zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Luận Văn - Báo Cáo

» Báo cáo khoa học

Báo cáo " Bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm văn học nghệ thuật dân gian theo pháp luật Việt Nam- một số bất cập về lí luận và giải pháp "

Chia sẻ: Phung Han | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Báo xấu

156
lượt xem 24
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm văn học nghệ thuật dân gian theo pháp luật Việt Nam- một số bất cập về lí luận và giải pháp Từ kinh nghiệm của một số quốc gia cũng như từ thực tế của Việt Nam chúng tôi cho rằng một số luật sau đây có thể được ưu tiên trong việc bổ sung các quy phạm pháp luật hình sự: Luật bảo hiểm xã hội,

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm văn học nghệ thuật dân gian theo pháp luật Việt Nam- một số bất cập về lí luận và giải pháp "

nghiªn cøu - trao ®æi ThS. Vò ThÞ Ph−¬ng Lan * khác ã tr nên r t rõ ràng.(2) B o h tác ph m văn h c ngh thu t dân gian b ng quy n tác gi là lĩnh v c m i và gây nhi u tranh cãi, không ch i v i Nh ng vư ng m c v th c ti n nêu trên b t ngu n sâu xa t nh ng b t c p v m t lí Vi t Nam mà còn trên ph m vi qu c t . Lu t lu n v b o h quy n tác gi i v i tác s h u trí tu c a Vi t Nam thông qua tháng ph m văn h c ngh thu t dân gian trong 11 năm 2005(1) quy nh rõ ràng tác ph m pháp lu t hi n hành c a Vi t Nam. Gi i văn h c ngh thu t dân gian thu c m t trong quy t ư c nh ng b t c p ó s giúp làm nh ng i tư ng ư c b o h quy n tác gi sáng t nh ng câu h i v th c ti n. Bài vi t ( i u 14.1.l). Tuy nhiên, có nhi u v n này phân tích ba b t c p cơ b n v m t lí liên quan t i vi c b o h quy n tác gi i lu n c a pháp lu t hi n hành v b o h v i tác ph m văn h c ngh thu t dân gian quy n tác gi i v i tác ph m văn h c ngh mà lu t chưa quy nh ho c quy nh không thu t dân gian: 1) Quy n s h u; 2) M c rõ ràng; trong khi ó, do c i m c a tác ích b o h ; 3) Ph m vi b o h . T nh ng ph m văn h c ngh thu t dân gian, chúng phân tích này và trên cơ s tham kh o kinh không th ư c áp d ng tương t như các nghi m các nư c, bài vi t s xu t i tư ng b o h quy n tác gi khác. T i nh ng gi i pháp v lí lu n và th c ti n. H i th o quy n tác gi trong lĩnh v c văn 1. M t s c i m c a tác ph m văn h c, ngh thu t dân gian do C c b n quy n h c ngh thu t dân gian tác gi văn h c ngh thu t (B văn hóa - Kho n 1 i u 23 Lu t s h u trí tu năm thông tin) và T ch c văn hóa, khoa h c, 2005 c p khái ni m c a tác ph m văn h c giáo d c c a Liên h p qu c (UNESCO) ngh thu t dân gian, theo ó “tác ph m văn ph i h p t ch c sau khi Lu t s h u trí tu h c, ngh thu t dân gian là sáng t o t p th ư c ban hành, các chuyên gia và nhà qu n trên n n t ng truy n th ng c a m t nhóm lí v n còn nhi u ý ki n khác nhau v nh ng ho c các cá nhân nh m ph n ánh khát v ng v n cơ b n liên quan t i vi c b o h tác c a c ng ng, th hi n tương x ng c ph m văn h c ngh thu t dân gian như th i m văn hoá và xã h i c a h , các tiêu nào, ví d ai là ch s h u, có thu ti n b n chu n và giá tr ư c lưu truy n b ng cách quy n s d ng không, có qu n lí theo ki u c p phép s d ng không - nh ng v n mà * Gi ng viên Khoa lu t qu c t i v i các i tư ng b o h quy n tác gi Trư ng i h c Lu t Hà N i 24 t¹p chÝ luËt häc sè 11/2006
nghiªn cøu - trao ®æi mô ph ng ho c b ng cách khác.” Khái ni m ư c ho c không c n xác nh vì m c ích này tương t như khái ni m mà UNESCO s b o h quy n tác gi . Song qua năm tháng d ng trong các ho t ng liên quan t i văn thì tác ph m ó ư c lưu truy n, nuôi dư ng h c, ngh thu t dân gian c a mình.(3) Qua ó và thay i b i nh ng thành viên trong c ng có th hi u văn h c, ngh thu t dân gian là ng; qua ó tr thành c trưng văn hóa nh ng giá tr văn h c, ngh thu t ư c c ng c a c ng ng hay a phương ó. Chính do ng - có th là c ng ng s c t c ho c c ng ư c c c ng ng nuôi dư ng và b i b , tác ng dân cư sinh s ng t i m t a phương - ph m văn h c ngh thu t dân gian có th t sáng t o ra; nó t n t i qua năm tháng và ph n ch là sáng t o c a m t hay vài cá nhân, ã ánh nh ng nét văn hóa c trưng c a c ng tr thành giá tr c a c c ng ng. ng ho c a phương mà khi thư ng th c Th hai, vì là s n ph m sáng t o c a nó, ngư i ư c thư ng th c có th nh n bi t c ng ng, th i gian ra i và t n t i c a ư c ngu n g c xu t x c a nh ng giá tr văn m t tác ph m văn h c ngh thu t dân gian h c, ngh thu t ó. Tác ph m văn h c ngh thư ng là không xác nh ư c. Tuy nhiên, thu t dân gian là nh ng tác ph m ch a ng tác ph m văn h c ngh thu t dân gian hoàn nh ng giá tr trên v i nh ng hình th c khác toàn không ng im mà nó luôn luôn ư c nhau. Nh ng hình th c th hi n này ư c thay i hay làm m i theo s thay i v giá c p ph n sau c a kho n 1 i u 23 Lu t s tr văn h c, ngh thu t c a c ng ng sáng h u trí tu năm 2005, bao g m “a) Truy n, t o ra nó. S thay i có th ch m ch p và thơ, câu ; b) i u hát, làn i u âm nh c; ph i qua nhi u th h m i b c l rõ s thay c) i u múa, v di n, nghi l và các trò i rõ ràng song, s thay i ó là t t y u chơi; d) S n ph m ngh thu t ho , h i b i l tác ph m văn h c ngh thu t dân gian ho , iêu kh c, nh c c , hình m u ki n trúc là s n ph m c a c ng ng mà m i th h và các lo i hình ngh thu t khác ư c th c a c ng ng ó t t y u có nh ng nét khác hi n dư i b t kì hình th c v t ch t nào”. nhau trong các giá tr văn h c, ngh thu t Là s n ph m c a c ng ng, ph n ánh c trưng c a mình. S thay i này càng giá tr văn h c ngh thu t c trưng c a m t c ng c m i quan h c ng ng - ngư i sáng c ng ng ho c vùng mi n, tác ph m văn t o - v i tác ph m văn h c ngh thu t dân h c ngh thu t dân gian mang b n c trưng gian - s n ph m c a c ng ng. Nói cách có th nh hư ng m t cách cơ b n n cơ khác, s sáng t o trong m t tác ph m văn ch b o h quy n tác gi i v i nó. h c ngh thu t dân gian là không ng ng ngh Th nh t, tác ph m văn h c ngh thu t theo s c sáng t o c a c ng ng. dân gian ra i là do s sáng t o c a c ng Th ba, v i vi c ph n ánh giá tr văn hóa ng, có th là c ng ng theo s c t c ho c c a m t c ng ng, tác ph m văn h c ngh c ng ng dân cư sinh s ng m t a thu t dân gian có vai trò quan tr ng trong phương. S sáng t o này có th b t ngu n t vi c xác nh nh n d ng văn hóa gi a c ng m t ho c vài cá nhân nào ó không xác nh ng này v i c ng ng khác trong cùng t¹p chÝ luËt häc sè 11/2006 25
nghiªn cøu - trao ®æi qu c gia. Song, quan tr ng hơn là các tác s i vào phân tích và ra gi i pháp cho ba ph m văn h c ngh thu t dân gian nói riêng b t c p cơ b n: Ch s h u, m c ích b o h hay r ng hơn là văn h c, ngh thu t dân gian và ph m vi b o h quy n tác gi i v i tác óng vai trò quan tr ng trong vi c xác nh ph m văn h c ngh thu t dân gian. nh n d ng văn hóa c a qu c gia này v i 1. Ch s h u quy n tác gi i v i qu c gia khác. i u này cũng ư c T ch c tác ph m văn h c ngh thu t dân gian s h u trí tu th gi i (WIPO) kh ng nh.(4) Cũng gi ng như i v i các i tư ng B i vì, trong khi s giao thoa văn hóa d b o h quy n tác gi khác, vi c xác nh ch dàng và thư ng xuyên gi a ph n l n các s h u quy n tác gi i v i tác ph m văn c ng ng và a phương trong m t qu c gia h c ngh thu t dân gian là h t s c quan làm cho s khác bi t trong các tác ph m văn tr ng. B i vì, n u không xác nh ư c ai là h c ngh thu t dân gian gi a các a ch s h u quy n tác gi thì s không xác phương, các c ng ng là không l n (ví d , nh ư c ph m vi quy n ư c b o h cũng các làn i u quan h khác nhau c a dân ca như vi c th c hi n chúng. áng ti c là Lu t quan h B c Ninh) thì s khác bi t gi a các s h u trí tu năm 2005 hi n hành l i không qu c gia là r t l n do s giao thoa không c p v n này. nhi u và thư ng xuyên như v y. i u 23 c a Lu t này tr c ti p i u ch nh Th tư, m c dù ph n l n các tác ph m quy n tác gi i v i tác ph m văn h c ngh văn h c ngh thu t dân gian là khá n i ti ng thu t dân gian song hoàn toàn không c p trong ph m vi qu c gia và ư c nhi u ngư i ai là ch s h u quy n này. Trong ph n khái bi t n (ví d , các làn i u dân ca các vùng, ni m v tác ph m văn h c ngh thu t dân tranh ông h v.v.) cũng còn nh ng tác ph m gian mà i u này ưa ra như phân tích trên văn h c ngh thu t dân gian b th t truy n. ây, có xu t hi n m t s i tư ng như “m t Ngư i ta ch bi t n s t n t i c a nh ng tác nhóm,” “các cá nhân.” Nhưng nh ng i ph m này sau khi nó ã ư c nh ng nhà tư ng này không th là ch th quy n tác gi nghiên c u sưu t m và phát hi n thông qua i v i tác ph m văn h c ngh thu t dân gian ti p xúc v i nh ng ngh nhân ho c ngư i cao b i l ngay trong khái ni m này cũng nói là tu i còn gìn gi ư c nh ng tác ph m ó. h sáng t o ra trên cơ s truy n th ng và ph n T t c nh ng c trưng này là c a riêng ánh khát v ng c a c ng ng. tác ph m văn h c ngh thu t dân gian mà các Trong khi ó, i u 13 c a Lu t c p tác ph m văn h c ngh thu t khác ang ư c ch s h u quy n tác gi i v i các tác pháp lu t hi n hành c a Vi t Nam b o h ph m văn h c, ngh thu t và khoa h c nói quy n tác gi không có. Nh ng c trưng này chung thì c p “t ch c” và “cá nhân,” làm cho khung pháp lu t hi n hành v b o h nh ng ngư i tr c ti p sáng t o hay s h u quy n tác gi khi áp d ng cho tác ph m văn tác ph m. Tuy nhiên, như phân tích trên ây h c ngh thu t dân gian b c l nhi u b t c p thì nh ng i tư ng này, ng m t cách c v lí lu n và th c ti n. Dư i ây chúng tôi riêng l , không ph i là tác gi sáng t o ra các 26 t¹p chÝ luËt häc sè 11/2006
nghiªn cøu - trao ®æi tác ph m văn h c ngh thu t dân gian. Vì th ph i xác nh r ng nó thu c v quy n s h u h không th là ch s h u quy n tác gi i c a c ng ng. C ng ng ây ư c hi u v i tác ph m văn h c ngh thu t dân gian. theo hai nghĩa là c ng ng ngư i ã sáng Nhà nư c là lo i ch th th ba mà Lu t t o ra nó và toàn th công chúng c a nư c s h u trí tu năm 2005 ghi nh n có th làm CHXHCN Vi t Nam. Hi u theo nghĩa th ch s h u quy n tác gi . Song i u 42 nêu nh t là phù h p v m t lí lu n b i vì chính ra ba lo i tác ph m mà Nhà nư c có th làm c ng ng c th sáng t o ra m t tác ph m ch s h u quy n tác gi , trong ó không h văn h c ngh thu t dân gian ã em l i cho có tác ph m văn h c ngh thu t dân gian. Có tác ph m nét c thù văn hóa dân gian ư c th có ý ki n cho r ng tác ph m văn h c m i ngư i bi t n. V i ý nghĩa ó, c ng ngh thu t dân gian là m t lo i hình tác ng ã sáng t o ra c n ph i ư c hư ng ph m khuy t danh và như th Nhà nư c s quy n c a nh ng ngư i ã sáng t o ra, hay n m quy n s h u quy n tác gi . Song ý ki n nói cách khác là quy n v ngu n g c c a tác này không h p lí b i vì như phân tích c ph m. Nghĩa th hai phát sinh t nhu c u trưng th nh t c a tác ph m văn h c ngh th c ti n c a vi c th c thi quy n. V i l ch s thu t dân gian thì tác ph m văn h c ngh hàng nghìn năm văn hi n v i m t n n văn thu t dân gian hoàn toàn không ph i là khuy t hóa lâu i và m à b n s c dân t c, Vi t danh. Tuy tác gi c a nó không th ư c Nam có quá nhi u nh ng c ng ng dân t c i m m t ch tên nhưng luôn xác nh ư c và dân cư có nh ng tác ph m văn h c ngh r ng ó là m t c ng ng nào ó. Hơn n a, thu t dân gian mang b n s c riêng c a mình. n u b o h tác ph m văn h c ngh thu t dân th c hi n nh ng quy n tài s n liên quan gian như m t tác ph m khuy t danh thì nó ch t i m i tác ph m văn h c ngh thu t dân ư c b o h trong vòng 50 năm k t khi gian, m i c ng ng s h u ph i thành l p ư c công b .(5) i u này hoàn toàn không nên m t t ch c có tư cách ng ch s h u. phù h p v i c i m th hai c a tác ph m B i l , s có quá nhi u nh ng c ng ng và văn h c ngh thu t dân gian là nó không ph i t ch c như th nên s ph c t p c a các th là m t tác ph m c nh mà luôn ư c b t c hành chính cũng như m c ích thu và chi sung, luôn ư c làm m i, luôn ư c sáng t o các phí liên quan t i quy n tác gi i v i ti p t c b i c ng ng. Nó cũng không ph i tác ph m văn h c ngh thu t dân gian s làm là “tác ph m thu c v công chúng” ư c quy cho vi c các c ng ng sáng t o ra tác ph m nh i u 43 Lu t s h u trí tu năm 2005 văn h c ngh thu t dân gian t th c thi b i vì không xác nh ư c th i h n b o h nh ng quy n tài s n i v i tác ph m văn cho nó và vì th không th xác nh ư c khi h c ngh thu t dân gian tr nên không có ý nào h t th i h n b o h t ó g i nó là “tác nghĩa. i u này càng ư c kh ng nh thêm ph m thu c v công chúng”. b i m c ích b o h các tác ph m văn h c V i nh ng c tính nêu trên c a tác ngh thu t dân gian ư c phân tích dư i ây. ph m văn h c ngh thu t dân gian thì c n T nh ng l p lu n này, th c thi các quy n t¹p chÝ luËt häc sè 11/2006 27
nghiªn cøu - trao ®æi tài s n liên quan t i tác ph m văn h c ngh lí. ó không ph i là t ch c hay cá nhân nào thu t dân gian, c n ph i xác nh toàn th c th . B n thân cái “th c th tác gi ” này l i c ng ng cũng là ch s h u các tác ph m cũng luôn thay i qua các th h . Vì th s văn h c ngh thu t dân gian. Qua toàn th không phù h p n u như xác nh c n ph i bù c ng ng, Nhà nư c mà tr c ti p là m t cơ p v v t ch t công s c sáng t o cho tác gi quan nhà nư c ư c trao th m quy n, s như i v i m t tác ph m thông thư ng. thay m t th c hi n các quy n tài s n liên Trong khi ó n u nhìn m t cách t ng th thì quan t i tác ph m văn h c ngh thu t dân m i tác ph m văn h c ngh thu t dân gian gian. Cơ ch này, ngoài vi c gi i quy t ư c u n m trong t ng th các giá tr văn h c, nh ng mâu thu n trên ây còn r t phù h p ngh thu t dân gian c a các dân t c sinh s ng trong vi c th c thi các quy n tài s n khi các trên lãnh th Vi t Nam. M i tác ph m văn tác ph m văn h c ngh thu t dân gian Vi t h c ngh thu t dân gian u là v n quý trong Nam ư c nư c ngoài s d ng. di s n văn hóa dân gian chung c a ngư i Vi t Như v y, liên quan t i quy n s h u Nam. M c ích cao nh t c a vi c b o h quy n tác gi i v i tác ph m văn h c ngh quy n tác gi i v i các tác ph m văn h c thu t dân gian, c n xác nh ch s h u là ngh thu t dân gian ó ph i là làm sao b o c ng ng sáng t o ra tác ph m và toàn th t n và phát huy t i a nh ng giá tr truy n công chúng Vi t Nam (ph m vi hư ng th ng trong các tác ph m văn h c ngh thu t quy n c a t ng lo i ch th ư c phân tích dân gian ng th i phát hi n và b o t n trong Ph n 4 dư i ây). Nhà nư c, thông nh ng tác ph m văn h c ngh thu t dân gian qua m t cơ quan ư c trao th m quy n, s là hi n còn ang th t truy n trong dân gian. ngư i i di n cho toàn th công chúng th c V i m c ích cao nh t này, khái ni m v thi quy n tác gi liên quan. “b o h ” i v i tác ph m văn h c ngh thu t 2. Xác nh m c ích b o h các tác dân gian c n ph i ư c nhìn nh n khác v i ph m văn h c ngh thu t dân gian “b o h ” tác ph m văn h c, ngh thu t, khoa M c ích c a vi c b o h quy n tác gi h c thông thư ng. B o h không có nghĩa là i v i m t tác ph m văn h c ngh thu t c quy n s d ng và cho phép s d ng tác thông thư ng, ngoài vi c công nh n v ph m c a tác gi như i v i các tác ph m ngu n g c sáng t o ra tác ph m còn là s bù thông thư ng. Tác ph m văn h c ngh thu t p x ng áng cho tác gi và ngư i s h u dân gian s ư c b o h khi m i ngư i dân quy n tác gi vì nh ng công s c sáng t o h Vi t Nam - dân gian - u ư c ti p c n m t ã b ra.(6) cách d dàng nh t t i nó, duy trì nó, làm m i i v i tác ph m văn h c ngh thu t dân nó ti p t c ph n ánh ư c giá tr văn hóa gian, v th hai này c n ph i xem xét c n c a c c ng ng qua s phát tri n c a nó. th n hơn. Như trên ã phân tích, tác gi c a M c ích b o h tác ph m văn h c ngh các tác ph m văn h c ngh thu t dân gian là thu t dân gian này, cùng v i l p lu n trên nh ng c ng ng dân cư theo s c t c hay a ây v ch s h u quy n tác gi i v i tác 28 t¹p chÝ luËt häc sè 11/2006
nghiªn cøu - trao ®æi ph m văn h c ngh thu t dân gian, ã làm d n chi u xu t x c a lo i hình tác ph m ó cho vi c c p phép s d ng theo cách b o h và b o m gi gìn giá tr ích th c c a tác quy n tác gi thông thư ng, tr thành không ph m văn h c, ngh thu t dân gian.” Như c n thi t khi m t ngư i dân Vi t Nam nào v y, nó ch quy nh v quy n nhân thân c a ó mu n ti p c n và s d ng m t tác ph m quy n tác gi i v i tác ph m văn h c ngh văn h c ngh thu t dân gian. T t nhiên, thu t dân gian. Quy n này ch tương ng v i nh ng hành vi s d ng tác ph m văn h c m t trong s 4 lo i quy n nhân thân dành ngh thu t dân gian i ngư c l i giá tr văn cho ch s h u quy n tác gi m t tác ph m h c, dân gian c n ph i b c m. ng th i thông thư ng, ư c quy nh t i kho n 2 vi c không c n ph i c p phép không lo i tr i u 19 Lu t s h u trí tu năm 2005. Các kh năng ngư i s d ng ph i th c hi n m t quy n tài s n hoàn toàn không ư c c p. s nghĩa v tài chính nh t nh như ư c Chính xu t phát t i u 23 này mà cũng có phân tích Ph n IV dư i ây. Còn i v i nh ng ý ki n cho r ng lu t ch yêu c u nghĩa nh ng ngư i s d ng là ngư i nư c ngoài, v tinh th n và vi c thu ti n b n quy n là vi c b o h tác ph m văn h c ngh thu t dân không c n thi t.(7) gian như m t tác ph m văn h c, ngh thu t Ph m vi b o h quy n tác gi i v i tác thông thư ng là i u c n thi t b i l h ph m văn h c ngh thu t dân gian c n ph i không ph i là công dân Vi t Nam. Khi s ư c xem xét toàn di n hơn th . Các quy n d ng tác ph m văn h c ngh thu t dân gian nhân thân, v t ch t và c các quy n khác n u vì m c ích l i nhu n, h ã xác l p v i Nhà c n u ph i ư c xác l p cho vi c b o h nư c Vi t Nam, i di n ch s h u quy n quy n tác gi i v i tác ph m văn h c ngh tác gi i v i tác ph m văn h c ngh thu t thu t dân gian ch ng m c phù h p v i m c dân gian Vi t Nam, m t m i quan h tương ích b o h và c i m c a tác ph m văn t như v i m t ch s h u quy n tác gi i h c ngh thu t dân gian. Ph m vi các quy n v i nh ng tác ph m văn h c, ngh thu t, cũng như ch th th hư ng ho c th c hi n khoa h c thông thư ng khác. quy n c n ph i ư c xác l p m t cách rõ ràng. 3. Ph m vi b o h quy n tác gi i i v i quy n nhân thân, quy n c a v i tác ph m văn h c ngh thu t dân gian c ng ng là tác gi c a m t tác ph m văn B t c p ti p theo là quy nh thi u ho c h c ngh thu t dân gian ư c d n chi u xu t không y v ph m vi b o h quy n tác x là quan tr ng hàng u. Quy n này ã gi . Kho n 2 i u 23 là i u kho n duy nh t ư c kho n 2 i u 23 Lu t s h u trí tu c a Lu t s h u trí tu năm 2005 và cũng là năm 2005 quy nh như ã c p trên ây. c a pháp lu t hi n hành c p n i dung b o Nó tương t như quy n “ ng tên th t ho c h quy n tác gi i v i các tác ph m văn bút danh trên tác ph m; ư c nêu tên th t h c ngh thu t dân gian. i u kho n này ch ho c bút danh khi tác ph m ư c công b , quy nh r ng “t ch c, cá nhân khi s d ng s d ng” ư c Lu t s h u trí tu năm 2005 tác ph m văn h c, ngh thu t dân gian ph i b oh i v i quy n tác gi thông thư ng.(8) t¹p chÝ luËt häc sè 11/2006 29
nghiªn cøu - trao ®æi Quy n này th hi n vai trò ch s h u c a nh trên cơ s th a thu n gi a ngư i ch s chính b n thân c ng ng (theo nghĩa h p h u quy n và ngư i s d ng như i v i m t trình bày Ph n 2 trên ây) ã sáng t o ra tác ph m thông thư ng; m t khác, nó cũng tác ph m. H ph i có quy n xác nh n là không ư c quá cao m i ngư i dân Vi t ngu n g c c a tác ph m m i khi tác ph m Nam c m th y ph i n o khi s d ng chính ư c s d ng ho c d n chi u. Vi t Nam, các tác ph m văn h c ngh thu t dân gian c a i u này g n như ã tr thành m t th c ti n mình. i v i ngư i s d ng là cá nhân ho c ương nhiên. Trong tên g i c a các tác ph m pháp nhân nư c ngoài vì m c ích thương văn h c ngh thu t dân gian ph bi n luôn i m i, m c phí có th khác và mang tính kèm tên c a a phương ho c c ng ng dân thương m i nhi u hơn m t m c nào ó. t c nơi ã sáng t o ra tác ph m. Quy n thu phí này do Nhà nư c, thông qua M t quy n nhân thân n a cũng c n ư c m t cơ quan có th m quy n, là ngư i i di n b oh i v i tác ph m văn h c ngh thu t cho ch s h u là c ng ng theo nghĩa r ng, dân gian là quy n tương t như quy n “b o th c hi n. T ngu n thu này, Nhà nư c c n v s toàn v n c a tác ph m, không cho ph i l p m t qu chi tiêu nh ng kho n ngư i khác s a ch a, c t xén ho c xuyên t c thu ó vào m c ích duy nh t là khuy n tác ph m dư i b t kì hình th c nào gây khích b o t n và phát huy văn hóa, ngh phương h i n danh d và uy tín c a tác thu t dân gian c a Vi t Nam. gi ” ư c quy nh cho quy n tác gi thông Tuy nhiên, vi c thu phí này ư c hi u thư ng.(9) Các tác ph m văn h c ngh thu t ch là i u ki n cho vi c s d ng các tác dân gian c n ph i ư c b o h s toàn v n ph m văn h c ngh thu t dân gian trong trong giá tr văn h c, ngh thu t dân gian mà nư c. Không nên xác l p quy n c quy n nó ch a ng. Quy n nhân thân này thu c cho phép s d ng hay không s d ng tác v c c ng ng nghĩa h p và c ng ng ph m văn h c ngh thu t dân gian tương t nghĩa r ng, t c là toàn b công chúng. Tuy như quy n c quy n c a ch s h u m t nhiên, c ng ng nghĩa r ng, thông qua Nhà tác ph m văn h c, ngh thu t, khoa h c nư c, s là ngư i th c thi quy n này b ng thông thư ng ư c quy nh như m t ph n nh ng lu t l cho mình t ra. quan tr ng c a quy n tài s n b o h b i i v i quy n tài s n, c n xác nh quy n i u 20 Lu t s h u trí tu năm 2005. M i thu phí b n quy n là c n thi t. Tuy nhiên, như ngư i dân Vi t Nam u ph i có quy n s phân tích trên ây, phí này không ph i d ng các tác ph m văn h c ngh thu t dân nh m bù p l i công s c sáng t o ra tác gian không i ngư c l i v i giá tr văn hóa ph m mà ph i ư c dùng b o t n và phát dân gian chung c a toàn dân t c, v i i u huy các tác ph m văn h c ngh thu t dân gian ki n ph i óng phí theo quy nh. Vi ph m trong khung c nh l n hơn là toàn b di s n vi c óng phí có th b ph t v v t ch t song VHNTDG c a các dân t c Vi t Nam. Vì th , không th tư c i c a h quy n ư c s m t m t m c phí này không th ư c xác d ng tác ph m. 30 t¹p chÝ luËt häc sè 11/2006
nghiªn cøu - trao ®æi Ngoài nh ng quy n nhân thân và quy n b o m m c ích b o t n và phát huy tài s n trên ây, nh m m c ích b o t n và các giá tr văn h c, ngh thu t dân gian./. phát huy các giá tr văn h c, ngh thu t dân gian, m c ích cao nh t c a vi c b o h các (1).Xem: Lu t s 50/2005/QH11, ư c Qu c h i nư c CHXHCN Vi t Nam thông qua ngày tác ph m văn h c ngh thu t dân gian, c n 29/11/2005, có hi u l c t ngày 1/7/2006. ph i b o h c quy n c a nh ng ngư i có (2). Ph ng v n PGS.TS. Nguy n Chí B n, Vi n trư ng công tr c ti p trong vi c tìm ki m và duy trì vi n văn hóa thông tin, Văn hóa dân gian thu c v các tác ph m văn h c ngh thu t dân gian ã c ng ng, Báo Tu i tr Online, ngày 29/12/2005, http://www.tuoitre.com.vn/Tianyon/Index.aspx?Articl b th t truy n trong dân gian. Như Ph n 1 eID=115951&ChannelID-=10; Doãn Di m, Quy n phân tích v c i m th tư c a các tác tác gi trong VHNT dân gian: Còn nhi u tranh cãi, ph m văn h c ngh thu t dân gian, luôn luôn Báo Vietnamnet, http://www.vietnamne- có nh ng tác ph m văn h c ngh thu t dân t.vn/vanhoa/tintuc/2005/12/519430/; Ph ng v n GS. gian b th t truy n ngay trong dân gian, c Tô Ng c Thanh, T ng thư kí H i văn ngh dân gian Vi t Nam), B o h văn h c dân gian: C xin phép bi t là các tác ph m văn h c ngh thu t dân làng là ư c, Báo Tu i tr Online, ngày 4/12/2005, gian truy n mi ng, vô hình. Vi c phát hi n http://www.tuoitre.com.vn/- và duy trì nh ng tác ph m như v y là vô Tianyon/Index.aspx?ArticleID=111859&ChannelID=61 cùng c n thi t làm giàu thêm n n văn hóa (3). Khái ni m v TPVHNTGD mà UNESCO s d ng chính th c t i H i ngh các chuyên gia chính ph năm dân gian Vi t Nam. Nh ng tác ph m ó do 1985 như sau: “Folklore (in a broader sense, traditional b th t truy n trong m t th i gian dài, s and popular folk culture) is a group-oriented and không th ư c phát hi n và duy trì n u tradition-based creation group or individuals reflecting không có công lao c a nh ng ngư i, c bi t the expectations of the community as an adequate là nh ng ngư i già c , ã có công gìn gi nó expression of its cultural and social identity; its standards and values are transmitted orally, by qua năm tháng và c a nh ng ngư i ã tìm imitation or by other means. Its forms include, among ki m, phát hi n ra nó và ch ng minh ư c others, language, literature, music, dance, games, r ng ó là nh ng tác ph m văn h c ngh mythology, rituals, customs, handicrafts, architecture thu t dân gian. Nh ng ngư i này c n ph i and other arts.” (Xem Ian McDonald, UNESCO–WIPO World Forum on the Protection of Folklore: some ư c pháp lu t b o h quy n nh t nh do reflections and reactions, báo cáo cho Australian công lao và óng góp mà h ã b ra tác Copyright Coucil, tháng 6/1997, tr. 2). ph m ư c l thiên và ư c m i ngư i s (4).Xem: Nghiên c u c a Văn phòng qu c t d ng. H ph i ư c hư ng m t ph n trong (International Bureau) c a WIPO, The Protection of s ti n b n quy n thu ư c t vi c s d ng Expressions of Folklore: The Attempts at International Level, WIPO Publication No. 435(E), tác ph m văn h c ngh thu t dân gian mà h Tháng 1-6, 1998, s ISSN: 1014-336X. ã có công b o t n, phát hi n. N u s ti n ó (5)..Xem: i u 27 Lu t s h u trí tu năm 2005. là không khuy n khích các ho t ng (6). M c ích này ư c h u h t các nư c ng thu n tìm ki m, phát hi n các tác ph m văn h c và ư c WIPO ghi nh n. Xem, ví d , http://www.wipo.int/copyright/en/faq/faqs.htm#protect. ngh thu t dân gian c thì c n ph i có s bù (7). Doãn Di m, tài li u ã d n m c trích d n s 2. p x ng áng t qu ti n b n quy n tác (8). Kho n 2 i u 19 Lu t s h u trí tu năm 2005. ph m văn h c ngh thu t dân gian nói chung (9). Kho n 4 i u 19 Lu t s h u trí tu năm 2005. t¹p chÝ luËt häc sè 11/2006 31

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

TL.01: Bộ Tiểu Luận Triết Học

207 tài liệu

1455 lượt tải

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.