intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo " Các trường hợp "phạm nhiều luật" trong luật hình sự "

Chia sẻ: Phung Han | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

50
lượt xem
6
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Các trường hợp "phạm nhiều luật" trong luật hình sự Điều kiện kinh tế-xã hội, hoàn cảnh sống… tác động đến hành vi mỗi người cũng đều thông qua lăng kính ý thức cá nhân của họ. Do vậy, có thể khẳng định ý thức cá nhân là yếu tố tác động trực tiếp và quan trọng nhất tới hành vi con người. Bên cạnh những điểm giống nhau cơ bản trên đây, giữa hành vi pháp luật và hành vi đạo đức có những điểm khác nhau cơ bản: Một là nhân tố điều chỉnh hành vi...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Các trường hợp "phạm nhiều luật" trong luật hình sự "

  1. nghiªn cøu - trao ®æi PGS.TS. NguyÔn Ngäc Hßa * 1. Trong thùc tiÔn ¸p dông luËt h×nh sù cã ph¹m nhiÒu luËt v theo h−íng h¹n chÕ bít kh¶ thÓ x¶y ra nh÷ng tr−êng hîp h nh vi cña chñ thÓ n¨ng x¶y ra trong thùc tiÔn ¸p dông tr−êng hîp nhÊt ®Þnh ®ång thêi tho¶ m n nhiÒu ®iÒu luËt ph¹m nhiÒu téi do mét h nh vi l tr−êng hîp kh¸c nhau quy ®Þnh vÒ cÊu th nh téi ph¹m ph¹m nhiÒu luËt ®Æc biÖt; (CTTP), quy ®Þnh vÒ t×nh tiÕt ®Þnh khung hoÆc - CÇn kÞp thêi gi¶i thÝch chÝnh thøc còng nh− quy ®Þnh vÒ t×nh tiÕt t¨ng nÆng, gi¶m nhÑ tr¸ch h−íng dÉn ¸p dông luËt cÇn thiÕt liªn quan ®Õn nhiÖm h×nh sù (TNHS). Nh÷ng tr−êng hîp n y vÊn ®Ò ph¹m nhiÒu luËt; hiÖn ch−a cã tªn gäi trong khoa häc luËt h×nh sù - CÇn t¨ng c−êng nghiªn cøu vÊn ®Ò ph¹m còng nh− luËt h×nh sù ViÖt Nam. T¸c gi¶ t¹m ®Æt nhiÒu luËt ®Ó t¹o c¬ së lÝ luËn cho ho¹t ®éng lËp tªn cho c¸c tr−êng hîp n y l c¸c tr−êng hîp ph¸p v ¸p dông luËt liªn quan ®Õn vÊn ®Ò n y. “ph¹m nhiÒu luËt”. C¸c tr−êng hîp ph¹m nhiÒu Nh×n l¹i thùc tÕ thêi gian võa qua thÊy r»ng luËt cã thÓ ®−îc ph©n th nh 4 nhãm sau: c¸c ®ßi hái trªn hÇu nh− ch−a ®−îc ®¸p øng. Cô Nhãm 1: H nh vi cña chñ thÓ tho¶ m n thÓ: nhiÒu CTTP, chñ thÓ bÞ coi l ph¹m nhiÒu téi v - Bé luËt h×nh sù n¨m 1999 vÉn ch−a cã c¸c bÞ xö vÒ nhiÒu téi ®ã. quy ®Þnh cÇn thiÕt vÒ vÊn ®Ò n y. §iÒu 50 BLHS Nhãm 2: H nh vi cña chñ thÓ tho¶ m n quy ®Þnh vÒ quyÕt ®Þnh h×nh ph¹t trong tr−êng nhiÒu CTTP nh−ng chñ thÓ chØ bÞ coi l ph¹m hîp ph¹m nhiÒu téi nh−ng l¹i kh«ng cã quy ®Þnh mét téi v bÞ xö vÒ mét téi. ®Þnh nghÜa vÒ tr−êng hîp ph¹m nhiÒu luËt n y. Nhãm 3: H nh vi cña chñ thÓ tho¶ m n T−¬ng tù nh− vËy, c¸c tr−êng hîp ph¹m nhiÒu nhiÒu CTTP vÒ h×nh thøc nh−ng vÒ thùc chÊt chØ luËt kh¸c còng kh«ng ®−îc quy ®Þnh. Tuy nhiªn, tho¶ m n 1 CTTP v do vËy chñ thÓ chØ bÞ coi l BLHS n¨m 1999 còng ® tiÕp tôc cã nh÷ng thay ph¹m mét téi. ®æi theo h−íng lo¹i trõ bít kh¶ n¨ng x¶y ra Nhãm 4: H nh vi cña chñ thÓ tho¶ m n tr−êng hîp ph¹m nhiÒu téi do mét h nh vi. VÝ nhiÒu t×nh tiÕt t¨ng nÆng, gi¶m nhÑ (t×nh tiÕt t¨ng dô: Quy ®Þnh dÊu hiÖu h ng cÊm (thuéc téi bu«n nÆng, gi¶m nhÑ ®Þnh khung, t×nh tiÕt t¨ng nÆng, b¸n h ng cÊm) còng l dÊu hiÖu ®Þnh téi cña mét gi¶m nhÑ TNHS hoÆc t×nh tiÕt ®Þnh téi nhÑ h¬n, tr−êng hîp ph¹m téi cña téi bu«n lËu, téi vËn nÆng h¬n). chuyÓn tr¸i phÐp h ng ho¸, tiÒn tÖ qua biªn Mçi nhãm trªn ®©y ®Òu bao gåm nhiÒu lo¹i giíi.(1) tr−êng hîp kh¸c nhau. Do vËy, cã thÓ nãi r»ng - ViÖc gi¶i thÝch, h−íng dÉn ¸p dông luËt c¸c tr−êng hîp ph¹m nhiÒu luËt trong luËt h×nh h×nh sù nãi chung còng nh− c¸c quy ®Þnh liªn sù t−¬ng ®èi ®a d¹ng v viÖc xö lÝ c¸c tr−êng hîp quan ®Õn vÊn ®Ò ph¹m nhiÒu luËt vÉn cßn trong n y còng t−¬ng ®èi phøc t¹p. §Ó gãp phÇn t¹o t×nh tr¹ng qu¸ thiÕu... ®iÒu kiÖn cho viÖc ¸p dông luËt ®óng trong - ViÖc nghiªn cøu vÊn ®Ò ph¹m nhiÒu luËt nh÷ng tr−êng hîp n y, ®ßi hái: ch−a to n diÖn. C¸c nghiªn cøu ®−îc c«ng bè - CÇn ho n thiÖn luËt theo h−íng cã nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ, cÇn thiÕt vÒ c¸c tr−êng hîp * Tr−êng ®¹i häc luËt H Néi 30 t¹p chÝ luËt häc sè 1/2003
  2. nghiªn cøu - trao ®æi míi tËp trung chñ yÕu v o vÊn ®Ò ph¹m nhiÒu téi + H nh vi tho¶ m n CTTP cña mét téi ph¹m ®−îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 50 BLHS. Trong khi vÊn cô thÓ v tho¶ m n t×nh tiÕt ®Þnh khung cña téi ®Ò n y chØ cã thÓ ®−îc hiÓu ®Çy ®ñ khi ®Æt trong ph¹m kh¸c.(2) sù nghiªn cøu to n diÖn vÊn ®Ò ph¹m nhiÒu luËt. C¸c tr−êng hîp h nh vi ph¹m téi tho¶ m n 2. Tr−êng hîp h nh vi cña chñ thÓ tho¶ m n nhiÒu CTTP trªn ®©y ph¶i ®−îc hiÓu l tr−êng nhiÒu CTTP cã thÓ l tr−êng hîp chñ thÓ cã hîp tho¶ m n nhiÒu CTTP vÒ thùc chÊt, kh¸c víi nhiÒu h nh vi ph¹m téi v mçi h nh vi ph¹m téi tr−êng hîp tho¶ m n nhiÒu CTTP vÒ h×nh thøc. n y tho¶ m n mét CTTP hoÆc cã thÓ l tr−êng Tr−êng hîp h nh vi ph¹m téi tho¶ m n nhiÒu hîp chñ thÓ chØ cã mét h nh vi ph¹m téi nh−ng CTTP vÒ thùc chÊt l tr−êng hîp h nh vi cã h nh vi ®ã ®ång thêi tho¶ m n nhiÒu CTTP nhiÒu t×nh tiÕt kh¸c nhau v thuéc vÒ mçi CTTP kh¸c nhau. VÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y l ph¶i x¸c chØ mét hoÆc mét sè trong c¸c t×nh tiÕt ®ã. §iÒu ®Þnh trong tr−êng hîp n o th× chñ thÓ bÞ coi l ®ã cã nghÜa, mét CTTP ch−a thu hót hÕt t×nh tiÕt ph¹m nhiÒu téi (bÞ xö vÒ nhiÒu téi ph¹m) v cña mét h nh vi ph¹m téi m cßn t×nh tiÕt cã ý trong tr−êng hîp n o th× chñ thÓ chØ bÞ coi l nghÜa vÒ mÆt ph¸p lÝ h×nh sù n»m ngo i CTTP ®ã ph¹m mét téi (bÞ xö vÒ mét téi ph¹m). Tõ c¬ v trong sù thèng nhÊt víi nh÷ng t×nh tiÕt n y, së ®Þnh nghÜa néi dung cña téi ph¹m cã thÓ h nh vi ph¹m téi (to n bé hoÆc mét phÇn) tho¶ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò n y theo c¸c h−íng sau: m n tiÕp CTTP kh¸c. Tr−êng hîp tho¶ m n - Trong tr−êng hîp c¸c h nh vi (m chñ thÓ nhiÒu CTTP vÒ h×nh thøc l tr−êng hîp c¸c t×nh thùc hiÖn v tho¶ m n nhiÒu CTTP) kh«ng cã tiÕt cña h nh vi ph¹m téi ®Òu thuéc vÒ tÊt c¶ c¸c quan hÖ víi nhau th× chñ thÓ bÞ coi l ph¹m CTTP hay nãi c¸ch kh¸c, mçi CTTP ®Òu thu hót nhiÒu téi. hÕt c¸c t×nh tiÕt cña h nh vi ph¹m téi. Nh− vËy, - Trong tr−êng hîp c¸c h nh vi (m chñ thÓ trong tr−êng hîp n y, chóng ta chØ ®−îc phÐp thùc hiÖn v tho¶ m n nhiÒu CTTP) cã quan hÖ x¸c ®Þnh h nh vi chØ tho¶ m n mét CTTP ®Ó truy víi nhau th× chñ thÓ chØ bÞ coi l ph¹m nhiÒu téi cøu TNHS ®èi víi chñ thÓ. NÕu kh«ng, chóng ta khi c¸c h nh vi ph¹m téi n y cã tÝnh nguy hiÓm sÏ vi ph¹m nguyªn t¾c mét t×nh tiÕt chØ ®−îc sö ®éc lËp v kh«ng lo¹i trõ lÉn nhau. dông mét lÇn. §©y cã thÓ ®−îc coi l tr−êng hîp - Trong tr−êng hîp chñ thÓ thùc hiÖn mét xung ®ét luËt v trong tr−êng hîp n y cÇn ph¶i h nh vi ph¹m téi m h nh vi n y l¹i tho¶ m n lùa chän mét CTTP trong sè c¸c CTTP m h nh nhiÒu CTTP th× chñ thÓ chØ bÞ coi l ph¹m nhiÒu vi tho¶ m n l m c¬ së cho viÖc truy cøu TNHS.(3) téi khi kh«ng cã téi ph¹m n o lo¹i trõ ®−îc téi 3. Ph©n biÖt víi tr−êng hîp ph¹m nhiÒu téi ph¹m cßn l¹i do téi cßn l¹i n y ®−îc coi l nªu trªn l c¸c tr−êng hîp ph¹m mét téi mÆc dï kh«ng ®¸ng kÓ so víi téi ph¹m ®ã. h nh vi cña chñ thÓ tho¶ m n nhiÒu CTTP kh¸c Tr−êng hîp ph¹m nhiÒu téi do mét h nh vi nhau. cã thÓ x¶y ra theo c¸c kh¶ n¨ng sau: Tr−êng hîp ®Çu tiªn ph¶i ®−îc kÓ ®Õn l + H nh vi tho¶ m n CTTP cña nhiÒu téi tr−êng hîp chñ thÓ cã nhiÒu h nh vi v c¸c h nh ph¹m kh¸c nhau; vi n y cã quan hÖ víi nhau. ChÝnh v× mèi quan + H nh vi tho¶ m n CTTP cña mét téi ph¹m hÖ n y m mét h nh vi trong sè ®ã ® thu hót cô thÓ v tho¶ m n CTTP cña h nh vi ®ång ph¹m tÝnh nguy hiÓm ®éc lËp cña h nh vi x¶y ra tr−íc cña mét téi ph¹m kh¸c; hoÆc sau nã. §ã l tr−êng hîp h nh vi x¶y ra + H nh vi tho¶ m n hai CTTP cña h nh vi tr−íc ®−îc xem l ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho h nh ®ång ph¹m cña hai téi ph¹m kh¸c nhau; vi sau cã thÓ x¶y ra hoÆc h nh vi sau l diÔn biÕn T¹p chÝ luËt häc sè 1/2003 31
  3. nghiªn cøu - trao ®æi tÊt yÕu cña h nh vi tr−íc. VÝ dô: Chñ thÓ cã h nh ph¸p vÒ kÜ thuËt lËp ph¸p ®Ó lo¹i trõ bít kh¶ vi b¸n tr¸i phÐp chÊt ma tuý m tr−íc ®ã hä ® n¨ng x¶y ra tr−êng hîp ph¹m nhiÒu téi, tr¸nh t ng tr÷ tr¸i phÐp hoÆc chñ thÓ cã h nh vi t ng phøc t¹p trong ¸p dông luËt. §Ó thùc hiÖn kÜ tr÷ tr¸i phÐp chÊt ma tuý m tr−íc ®ã hä ® cã thuËt lËp ph¸p n y, nh l m luËt tr−íc hÕt cÇn dù h nh vi mua tr¸i phÐp. Trong tr−êng hîp thø kiÕn nh÷ng cÆp CTTP m trong thùc tÕ cã thÓ nhÊt, h nh vi t ng tr÷ ma tuý l ®iÒu kiÖn cÇn ®ång thêi ®−îc tho¶ m n qua mét h nh vi ph¹m thiÕt cho h nh vi mua b¸n chÊt ma tuý; tr¸i l¹i, téi. §Ó tõ ®ã xem xÐt quy ®Þnh dÊu hiÖu ®Þnh téi trong tr−êng hîp thø hai, h nh vi t ng tr÷ chÊt thuéc mét CTTP th nh dÊu hiÖu ®Þnh khung ma tuý l diÔn biÕn tÊt yÕu tiÕp theo cña h nh vi thuéc CTTP cßn l¹i. Nh− vËy, h nh vi chØ cÊu mua b¸n chÊt ma tuý. §èi víi c¸c tr−êng hîp th nh mét téi v thuéc khung t¨ng nÆng. ViÖc n y còng nh− c¸c tr−êng hîp t−¬ng tù kh¸c, chñ quy ®Þnh n y ph¶i tu©n thñ nguyªn t¾c chØ dÊu thÓ chØ bÞ coi l ph¹m mét téi. §©y l lÝ do gi¶i hiÖu ®Þnh téi thuéc téi Ýt nghiªm träng h¬n ®−îc thÝch t¹i sao, trong BLHS n¨m 1999, c¸c h nh vi quy ®Þnh l t×nh tiÕt ®Þnh khung cña téi nghiªm n y ®−îc quy ®Þnh chung t¹i cïng mét ®iÒu luËt träng h¬n m kh«ng thÓ ng−îc l¹i. Trong BLHS m kh«ng cßn ®−îc quy ®Þnh riªng trong c¸c n¨m 1999, dÊu hiÖu ®Þnh téi cña nhiÒu téi cè ý ®iÒu luËt kh¸c nhau nh− tr−íc ®ã. hoÆc v« ý ® ®−îc quy ®Þnh l dÊu hiÖu ®Þnh Mét tr−êng hîp kh¸c m chñ thÓ chØ bÞ coi l khung cña téi ph¹m kh¸c. VÝ dô: DÊu hiÖu qua ph¹m mét téi mÆc dï c¸c h nh vi cña chñ thÓ biªn giíi (thuéc téi bu«n lËu) ®−îc quy ®Þnh l tho¶ m n nhiÒu CTTP kh¸c nhau l tr−êng hîp dÊu hiÖu ®Þnh khung t¨ng nÆng cña mét sè téi h nh vi tr−íc ® thu hót tÝnh nguy hiÓm cña h nh thuéc c¸c ®iÒu 194, 230... dÊu hiÖu lo¹n lu©n vi sau do c¸c h nh vi cã cïng ®èi t−îng t¸c ®éng (thuéc téi lo¹n lu©n) ®−îc quy ®Þnh l dÊu hiÖu v cïng kh¸ch thÓ. VÝ dô: Chñ thÓ cã h nh vi ®Þnh khung t¨ng nÆng cña mét sè téi thuéc c¸c trém c¾p t i s¶n v sau ®ã cã h nh vi huû ho¹i ®iÒu 111, 112... dÊu hiÖu hËu qu¶ chÕt ng−êi t i s¶n ®ã. Trong tr−êng hîp n y, h nh vi huû (thuéc téi v« ý l m chÕt ng−êi) ®−îc quy ®Þnh l ho¹i t i s¶n cña ng−êi kh¸c tuy tho¶ m n CTTP dÊu hiÖu ®Þnh khung t¨ng nÆng cña mét sè téi téi huû ho¹i t i s¶n nh−ng tÝnh nguy hiÓm cña nã thuéc c¸c ®iÒu 104, 111...(4) ®−îc coi ® bÞ h nh vi ph¹m téi trém c¾p t i s¶n - Kh¶ n¨ng thø hai: H nh vi tho¶ m n nhiÒu tr−íc ®ã thu hót. Do vËy, chñ thÓ chØ bÞ coi l CTTP nh−ng chñ thÓ chØ bÞ coi l ph¹m mét téi ph¹m mét téi l téi trém c¾p t i s¶n. v× tÝnh nguy hiÓm cña c¸c téi kh¸c so víi tÝnh Bªn c¹nh tr−êng hîp ph¹m mét téi mÆc dï nguy hiÓm cña téi n y coi nh− kh«ng ®¸ng kÓ. chñ thÓ cã nhiÒu h nh vi ph¹m téi (v c¸c h nh Minh ho¹ cho hai kh¶ n¨ng trªn ®©y l vi ph¹m téi ®ã tho¶ m n nhiÒu CTTP kh¸c nhau) tr−êng hîp chñ thÓ nhËp c¶nh tr¸i phÐp v o ViÖt l tr−êng hîp ph¹m mét téi v chñ thÓ còng chØ Nam cïng víi l−îng ma tuý ®ñ cÊu th nh téi vËn cã mét h nh vi ph¹m téi (mÆc dï h nh vi ®ã l¹i chuyÓn tr¸i phÐp chÊt ma tuý. H nh vi ph¹m téi tho¶ m n nhiÒu CTTP kh¸c nhau). Tr−êng hîp n y ®ång thêi tho¶ m n 3 CTTP: CTTP téi vËn n y x¶y ra theo hai kh¶ n¨ng sau: chuyÓn tr¸i phÐp chÊt ma tuý, CTTP téi vËn - Kh¶ n¨ng thø nhÊt: H nh vi tho¶ m n nhiÒu chuyÓn tr¸i phÐp h ng ho¸ qua biªn giíi v CTTP nh−ng chñ thÓ chØ bÞ coi l ph¹m mét téi CTTP téi nhËp c¶nh tr¸i phÐp. Nh−ng chñ thÓ chØ v× nh l m luËt ® quy ®Þnh dÊu hiÖu ®Þnh téi cã thÓ bÞ coi l ph¹m mét téi l téi vËn chuyÓn thuéc mét CTTP th nh dÊu hiÖu ®Þnh khung tr¸i phÐp chÊt ma tuý. Téi vËn chuyÓn tr¸i phÐp thuéc CTTP cßn l¹i. §©y l mét trong c¸c biÖn h ng ho¸ qua biªn giíi bÞ lo¹i trõ v× ® ®−îc quy 32 t¹p chÝ luËt häc sè 1/2003
  4. nghiªn cøu - trao ®æi ®Þnh l dÊu hiÖu ®Þnh khung t¨ng nÆng cña téi to n giao th«ng ®−êng bé. Trong tr−êng hîp n y, vËn chuyÓn tr¸i phÐp chÊt ma tuý. Téi nhËp c¶nh khi h nh vi tho¶ m n CTTP trong lÜnh vùc cô thÓ tr¸i phÐp bÞ lo¹i trõ v× tÝnh nguy hiÓm cña nã th× còng tho¶ m n CTTP chung nh−ng chØ ®−îc ®−îc xem l kh«ng ®¸ng kÓ so víi tÝnh nguy chän CTTP trong lÜnh vùc cô thÓ ®Ó ¸p dông. hiÓm cña téi vËn chuyÓn tr¸i phÐp chÊt ma tuý cã - Quan hÖ thu hót. VÝ dô: Quan hÖ gi÷a §iÒu t×nh tiÕt ®Þnh khung t¨ng nÆng (qua biªn giíi). 103 (téi ®e do¹ giÕt ng−êi) víi §iÒu 133 (téi 4. Trong luËt h×nh sù cã thÓ cã nh÷ng cÆp c−íp t i s¶n) l quan hÖ gi÷a CTTP bÞ thu hót v CTTP cã quan hÖ ®Æc biÖt víi nhau m mét khi CTTP thu hót. Trong tr−êng hîp n y, khi h nh vi h nh vi ph¹m téi ® tho¶ m n mét CTTP th× tho¶ m n CTTP téi c−íp t i s¶n - trong tr−êng còng ®ång thêi tho¶ m n CTTP kia. Do vËy, hîp ®e do¹ dïng vò lùc t−íc ®o¹t tÝnh m¹ng th× trong tr−êng hîp n y, h nh vi ph¹m téi tuy tho¶ còng tho¶ m n CTTP téi ®e do¹ giÕt ng−êi m n nhiÒu CTTP nh−ng kh«ng thÓ ¸p dông tÊt c¶ nh−ng chØ ®−îc chän CTTP téi c−íp t i s¶n c¸c ®iÒu luËt quy ®Þnh c¸c CTTP ®ã m chØ ®−îc (CTTP thu hót) ®Ó ¸p dông. phÐp chän mét trong sè ®ã ®Ó ¸p dông. §©y l - Quan hÖ gi÷a CTTP cña mét téi víi CTTP tr−êng hîp tho¶ m n nhiÒu CTTP vÒ h×nh thøc t¨ng nÆng cña mét téi kh¸c. §©y l tr−êng hîp ® ®−îc nªu ë phÇn trªn. Quan hÖ ®Æc biÖt cña nh l m luËt ® dïng dÊu hiÖu ®Þnh téi cña mét c¸c cÆp CTTP trong tr−êng hîp n y cã thÓ l : téi quy ®Þnh th nh dÊu hiÖu ®Þnh khung t¨ng - Quan hÖ gi÷a tr−êng hîp b×nh th−êng víi nÆng cho téi ph¹m kh¸c. VÝ dô: DÊu hiÖu ®Þnh tr−êng hîp t¨ng nÆng hoÆc gi¶m nhÑ. VÝ dô: téi cña téi v« ý l m chÕt ng−êi (§iÒu 98) (hËu Quan hÖ gi÷a §iÒu 93 (téi giÕt ng−êi) víi §iÒu qu¶ chÕt ng−êi v lçi v« ý ®èi víi hËu qu¶ n y) 94 (téi giÕt con míi ®Î), víi §iÒu 95 (téi giÕt ®−îc quy ®Þnh l dÊu hiÖu ®Þnh khung t¨ng nÆng ng−êi trong tr¹ng th¸i tinh thÇn bÞ kÝch ®éng cña téi cè ý g©y th−¬ng tÝch (§iÒu 104 kho¶n 3); m¹nh), víi §iÒu 96 (téi giÕt ng−êi do v−ît qu¸ dÊu hiÖu ®Þnh téi cña téi bu«n lËu (§iÒu 153) giíi h¹n phßng vÖ chÝnh ®¸ng) l quan hÖ gi÷a (qua biªn giíi) ®−îc quy ®Þnh l dÊu hiÖu ®Þnh téi giÕt ng−êi b×nh th−êng v téi giÕt ng−êi gi¶m khung t¨ng nÆng cña téi mua b¸n tr¸i phÐp chÊt nhÑ; quan hÖ gi÷a §iÒu 111 (téi hiÕp d©m) víi ma tuý (§iÒu 194 kho¶n 2)... Trong tr−êng hîp §iÒu 112 (téi hiÕp d©m trÎ em) l quan hÖ gi÷a n y, khi h nh vi tho¶ m n CTTP t¨ng nÆng th× téi hiÕp d©m b×nh th−êng v téi hiÕp d©m t¨ng còng tho¶ m n CTTP cña téi cßn l¹i nh−ng chØ nÆng... Trong tr−êng hîp n y, khi h nh vi tho¶ ®−îc chän CTTP t¨ng nÆng ®Ó ¸p dông. m n CTTP cña téi t¨ng nÆng hoÆc gi¶m nhÑ th× - Quan hÖ gi÷a CTTP cña h nh vi ®ång ph¹m còng tho¶ m n CTTP cña téi b×nh th−êng nh−ng víi CTTP cña téi ®éc lËp kh¸c. §©y l tr−êng chØ ®−îc chän CTTP cña téi t¨ng nÆng hoÆc hîp nh l m luËt ® quy ®Þnh h nh vi ®ång ph¹m gi¶m nhÑ ®Ó ¸p dông. nhÊt ®Þnh th nh téi danh riªng. VÝ dô: H nh vi - Quan hÖ gi÷a tr−êng hîp chung víi tr−êng gióp søc ®−a, nhËn hèi lé (c¸c ®iÒu 279, 289 hîp riªng. VÝ dô: Quan hÖ gi÷a §iÒu 98 (téi v« ý trong mèi liªn hÖ víi §iÒu 20) ®−îc quy ®Þnh l m chÕt ng−êi) víi §iÒu 202 (téi vi ph¹m quy th nh téi l m m«i giíi hèi lé (§iÒu 290); h nh vi ®Þnh vÒ ®iÒu khiÓn ph−¬ng tiÖn giao th«ng ®−êng tæ chøc sö dông tr¸i phÐp chÊt ma tuý (§iÒu 199 bé - trong tr−êng l m chÕt ng−êi) l quan hÖ gi÷a trong mèi liªn hÖ víi §iÒu 20) ®−îc quy ®Þnh téi v« ý l m chÕt ng−êi chung v téi v« ý l m th nh téi tæ chøc sö dông tr¸i phÐp chÊt ma tuý chÕt ng−êi trong lÜnh vùc cô thÓ - lÜnh vùc an (§iÒu 197)... Trong tr−êng hîp n y, khi h nh vi T¹p chÝ luËt häc sè 1/2003 33
  5. nghiªn cøu - trao ®æi tho¶ m n CTTP cña téi ®éc lËp th× còng tho¶ m n CTTP cña h nh vi ®ång ph¹m nh−ng chØ söa ®æi, bæ sung n y, dÊu hiÖu ®Þnh téi cña mét sè téi cè ®−îc chän CTTP cña téi ®éc lËp ®Ó ¸p dông. ý ®−îc quy ®Þnh l dÊu hiÖu ®Þnh khung cña mét sè téi 5. Mét d¹ng ®Æc biÖt cña tr−êng hîp ph¹m ph¹m cè ý kh¸c ®Ó qua ®ã lo¹i trõ kh¶ n¨ng x¶y ra nhiÒu luËt l tr−êng hîp h nh vi tho¶ m n nhiÒu tr−êng hîp ph¹m nhiÒu téi. VÝ dô: DÊu hiÖu qua biªn CTTP t¨ng nÆng hoÆc nhiÒu CTTP gi¶m nhÑ giíi (thuéc téi bu«n lËu) ®−îc quy ®Þnh l dÊu hiÖu ®Þnh hoÆc tho¶ m n c¶ CTTP t¨ng nÆng lÉn CTTP khung t¨ng nÆng cña téi vËn chuyÓn, mua b¸n tr¸i phÐp gi¶m nhÑ. Trong tr−êng hîp nhiÒu CTTP t¨ng chÊt ma tuý... Tr−íc ®ã, dÊu hiÖu ®Þnh téi cña mét sè téi nÆng tho¶ m n th× CTTP ®−îc ¸p dông l CTTP còng ® ®−îc quy ®Þnh l dÊu hiÖu ®Þnh khung cña mét nÆng nhÊt; cßn trong tr−êng hîp nhiÒu CTTP sè téi ph¹m kh¸c. VÝ dô: DÊu hiÖu ®Þnh téi cña téi v« ý gi¶m nhÑ tho¶ m n th× CTTP ®−îc ¸p dông l l m chÕt ng−êi ®−îc quy ®Þnh l dÊu hiÖu ®Þnh khung CTTP nhÑ nhÊt. VÊn ®Ò sÏ phøc t¹p h¬n khi h nh t¨ng nÆng cña téi cè ý g©y th−¬ng tÝch, téi hiÕp d©m... vi ph¹m téi tho¶ m n c¶ CTTP t¨ng nÆng v c¶ (2). V n i dung c th c a các kh năng này, xem: CTTP gi¶m nhÑ. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò n y c¸c Nguy n Ng c Hoà (ch biên), Trách nhi m hình s và nh lËp ph¸p cÇn dù kiÕn c¸c cÆp CTTP t¨ng hình ph t, Nxb. CAND, 2001, tr.86 - 89. nÆng v CTTP gi¶m nhÑ cã thÓ ®ång thêi tho¶ (3). Trư ng h p này ư c nói c th hơn ph n sau. m n ®Ó tõ ®ã x©y dùng CTTP gi¶m nhÑ th nh (4). Quy nh như v y ã t o cơ s cho vi c áp d ng CTTP c¬ b¶n cña téi danh riªng v kÌm theo l lu t ư c th ng nh t. N u không s d d n n tình CTTP t¨ng nÆng cña téi danh riªng n y. BLHS tr ng xét x và có th c hư ng d n xét x không th ng n¨m 1999 ® ®¸p øng ®−îc phÇn n o yªu cÇu nh t (m t t i và là t i nào hay nhi u t i?). M t ví d n y khi t¸ch mét sè CTTP gi¶m nhÑ cña téi giÕt i n hình v s không th ng nh t này trong hư ng d n ng−êi, téi cè ý g©y th−¬ng tÝch... ra khái c¸c téi xét x là hư ng d n xét x trư ng h p buôn bán ch t n y v x©y dùng th nh c¸c CTTP ®éc lËp. Cô thÓ ma tuý qua biên gi i (theo BLHS năm 1985 trư c l n l tr−êng hîp giÕt ng−êi gi¶m nhÑ theo kho¶n 3 s a i, b sung th tư – khi chưa quy nh tình ti t qua v kho¶n 4 cña §iÒu 101 BLHS n¨m 1985 ®−îc biên gi i là tình ti t nh khung tăng n ng c a t i mua quy ®Þnh th nh 2 téi danh ®éc lËp t¹i c¸c ®iÒu 94 bán trái phép ch t ma tuý). V lÝ thuy t, trư ng h p này v 95 BLHS n¨m 1999; tr−êng hîp cè ý g©y c u thành và ph i b x v hai t i (t i buôn l u - i u th−¬ng tÝch... gi¶m nhÑ theo kho¶n 4 §iÒu 109 97 và t i mua bán trái phép ch t ma tuý - i u 96a BLHS n¨m 1985 ®−îc quy ®Þnh th nh 2 téi danh BLHS); (xem. Nguy n Ng c Hoà, M t s ý ki n v ®éc lËp t¹i c¸c ®iÒu 105 v 106 BLHS n¨m 1999. i u 96a BLHS c a CHXHCN Vi t Nam, T p chí toà Tr−íc ®©y, khi gÆp tr−êng hîp giÕt ng−êi võa án nhân dân s 11/1990). Hư ng d n u tiên - Thông tho¶ m n kho¶n 3 (giÕt ng−êi trong t×nh tr¹ng tư liên ngành s 11/TTLN c a TANDTC, VKSNDTC tinh thÇn bÞ kÝch ®éng m¹nh...) v võa tho¶ m n kho¶n 2 (giÕt nhiÒu ng−êi) §iÒu 101 và B n i v ngày 20/11/1990 kh ng nh, trư ng h p BLHS n¨m 1985 ng−êi ¸p dông kh«ng thÓ này ph i b x v 2 t i (theo i u 96a và i u 97); kh«ng lóng tóng trong viÖc x¸c ®Þnh khung Hư ng d n th hai - Thông tư liên ngành s 02/TTLN h×nh ph¹t. Víi BLHS n¨m 1999 ng−êi ¸p dông c a TANDTC, VKSNDTC và B N i V ngày cã thÓ dÔ d ng kh¼ng ®Þnh ®−îc ngay, tr−êng 20/3/1993 kh ng nh trư ng h p này ch b x v t i hîp n y thuéc kho¶n 2 §iÒu 95. theo i u 97; Hư ng d n th ba - Thông tư liên ngành s 05/TTLN c a TANDTC, VKSNDTC và B n i v (1). Sù thay ®æi n y cã thÓ ®−îc coi l b¾t ®Çu tõ lÇn söa ngày 14/2/1995 kh ng nh trư ng h p này ch b x v ®æi, bæ sung thø t− (1997) BLHS n¨m 1985. Trong lÇn t i theo i u 96a. 34 t¹p chÝ luËt häc sè 1/2003
  6. nghiªn cøu - trao ®æi T¹p chÝ luËt häc sè 1/2003 35
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2