Bàn về việc dịch và cải biên tác phẩm Tây du ký tại Việt Nam – trường hợp bản Nôm Tây du truyện

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SÀI GÒN SAIGON UNIVERSITY<br /> TẠP CHÍ KHOA HỌC SCIENTIFIC JOURNAL<br /> ĐẠI HỌC SÀI GÒN OF SAIGON UNIVERSITY<br /> Số 62 (02/2019) No. 62 (02/2019)<br /> Email: tcdhsg@sgu.edu.vn ; Website: https://tapchikhoahoc.sgu.edu.vn<br /> <br /> <br /> <br /> BÀN VỀ VIỆC DỊCH VÀ CẢI BIÊN TÁC PHẨM TÂY DU KÝ TẠI VIỆT NAM<br /> – TRƯỜNG HỢP BẢN NÔM TÂY DU TRUYỆN<br /> The translation and adaptation of Journey to the West in Vietnam<br /> – A Focus on “Tây Du Truyện”<br /> <br /> TS. Nguyễn Hoàng Yến<br /> Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – ĐHQG TP.HCM<br /> <br /> Tóm tắt<br /> Tây du ký – một trong tứ đại danh tác của Trung Quốc, cũng giống như nhiều tác phẩm văn học Trung<br /> Quốc khác nhận được sự đón nhận nồng nhiệt của độc giả Việt Nam. Tác phẩm đã được dịch, cải biên<br /> tới hơn mười lần, bao gồm cả chữ Nôm và chữ Quốc ngữ từ khi lưu truyền vào Việt Nam. Tuy nhiên<br /> những nghiên cứu liên quan còn rất hạn chế. Vì thế trong bài viết này, chúng tôi sẽ tiến hành khảo sát cụ<br /> thể trường hợp tác phẩm dịch bằng chữ Nôm Tây du truyện. Trong quá trình chuyển thể tác phẩm, do<br /> các yếu tố thể tài, cá nhân, văn hóa xã hội, tác giả đã có những cách xử lý dịch, cải biên khác nhau từ<br /> nội dung, kết cấu cốt truyện đến cách thức kể chuyện, khiến Tây du truyện trở thành một tác phẩm dịch<br /> “bình cũ rượu mới, phản lại nguyên tác” rất khác lạ so với lam bản, cũng như các truyện Nôm vay<br /> mượn từ Trung Quốc khác. Có thể nói đây là một trường hợp dịch, cải biên văn học Trung Quốc tại Việt<br /> Nam đặc biệt và điển hình, đáng để chúng ta nghiên cứu và thảo luận.<br /> Từ khóa: Tây du ký, Tây du truyện, Việt Nam, dịch, truyện Nôm.<br /> Abstract<br /> Journey to the West - one of the four great Chinese works, just like many other Chinese literary works,<br /> received a warm reception of Vietnamese readers. The work has been translated and adapted more than<br /> ten times, including Nôm and modern Vietnamese characters since its circulation in Vietnam. However,<br /> the related studies are very limited. Therefore, in this paper, we will focus on Tây du truyện, a re-written,<br /> translation work of Journey to the West in Nôm characters. In the process of adapting the work, due to<br /> different talent, personal, social and cultural factors, the authors had different ways to handle translation<br /> and adaptation from literary genre, story structure to narrative techniques, making Journey to the West a<br /> totally different version compared with the original one, as well as with other Nôm narratives borrowed<br /> from Chinese literary works. This can be said to be a special and typical case of Chinese translation and<br /> adaptation in Vietnam, worthy of our research and discussion.<br /> Keywords: Journey to the West, Tây du truyện, Vietnam, translation, Nôm narrative.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Email: hoangyen@hcmussh.edu.vn<br /> <br /> 13<br /> NGUYỄN HOÀNG YẾN TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN<br /> <br /> <br /> 1. Mở đầu 遊記 theo thể lục bát duy nhất của Việt<br /> Việt Nam và Trung Quốc có lịch sử Nam còn lại tính đến thời điểm hiện tại.<br /> giao lưu văn học, nghệ thuật từ rất lâu đời Tác giả và thời điểm sáng tác tác phẩm<br /> và mật thiết, nhiều tác phẩm văn học Trung hiện tại chưa được giới nghiên cứu thống<br /> Quốc nhận được sự hoan nghênh nồng nhất. Theo Yan Bao (Nhan Bảo, 1987),<br /> nhiệt của độc giả Việt Nam, từ đó xuất hiện Tây du truyện có thể được viết vào thế kỷ<br /> các tác phẩm dịch hoặc cải biên khác nhau. XVIII, nhưng chúng tôi cho rằng thời điểm<br /> Theo Trần Quang Huy (1973), rất nhiều tác hoàn thành tác phẩm có thể từ 1870 đến<br /> phẩm văn học Trung đại Việt Nam có thể 1893. Tây du truyện hiện còn lưu giữ được<br /> nhìn thấy bóng dáng của tác phẩm Trung hai bản khắc in và một bản chép tay. Hai<br /> Quốc tương ứng, điều này không làm mất bản khắc còn lại không cùng thời điểm.<br /> đi tính sáng tạo của tác giả có thể kể ra một Một bản do Đồng Văn Đường xuất bản<br /> số tác phẩm như Truyện Kiều, Ngọc Kiều năm 1893, hiện đang được lưu giữ tại thư<br /> Lê, Tây sương truyện, Nhị độ mai, Tây du viện Viện Nghiên cứu Hán Nôm, mã số<br /> truyện, vv. AB.81, gồm 57 trang, kích cỡ 17x13 cm.<br /> Tây du ký 西遊記– một trong tứ đại Bìa trước gồm tên tác phẩm Tây du truyện<br /> danh tác của Trung Quốc nhận được nhiều nằm giữa, bên phải là cột ghi thời gian<br /> sự yêu thích của độc giả Việt Nam qua các khắc in “Thành Thái ngũ niên thu tân khắc<br /> thời kỳ. Theo thống kê, từ khi tác phẩm du 成泰五年秋新刻”, bên trái là cột ghi thông<br /> nhập vào Việt Nam, nó đã được dịch, cải tin nơi xuất bản “Đồng Văn Đường tàng<br /> biên đến hơn mười lần bao gồm từ chữ bản 同文堂藏板”. Bản còn lại do Quảng<br /> Nôm, chữ Hán đến chữ Quốc ngữ. Tuy Thịnh Đường khắc năm 1910, hiện đang<br /> nhiên cho đến nay, số lượng nghiên cứu được lưu giữ tại Thư viện quốc gia Việt<br /> về các tác phẩm này vẫn còn rất khiêm tốn Nam, mã kho R.1942. Bìa trước gồm tên<br /> (Nguyễn Hoàng Yến, 2016). Vì thế trong tác phẩm nằm chính giữa, bên phải là cột<br /> bài viết này, chúng tôi muốn đi sâu khảo ghi “Duy Tân Nhâm Tý niên đông tân san<br /> sát tác phẩm dịch Tây du truyện 西遊傳 維 新 壬 子 年 冬 新 刊 ”, bên trái là ghi<br /> bằng chữ Nôm, để giúp độc giả hiểu rõ “Quảng Thịnh đường tàng bản 廣盛堂藏<br /> hơn về tác phẩm này, cũng như chỉ ra<br /> 版”. Bản này gồm 27 trang, kích cỡ 18x17<br /> những thay đổi trong nội dung, cốt truyện,<br /> cm. Theo Thư viện quốc gia Việt Nam,<br /> cách kể chuyện của truyện Nôm khi dịch<br /> sách mất tờ 11, 12. Ngoài ra, một văn bản<br /> tác phẩm Trung Quốc, qua đó hiểu rõ hơn<br /> chép tay theo bản Đồng Văn Đường cũng<br /> về tính chủ thể, sáng tạo của tác giả Việt<br /> tồn tại đến ngày nay và hiện đang được lưu<br /> Nam trong quá trình tiếp nhận tác phẩm<br /> trữ tại thư viện đại học Yale, Mỹ, mã số<br /> Tây du ký nói riêng và văn học Trung<br /> MS 1728. Bìa ngoài bản khắc năm 1893 có<br /> Quốc nói chung.<br /> dòng chữ “Thành Thái ngũ niên thu tân<br /> 2. Sơ lược về tác phẩm Tây du truyện<br /> Trong phần này, chúng tôi sơ lược giới khắc 成泰五年秋新刻”. Điều này cho thấy<br /> thiệu về tác giả, thời điểm sáng tác, tình trước bản khắc này đã từng có bản khác<br /> hình văn bản và nội dung chính của tác được công bố, phần nào cho thấy tác phẩm<br /> nhận được sự đón nhận khá nồng nhiệt của<br /> phẩm Tây du truyện 西遊傳.<br /> độc giả khi đó.<br /> Tây du truyện là bản dịch phóng tác<br /> Trong bài viết này, chúng tôi chủ yếu<br /> bằng chữ Nôm từ tiểu thuyết Tây du ký 西<br /> căn cứ vào bản khắc năm 1910 của Quảng<br /> <br /> 14<br /> NGUYỄN HOÀNG YẾN TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN<br /> <br /> <br /> Thịnh Đường đang được lưu giữ tại Thư thây ăn thịt một cách tàn nhẫn. Trước khi<br /> viện quốc gia Việt Nam và bản chép tay chết, Đường Tăng niệm chú cầu Tôn Ngộ<br /> của đại học Yale. Theo so sánh sơ bộ của Không đến cứu.<br /> chúng tôi thì nội dung của hai bản không Khi Tôn Ngộ Không đến nơi, hay tin<br /> có sự khác biệt. Câu chuyện gồm 482 câu Đường Tăng đã bị ăn thịt, bèn tập hợp thần<br /> lục bát và một đoạn ghi theo lối văn xuôi linh thổ địa tìm hiểu đầu đuôi và điểm yếu<br /> lời trần tình của Đường Tăng trước khi bị của Sơn quân. Biết Sơn quân là tên háo sắc,<br /> Sơn quân phanh thây ăn thịt. Đoạn văn này Tôn Ngộ Không bèn biến thành một giai<br /> chiếm từ nửa tờ số 8b đến hơn nửa tờ 10a nhân tuyệt sắc, thuận lợi lọt vào động và<br /> của bản Quảng Thịnh Đường. Còn bản chiếm trọn lòng tin của Sơn quân. Trong lễ<br /> chép tay là từ giữa tờ số 29 đến đầu tờ số thành hôn, Tôn Ngộ Không dùng mưu mĩ<br /> 36. Toàn bộ câu chuyện diễn ra liền mạch, nhân kế, lấy được ba báu vật của Sơn quân<br /> theo trình tự thời gian, phát triển của câu rồi chuốc rượu cho cả động say mèm. Sau<br /> chuyện mà không phân đoạn. đó Tôn lấy ba báu vật này cứu sống Đường<br /> Mở đầu truyện Nôm Tây du truyện là Tăng, tiễn ba thầy trò tiếp tục lên đường<br /> hai câu “Quyển Tây du truyện lược lấy kinh, còn mình đánh tan động Sơn quân<br /> bày/Thuở thời Đường quốc khiến thầy cầu rồi trở về Hoa quả sơn.<br /> kinh” cho ta biết tên tác phẩm cũng như Mười năm sau, Sơn quân tỉnh rượu,<br /> thông tin về lam bản mà câu chuyện lấy làm biết mình bị Tôn Ngộ Không lừa thì vô<br /> căn cứ để dịch/cải biên. Hai câu kết thúc là cùng tức tối, Sơn quân bèn gặp cha (là<br /> “Tây du đoạn thứ mười ba/Thấy trong tích Ngọc Hoàng đại đế) và chú (là Long<br /> cũ bút hoa chép làm” cho ta biết cụ thể hơn Vương) đòi cho được trăm ngàn tinh binh<br /> Tây du truyện đã “lấy ý tưởng” từ hồi thứ tiến đến Hoa quả sơn quyết chiến Tôn Ngộ<br /> mười ba của tiểu thuyết Tây du ký. Đây là Không. Kết cục Sơn quân vẫn chịu đại bại<br /> hình thức mở đầu và kết thúc thường thấy ở dưới tay Tôn Ngộ Không. Tôn Ngộ Không<br /> các truyện Nôm Việt Nam vay mượn từ các tức giận vì Ngọc Hoàng dung túng Sơn<br /> tác phẩm văn học Trung Quốc. quân làm điều sai trái, giận dữ xông lên<br /> Tóm tắt sơ lược nội dung của tác phẩm Ngọc hoàng điện mắng Ngọc Hoàng, định<br /> Nôm Tây du truyện như sau. Tây du truyện bụng đại náo thiên cung. Ngọc Hoàng<br /> là bản dịch lấy nội dung chính là hồi thứ 13 hoảng sợ cầu cứu Phật Tổ. Phật Tổ bay đến<br /> trong tác phẩm lam bản Tây du ký, kể về ba hòa giải hai bên, phong cho Tôn Ngộ<br /> thầy trò Đường Tăng, Trư Bát Giới, Sa Không là Tề thiên đại thánh, đồng thời<br /> Ngộ Tĩnh trên đường đến Tây Trúc thỉnh dùng phép khôi phục lại nguyên trạng<br /> kinh gặp nạn Sơn quân (tức Hổ tinh). Một Ngọc hoàng điện và động Sơn Quân.<br /> ngày nọ, ba thầy trò và Bạch mã đi vào 3. Từ Tây du ký đến Tây du truyện<br /> rừng và bỗng thấy một sơn trang xinh đẹp 3.1. Về thể tài<br /> với khu rừng yên tĩnh, thanh tao. Dù Có thể thấy, khi tiến hành phỏng dịch,<br /> Đường Tăng ra sức can ngăn, nhưng Trư Tây du truyện đã dùng một thể tài khác hoàn<br /> Bát Giới và Sa tăng vẫn quyết chí đi vào toàn so với bản gốc. Tây du ký là tiểu thuyết<br /> khu vườn khiến sau đó cả ba thầy trò đều chương hồi cổ điển, còn Tây du truyện là<br /> bị Sơn quân bắt giam. Trư Bát Giới, Sa truyện Nôm viết theo thể lục bát truyền<br /> tăng, Bạch mã bị giam cầm trong ngục tối, thống của Việt Nam (tham khảo ảnh 1).<br /> còn Đường Tăng thì bị Sơn quân phanh<br /> <br /> <br /> 15<br /> NGUYỄN HOÀNG YẾN TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN<br /> <br /> <br /> trong tác phẩm của mình cũng đã tổng kết,<br /> trong lịch sử văn học Việt Nam thì truyện<br /> Nôm lục bát được coi là hình thức dịch,<br /> giới thiệu văn học nước ngoài tốt nhất, chủ<br /> yếu nhất đối với độc giả, đặc biệt là các tác<br /> phẩm văn học Trung Quốc (Nguyễn, 2002).<br /> Vì thế có thể nói, tác giả Tây du truyện lựa<br /> chọn truyện Nôm thể lục bát để diễn dịch<br /> Tây du ký là lựa chọn đương nhiên, tốt nhất<br /> và dễ được độc giả đón nhận nhất.<br /> 3.2. Về thủ pháp chuyển thể của Tây<br /> du truyện<br /> Căn cứ vào nội dung tóm tắt của Tây<br /> du truyện ở trên, có thể nói, đây là một câu<br /> chuyện hoàn toàn mới, khác hẳn so với bản<br /> gốc, khiến cho độc giả như đi vào thế giới<br /> Tây du quen thuộc, nhưng kết quả lại khác<br /> Ảnh 1 Một trang nội dung của Tây du hẳn. Có được hiệu ứng này là do Tây du<br /> truyện (Nguồn ảnh: Thư viện quốc gia truyện có phương pháp dịch, cải biên lại<br /> Việt Nam) tác phẩm theo cách gia công, lắp đặt lại và<br /> thay đổi chi tiết rất riêng và đặc biệt.<br /> Tại sao tác giả Tây du truyện lại chọn 3.2.1. Về nội dung và tình tiết<br /> thể lục bát để diễn dịch Tây du ký? Theo Từ tóm tắt câu chuyện ở trên, chúng ta<br /> chúng tôi có ba lý do chính:<br /> có thể thấy rất rõ nội dung Tây du truyện<br /> Thứ nhất, bản thân thể lục bát có các không giống bất kỳ phần nào trong Tây du<br /> yêu cầu về câu, đối, luật, vần khá đơn giản, ký. Tây du truyện chỉ mượn hệ thống nhân<br /> linh hoạt so với các thể thơ khác, vì thế các vật, mô típ câu chuyện và cách kể chuyện<br /> tác giả dễ vận dụng, dễ sáng tác hơn. Có thầy trò đi Tây trúc thỉnh kinh để dựng lên<br /> học giả còn cho rằng, thể lục bát “là hình một câu chuyện với tình tiết, nút thắt hoàn<br /> thức (thể hiện) thuận tiện nhất” (Nguyễn toàn mới. Tác giả giống như đã viết thêm<br /> Đăng Na, 2007).<br /> một nạn nữa vào 81 nạn của thầy trò<br /> Thứ hai, thể lục bát rất phù hợp để kể<br /> Đường Tăng khiến cho độc giả vừa lạ lẫm,<br /> chuyện, trữ tình. Vì thế từ khi ra đời, văn đàn vừa bất ngờ và chờ đợi.<br /> Việt Nam đã xuất hiện rất nhiều tác phẩm Cách thức dịch/cải biên của tác giả Tây<br /> truyện Nôm viết bằng thể loại này (Đinh & du truyện, theo chúng tôi có thể tóm tắt<br /> Nam, 2000; Nguyễn Đăng Na, 2007). thành hai thủ pháp chính, đó là “gia công<br /> Thứ ba là nguyên nhân xuất phát từ lắp ghép lại” và “chọn chỗ (để) thay đổi”.<br /> độc giả. Độc giả Việt Nam từ khi truyện “Gia công lắp ghép lại” chỉ tác giả chủ<br /> Nôm xuất hiện cho đến tận cuối thế kỷ yếu sử dụng các nhân vật, tình tiết trong<br /> XIX đều rất yêu thích thể loại lục bát này, Tây du ký, tuy nhiên thông qua sự sắp xếp<br /> vì thế khi tác phẩm mới ra đời, tác giả sẽ sáng tạo của tác giả đã tạo nên một câu<br /> lựa chọn hình thức được độc giả yêu thích chuyện với nội dung độc lập, hoàn toàn<br /> và dễ gần với độc giả nhất. khác với bản gốc. Các nhân vật của Tây du<br /> Một số học giả như Nguyễn Nam<br /> <br /> 16<br /> NGUYỄN HOÀNG YẾN TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN<br /> <br /> <br /> truyện khá đơn giản, từ đầu đến cuối chỉ Sơn quân làm việc xấu nên đã đại náo<br /> bao gồm Đường Tăng, Tôn Ngộ Không, Thiên cung; Phật tổ lại là người phong<br /> Trư Bát Giới, Sa Tăng, Sơn quân, Ngọc danh hiệu Tề thiên đại thánh cho Tôn Ngộ<br /> Hoàng đại đế, Phật tổ và hoàn toàn không Không, vv.<br /> có nhân vật mới nào khác. Các nhân vật Tất cả những chi tiết thay đổi này cho<br /> này lại đều là những gương mặt “rất cũ” thấy sự sáng tạo, chủ động của tác giả Việt<br /> trong Tây du ký. Còn về tình tiết, nếu tách Nam trong quá trình dịch, cải biên, tiếp thu<br /> riêng các tình tiết của Tây du truyện, chúng tác phẩm gốc và văn học Trung Quốc, từ<br /> ta sẽ thấy chúng được lấy ra từ một câu đó hấp dẫn độc giả đi vào một thế giới Tây<br /> chuyện, một chương nào đó trong toàn bộ du mới, và càng đi thì càng thấy đẹp và thú<br /> tác phẩm Tây du ký. Ví dụ như các tình tiết vị vô cùng.<br /> thầy trò Đường Tăng gặp nạn, Trư Bát Giới 3.2.2. Mô thức cốt truyện và cách kể chuyện<br /> vì háo sắc khiến cả đoàn liên lụy, Tôn Ngộ Tây du truyện đã mô phỏng kết cấu và<br /> Không biến thành mỹ nữ hoặc cụ già để trừ nghệ thuật kể chuyện của Tây du ký. Đầu<br /> yêu diệt quỷ, Tôn Ngộ Không đại náo thiên tiên, mô thức gặp nạn trong Tây du truyện<br /> cung, Phật tổ hàng phục Tôn Ngộ Không… rất giống với bất cứ câu chuyện gặp nạn nào<br /> đều là các tình tiết xuất hiện ở các chương trong Tây du ký, đó là gặp nạn - vượt qua -<br /> khác nhau của bản gốc, nhưng đã được tác tiếp tục gặp nạn - giải quyết (Lạc Vân, 2004;<br /> giả “mượn”, bóc tách và ghép lại thành một Lan Lạp Thành, 2013). Cụ thể trong câu<br /> phần của câu chuyện mới. Chính thủ pháp chuyện của Việt Nam, diễn biến đi từ ba<br /> “gia công lắp ghép lại” này khiến cho thầy trò Đường Tăng bị yêu quái bắt giam -<br /> chúng ta khi đọc Tây du truyện mới có cảm Tôn Ngộ Không đến giải cứu - Sơn quân<br /> giác quen vô cùng mà cũng lạ vô cùng. mượn tinh binh đánh Tôn Ngộ Không - Tôn<br /> “Chọn chỗ (để) thay đổi” nghĩa là tác Ngộ Không đánh bại Sơn quân. Các câu<br /> giả dựa trên cơ sở chi tiết, tình tiết gốc chuyện sắp xếp liền mạch, các lớp tình tiết<br /> mượn của Tây du ký mà tiến hành thay đổi rõ ràng, móc nối với nhau, hình thành một<br /> hoặc điều chỉnh cho phù hợp với yêu cầu câu chuyện hoàn chỉnh, hấp dẫn.<br /> biểu đạt của mình. Điểm thay đổi dễ thấy Ngoài ra, cách thức xử lý các tình<br /> nhất chính là sự sắp xếp lại toàn bộ nội huống, tình tiết trong Tây du truyện cũng<br /> dung biến Tây du truyện thành một câu “học tập”, mô phỏng thủ pháp móc nối,<br /> chuyện Tây du “bình cũ rượu mới”. Ngoài báo hiệu của lam bản. Trong thực tế, Tây<br /> ra, nếu đọc toàn bộ chúng ta dễ dàng phát du truyện gồm hai câu chuyện nhỏ, lần lượt<br /> hiện ra những thay đổi có chủ đích của tác là ba thầy trò Đường Tăng gặp nạn, Tôn<br /> giả. Ví dụ các chi tiết: đi Tây trúc thỉnh Ngộ Không đến giải cứu và câu chuyện<br /> kinh chỉ có ba thầy trò, không có Tôn Ngộ mười năm sau Tôn Ngộ Không đại chiến<br /> Không; Sơn quân là con trai, cháu của Sơn quân. Tình tiết hai câu chuyện có<br /> Ngọc Hoàng đại đế và Long vương; Sơn quan hệ mật thiết, đan xen, nhân quả với<br /> quân có ba bảo bối là trượng trúc, nước nhau, tạo thành một chỉnh thể hoàn chỉnh,<br /> thiêng và quạt phép; đặc biệt chi tiết hợp lý. Ví dụ, ở phần trên có chi tiết Tôn<br /> Đường tăng bị Sơn quân phanh thây giết Ngộ Không dùng rượu phép chuốc rượu cả<br /> thịt tàn nhẫn; Sơn quân tỉnh dậy sau mười hang Sơn quân, mà loại rượu này có thể<br /> năm, tìm Tôn Ngộ Không trả thù; Tôn Ngộ làm người uống say mười năm không tỉnh.<br /> Không tức giận vì Ngọc hoàng dung túng Chi tiết này báo hiệu cho sự kiện tiếp theo<br /> <br /> <br /> 17<br /> NGUYỄN HOÀNG YẾN TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN<br /> <br /> <br /> có thể xảy ra, khi Sơn quân tỉnh dậy sau khẳng định tính chủ thể và sáng tạo của<br /> mười năm. Hoặc như ở phần đầu nhắc đến người làm truyện, khiến câu chuyện trở<br /> hai nhân vật Ngọc Hoàng và Long Vương thành một tác phẩm độc lập có sinh mệnh<br /> là cha, chú ruột của Sơn quân, giúp người và sức hấp dẫn rất riêng trong kho tàng<br /> đọc có sự chuẩn bị tâm lý khi hai nhân vật truyện thơ Nôm Việt Nam.<br /> này xuất hiện nhiều hơn ở phần sau. Việc * Bài báo là sản phẩm của đề tài Viết lại<br /> sử dụng thủ pháp móc nối, báo hiệu này kinh điển - nghiên cứu các tác phẩm dịch tiểu<br /> khiến các tình tiết liền mạch, logic, đẩy thuyết Tây du ký viết bằng chứ Nôm và chữ<br /> nhanh tiết tấu câu chuyện, gia tăng sự hấp Hán tại Việt Nam, mã số T2018-04, ĐH Khoa<br /> dẫn, làm người đọc càng đọc càng thấy học Xã hội & Nhân văn TP.Hồ Chí Minh.<br /> hứng thú và chờ đợi những bước phát triển TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> tiếp theo của câu chuyện. 1. 西遊傳 Tây du truyện lưu trữ tại Thư viện<br /> Cần phải khẳng định một điều là, tuy quốc gia Việt Nam, mã kho R.1942.<br /> các thủ pháp trên có sự học tập từ lam bản, 2. 西遊傳 Tây du truyện lưu trữ tại thư viện<br /> nhưng mặt khác nó cũng kế thừa cách thức Đại học Yale, Mỹ, mã số MS 1728.<br /> kể chuyện phổ biến của truyện Nôm, đó là 3. Đinh Gia Khánh chủ biên. (2000). Tổng tập<br /> kể chuyện tuyến tính. Điều đó có nghĩa là, văn học Việt Nam. Hà Nội: Nhà xuất bản<br /> câu chuyện được kể theo trình tự thời gian Khoa học xã hội.<br /> xảy ra, đây là cách kể quen thuộc, trực tiếp, 4. Nguyễn Đăng Na. (2007). Con đường giải<br /> làm câu chuyện diễn ra tự nhiên, tình tiết mã văn học Trung Đại Việt Nam. Hà Nội:<br /> đan xen, liên tục, từ đó góp phần làm tăng Nhà xuất bản Giáo dục.<br /> tính hấp dẫn của truyện. Có thể nói đây 5. Nguyễn Nam. (2002). Phiên dịch học lịch<br /> cũng là một nhân tố khiến Tây du truyện sử, văn hóa - trường hợp Truyền kỳ mạn lục.<br /> được độc giả Việt Nam yêu thích và đón Hà Nội: Nhà xuất bản Đại học quốc gia.<br /> nhận khá nồng nhiệt như vậy. 6. Nguyễn Hoàng Yến. (2016). Appropriation<br /> 4. Tiểu kết of Xiyouji in Vietnam: Phật Bà quan âm<br /> truyện 佛婆觀音傳 . Paper presented at the<br /> Trong bài viết này, chúng tôi đã tiến AAS Annual Conference 2016, Seattle.<br /> hành giới thiệu về tác phẩm truyện Nôm<br /> 7. 樂云 (Lạc Vân). (2004). 論《西游記》的敘事結構.<br /> Tây du truyện của Việt Nam cũng như các 武漢大學學報(人文科學版), 3(57), 283-288.<br /> thay đổi về nội dung, mô thức cốt truyện,<br /> 8. 蘭拉成 (Lan Lạp Thành). (2013). 《西游記》<br /> cách thức kể chuyện của tác giả trong quá<br /> 取經故事文體與敘事結構分析. 寶雞文理學院<br /> trình chuyển dịch/chuyển thể từ lam bản. 學報(社會科學版), 4(33), 31-47.<br /> Các thủ pháp chuyển thể Tây du truyện đã<br /> 9. 陳光輝 (Trần Quang Huy). (1973). 越南喃<br /> khiến nó trở thành một câu chuyện Tây du<br /> 傳與中國小說關係之研究.博士, 國立台灣<br /> phiên bản Việt Nam hoàn toàn khác so với<br /> 大學, 台北.<br /> bản gốc về nội dung. Qua đó có thể thấy,<br /> Tây du truyện là một trường hợp chuyển 10. Yan Bao. (1987). The Influence of<br /> Chinese Fiction on Vietnamese Literature. In<br /> thể tác phẩm vay mượn từ Trung Quốc đặc<br /> S. Claudine (Ed.), Literary Migrations -<br /> biệt và điển hình, nó giúp chúng ta hiểu Traditional Chinese Fiction in Asia (17-20<br /> hơn về các nguyên tắc, thủ pháp chuyển Centuries) (pp. 286-312). Beijing:<br /> thể truyện thơ Nôm nói chung, mặt khác International Culture Publishing Corporation.<br /> <br /> Ngày nhận bài: 28/12/2018 Biên tập xong: 15/02/2019 Duyệt đăng: 20/02/2019<br /> <br /> 18<br />