intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Bàn về hiện tượng chuyển nghĩa từ ngữ chứa心tiếng Hán trong ẩn dụ vật chứa

Chia sẻ: Trương Tiên | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

66
lượt xem
2
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết dựa trên quan điểm ẩn dụ tri nhận của của Lakoff và Johnson, đồng thời vận dụng lý luận về hệ thống mở rộng ngữ nghĩa của Taylor (nghĩa đen - hoán dụ - ẩn dụ) để đi sâu tìm hiểu về hiện tượng chuyển nghĩa của từ ngữ chứa '心 trong ẩn dụ vật chứa.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Bàn về hiện tượng chuyển nghĩa từ ngữ chứa心tiếng Hán trong ẩn dụ vật chứa

s l 10 (240i-201S<br /> <br /> NGdN N G C & Bin<br /> <br /> SONG<br /> <br /> 13<br /> <br /> BAN VE HlfN TirgfNG CHUYEN NGEQA TU* NGU"<br /> CHU'A tb' TIENG HAN TRONG AN DV VAT CHlTA<br /> DISCUSS ABOUT PHENOMENONS OF TRANSFERRED MEANING WORDS<br /> CONTAINING 'fc- IN THE CONTAINER METAPHORS IN CHINESE<br /> CAMXtlTAl<br /> (PGS.TS; Dfi hpc Ngoyi ngfi-, DHQG H i Nfi)<br /> N d N G H d N G H^NH<br /> (ThS; Khoa Ngogi ngu', Dgi hpc Thdi Nguydn)<br /> Abstracts: Language always reflects the modes of thinking and cognitive characteristics of<br /> each national community. This paper analyzed some phenomenons of cognitive container<br /> metaphors in transferred meaning of words containing "'C^" in Chinese. The current paper amed<br /> at supplementary materials for study, translation and teaching foreign language for Vietnamese<br /> students.<br /> <br /> Key words: cognitive; metonymy; metaphor; words contain '&.<br /> miln tri nhto ndy (miln nguin) sang m i ^ tri nhfn<br /> i.i. Con ngudi nhto thic thyc till tin tgi trong khdc (miln dich). ChAng hgn thdi gian Id mft khdi<br /> thl gidi ty nhito ttt chinh sy ttdi nghifm cia bto nifm trim tupng, khtog nhin thAy, khdng sd dupc,<br /> thto minh Tim la mft bp phfn quan trpng trong CO mft chiiu, khdng lap lgi. VI the khdi nifm thdi<br /> thl chi phli toto bp hogt f^iig song cua con ngudi. gian duijK dnh xg bdi sy di chuyin cia sy vft, tgo<br /> Tim lito quan mft tMit vd cdtinhq i ^ dinh tdi tAt nto an dy T H 6 I GIAN L A SV Dl CHUYfeN<br /> cd cdc bf phto kiidc trto ca thl ngudi. Chinh vl C O A s y VAT. An dy ndy dupc Ihl hifn qua ngdn<br /> tim cd vi tri vd chiic ntog nhu vfy, nto trong tilng ti^tixr. Thdi gian IhimOtoil trdi; Mia hg da di<br /> ' Hdn, ching ta cd thl thAy ttt ngtt chiia if (tim, qua; Thdigiandikhdngbaogi&trdlgi...<br /> tdm) mang<br /> vdn hda lAt ^ sdc<br /> „ nhttng<br /> „ hdm nghia<br /> _<br /> Hoto dy Id tto dyng sy gin gui hole lito quan<br /> vd phong phi. Bdi vilt dya trto quan dilm an dy gifta hai m i ^ tri nhfn, hay ndi cdch khdc Id ding<br /> , tti nhfn cia Lakoffvi Johnson [1], ding thdi vfn khdi nifm ndy dl thay thl cho mft khdi nifm khdc,<br /> dyng li luto v l h f tiling md rpng ngtt ngUa cia trong dd chu ^ nhieu hon tdi d|c diran nli bft cia<br /> Taylor [2] (nghb dto - hoto dy - An dy) ^ di sto sy vft, vd hai khdi nifm ndy thufc vl ctog mft<br /> 'dm hilu vd hito tupng diuyln n ^ cua tft ngtt miln tri nhto. Vi dy: Hdm nay tdi di mua bd<br /> chia i> trong An dy vft chiia.<br /> Adidas. (Adidas Id thuong hifu trang phyc thl<br /> ( 1.Z Ngto ngtt hpc tri nhto cho rAng, hodn dy thao nil tilng thay thl cho sto phAm Id qufc<br /> vd An dy deu bat nguin ttt kinh n ^ f m cufc sing do thuong Mfu Adidas).<br /> thudng ngdy cia con ngufti, diu Id qud trinh tri<br /> Cd thl thay. An dy vd hoto dy cd tdc dyng<br /> nhto mang tinh khdi nifm, ty phdt vd vd tiiftc. tuong hS Ifc nhau, gitta chtog cd mli lidn hf<br /> Hoto dy vi An dy diu cd xu hudng dtog nhftng tuong dii phttc tgp. Hifn nay nhilu n ^ t o cftu<br /> khdi nifm cy dil dl dnh xg hofc diay the cdc khdi ^ cdn khd mp hi gitta khdi nifm An dy vd khdi<br /> •nifm httu tupng, Idm cho vifc bilu dgt ngto ngft nitoi hoto dy, hole khdng chl rd dupc mli tuong<br /> lid nto don gidn, sinh dtog hon, nhdm dgt tdi quan mgt tMlt gitta chung.<br /> nguyto tac tifki?" ft°ng ngdn ngtt, giip mpi<br /> Taylor (1995) Id ngufti dAu tito da chi ra hifn<br /> ngufti dl nam bAt cdc khdi nifm mdi hon.<br /> tupng Andy ton tgi trdn cosd hoto dy,vi da dua ra<br /> ' An dy Id dem mf t khdi nitoi ndy dnh xg vdo quan diem vlhf thing chuyin dich lito tyc "ngUa<br /> mft khii nitoi khdc, hojc cdthlndilidnhxgtii den- hoto dy - An dy" tnmg vifc md rpng ngtt<br /> <br /> So 10 (240)-2015<br /> <br /> N G 6 N NGtr & D d i S O N G<br /> <br /> nghia. Ong da lAy vi dy vdi tmh ttt 'liigh" dl lam<br /> rd quan dign oia minh [3]:<br /> Audg<br /> Hotedv<br /> Ca)<br /> Hgh<br /> <br /> (b)<br /> Hgli<br /> dde<br /> <br /> Ngudi Trung Q u i c d i u cho lAng m i i lim Id ni$t<br /> b f p h t o quan trpng b o n g c o thl, chi p h l i todn bf<br /> hogt dfng s i n g c i a c o n ngudi. Tim Id tiung tSm<br /> <br /> (e)<br /> (d)<br /> Higli<br /> High<br /> prices<br /> lEoipqBturB<br /> 0 (a), ngh& den c i a "high" la chito cao; 0 (b),<br /> n^Ha c i a "high" v i a cd phto chl chieu cao viia d l<br /> chi myc nude, vi die p h f c ndo c h i a dyng khdi<br /> nifm hodn dy; (i (c), " h i ^ " dd thyc s y Id khdi<br /> nifm hoto dy, d i n g khdi nifm thto nhift cao d l<br /> Ihay thl thto nhift "ndng"; 0 (d) "high" nam gitta<br /> ranh gidi c i a h o t o dy vd An dp, "high prices" cd<br /> thl cd hai cdch hieu, mft la dem chi s l trong b t o g<br /> bdo gid vd gid cd lito hf vdi nhau, dong tlidi xuat<br /> hifn trdn c i n g mft mien tri nhto, sd tgo n t o cdch<br /> hieu hoto dy; hai Id, lAy c h i o i cao vd s l tiln lito hf<br /> vdi nhau, Igo n t o c o c h l h o t o dy ' T A N G L 6 N " ;<br /> fl (e), "quality" thufc phgm tti chit hipng, cd s y<br /> phto bift giua cdi t i t vd cdi x i u , c t o "high" thufc<br /> chiiu cao, khi dupc dnh xg vdo phgm t i i chAt<br /> lupng, s5 hinh thdnh nto khdi nitoi An dy "T&T<br /> <br /> ndi v i suy n ^ khdng thong nhAt), /ttJc—B<br /> <br /> IAT'.<br /> <br /> vt! n / l / d ^ (trong Idng khdng cd dyng ^ khdcX-.<br /> <br /> Hodn dy vd fc dy tgo nto m f t hf thing lito tyc.<br /> Trong qud trinh phdt triln ttt h ( ^ dy ito an dy, cd<br /> hai klgi CO c h l tuong d i i quan trpng: m f t Id, CO sd<br /> kinh nghifm c i a hoto dy quy djnh mien n g u i n<br /> c i a In dy v i s y lya chpn dnh xg; hai Id, CO c h l trim<br /> tupng, tuc Id miic dp tiftu tupng cao hay thip sd<br /> dnh h u t o g den sy dnh xg cdng g f c vdi s y v f t<br /> Trong khodng khdng gian m o h i giiia An dy vd<br /> hoto dy, hai khdi nifm ndy dnh h u t o g qua Igi Ifc<br /> nhau, CO sd kinh nghifm v i c o che trim tupng<br /> c t o g cd dnh hudng, dilu ndy khi&i h o t o dy tid<br /> flidnh phuong t h i c m d rfng ngtt nghia c o bdn, vd<br /> phln Ito cdc In dy tope ndy sinh v i thiet % u t o<br /> c o s d ciia hoto d y<br /> D e nghifm chung quan d i o n tito cua Taylor,<br /> <br /> (Ifl/&) lito quan mgt fliilt vd cd thih quylt ( ^ tdi<br /> t o t o b f cdc bf p h t o khdc t i t o CO the ngudi. H m t t<br /> CO quan thyc h i t o chiic n t o g tu duy, mpi hogt<br /> ddng t u duy va t u tudng tinh cdm d i u cd lito quan<br /> den tim, t i c Id d i n g tim d l dnh x g v t o t u duy. Bii<br /> vfy, ngudi ta thudng d i n g ttt ngtt cd (tim, ldm)<br /> ^<br /> <br /> bilu til] s y phto tich, t i n g hpp, phto dodn, suy<br /> <br /> luto c i a bf ndo con ngudi. V i dy;'i>3SE J ^ / u d l $<br /> (Irong Idng n^ii), i>% Idm todn (tinh totoX S^O<br /> nghi tdm (Idng n ^ ngd), ^i><br /> <br /> da tdm Oong da<br /> <br /> nghiX S - f r Iao tdm (nhpc Itog),<br /> <br /> 'Cf'PW&lm<br /> <br /> Irung/i£fu5t^(trong Idng sdm da djnh lifu), Pft't^<br /> $^ khdu thi ldm phi ( m i t o g ndi v f y nhung trong<br /> Itog nghlkhdoX ' f r P ^ F — tdm khiu<br /> <br /> batnhil(^<br /> ldm<br /> <br /> T t o id cor quan tiiyc h i t o s y suy nghl^ Id khdi<br /> nguon c i a tri tiif, d l i ^ thdi d t o g d l thay the cho<br /> mong m u l n , n g u y t o vpng h o f c :^ muon ldm vi?c<br /> gj. D o vfy, tiong tieng H t o xuAt hifn cdc tft ngi!<br /> nhir li^M. ldm y (tam ^, y nguyto), i>^<br /> <br /> t^<br /> <br /> nguyen (tdm nguyfn, mong mulnX Vii' cam tdn<br /> (cam Itog), # hOu tdm (ok Itog), ^IA> thaiA<br /> Idm (thdnh tam, tiift long), f9;'j> xUng tdm (hii<br /> Idng, v i a Itog), -&/£> hgp Idm (hpp y). * > S * a<br /> tdm mdn^tlic<br /> <br /> ( m t o nguyto), — nhat Idm (ra{l<br /> <br /> Idng, m f t dg), S ^ ddn tdm Qimg dto), Xitt<br /> <br /> Ml<br /> <br /> bdi viet di s t o tim hieu ve khdi nifm hoto dy vd An<br /> <br /> Idm Otog ngudi, nhto tam), lfli thugn ldn<br /> <br /> dy c i a ttt ngtt c h u a - t s ttt dd md til v l s y chuyin<br /> <br /> (diuto Idng), M'b' logi tdm (togi nguytoX * * •*<br /> <br /> dich ngtt ngMa c i a tft ngtt chtta ib theo md hinh<br /> <br /> /&n(vdtamX...<br /> <br /> "nghia den - hoto dy - an dy".<br /> 2. Nghia h o t o d y cua tft ngft c h u a C^il( tdm hda (blc hda, nil gifnX Mil'hdn tdm<br /> (se Itog, xdt xa, gid bult con timX Jik'i^ bdng tdm<br /> (trdi tim bang gid),...<br /> Vj tri cia tiii tim: Trdi tim d djnh tgi mft vj tti<br /> bilu thj tam tigng yto lam, tidi tim d trgng tiidi ki<br /> ling, khdng ol djnh bilu tiij ttoi tigng lo ling,<br /> khdng y t o Vi dy; ti.il'phdng tdm (yto IdmX ft<br /> Kf Igi Idm (tiong Itog), S ' t qudi tdm (dk byng).<br /> <br /> dgo tfcX Mib hdc tdm Odng dg xAu xaX St> dS<br /> tdm (da tdmX 8>'t> to (am (ngM cho ritog<br /> nilnhX...So vdi nhttng dieu xAu xa tli tf thl con<br /> ngudi ta cdng mong muln hudng din nhttng dilu<br /> tit d ^ vd vgch ra nhttng lanh gidi gifta cdi tit vd<br /> cdi xAu cho trdi tim, vi dy: .&'!> luong tdm Oucmg<br /> tfim, itog tItX iS-if ilia Itoi Odng t&X tt'O mudi<br /> tdm Odng dg den tli/ trdi vdi luong tdmX i ^ ' ^ vi<br /> tdm (bdi vdi lucmg tdm),... Chtog tdi da lupc dl<br /> hda ^ nghia hoto dy cia tii ngtt chua'i^ tieng Hto<br /> bang so disau:<br /> *.<br /> <br /> hWDCY — * ' M O N G M U 6 N , N G I I Y S N<br /> <br /> VQNG<br /> <br /> 2.2<br /> <br /> 'bthl^giitinhlhin<br /> <br /> NG6N NGC & Bin S6NG<br /> <br /> 16<br /> <br /> A'{> hio>in tdm Qo ISng), S'C^ ^ 13 d^ /am ^i^u<br /> dSJm (l^ng d9 tfa^ tii6m),...<br /> NghTa h o ^ dy c i ^ tur ngfi chuca 'C^ trong<br /> ti^ng Hin du^c thS hi^n qua sa d6 du6i d§y:<br /> ^<br /> <br /> • T I N H T H A N —*-TAMTR^G,TiNH<br /> <br /> CAM<br /> 3. Sy c h u y ^ djch ngi^ n g h u c&a tiir ngfr<br /> chua 'C^ trong i n d^ v$t chua<br /> Trfin npi hikm ca bAn ciia hoin d\i T R A I<br /> TIM THAY THfi TU" DUY v i T R A I TIM<br /> THAY T H £ T I N T H A N , da t ^ n6n SV chuydn<br /> djch ng& nghta cCa tu ngQ' chiia't^, phit tri^n<br /> thinh fin dy T R A I TIM L A V A T<br /> <br /> CHCA.<br /> <br /> Trong cfiu trQc fin dy niy, trii tim bj inh x^ bdi<br /> khii ni^m 'V|it chura", n6 c6 th^ c h ^ dyng m^i<br /> thur nhu dung chOc nfing cOa bfit k] v§t chura<br /> nio. Th6ng qua khii n i ^ "v|t chiia" niy m i<br /> trong dfiu 6c con ngudi d§ ding tu duy hon v^ "<br /> 4> (tim, tSm), di^u m i chung ta luon c6 cim<br /> giic ma hh vh n6, v i ludn khdng thfi nhln thfiy<br /> hay sd tiifiy nd m$t cich tryc tifip gi6ng 10c tri<br /> nhin v^ nhihig b$ ph$n ca thl khic hi^n hthi d<br /> b€n ngoii nhu: mit, mui, chan, tay, m i ^ g . . .<br /> Trong tilng Hin, trii tim dugrc coi li v|lt<br /> chira cOa tfit c i cic tr^ng thii tinh thfin, tinh<br /> cim, tri tu$ v i kiln thvrc [4]. Khii ni^m fin dy<br /> T R A I TIM L A V A T CHtTA niy dupc quy djnh<br /> bdi sa d6 tri nh$n v§t chura v i so d6 tri n h ^<br /> tr£n - dudi, trong - ngoii, gjQa. Vi dy: V|it chiia<br /> cd phfin diy: t^B<br /> <br /> tdm di (diy Idng)...; V ^<br /> <br /> chtia cd ranh ^ d i khoing giQa, trong v i ngoii:<br /> 'i>M tdm li (trong Idng), rt'C^ ndi tdm (n^i tfim,<br /> trong Idr^, 'C^4' tdm trung (trong ldng)...;V§t<br /> <br /> S6 10 (240)-2015<br /> <br /> mu6n ndi v l nhQng cim xOc trong Idng. ngudi<br /> Trung Qu6c thudng dikng cic tii ngQ xufit phit<br /> tir 'i^ (tim, tfim) nhu: 'i>?ESfi[ tdm hoa nd<br /> phdng (vui nhu md cd trong byng), ' ^ K f t H<br /> tdm khdi;^ ldn (nin Idng nhyt chQ,--- d l chi ncri<br /> khdi ngu6n. chiia dyng cho cic cung b|k; cim<br /> xuc vui, buin, dau ddn, xdt xa, gi§n dSi. budn<br /> bye,...<br /> Qia diy, cd thl lugic db hda sy chuylndjch<br /> ngii nghta cOa tfr ngit chiia ^ nhu sau:<br /> ifr<br /> •TirDUY,TINHTHAN<br /> • V^T<br /> CHU'A TU* DUY TINH T H A N<br /> 4. Thay cho k^t lu$n<br /> Quan dilm md r$ng ngQ nghta tfr ngii ciia<br /> Taylor theo so db "nghta den - hoin dy -findy"<br /> budc dfiu dupc chung tdi If giii qua tii ngQ chiia<br /> 'C^ (tim, tfim) ding Hin, v6n l i m$t b$ ph§n co<br /> thl dw^c chiiu X9 qua gde d$ tri nh$n hoin dy<br /> v i fin dy dl thl hi^n chiic ning tu duy, b$c 1$<br /> cic cung b|lc cim xde, chiia dyng cie t r ^ g thii<br /> tfim If, tinh thfin eiia eon ngudi trong vin hda<br /> Trung Qu6e. Vdi kit qui khio sit tr6n, ehiing<br /> t5i hi vpng s€ cd thl .gdp phfin lim sing td hon<br /> d ^ trung ngdn ngii v i vin hoi trong tfr ngQ chl<br /> b$ ph$n ca thl ngudi, tQ dd, b6 sung tii li$u<br /> n g ^ ^ cihi, dieh thu|it, d^y hpc ngdn ngQ vi<br /> vin hda cho hpe sinh Vi$t Nam.<br /> T A I L I | : U THAM K H A O<br /> 1. G. Lakofif and M. Johnson (1980).<br /> Mataphor we live by^ Chicago, London.<br /> 2. John R, Taylor, Cognitive grammar,<br /> Oxford University Press, Oxford. 2002.<br /> 3. John R. Taylor (1995), Linguistic<br /> adeff}rization: Prototypes in linguistic theory.<br /> 2nd edition. Oxford: Clarendon Press.<br /> <br /> chiia cd the chiia dfiy ho$c vai: /K'C> mdn tdm<br /> <br /> 4. P h ^ Ngpc Him - Cfim Tii Tii (2012),<br /> <br /> (hii ]dng)...;V$t chtia de d$t, dfi do v$t: iK^/i^<br /> <br /> ^ 0 trong tiing Hdn vd nghfbffng trong tiing<br /> <br /> 1. phdng tgi tdm thugng (dl trong I d i ^ , i B ^<br /> <br /> Viit - nhin tit gde dd ngdn ngit hgc tri nhdn. T/c<br /> <br /> 'C^^ it/ e(R f ^ i2i^ (ghi nhd trong Idng), ^M<br /> <br /> Ngdn ngii s6 8 (279): 29.<br /> <br /> ^ ^ minh khdc tgi tdm ( ^ Idng tfic d^),... Khi<br /> <br />
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
3=>0