zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Y Tế - Sức Khoẻ

» Y khoa - Dược

Báo cáo ca bệnh: Sử dụng tế bào dòng chảy phân tích các dấu ấn miễn dịch tế bào trong dịch não tuỷ, góp phần chẩn đoán u lympho tế bào T trưởng thành tại não

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Báo xấu

8
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

U lympho tế bào T trưởng thành tại não là một bệnh lí hiếm gặp, một vài vị trí của các khối u tại não rất khó để có thể sinh thiết, phân tích dịch não tuỷ bằng kỹ thuật Flow cytometry để chẩn đoán U lympho thân não đã được công bố trong một vài nghiên cứu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo ca bệnh: Sử dụng tế bào dòng chảy phân tích các dấu ấn miễn dịch tế bào trong dịch não tuỷ, góp phần chẩn đoán u lympho tế bào T trưởng thành tại não

TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 532 - THÁNG 11 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2023 BÁO CÁO CA BỆNH: SỬ DỤNG TẾ BÀO DÒNG CHẢY PHÂN TÍCH CÁC DẤU ẤN MIỄN DỊCH TẾ BÀO TRONG DỊCH NÃO TUỶ, GÓP PHẦN CHẨN ĐOÁN U LYMPHO TẾ BÀO T TRƯỞNG THÀNH TẠI NÃO Đỗ Thị Vinh An1, Đỗ Tuyết Nga2, Nguyễn Thanh Tùng2, Nguyễn Tuấn Tùng1 TÓM TẮT 47 dịch trong dịch não tuỷ có thể giúp chẩn đoán Đặt vấn đề: U lympho tế bào T trưởng thành được một số ca bệnh có tổn thương tại não nghi tại não là một bệnh lí hiếm gặp, một vài vị trí của ngờ do u lympho. các khối u tại não rất khó để có thể sinh thiết, Từ khóa: lymphoma, dịch não tuỷ, miễn phân tích dịch não tuỷ bằng kỹ thuật Flow dịch dòng chảy tế bào, u thân não, dấu ấn miễn cytometry để chẩn đoán U lympho thân não đã dịch. được công bố trong một vài nghiên cứu. Phương pháp nghiên cứu: ca bệnh có tê nửa người trái, SUMMARY chụp MRI có khối u tại thân não, được chẩn đoán CASE REPORT: DIAGNOSIS OF TD-U lympho, dịch não tuỷ của bệnh nhân được ADULT T-CELL LYMPHOMA BY dùng để phân tích huyết học, sinh hoá và phân ANALYZING CELLULAR IMMUNE tích các dấu ấn miễn dịch với các dấu ấn CD2, MARKERS IN CEREBROSPINAL CD5, CD7, CD4, CD8, CyCD3, CD10, CD19, FLUID CD34, CD33. Kết quả: phân tích các dấu ấn Background: Mature T-cell lymphoma of miễn dịch cho thấy dấu ấn dòng T chiếm ưu thế the brain is a rare disease, some locations of chiếm 90% số tế bào có trong dịch não tuỷ, với brain tumors are difficult to biopsy and analyze các biểu hiện bất thường, kết hợp với hình thái tế CSF by Flow cytometry to diagnose of brain bào dịch não tuỷ và các đặc điểm lâm sàng, cận stem lyphoma has been published in several lâm sàng khác, bệnh nhân được chẩn đoán u studies. Research methods: the patient had left lympho tế bào T tại thân não (ATLL- Adult T- hemiplegia, MRI had a tumor in the brain stem, cell lymphoma leukemia). Kết luận: sử dụng kỹ and was diagnosed lymphoma, the patient's thuật dòng chảy tế bào phân tích các dấu ấn miễn cerebrospinal fluid was used for hematology, biochemistry, and analysis. Immune markers 1 with markers CD2, CD5, CD7, CD4, CD8, Trung tâm Huyết học - Truyền máu, Bệnh viện CD10, CD19, CD20, CD34, CD33. Results: Bạch Mai analysis of immunological markers showed that 2 Khoa Nội hệ tạo huyết - Bệnh viện Ung Bướu T-lineage characteristics were dominant, with Trung ương 3 abnormal expressions, combined with CSF cell Chịu trách nhiệm chính: Đỗ Thị Vinh An morphology and other clinical and laboratory Email: vinhanbm@gmail.com features, patient was diagnosed with brain stem ĐT: 0903451615 T-cell lymphoma (ATLL). Conclusion: Using Ngày nhận bài: 01/8/2023 the Flowcytometry technique to analyze immune Ngày phản biện khoa học: 21/8/2023 markers in cerebrospinal fluid can help diagnose Ngày duyệt bài: 29/9/2023 405
KỶ YẾU CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH HUYẾT HỌC – TRUYỀN MÁU - GHÉP TẾ BÀO GỐC TẠO MÁU some cases of brain lesions suspected of II. BÁO CÁO CA BỆNH lymphoma. Bệnh nhân (BN) nam, 47 tuổi, vào viện Keywords: lymphoma, cerebrospinal fluid, vì tê nửa người (T) 1 năm, vào bệnh viện immune flow cytometry, brain stem tumor, Ung bướu Trung Ương tháng 10/2022. immune markers. Tiền sử: viêm dạ dày đã điều trị, u tuyến yên 2005 đã điều trị thuốc không rõ, đái tháo I. TỔNG QUAN đường mới phát hiện điều trị theo đơn thuốc Bệnh bạch cầu/ung thư hạch tế bào T Glucophase 500mg/ngày. trưởng thành (ATLL) là một bệnh ung thư Bệnh sử: cách vào viện 1 năm bệnh nhân hạch tế bào T ngoại vi được phân thành 4 xuất hiện tê nửa người (T), không đau đầu, nhóm chính theo đặc điểm lâm sàng: cấp không nôn, không cứng gáy, không sốt, tính, u lympho, mãn tính và âm ỉ [1,2]. không vã mồ hôi, không sút cân, vào viện K ATLL được phân thành 4 nhóm chính theo Khoa Ngoại Thần Kinh không sinh thiết đặc điểm lâm sàng: cấp tính, u lympho, mãn được do u ở thân não, chuyển Khoa Nội 7. tính và âm ỉ [1,2]. Virus T-Lymphotropic ở Lâm sàng bệnh nhân BN tỉnh; Glasgow: người type 1 (HTLV-1) là tác nhân gây 15 điểm, không tăng áp lực nội sọ, tê nửa ATLL [3]. Trong hầu hết các trường hợp, các người (T), yếu chân 2 bên cơ lực 4/5 đi lại tế bào ATLL được phát hiện ở thiết bị ngoại khó khăn; Hạch ngoại vi: không sờ thấy; vi máu và/hoặc nhiều hạch bạch huyết và các Tim, phổi: bình thường, bụng mềm, mass (-). tế bào ATLL thường dương tính với CD4 và LDH: 447 (UI/l); CCR4 và âm tính với CD8 [4]. Các trường URIC: 280 (nmol/l); hợp bệnh nhân chỉ có tổn thương cơ quan Glucose: 11,24 (nmol/l); không thuộc huyết học không có sự tăng sinh HbA1c: 9,1%; tế bào ATLL, máu ngoại vi và các hạch bạch Ure/creatinine: 2,9/60 (nmol/l); huyết là khá hiếm. Tuy nhiên, sự xâm lấn Mức lọc cầu thận: 151,63 ml/phút; não của các tế bào ATLL đôi khi được quan HBsAg (-), HCV (-), HIV(-); sát thấy trong quá trình hóa trị ở những bệnh Tủy đồ: bình thường. nhân mắc bệnh cấp tính và u lympho loại MRI sọ 20/10/2022: tổn thương cầu não ATLL [5]. Trong những trường hợp như vậy, 34x23mm tăng tín hiệu trên T2W, giảm tín việc chữa trị trở nên vô cùng khó khăn. Ở hiệu trên T1W; sau tiêm ngấm thuốc mạnh, đây, chúng tôi báo cáo một trường hợp phù não rộng xung quanh CT ngực: xơ xẹp ATLL hiếm gặp với não là cơ quan đích ngoại vi thùy trên phổi (T), cắt lớp tim phổi: chính mà không có sự tham gia của bất kỳ cơ bình thường, siêu âm tim: bình thường; EF quan nào khác với sự hiện diện một khối u 64 %; Điện tâm đồ: bình thường. tại thân não bệnh nhân. 406
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 532 - THÁNG 11 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2023 MRI 20/10/ 2022 trước điều trị Hình 1. Hình ảnh khối u thân não trước điều trị Giải phẫu bệnh não: không làm được do bạch cầu trong dịch não tuỷ 0,02 x109/l, u ở vị trí thân não, dịch não tủy được lấy với không thấy hồng cầu khi soi tươi; protein: số lượng dịch 2,5ml; làm các xét nghiệm soi 0,603 (g/l)và glucose: 10,10 (nmol/l). tươi, đếm số lượng bạch cầu, nhuộm tiêu CD2+CyCD3+CD4+CD5+CD7+CD45+; các bản, một số chỉ số sinh hoá, trong 03g kể từ dấu ấn dòng lympho B gồm CD10-CD20- khi lấy dịch: trong, không màu, số lượng CD79a âm tính. 407
KỶ YẾU CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH HUYẾT HỌC – TRUYỀN MÁU - GHÉP TẾ BÀO GỐC TẠO MÁU Hình 2. Hình ảnh các CD dương tính trong dịch não tuỷ với CD20 chiếm 1%, CD2 chiếm 75%, CD5 chiếm 89,24%, CD7 chiếm 72% Trên tiêu bản nhuộm tế bào học thấy xuất hiện các tế bào lympho bất thường, kích thước lớn, nhân gồ ghề, nguyên sinh chất hẹp, (hình 3). Hình 3. Hình ảnh tế bào trên dịch não tuỷ, rất ít các tế bào lympho hình thái bình thường, chủ yếu gặp tế bào lympho kích thước lớn trong dịch não tuỷ 408
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 532 - THÁNG 11 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2023 Kết hợp giữa các đặc điểm lâm sàng, cận trong máu ngoại vi và các hạch bạch huyết, lâm sàng bệnh nhân được chẩn đoán: U hình ảnh tuỷ đồ sinh máu bình thường. Lý do lympho non-Hodgkin nguyên phát thần kinh tại sao các tế bào ATLL chỉ xâm chiếm các trung ương (não) (IELSG= 4 (PS, LDH, tế bào không huyết học các cơ quan ở cả hai Protein DNT, u thân não); Khorana=1)/đái bệnh nhân là không rõ ràng. tháo đường. Trong trường hợp bệnh nhân được Bệnh nhân được điều trị bằng nghiên cứu, phân tích dịch não tuỷ cho thấy Methotrexate- Prednisolon- Vincristin quần thể lympho có kích thước lớn, nhân gồ (MPV) x 2 chu kì và sau 2 chu kì bệnh có xu ghề chiếm đa số và dương tính với CD2 và hướng rốt hơn (MRI 22/11/2022): Đám tổn CyCD3 , CD5+CD7+, CD4 dương tính yếu thương cầu não nhỏ hơn về mặt kích thước, hơn CD8, âm tính hoàn toàn với các dấu ấn 32x21mm, bệnh nhân đỡ trạng thái tê bì tay dòng B lympho, đây là quần thể lympho bất chân, vận động dễ dàng hơn. Tuy nhiên, sau thường. Bệnh nhân của chúng tôi cho thấy một thời gian ngắn và trải qua 5 chu kỳ một mô hình khác nhau của các kháng MPV, bệnh nhân có tiến triển xấu hơn, khối nguyên bề mặt tế bào so với phần lớn bệnh thân não max 32x25mm ngấm thuốc mạnh nhân ATLL, khi phần lớn các trường hợp và không đồng nhất; xuất hiện thêm tổn ATLL ghi nhận sự dương tính CD4 mạnh thương thùy thái dương trái 25x16mm ngấm hơn biểu hiện các dấu ấn CD8. Tuy nhiên, sự thuốc không đồng nhất (CT toàn thân bình khác biệt dấu ấn này cũng đã được ghi nhận thường), sau đó chuyển sang xạ trị. trong nghiên cứu khác của Tasuro Jo, về một trường hợp được báo cáo khối u tại não của III. BÀN LUẬN bệnh nhân sau khi sinh thiết não đươc chẩn ATLL là một u lympho tế bào T ngoại vi; đoán ATLL [8]. Dấu ấn CD34 âm tính cũng do đó, các hạch bạch huyết là các đích chính loại trừ được khả nặng một bệnh lí bạch cầu cho sự tăng sinh của các tế bào ATLL. Tuy cấp xâm lấn thần kinh trung ương. Dấu ấn nhiên, ATLL là một ung thư hạch có nhiều CD7 dương tính và CD25 âm tính cũng nguy cơ xâm lấn vào các tế bào khác, các cơ tương tự như nghiên cứu của Tasuro Jo và quan, chẳng hạn như da, gan, lá lách và phổi, nghiên cứu về các biểu hiện các CD trên thường được quan sát thấy khi chẩn đoán và bệnh nhân ATLL của Husein H.Kaggi và của trong quá trình hóa trị ở loại u lympho trên Tomoko Tamaki [9,10]; trên da của bệnh bệnh nhân ATLL [6]. Sự xâm lấn não đôi khi nhân không có tổn thương như các bệnh lí U được quan sát thấy sau khi bắt đầu hóa trị, lympho dòng T khác, không có hạch ngoại bệnh nhân ATLL có tổn thương trong các cơ biên, hạch ổ bụng hoặc khối bất thường trong quan không thuộc hệ thống huyết học mà gan, lách, các virus đều âm tính, điều này đã không có sự tăng sinh tế bào ATLL trong giúp chúng tôi nghĩ tới đây là u lympho tế máu ngoại vi và hạch bạch huyết rất hiếm. bào T thể ATLL. Lactate dehydrogenase của Tasuro Jo và cộng sự đã báo cáo trước đây bệnh nhân khi nhập viện là 447 U/L, cho một trường hợp hiếm hoi về sự xâm lấn rộng thấy khối u không phát triển quá nhanh, điều rãi và phá hoại của các tế bào ATLL vào mô này cũng có thể phù hợp với diễn biến lâm cơ toàn thân [7]; Nhưng bệnh nhân này sàng, bệnh nhân đến bệnh viện sau một năm không có tế bào T lympho ác tính tăng sinh tê nửa người do khối u chèn ép. Đây có thể là 409
KỶ YẾU CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH HUYẾT HỌC – TRUYỀN MÁU - GHÉP TẾ BÀO GỐC TẠO MÁU lý do thiếu tăng sinh tế bào ATLL trong máu nhân của chúng tôi, u não nghi ngờ U ngoại vi và các hạch bạch huyết. Theo lympho nằm ở vị trí không sinh thiết được, Tatsuro Jo và cộng sự, có thể các tế bào như tại thân não, việc phân tích tế bào dòng ATLL đã xâm lấn não và sinh sôi nảy nở chảy đã thực sự đem lại hiệu quả trong chẩn chậm, trốn tránh sự giám sát miễn dịch do đoán bệnh u lympho tại não. hàng rào máu não; cuối cùng, các tế bào hình U lympho thuộc hệ thống thần kinh trung thành một phạm vi rộng tổn thương. ương thường có tỷ lệ thấp, chiếm khoảng 5% Mặc dù được coi là một trong các tiêu tổng số U lympho, trong đó gặp chủ yếu là u chuẩn để chẩn đoán ung thư hạch tại thần lympho tế bào B [12], trong một nghiên cứu kinh trung ương, xét nghiệm tế bào học dịch lớn tại Mỹ, có khoảng 2% u lympho tại thần não tủy (CSF) cho độ nhạy thấp với tỷ lệ âm kinh trung ương là u lympho tế bào T [13]. tính giả từ 20% đến 60%. Lý do: Số lượng tế Điều trị u lympho tế bào T sử dụng phác đồ bào ung thư hạch ít do kích thước mẫu nhỏ, methotrexate- prednisolon- vinscristin, và khó phân biệt các tế bào ung thư hạch từ các thường có thời gian sống trung bình là 25 tế bào lympho CSF phản ứng, việc sử dụng tháng [14]. Trong ca bệnh của chúng tôi, sau corticosteroid thường xuyên ở những bệnh quá trình điều trị với 2 chu kỳ MPV, bệnh nhân có triệu chứng và không thể lấy mẫu nhân cũng đã có tiến triển rõ ràng, với kích gần vị trí giải phẫu của ung thư hạch đều góp thước khối u nhỏ đi, bệnh nhân cũng cảm phần làm cho độ nhạy kém. Trong ca bệnh thấy đỡ cảm giác tê nửa người trái hơn. Tuy của chúng tôi, hình thái các tế bào lympho nhiên, sau 5 chu kì điều trị, bệnh nhân lại trong dịch não tuỷ với các đặc điểm bất tiến triển xấu đi, xuất hiện thêm vùng tổn thường lưới màu trên nhân, kích thước lớn, thương thứ hai tại não, và hiện đã được không nghĩ tới hình ảnh lympho phản ứng; chuyển xạ trị. Diễn biến nhanh của bệnh kết hợp với đặc điểm lâm sàng và dấu ấn nhân cũng phù hợp với các ghi nhận về tiến miễn dịch các tế bào lympho tại dịch não tuỷ triển của bệnh ATLL, đặc biệt là các ca bệnh đã hướng chúng tôi nghĩ tới sự xâm lấn của được phát hiện khôi u tại não [14]. các tế bào lympho T vào dịch não tuỷ. Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng tế bào học IV. KẾT LUẬN dòng chảy CSF cải thiện đáng kể độ chính Phương pháp tế bào học dòng chảy của xác trong chẩn đoán thâm nhiễm thần kinh dịch não tủy (CSF) được sử dụng riêng lẻ trung ương của ung thư hạch, kỹ thuật này có hoặc như một công cụ hỗ trợ cho tế bào học thể phát hiện các tế bào B bất thường trong để tăng độ nhạy của việc phát hiện u lympho dịch não tuỷ ở mức thấp 0,9%, so với độ hệ thần kinh trung ương (CNS). Ở những nhạy 5% chỉ bằng hình thái học. Ở những bệnh nhân có nghi ngờ lâm sàng cao đối với bệnh nhân có nghi ngờ lâm sàng cao đối với u lympho tại não, nên dùng dịch não tuỷ cho u lympho tại não, việc gửi dịch não tuỷ cho cả tế bào học và phân tích tế bào học dòng cả tế bào học và phân tích tế bào học dòng chảy (FCA) để xác định căn nguyên của u chảy (FCA) hiện được khuyến nghị bởi Hiệp lympho tại não một cách kịp thời. hội Ung thư Mỹ [11]. Trong trường hợp bệnh 410
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 532 - THÁNG 11 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2023 TÀI LIỆU THAM KHẢO Charles R. M. Bangham, Graham P. 1. Uchiyama T, Yodoi J, Sagawa K, Taylor. Risk stratification of adult T‐cell Takatsuki K, Uchino H. Adult T-cell leukemia/lymphoma using leukemia: clinical and hematologic features immunophenotyping. Cancer Medicine 2017 of 16 cases. Blood.1977;50(3):481-92. Jan; 6(1): 298-309. Doi: 10.1002/cam4.928. 2. Shimoyama M. Diagnostic criteria and 10. Tomoko Tamaki, Kennosuke Karube, classification of clinical subtypes of adult T- Shugo Sakihama, Yuma Tsuruta, Ryoko cell leukemia-lymphoma. A report from the Awazawa et al. Immunophenotype and its Lymphoma Study Group (1984-87). Br J Clinicopathologic Significance in Adult T- Haematol. 1991;79(3):428-37. Cell Leukemia/Lymphoma. Modern 3. Hinuma Y, Nagata K, Hanaoka M, Nakai Pathology. 2023 Aug, Vol 36(8) doi: M, Matsumoto T, Kinoshita KI, et al. 10.1016/j.modpat.2023.100169 Adult T-cell leukemia: antigen in an ATL 11. M Dungerwalla , N Osuji, A D Waldman, cell line and detection of antibodies to the F Al Jehani, A Mehta, R Tailor, A antigen in human sera. Proc Natl Acad Sci Wotherspoon, G Cogill, E Matutes. USA.1981;78(10):6476-80. Isolated central nervous system involvement 4. Ishida T, Utsunomiya A, Iida S, Inagaki in adult T-cell lymphoma/leukaemia. Brazil H, Takatsuka Y, Kusumoto S,et al. J Haematol. 2005 Aug;130(4):511-5 Clinical significance of CCR4 expression in 12. Bataille B, Delwail V, Menet E, adult T-cell leukemia/lymphoma: its close Vandermarcq P, Ingrand P, Wager M, association with skin involvement and Guy G, Lapierre F. Primary intracerebral unfavorable outcome. Clin Cancer Res. malignant lymphoma: report of 248 cases. J 2003;9(10 Pt 1):3625-34. Neurosurg. 2000;92:261–266. doi: 5. Hashiguchi T, Tara M, Niina K, Higuchi I, 10.3171/jns.2000.92.2.0261 Arimura K, Osame M, et al. Adult T-cell 13. Ferreri AJ, Reni M, Pasini F, Calderoni A, Leukemia (ATL) Cells which Express Neural Tirelli U, Pivnik A, Aondio GM, Ferrarese Cell Adhesion Molecule (NCAM) and F, Gomez H, Ponzoni M, Borisch B, Infiltrate into the Central Nervous System. Berger F, Chassagne C, Iuzzolino P, InternMed. 2002;41(1):34-8. Carbone A, Weis J, Pedrinis E, Motta T, 6. Uchiyama T. Adult-cell leukemia. Blood Jouvet A, Barbui T, Cavalli F, Blay JY. A Rev. 1988;2(4):232-38. multicenter study of treatment of primary 7. Tatsuro Jo, Shigematsu K. Extensive and CNS lymphoma. Neurology. 2002;58:1513– destructive invasion of adult T-cell 1520 leukemia/lymphoma cells into systemic 14. Shenkier TN, Blay JY, O’Neill BP, muscular tissues. Blood.2014;124(10):1690 Poortmans P, Thiel E, Jahnke K, Abrey 8. Tatsuro Jo, Masatoshi Matsuo, Jun LE, Neuwelt E, Tsang R, Batchelor T, Taguchi and Kazuto Shigematsu. Brain Harris N, Ferreri AJ, Ponzoni M, O’Brien Tissue Selectively Attacked by Adult T-Cell P, Rubenstein J, Connors JM. Primary Leukemia/Lymphoma Cells: A Case Report. CNS lymphoma of T-cell origin: a Clinics in Oncology- 2019, Vol 4, 1675- descriptive analysis from the international 1676. primary CNS lymphoma collaborative group. 9. Huseini H. Kagdi,Maria A. Demontis, J Clin Oncol. 2005;23:2233–2239. doi: Paul A. Fields, Juan Carlos Ramos, 10.1200/JCO.2005.07.109. 411

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.