøo cho hoaït ñoäng saûn xuaát treân theá giôùi taêng cao laøm chi phí cho saûn xuaát trong nöôùc gia taêng, taïo ra hieäu öùng chi phí ñaåy laøm thu heïp toång cung cuûa neàn kinh teá. Nhö vaäy, caùc yeáu toá trong vaø ngoaøi nöôùc ñeàu coù nhöõng taùc ñoäng baát lôïi ñeán toång cung vaø toång caàu cuûa neàn kinh teá, daãn ñeán toác ñoä taêng tröôûng trong quyù II vaø 6 thaùng ñaàu naêm 2011 giaûm so vôùi naêm 2010. Muïc tieâu taêng tröôûng trong naêm cuõng ñaõ ñöôïc Chính phuû haï xuoáng töø 7-7,5% xuoáng möùc hôïp lyù hôn 6% vaøo cuoái thaùng 5 theå hieän roõ quyeát taâm doàn söùc cho oån ñònh vó moâ vaø kieàm cheá laïm phaùt nhö laø caùc muïc tieâu öu tieân tröôùc maét. Laïm phaùt ôû möùc cao trong 6 thaùng ñaàu naêm 2011 Tieáp noái ñaø taêng laïm phaùt trong quyù I, thaùng 4/2011, tyû leä laïm phaùt leân tôùi 3,32% (so vôùi thaùng tröôùc), möùc cao nhaát keå töø thaùng 5/2008, taêng 17.51% so vôùi cuøng kyø naêm 2010 vaø taêng 9.64% so vôùi cuoái naêm ngoaùi, khieán chæ tieâu laïm phaùt caû naêm (chöa ñieàu chænh) döôùi 7% chính thöùc bò phaù vôõ. Coù 4 nguyeân nhaân chính laøm taêng maïnh laïm phaùt trong thaùng 4: (i) Giaù daàu, giaù löông thöïc vaø giaù caùc yeáu toá ñaàu vaøo taêng cao ñoät bieán do nguoàn cung thu heïp trong khi nhu caàu vaãn gia taêng, ñaëc bieät laø töø caùc neàn kinh teá môùi noåi (ii) Söï khoâng nhaát quaùn trong chính saùch vaøo nöûa cuoái naêm 2010 vôùi chính saùch tieàn teä nôùi loûng vaø chính saùch taøi khoùa môû roäng ñaõ taùc ñoäng ñeán laïm phaùt vôùi ñoä treã chính saùch; (iii) Ñoàng VNÑ maát giaù töø nhöõng yeáu keùm noäi taïi trong neàn kinh teá nhö thaâm huït caùn caân thöông maïi keùo daøi vaø ngaøy caøng trôû neân nghieâm troïng, hieäu quaû vaø naêng suaát cuûa neàn kinh teá thaáp, döï tröõ ngoaïi hoái moûng; söï maát giaù cuûa tieàn VNÑ ñoùng vai troø nhö "boä khuyeách ñaïi" truyeàn taûi taêng giaù theá giôùi vaøo trong nöôùc; vaø (iv) Giaù moät soá maët haøng chieán löôïc trong nöôùc taêng theo loä trình chuyeån sang cô cheá giaù thò tröôøng: moät soá maët haøng chieán löôïc do giöõ giaù khoâng taêng hoaëc taêng chaäm laâu ngaøy, nhöng do söùc eùp chi phí ñaàu vaøo taêng ñaõ buoäc phaûi taêng theo "tín hieäu cuûa thò tröôøng" nhö giaù ñieän, giaù xaêng daàu (giaù ñieän taêng hôn 15% töø ngaøy 1/3/2011, giaù xaêng taêng 18% ngaøy 24/2 vaø 10% ngaøy 29/3 tieáp tuïc coù aûnh höôûng ñeán laïm phaùt thaùng 4). Sau khi ñaït möùc raát cao vaøo thaùng 4, laïm phaùt töø thaùng 5 tính theo thaùng ñaõ coù daáu hieäu haï nhieät. Chæ soá giaù tieâu duøng (CPI) trong thaùng 5/2011 ñaõ giaûm toác xuoáng möùc 2,21% so vôùi thaùng tröôùc. Tuy nhieân, neáu so vôùi cuøng kyø naêm tröôùc, CPI thaùng 5 ñaõ taêng gaàn 20% (19,78%), möùc cao nhaát keå töø thaùng 11/2008. Sau 5 thaùng, laïm phaùt ñaõ taêng ôû möùc 2 con soá - 12,07%. Nguyeân nhaân chuû yeáu cuûa laïm phaùt thaùng 5 cuõng vaãn laø caùc yeáu toá daãn ñeán laïm phaùt cao trong thaùng 4 nhö nhoùm haøng löông thöïc thöïc phaåm, nhoùm giaù nhaø ôû vaø vaät lieäu xaây döïng, vaø nhoùm giao thoâng. Tuy nhieân, do giaù cuûa caùc nhoùm haøng naøy coù möùc taêng thaáp hôn nhieàu so vôùi thaùng 4 neân laïm phaùt thaùng 5 coù daáu hieäu haï nhieät. Cuï theå, söï giaûm toác maïnh chæ soá giaù nhoùm yeáu toá thöïc phaåm ñöôïc ñaùnh giaù coù ñoùng goùp tôùi 40,9% hay 0,86 ñieåm phaàn traêm vaøo möùc giaûm toác cuûa CPI trong cuøng kyø do: (i) nguoàn cung thöïc 15 BAÛN TIN KINH TEÁ VÓ MOÂ / SOÁ 4 - THAÙNG 7/2011 DÖÏ AÙN HOÃ TRÔÏ NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC THAM MÖU, THAÅM TRA VAØ GIAÙM SAÙT CHÍNH SAÙCH KINH TEÁ VÓ MOÂ
UÛY BAN KINH TEÁ CUÛA QUOÁC HOÄI phaåm treân ñòa baøn caùc tænh/thaønh phoá trong caû nöôùc trong thaùng 5/2011 ñaõ ñöôïc caûi thieän ñaùng keå neân ñaùp öùng toát hôn nhu caàu thò tröôøng tieâu duøng noäi ñòa ngaøy caøng taêng cao veà thöïc phaåm; (ii) giaù löông thöïc vaø thöïc phaåm treân thò tröôøng theá giôùi coù chieàu höôùng taïm thôøi haï nhieät hôn trong thaùng 5/2011 so vôùi thaùng tröôùc. Chæ soá giaù nhoùm yeáu toá nhaø ôû vaø vaät lieäu xaây döïng ñoùng goùp khoaûng 15,2% hay 0,32 ñieåm phaàn traêm vaøo möùc giaûm toác cuûa CPI trong cuøng kyø), nguyeân nhaân coù theå keå ñeán laø: (i) Nguoàn cung vaät lieäu xaây döïng trong nöôùc taêng cao, ñaëc bieät laø nguoàn cung caùc saûn phaåm saét, theùp, xi maêng v.v…; (ii) Taùc ñoäng cuûa ñôït ñieàu chænh maïnh tyû giaù giöõa VND so vôùi USD trong thaùng 2 ñaõ coù chieàu höôùng suy giaûm daàn, khieán cho taùc ñoäng lan toûa cuûa laïm phaùt nhaäp khaåu coù chieàu höôùng giaûm toác; (iii) AÛnh höôûng ngoaïi lai tieâu cöïc töø caùc ñôït taêng giaù ñieän vaø xaêng daàu thôøi gian tröôùc ñoù coù chieàu höôùng suy giaûm theo thôøi gian, khieán cho chi phí saûn xuaát ñaàu vaøo vaø vaän chuyeån nguyeân vaät lieäu xaây döïng cuõng coù chieàu höôùng giaûm toác theo; Chæ soá giaù nhoùm yeáu toá giao thoâng ñoùng goùp 11,3% hay 0,24 ñieåm phaàn traêm vaøo möùc giaûm toác cuûa CPI trong thôøi cuøng kyø do moät soá nguyeân nhaân nhö: (i) taùc ñoäng coäng höôûng cuûa vieäc hai laàn ñieàu chænh maïnh veà giaù xaêng daàu coù chieàu höôùng suy giaûm maïnh, khieán cho giaù vaän taûi giaûm toác; (ii) giaù xaêng daàu theá giôùi maëc duø vaãn ôû möùc cao nhöng ñaõ coù daáu hieäu haï nhieät do aùp löïc cuûa ñoàng USD maát giaù vaø nhöõng döï baùo veà trieån voïng taêng tröôûng kinh teá seõ chaäm laïi hôn cuûa hai neàn kinh teá tieâu thuï nhieàu daàu moû nhaát theá giôùi laø Myõ vaø Trung Quoác. Sang ñeán thaùng 6, tyû leä laïm phaùt coù söï suït giaûm maïnh töø 2,21% trong thaùng 5 xuoáng coøn 1,09% vaøo thaùng 6. Tuy nhieân, laïm phaùt thaùng 6 ñaõ taêng 13,29% so vôùi cuoái naêm ngoaùi, vaø taêng 20,82% so vôùi cuøng kyø naêm tröôùc, vaø laø möùc cao nhaát trong voøng hôn 2 naêm röôõi. Nguyeân nhaân chính vaãn laø do taùc ñoäng cuûa nhoùm haøng löông thöïc vaø aên uoáng. Toác ñoä taêng cuûa nhoùm haøng naøy laø 1,79% - cao nhaát trong caùc nhoùm haøng, nhöng do giaûm maïnh so vôùi möùc 2,87% trong thaùng 5, chæ soá laïm phaùt theo thaùng ñaõ haï nhieät. Ngoaøi ra, nhoùm haøng nhaø ôû vaø vaät lieäu xaây döïng, giao thoâng ñeàu coù möùc taêng khaù thaáp (töông öùng 0,56% vaø 0,39%) so vôùi 3,19% vaø 2,67% trong thaùng 5, ñoùng goùp ñaùng keå vaøo söï haï nhieät cuûa möùc laïm phaùt theo thaùng. Ñoà thò 1. Tyû leä laïm phaùt trong 6 thaùng ñaàu naêm 2011 (%) Nguoàn: Toång cuïc Thoáng keâ. 16 BAÛN TIN KINH TEÁ VÓ MOÂ / SOÁ 4 - THAÙNG 7/2011 DÖÏ AÙN HOÃ TRÔÏ NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC THAM MÖU, THAÅM TRA VAØ GIAÙM SAÙT CHÍNH SAÙCH KINH TEÁ VÓ MOÂ
UÛY BAN KINH TEÁ CUÛA QUOÁC HOÄI Ñoà thò 2. Tyû leä laïm phaùt caùc thaùng so vôùi cuøng kyø naêm tröôùc (%) Nguoàn: Toång cuïc Thoáng keâ. Nhö vaäy coù theå noùi, tyû leä laïm phaùt ôû möùc cao trong 6 thaùng ñaàu naêm 201125, ñaëc bieät laø trong 4 thaùng ñaàu naêm laø hoãn hôïp cuûa moät soá nguyeân nhaân. Thöù nhaát, yeáu toá chi phí ñaåy: giaù thò tröôøng theá giôùi taêng cuøng vôùi ñoàng VND maát giaù vaøo ñaàu naêm laøm khueách ñaïi giaù nhaäp khaåu voán ñaõ taêng cao. Ngoaøi ra giaù xaêng daàu, giaù ñieän, tieàn löông ñieàu chænh taêng cuõng goùp phaàn 6 thaùng/2009 6 thaùng/2010 6 thaùng/2011 Chæ tieâu ñaùng keå vaøo vieäc gia taêng laïm phaùt. Thöù hai, yeáu toá caàu keùo: Chính saùch trieäu USD trieäu USD trieäu USD tieàn teä nôùi loûng vaø chính saùch taøi khoùa môû roäng vaøo naêm 2010 taùc ñoäng treã Xuaát khaå u 27.612 32.127 42.333 leân giaù caû vaøo caùc thaùng ñaàu naêm 2011. Thöù ba laø yeáu toá laïm phaùt kyø voïng: 13.988 14.918 19.380 Khu vöïc KT trong nöôùc trong moät moâi tröôøng tyû leä laïm phaùt coù xu höôùng taêng; giaù ñieän, giaù xaêng 13.624 17.209 22.953 Khu vöïc coù voán ÑTNN daàu, vaø tieàn löông taêng hay döï ñònh taêng ñeàu coù aûnh höôûng nhaát 3.381 ñeán ñònh 3.310 2.598 Daàu thoâ Haøngm a khaùc kyø voïng cuûa ngöôøi 10.314Thaäm chí nhöõng yeáu toá ñoù chöa19.572 taêng laï hoù phaùt daân. thöïc 14.611 thì giaù caùc maët haøng löông 29.720 thöïc phaåm (chieám tyû troïng lôùn trong roå thöïc, 38.855 48.987 Nhaäp khaåu haøng hoaù tính CPI) ñaõ taêng ñoùn ñaàu. Laïm phaùt giaûm nheï theo thaùng trong 19.239 22.707 27.578 Khu vöïc KT trong nöôùc thaùng 5 vaø thaùng 6 chuû yeáu laø ñöôïc coäng höôûng tích cöïc töø vieäc giaù daàu, giaù 10.481 16.148 21.409 Khu vöïc coù voán ÑTNN löông thöïc vaø caùc ñaàu vaøo khaùc treân thò tröôøng theá giôùi chöõng laïi vaø maát ñaø 8.900 5.667 8.400 FDI (ñaêng kyù) taêng maïnh nhö trong quyù I. Caùc taùc ñoäng cuûa chính saùch thaét chaët cuûa NQ 4000 5.400 5.300 FDI (thöïc hieän) 11 töø thaùng 2 chöa theå hieän roõ neùt trong söï haï nhieät cuûa laïm phaùt töø thaùng 5, maø coù theå chæ coù nhöõng aûnh höôûng ban ñaàu ñeán laïm phaùt quyù III vaø quyù IV do coù ñoä treã trong taùc ñoäng chính saùch. Caàn löu yù, maëc duø laïm phaùt thaùng 5 vaø 6 giaûm maïnh, nhöng laïm phaùt tính theo cuøng kyø naêm 2010 ñang coù chieàu höôùng gia taêng (do chæ soá giaù quyù II vaø ñaàu quyù III naêm 2010 ôû möùc thaáp), trong khi ñoù naêm 2010 khoâng coù xu höôùng roõ raøng coøn naêm 2009 thì giaûm maïnh (xem ñoà thò 2). Laïm phaùt 6 thaùng ñaàu naêm ñaõ taêng 13,29% so vôùi cuoái naêm 2010, Chính phuû ñaõ phaûi 25 Laïm phaùt taêng cao coù moät soá taùc ñoäng tieâu cöïc leân neàn kinh teá: (i) nguoàn löïc trong neàn kinh teá phaân boå keùm hieäu quaû, naêng suaát vaø toác ñoä taêng tröôûng suït giaûm; (ii) Laïm phaùt bieán ñoäng maïnh laøm keá hoaïch ñaàu tö, chi tieâu, tieát kieäm khoâng coøn chính xaùc, vì theá ñaàu tö vaø chi tieâu seõ giaûm, daãn ñeán taêng tröôûng giaûm; hôn nöõa, tieát kieäm giaûm cuõng aûnh höôûng ñeán taêng tröôûng trong daøi haïn; (iii) Laïm phaùt nhö moät loaïi thueá ñaùnh vaøo thu nhaäp cuûa hoä gia ñình, lôïi nhuaän cuûa doanh nghieäp vaø lôïi töùc cuûa nhaø ñaàu tö. Loaïi thueá naøy cao seõ laøm giaûm cung veà voán, lao ñoäng vaø do ñoù giaûm toác ñoä taêng tröôûng. Ngoaøi ra, laïm phaùt cuõng ñoùng vai troø nhö moät keânh phaân boå nguoàn löïc töø ngöôøi cho vay sang ngöôøi ñi vay, vì theá khoâng ai muoán cho vay trong moâi tröôøng laïm phaùt taêng cao, ít nguoàn löïc taøi chính cho vay hôn seõ laøm laõi suaát taêng cao vaø taïo ra nhöõng khoù khaên cho ngöôøi ñi vay; (iv) Laïm phaùt taêng cao seõ "ñaùnh" vaøo nhöõng ngöôøi coâng nhaân lao ñoäng thu nhaäp thaáp taïi caùc khu coâng nghieäp ôû ñoâ thò vaø ngöôøi ngheøo ôû noâng thoân. 17 BAÛN TIN KINH TEÁ VÓ MOÂ / SOÁ 4 - THAÙNG 7/2011 DÖÏ AÙN HOÃ TRÔÏ NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC THAM MÖU, THAÅM TRA VAØ GIAÙM SAÙT CHÍNH SAÙCH KINH TEÁ VÓ MOÂ
UÛY BAN KINH TEÁ CUÛA QUOÁC HOÄI taêng muïc tieâu laïm phaùt trong naêm töø 7% leân 15% (vaøo cuoái thaùng 5), sau ñoù leân tieáp 17% (vaøo cuoái thaùng 6). Tuy nhieân, tröôùc nhöõng dieãn bieán coøn raát phöùc taïp cuûa laïm phaùt (do giaù xaêng daàu vaø löông thöïc theá giôùi döï baùo vaãn ôû möùc cao vaø coù khaû naêng tieáp tuïc gia taêng, tyû giaù coøn nhieàu söùc eùp giaûm giaù trò vaøo nhöõng thaùng cuoái naêm, taêng tröôûng tín duïng coù theå khoù kieåm soaùt nhö caùc naêm tröôùc v.v…), vieäc ñaït ñöôïc chæ tieâu 17% laø töông ñoái khoù khaên, vaø ñoøi hoûi chính saùch phaûi raát nhaát quaùn vaø quyeát lieät. Caùn caân thanh toaùn quoác teá chöa ñöôïc caûi thieän Caùn caân thöông maïi: Caùn caân thöông maïi trong 5 thaùng ñaàu naêm thaâm huït 6,5 tyû USD, baèng khoaûng 18,8% toång giaù trò kim ngaïch xuaát khaåu cuûa caû nöôùc trong cuøng kyø. Tình traïng taêng cao cuûa thaâm huït caùn caân thöông maïi trong thôøi gian vöøa qua do moät soá nguyeân nhaân chuû yeáu sau: (i) giaù trò nhaäp sieâu taêng do taùc ñoäng coäng höôûng cuûa yeáu toá taêng giaù leân caùc saûn phaåm haøng hoùa nhaäp khaåu ñang coù chieàu höôùng ngaøy caøng taêng cao hôn; (ii) kim ngaïch nhaäp khaåu cuûa khu vöïc kinh teá coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi coù chieàu höôùng taêng maïnh hôn trong 5 thaùng ñaàu naêm 2011 so vôùi khu vöïc kinh teá nhaø nöôùc vaø khu vöïc ngoaøi nhaø nöôùc; vaø (iii) thaâm huït thöông maïi cuûa Vieät Nam vôùi ñoái taùc thöông maïi Trung Quoác coù chieàu höôùng taêng maïnh. Sang thaùng 6/2011 ghi nhaän tín hieäu tích cöïc ñaàu tieân veà giaûm maïnh thaâm huït caùn caân thöông maïi cuûa Vieät Nam. Do kim ngaïch xuaát khaåu thaùng 6/2011 ñaõ taêng cao, 7,8 tyû USD trong khi ñoù kim ngaïch nhaäp khaåu laïi giaûm nheï xuoáng möùc 8,2 tyû USD, neân thaâm huït caùn caân thöông maïi cuûa Vieät Nam trong thaùng naøy giaûm maïnh xuoáng möùc 0,4 tyû USD - ñaây ñöôïc xem laø möùc thaâm huït caùn caân thöông maïi thaáp nhaát trong voøng 6 thaùng qua. Nhaäp sieâu 6 thaùng ñaàu naêm 2011 chæ baèng khoaûng 15,7% toång giaù trò kim ngaïch xuaát khaåu haøng hoaù cuûa caû nöôùc trong cuøng kyø - naèm döôùi muïc tieâu 16% Chính phuû ñeà ra. Tuy nhieân, nhöõng ñieåm yeáu trong neàn kinh teá vaãn chöa ñöôïc giaûi quyeát vaø do vaäy nguyeân nhaân caên baûn cuûa tình traïng nhaäp sieâu vaãn chöa ñöôïc khaéc phuïc trieät ñeå. Nhaäp sieâu baét nguoàn töø moät soá nguyeân nhaân thuoäc veà yeáu toá cô caáu cuûa neàn kinh teá nhö sau. Thöù nhaát, cheânh leäch giöõa tieát kieäm vaø ñaàu tö trong neàn kinh teá lôùn. Thöù hai, naêng löïc caïnh tranh cuûa neàn kinh teá yeáu. Thöù ba, ngaønh coâng nghieäp hoã trôï thieáu vaéng laøm cho hoaït ñoäng saûn xuaát vaø xuaát khaåu phuï thuoäc nhieàu vaøo maùy moùc, thieát bò, nguyeân nhieân lieäu nhaäp khaåu. Thöù tö, taàng lôùp trung löu gia taêng maïnh laøm taêng nhu caàu tieâu duøng caùc maët haøng ñaét tieàn xa xæ phaåm nhaäp khaåu nhö oâ toâ, myõ phaåm, ñieän thoaïi, röôïu, bia. Vaø thöù naêm, caùc bieän phaùp quaûn lyù döï aùn FDI vaø Luaät Ñaáu thaàu coøn nhieàu baát caäp: döï aùn theo hình thöùc EPC ngaøy moät nhieàu, vì theá khi caùc nhaø thaàu Trung Quoác hay Haøn Quoác truùng thaàu hoï thöôøng söû duïng maùy moùc saûn xuaát taïi nöôùc hoï. Ñieàu naøy laøm cho neàn coâng nghieäp hoã trôï cuûa nöôùc ta khoâng nhöõng khoâng coù cô hoäi phaùt trieån maø laïi laøm cho thaâm huït thöông maïi gia taêng. Nhaäp sieâu keùo daøi seõ coù taùc ñoäng tieâu cöïc, baát lôïi ñeán oån ñònh vó moâ cuûa neàn kinh teá. Thöù nhaát, nhaäp sieâu keùo daøi daãn ñeán nôï quoác gia tích tuï ngaøy moät lôùn, laøm xoùi moøn loøng tin cuûa ngöôøi cho vay vaø nhaø ñaàu tö vaøo neàn kinh teá 18 BAÛN TIN KINH TEÁ VÓ MOÂ / SOÁ 4 - THAÙNG 7/2011 DÖÏ AÙN HOÃ TRÔÏ NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC THAM MÖU, THAÅM TRA VAØ GIAÙM SAÙT CHÍNH SAÙCH KINH TEÁ VÓ MOÂ
UÛY BAN KINH TEÁ CUÛA QUOÁC HOÄI vaø do ñoù ñaët neàn kinh teá vaøo ruûi ro khuûng hoaûng nôï. Thöù hai, nhaäp sieâu dai daúng seõ taïo söùc eùp phaù giaù ñoàng VND, laøm traàm troïng theâm vaán ñeà nhaäp sieâu vaø daãn ñeán voøng baát oån vó moâ tyû giaù taêng – laïm phaùt – tyû giaù taêng v.v... Thöù ba, nhaäp sieâu cao seõ daãn ñeán caùn caân thanh toaùn khoâng oån ñònh, döï tröõ ngoaïi hoái giaûm, hieäu löïc taùc ñoäng ñeán thò tröôøng ngoaïi hoái giaûm, neàn kinh teá coù theå ñöùng tröôùc nguy cô khuûng hoaûng thanh toaùn. Baûng 2. Xuaát nhaäp khaåu vaø FDI cho 6 thaùng ñaàu naêm 2009-2011 6 thaùng/2009 6 thaùng/2010 6 thaùng/2011 Chæ tieâu trieäu USD trieäu USD trieäu USD Xuaát khaå u 27.612 32.127 42.333 13.988 14.918 19.380 Khu vöïc KT trong nöôùc 13.624 17.209 22.953 Khu vöïc coù voán ÑTNN 3.310 2.598 3.381 Daàu thoâ 10.314 14.611 19.572 Haøng hoùa khaùc 29.720 38.855 48.987 Nhaäp khaåu 19.239 22.707 27.578 Khu vöïc KT trong nöôùc 10.481 16.148 21.409 Khu vöïc coù voán ÑTNN 8.900 5.667 8.400 FDI (ñaêng kyù) 4000 5.400 5.300 FDI (thöïc hieän) Nguoàn: Toång cuïc Thoáng keâ. Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi vaø voán ODA: Theo Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö, voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi thöïc hieän 6 thaùng ñaàu naêm öôùc ñaït 5,1 tyû USD, baèng 94% so vôùi cuøng kyø naêm ngoaùi; voán ñaêng kyù môùi öôùc ñaït 8 tyû USD, baèng 95% cuøng kyø naêm tröôùc. Ñaùng löu yù, giaù trò voán FDI giaûi ngaân giaûm daàn qua moãi thaùng keå töø sau Teát Nguyeân ñaùn. Döôøng nhö baát oån vó moâ vaø söï thieáu minh baïch vaø nhaát quaùn trong chính saùch ñaõ khieán caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi khoâng “maën maø” trong vieäc giaûi ngaân. Tuy nhieân, voán ODA giaûi ngaân ñöôïc trong 6 thaùng öôùc khoaûng 1,350 tyû USD, baèng 56,25% keá hoaïch naêm. Möùc giaûi ngaân nhanh so vôùi döï kieán chuû yeáu do giaûi ngaân caùc döï aùn ODA do JICA taøi trôï trong nhöõng thaùng ñaàu naêm tröôùc khi naêm taøi khoùa cuûa Nhaät Baûn keát thuùc vaøo 31/3/2011. Döï tröõ ngoaïi hoái: Trong 6 thaùng ñaàu naêm 2011, döï tröõ ngoaïi hoái quoác gia ñaõ taêng ñaùng keå khi Ngaân haøng Nhaø nöôùc mua boå sung gaàn 3 tyû USD. Ñaït ñöôïc keát quaû naøy laø do caùc bieän phaùp choáng ñoâ la hoùa quyeát lieät töø ñaàu naêm ñaõ khieán nhöõng giao dòch ngoaïi teä töï do daàn dòch chuyeån vaøo khu vöïc chính thöùc, ñoàng thôøi moät phaàn caùc quan heä cho vay - ñi vay ngoaïi teä dòch chuyeån sang quan heä mua - baùn, laøm taêng ñaùng keå traïng thaùi ngoaïi hoái cuûa caùc ngaân haøng. Döï tröõ ngoaïi hoái ñöôïc caûi thieän seõ taêng khaû naêng can thieäp cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc vaøo thò tröôøng ngoaïi hoái khi tyû giaù coù nhöõng bieán ñoäng baát lôïi cho neàn kinh teá. Lao ñoäng - vieäc laøm coù daáu hieäu tích cöïc Theo Toång cuïc Thoáng keâ, trong 6 thaùng ñaàu naêm 2011 löïc löôïng lao ñoäng cuûa caû nöôùc töø 15 tuoåi trôû leân öôùc ñaït 50,4 trieäu ngöôøi, taêng 33,2 nghìn so vôùi löïc löôïng lao ñoäng trung bình naêm 2010. Löïc löôïng lao ñoäng trong ñoä tuoåi lao ñoäng cuûa caû nöôùc ñaït 46,4 trieäu ngöôøi, giaûm 7,2 nghìn ngöôøi so vôùi bình quaân naêm tröôùc. 19 BAÛN TIN KINH TEÁ VÓ MOÂ / SOÁ 4 - THAÙNG 7/2011 DÖÏ AÙN HOÃ TRÔÏ NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC THAM MÖU, THAÅM TRA VAØ GIAÙM SAÙT CHÍNH SAÙCH KINH TEÁ VÓ MOÂ
UÛY BAN KINH TEÁ CUÛA QUOÁC HOÄI Cuõng trong 6 thaùng ñaàu naêm 2011, lao ñoäng ñang laøm vieäc cuûa caû nöôùc öôùc ñaït 49,2 trieäu ngöôøi, taêng 171 nghìn ngöôøi so vôùi bình quaân naêm 2010. Trong cô caáu lao ñoäng ñang laøm vieäc, lao ñoäng ñang laøm vieäc trong khu vöïc noâng, laâm nghieäp vaø thuûy saûn chieám tyû troïng lôùn nhaát 48,6%; lao ñoäng laøm vieäc trong khu vöïc dòch vuï chieám tyû troïng lôùn thöù hai 30,2% vaø cuoái cuøng laø lao ñoäng ñang laøm vieäc taïi khu vöïc coâng nghieäp vaø xaây döïng chieám tyû troïng 21,2%. Theo keát quaû ñieàu tra lao ñoäng cuûa 4.237 doanh nghieäp saûn xuaát coâng nghieäp, lao ñoäng thaùng 6 naêm 2011 öôùc tính taêng 1% so vôùi thaùng 5 naêm 2011. Tyû leä taêng lao ñoäng trong 3 khu vöïc doanh nghieäp nhaø nöôùc, doanh nghieäp ngoaøi nhaø nöôùc vaø doanh nghieäp coù voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi taêng laàn löôït 0,3%; 1,3%; vaø 1,3%. Tyû leä thaát nghieäp cuûa lao ñoäng trong ñoä tuoåi 6 thaùng ñaàu naêm öôùc tính laø 2,58%, trong ñoù khu vöïc thaønh thò 3,96%; khu vöïc noâng thoân 2,02%. Tyû leä thieáu vieäc laøm cuûa lao ñoäng trong ñoä tuoåi öôùc tính 3,9%, trong ñoù khu vöïc thaønh thò 2,15% vaø khu vöïc noâng thoân 4,6%. Neáu so vôùi tyû leä thaát nghieäp naêm 2010 laø 4,1% thì tyû leä thaát nghieäp 6 thaùng ñaàu naêm 2011 ñang cho thaáy tín hieäu tích cöïc vaø trieån voïng cuûa neàn kinh teá. 20 BAÛN TIN KINH TEÁ VÓ MOÂ / SOÁ 4 - THAÙNG 7/2011 DÖÏ AÙN HOÃ TRÔÏ NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC THAM MÖU, THAÅM TRA VAØ GIAÙM SAÙT CHÍNH SAÙCH KINH TEÁ VÓ MOÂ