intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Báo cáo " Cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước - một số khía cạnh lí luận cần được nhận thức đúng "

Chia sẻ: Phung Han | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST
Báo xấu
46
lượt xem 5
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước - một số khía cạnh lí luận cần được nhận thức đúng Gia đình, khu dân cư, nhà trường, nơi công tác… cũng là những yếu tố rất quan trọng ảnh hưởng đến hành vi con người. Một gia đình có gia pháp, có kỉ cương, nền nếp là cơ sở đảm bảo rất quan trọng để hành vi của các thành viên trong gia đình hợp pháp, phù hợp đạo đức. Ngược lại, nếu trong gia đình cha mẹ không có sự nêu gương, bản thân cha mẹ cũng có những hành...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước - một số khía cạnh lí luận cần được nhận thức đúng "

  1. nghiªn cøu - trao ®æi PGS.TS. Lª Hång H¹nh * 1. Doanh nghiÖp nh n−íc (DNNN) tån t¹i t− nh©n ho¸ ë c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn. Cßn ë phæ biÕn ë nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi mÆc dï c¸c n−íc XHCN §«ng ¢u tr−íc ®©y th× l n quy m« v vÞ trÝ cña chóng cã kh¸c nhau ë sãng t− nh©n ho¸ diÔn ra sau sù sôp ®æ cña tõng n−íc. Nh×n tõ gãc ®é lÞch sö, cã thÓ thÊy CNXH ® gÇn nh− xo¸ sæ c¸c DNNN. DNNN r»ng DNNN ph¸t triÓn m¹nh trªn thÕ giíi tõ hiÖn nay vÉn tån t¹i ë nhiÒu n−íc song chØ ®−îc sau ChiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø II. Sù th¨ng coi l th nh phÇn kinh tÕ chñ ®¹o ë mét v i trÇm cña DNNN ë trªn thÕ giíi cã liªn hÖ kh¸ n−íc kiªn tr× x©y dùng CNXH. chÆt chÏ víi sù ra ®êi, ph¸t triÓn v suy yÕu ë ViÖt Nam, DNNN ® ph¸t triÓn víi sè t¹m thêi cña hÖ thèng kinh tÕ XHCN trong ®ã l−îng lín v quy m« lín trong thêi k× kÕ ho¹ch kinh tÕ nh n−íc ®ãng vai trß chñ ®¹o. Sù ra ho¸ tËp trung víi t− c¸ch l th nh phÇn kinh tÕ ®êi cña h ng lo¹t DNNN ë Ph¸p, §øc, NhËt chñ ®¹o. DNNN ® ®ãng vai trß quan träng B¶n, Anh tr−íc v sau ChiÕn tranh thÕ giíi lÇn trong viÖc cñng cè nÒn t¶ng kinh tÕ, x héi cña thø II ch¾c ch¾n chÞu ¶nh h−ëng cña nh÷ng n−íc ta, gãp phÇn xøng ®¸ng v o sù nghiÖp th nh c«ng kinh tÕ m DNNN ë Liªn X« t¹o ®Êu tranh thèng nhÊt n−íc nh , x©y dùng c¬ së ra. D−íi ¶nh h−ëng n y, DNNN ë c¸c quèc gia vËt chÊt cho CHXH. Tuy nhiªn, còng gièng míi gi nh ®−îc ®éc lËp nh− Ai CËp, Xiri, nh− ë nhiÒu n−íc trªn thÕ giíi, DNNN ë ViÖt ¡ng«la, M«d¨mbic còng ®−îc th nh lËp víi sè Nam tá ra kÐm hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng s¶n l−îng lín. C¸c n−íc thuéc hÖ thèng XHCN xuÊt kinh doanh. Nh÷ng yÕu kÐm cña DNNN ë nh− ViÖt Nam, Trung Quèc, TriÒu Tiªn, M«ng ViÖt Nam c ng béc lé râ h¬n khi ®Êt n−íc Cæ, Ba Lan, Hungari, CHDC §øc, Rumani... chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng ®Òu tæ chøc c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ chñ yÕu XHCN. Theo sè liÖu trong §Ò ¸n “TiÕp tôc s¾p xÕp, ®æi míi v ph¸t triÓn DNNN” cña Ban th«ng qua c¸c DNNN. Tuy nhiªn, do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c c¸n sù §¶ng ChÝnh phñ, tÝnh ®Õn 5/2001 c¶ n−íc cã 5655 DNNN víi tæng sè vèn (kh«ng nhau, DNNN ho¹t ®éng thiÕu hiÖu qu¶. ë kÓ gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt) l 126.000 tØ nhiÒu n−íc, DNNN trë th nh g¸nh nÆng cña ®ång. Trong sè c¸c DNNN hiÖn cã, chØ cã 40% ng©n s¸ch nh n−íc. T×nh tr¹ng n y cña DNNN kinh doanh cã hiÖu qu¶. N¨m 2000, ®ãng gãp ® t¹o nªn l n sãng t− nh©n ho¸ DNNN ë c¸c cña DNNN v o tæng thu ng©n s¸ch chØ chiÕm n−íc TBCN v o cuèi nh÷ng n¨m 60 v ®Çu nh÷ng n¨m 70 thÕ kØ tr−íc. DNNN còng chÞu * Tr−êng ®¹i häc luËt H Néi nhiÒu søc Ðp cña c¶i c¸ch v cæ phÇn ho¸ hoÆc T¹p chÝ luËt häc sè 1/2003 13
  2. nghiªn cøu - trao ®æi 39,2% trong khi ®ã phÇn lín vèn ®Çu t− cho c¶i c¸ch DNNN ®−îc thùc hiÖn trong thêi gian ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu r¬i v o c¸c tr−íc 1990 Ýt mang l¹i hiÖu qu¶. Vai trß, hiÖu DNNN. qu¶ cña DNNN hÇu nh− kh«ng ®−îc c¶i thiÖn. Tõ l©u c¶i c¸ch DNNN l mèi quan t©m T×nh tr¹ng kÐm hiÖu qu¶, thua lç, t×nh tr¹ng cña §¶ng v Nh n−íc ta. § cã nhiÒu gi¶i l ng phÝ t i s¶n vÉn l nh÷ng c¨n bÖnh cè h÷u ph¸p c¶i c¸ch ®−îc thùc hiÖn. Trong thêi cña DNNN ë n−íc ta. NhiÒu DNNN ® trë gian tõ 1960 ®Õn 1990, tøc l ®Õn tr−íc thêi th nh b×nh phong cho nh÷ng ho¹t ®éng kinh tÕ ®iÓm thùc hiÖn cæ phÇn ho¸, §¶ng v Nh phi ph¸p, trèn thuÕ, lËu thuÕ, bu«n lËu. Cã kh¸ n−íc ta ® triÓn khai nhiÒu biÖn ph¸p nh»m nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau vÒ nh÷ng kÕt qu¶ h¹n c¶i tiÕn qu¶n lÝ xÝ nghiÖp quèc doanh (tªn chÕ cña c¸c biÖn ph¸p c¶i c¸ch DNNN ® thùc gäi DNNN lóc ®ã). Nh÷ng biÖn ph¸p c¶i hiÖn tr−íc ®©y. Tuy nhiªn, ®iÒu cã thÓ nhËn c¸ch t−¬ng ®èi m¹nh mÏ ®−îc quy ®Þnh trong thÊy dÔ d ng v ®−îc thõa nhËn kh¸ réng r i l NghÞ ®Þnh sè 217/H§BT ng y 14/11/1987. DNNN trong thùc tÕ kh«ng cã chñ nh©n thùc NÕu tÝnh vÒ sè l−îng c¸c v¨n b¶n ®−îc ban sù. Nh n−íc còng l thùc thÓ trõu t−îng, bé h nh, vÊn ®Ò ®æi míi DNNN chiÕm vÞ mét chñ qu¶n, UBND chñ qu¶n còng nh− vËy. Cho trong nh÷ng vÞ trÝ h ng ®Çu trong hÖ thèng dï ®−îc giao qu¶n lÝ c¸c DNNN, lîi Ých cña chÝnh s¸ch v ph¸p luËt ë n−íc ta. NghÞ quyÕt nh÷ng c¬ quan n y kh«ng g¾n liÒn víi DNNN. c¸c k× ®¹i héi §¶ng to n quèc kÓ tõ n¨m 1986 C¸c c¬ quan n y vÉn tån t¹i, c¸n bé, viªn chøc trë l¹i ®©y ®Òu ®−a ra c¸c ph−¬ng h−íng v trong ®ã vÉn h−ëng l−¬ng ngay c¶ khi doanh gi¶i ph¸p c¶i c¸ch DNNN. Tõ n¨m 1990 trë l¹i nghiÖp lç. T−¬ng tù, c¸n bé, c«ng nh©n viªn ®©y, Ban chÊp h nh trung −¬ng §¶ng céng s¶n trong DNNN còng Ýt quan t©m ®Õn hiÖu qu¶ ViÖt Nam ® ra nhiÒu nghÞ quyÕt vÒ c¶i c¸ch s¶n xuÊt kinh doanh cña DNNN n¬i m×nh ®ang DNNN, ®Æc biÖt l NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn l m viÖc. LÝ do ®¬n gi¶n l hä vÉn cã l−¬ng thø 2 Ban chÊp h nh trung −¬ng khãa VII, ngay c¶ khi DNNN ® bªn bê ph¸ s¶n. Râ NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn thø 4 Ban chÊp h nh r ng, vÊn ®Ò lîi Ých, ®Æc biÖt l lîi Ých së h÷u trung −¬ng khãa VIII vÒ cæ phÇn ho¸ DNNN. trong DNNN chÝnh l céi nguån cña nh÷ng c¨n C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ DNNN còng ®−îc bÖnh m chóng gÆp ph¶i. ban h nh víi sè l−îng lín nh»m gi¶i quyÕt kÞp 2. C¶i c¸ch DNNN cã thÓ tiÕn h nh b»ng thêi c¸c vÊn ®Ò ph¸p lÝ n¶y sinh trong qu¸ tr×nh nhiÒu c¸ch kh¸c nhau. Cã nh÷ng c¸ch m nÕu c¶i c¸ch DNNN, nhÊt l trong qu¸ tr×nh cæ thùc hiÖn sÏ dÉn ®Õn sù xo¸ sæ DNNN nh− gi¶i phÇn ho¸. §Æc biÖt cÇn ph¶i kÓ ®Õn QuyÕt ®Þnh ph¸p b¸n DNNN hay nãi c¸ch kh¸c l gi¶i sè 143/H§BT ng y 10/5/1990; ChØ thÞ sè ph¸p t− nh©n ho¸. Cã gi¶i ph¸p chØ ®éng ch¹m 84/TTg ng y 4/3//1993; NghÞ ®Þnh sè 28/CP ®Õn c¬ chÕ qu¶n lÝ DNNN, tøc l t¨ng c−êng ng y 7/5/1996; NghÞ ®Þnh sè 44/1998/N§-CP, hay gi¶m bít quyÒn chñ ®éng s¶n xuÊt, kinh NghÞ ®Þnh sè 64/2002/CP-N§ ng y 19/6/2002. doanh cña chóng trong tõng lÜnh vùc cô thÓ. Tuy nhiªn, thùc tÕ cho thÊy c¸c gi¶i ph¸p Cã thÓ m« pháng c¸c gi¶i ph¸p c¶i c¸ch 14 t¹p chÝ luËt häc sè1/2003 1/2003
  3. nghiªn cøu - trao ®æi DNNN ® ®−îc thùc hiÖn nh− sau: B¸n to n bé DN B¸n DNNN B¸n mét phÇn Cho thuª DNNN Cho thuª to n bé C¶i c¸ch DNNN Cho thuª mét phÇn Cæ phÇn ho¸ DNNN C¶i c¸ch c¬ chÕ qu¶n lÝ DNNN Qua s¬ ®å m« pháng trªn, cã thÓ thÊy cæ yÕu kÐm trong tæ chøc qu¶n lÝ v ho¹t ®éng phÇn ho¸ chØ l mét trong nh÷ng sè c¸c gi¶i cña DNNN, ®ã l vÊn ®Ò së h÷u. Nh÷ng gi¶i ph¸p c¶i c¸ch DNNN. Tuy nhiªn, thùc tiÔn ph¸p c¶i c¸ch DNNN kh¸c chØ ®éng ch¹m ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ x héi cña n−íc ta trong thËp c¬ chÕ qu¶n lÝ theo h−íng t¨ng c−êng quyÒn tù kØ võa qua cho thÊy cæ phÇn ho¸ l gi¶i ph¸p chñ cña DNNN trong mét hoÆc trong mét sè phï hîp víi nÒn kinh tÕ n−íc ta trong giai ®o¹n lÜnh vùc cô thÓ. Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp ph¸t triÓn hiÖn nay. chÊp nhËn sù dung ho cña nhiÒu th nh phÇn Cæ phÇn ho¸ DNNN ë ViÖt Nam b¾t ®Çu kinh tÕ kh¸c nhau trong b¶n th©n c¸c thùc thÓ ®−îc thùc hiÖn thÝ ®iÓm tõ n¨m 1990. C¬ së kinh tÕ vi m« m tr−íc hÕt l trong c¸c doanh ph¸p lÝ cho viÖc thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh n y l nghiÖp. Cæ phÇn ho¸ DNNN l gi¶i ph¸p l m QuyÕt ®Þnh sè 143/H§BT ng y 10/5/1990 v thay ®æi kÕt cÊu së h÷u cña chóng, ®iÒu m sau ®ã ®−îc thùc hiÖn víi quy m« réng h¬n. tr−íc §æi Míi Ýt ai d¸m nghÜ ®Õn chø ch−a nãi Thùc ra, viÖc cæ phÇn ho¸ ®−îc ®Ò cËp tõ l triÓn khai nã. nh÷ng n¨m 1987(1) song thùc tÕ lóc ®ã ch−a 3. §Ó hiÓu râ h¬n vÒ cæ phÇn ho¸, cÇn ph¶i cho phÐp triÓn khai gi¶i ph¸p n y bëi ë n−íc ta nhËn thøc ®−îc b¶n chÊt chÝnh trÞ, ph¸p lÝ cña v o thêi ®iÓm Êy vÉn tån t¹i nÒn kinh tÕ kÕ gi¶i ph¸p n y, t¸c ®éng to lín cña nã ®èi víi ho¹ch ho¸ tËp trung víi hai th nh phÇn chñ yÕu sù ph¸t triÓn kinh tÕ x héi cña ®Êt n−íc ta, l kinh tÕ nh n−íc v kinh tÕ tËp thÓ. ViÖc l m râ néi dung c¸c ph¹m trï cã liªn quan chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®−îc §¹i ®Õn c¸c gi¶i ph¸p c¶i c¸ch DNNN ®−îc m« héi §¶ng lÇn thø VI khëi x−íng t¹o ra nh÷ng pháng ë s¬ ®å trªn. ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò ®Ó c¶i c¸ch triÖt ®Ó h¬n ®èi * XÐt ë khÝa c¹nh chÝnh trÞ, cæ phÇn ho¸ víi DNNN th«ng qua viÖc cæ phÇn ho¸ chóng. DNNN kh«ng nh»m môc tiªu t− nh©n ho¸ nÒn Së dÜ cæ phÇn ho¸ ®−îc coi l gi¶i ph¸p triÖt ®Ó kinh tÕ mÆc dï trong cæ phÇn ho¸ cã chøa ®ùng v× nã gi¶i quyÕt ®−îc c¨n nguyªn cña nh÷ng yÕu tè “t− nh©n ho¸”. Cæ phÇn ho¸ l gi¶i ph¸p T¹p chÝ luËt häc sè 1/2003 15
  4. nghiªn cøu - trao ®æi nh»m l m cho së h÷u trong DNNN tõ “¶o” ®Õn quan ®iÓm cho r»ng cæ phÇn ho¸ chØ liªn quan thùc, chuyÓn tõ sù kiÓm so¸t b»ng “chÕ ®é ®Õn DNNN. Víi t− c¸ch l sù kiÖn ph¸p lÝ cña quan liªu” sang sù kiÓm so¸t th«ng qua lîi Ých viÖc chuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u cña doanh cña c¸c chñ së h÷u thùc. Kh¸c víi l n sãng t− nghiÖp, cæ phÇn ho¸ cã thÓ ¸p dông ®èi víi bÊt nh©n ho¸ ë c¸c nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi ë §«ng cø lo¹i h×nh doanh nghiÖp n o thuéc së h÷u ¢u ®ang chuyÓn c¸c DNNN tõ së h÷u chung cña mét chñ duy nhÊt. V× vËy, doanh nghiÖp t− cña x héi sang së h÷u cña c¸ nh©n, cæ phÇn nh©n (DNTN), doanh nghiÖp 100% vèn cña ho¸ DNNN ë ViÖt Nam nh»m thu hót sù tham mét nh ®Çu t− n−íc ngo i ®Òu cã thÓ trë th nh gia l m chñ thùc sù cña ng−êi lao ®éng v o ®èi t−îng cña cæ phÇn ho¸. DNTN hay doanh DNNN th«ng qua viÖc ®Ó hä së h÷u mét phÇn nghiÖp 100% vèn cña mét nh ®Çu t− n−íc vèn trong DNNN, biÕn hä tõ “ng−êi lao ®éng” ngo i cã thÓ chuyÓn th nh c«ng ti tr¸ch nhiÖm thuÇn tuý th nh ng−êi lao ®éng “cã së h÷u vèn h÷u h¹n th«ng qua cæ phÇn ho¸. Gi¶ sö doanh cña doanh nghiÖp”. Gi¶i ph¸p n y ® l m cho nghiÖp t− nh©n Ho ng Th nh cña NguyÔn B i doanh nghiÖp cã thªm nh÷ng chñ nh©n thùc sù cã vèn l 10 tØ ®ång. NguyÔn B i muèn thu hót bªn c¹nh chñ nh©n trõu t−îng l Nh n−íc. Râ vèn ®Çu t− b»ng c¸ch chia vèn doanh nghiÖp r ng yÕu tè ®a së h÷u trong c¸c doanh nghiÖp m×nh th nh 3 phÇn, trong ®ã cã hai phÇn trÞ gi¸ ® l m cho c¶i c¸ch DNNN trë nªn triÖt ®Ó h¬n 3 tØ ®ång v mét phÇn trÞ gi¸ 4 tØ ®ång v quyÕt so víi c¸c cuéc c¶i c¸ch tr−íc ®ã. Víi t− c¸ch ®Þnh b¸n phÇn vèn trÞ gi¸ 4 tØ ®ång cho Vò l gi¶i ph¸p c¶i c¸ch kinh tÕ, cæ phÇn ho¸ Biªn nÕu Vò Biªn ®ång ý trë th nh cæ ®«ng DNNN ë n−íc ta ®−îc tiÕn h nh víi sù c©n cña Ho ng Th nh. NÕu Vò Biªn trë th nh cæ nh¾c triÖt ®Ó c¸c hËu qu¶ chÝnh trÞ v x héi ®«ng cña Ho ng Th nh th× DNTN Ho ng cña nã. §Æc biÖt, cæ phÇn ho¸ DNNN vÉn ®¶m Th nh sau sù kiÖn n y kh«ng thÓ tån t¹i d−íi b¶o ®−îc ®Þnh h−íng XHCN cña viÖc ph¸t h×nh thøc DNTN ®−îc n÷a m ph¶i chuyÓn ®æi triÓn kinh tÕ thÞ tr−êng trong lóc vÉn cñng cè th nh c«ng ti TNHH. NÕu Vò Biªn mua sè t i ®−îc nh÷ng th nh qu¶ cña c«ng cuéc c¶i t¹o s¶n cña c«ng ti Ho ng Th nh ®Ó nhËp v o khèi XHCN ë n−íc ta. t i s¶n cña doanh nghiÖp kh¸c th× viÖc mua b¸n * XÐt ë b¶n chÊt ph¸p lÝ, cæ phÇn ho¸ l n y kh«ng ®−îc coi l cæ phÇn ho¸. DNTN viÖc biÕn doanh nghiÖp mét chñ th nh doanh Ho ng Th nh cã thÓ cæ phÇn ho¸ theo c¸ch nghiÖp cña nhiÒu chñ, tøc l chuyÓn tõ h×nh ph¸t h nh cæ phiÕu, ch¼ng h¹n 1.000.000 cæ thøc së h÷u ®¬n nhÊt sang së h÷u chung th«ng phiÕu víi mÖnh gi¸ 100.000 ®ång. Cæ phiÕu qua viÖc chuyÓn mét phÇn t i s¶n cña doanh ®−îc b¸n cho nhiÒu ng−êi v DNTN Ho ng nghiÖp cho nh÷ng ng−êi kh¸c. Nh÷ng ng−êi Th nh trë th nh c«ng ti cæ phÇn. n y trë th nh së h÷u chñ cña doanh nghiÖp C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt hiÖn h nh tiÕp cËn theo tØ lÖ t i s¶n m hä së h÷u trong doanh vÊn ®Ò cæ phÇn ho¸ DNNN theo c¸ch thø hai. nghiÖp cæ phÇn ho¸. XÐt d−íi gãc ®é n y th× cæ V× vËy, viÖc cæ phÇn ho¸ DNNN hiÖn nay chØ phÇn ho¸ dÉn tíi sù xuÊt hiÖn kh«ng chØ cña dõng ë viÖc chuyÓn th nh c«ng ti cæ phÇn. c«ng ti cæ phÇn trªn nÒn t¶ng cña doanh nghiÖp NghÞ ®Þnh sè 64/2002/N§-CP ng y 19/6/2002 ®−îc cæ phÇn ho¸. B¶n chÊt cña cæ phÇn ho¸ tiÕp cËn theo h−íng h×nh th nh c¶ c«ng ti nªu trªn ®©y kh«ng ph¶i lóc n o còng ®−îc TNHH. §©y l c¸ch cã thÓ kh¾c phôc sù chËm hiÓu ®óng trong thùc tiÔn x©y dùng v thùc trÔ trong tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ DNNN m hiÖn ph¸p luËt vÒ cæ phÇn ho¸. Cã quan ®iÓm nguyªn nh©n l do c«ng chóng ch−a hiÓu hÕt ®ång nhÊt cæ phÇn ho¸ víi t− nh©n ho¸ hay cã b¶n chÊt cña cæ phÇn hãa, ch−a tÝch cùc mua 16 t¹p chÝ luËt häc sè1/2003 1/2003
  5. nghiªn cøu - trao ®æi cæ phÇn cña DNNN cæ phÇn ho¸. ra, cæ phÇn ho¸ DNNN ë ViÖt Nam cßn cã c¸c * Cæ phÇn ho¸ cã vai trß to lín trong viÖc t¸c ®éng sau: c¶i c¸ch c¸c DNNN, nhÊt l ë nh÷ng nÒn kinh - Thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña thÞ tr−êng tÕ chuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung chøng kho¸n ®ang rÊt gÆp nhiÒu khã kh¨n sang nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. T¸c dông cña cæ trong giai ®o¹n ph¸t triÓn hiÖn nay cña ®Êt phÇn hãa thÓ hiÖn ë mét sè khÝa c¹nh sau ®©y: n−íc. Sù ph¸t triÓn cña thÞ tr−êng chøng kho¸n - Cæ phÇn ho¸ cã t¸c dông l m cho së h÷u phô thuéc chñ yÕu v o viÖc trªn thÞ tr−êng cã ®èi víi doanh nghiÖp trë nªn ®a d¹ng h¬n. chøng kho¸n ®Ó giao dÞch hay kh«ng. C¸c ChÝnh v× vËy, nã gi¶i quyÕt ®−îc kh¸ triÖt ®Ó c«ng ti cæ phÇn th−êng l lo¹i doanh nghiÖp vÊn ®Ò së h÷u trong DNNN - lo¹i h×nh doanh cung cÊp chøng kho¸n víi tØ lÖ lín h¬n so víi nghiÖp víi nh÷ng v−íng m¾c vÒ hiÖu qu¶ v sù c¸c lo¹i doanh nghiÖp kh¸c. Tuy nhiªn, sè kÐm n¨ng ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh; l−îng c«ng ti cæ phÇn ë n−íc ta kh«ng lín v - Cæ phÇn ho¸ cã t¸c dông trong viÖc x nhÊt l kh«ng cã tiÒm lùc kinh tÕ m¹nh v× phÇn héi hãa t− liÖu s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp lín l nh÷ng c«ng ti cæ phÇn t− nh©n. C¸c thuéc së h÷u mét chñ. Nh− vËy, c¸c thùc thÓ doanh nghiÖp, c«ng ti lín v tæng c«ng ti cña kinh tÕ vi m« còng trë nªn ®a së h÷u nh− b¶n Nh n−íc ch−a ®−îc cæ phÇn ho¸ v còng ch−a th©n nÒn kinh tÕ vÜ m«. §iÒu n y t¹o ra sù ph¸t h nh tr¸i phiÕu réng r i. Cæ phÇn ho¸ t−¬ng thÝch nhÊt ®Þnh gi÷a c¸c gi¶i ph¸p qu¶n DNNN ë n−íc ta sÏ t¹o ra nh÷ng chñ thÓ ph¸t lÝ vÜ m« v vi m«; h nh chøng kho¸n cã tiÒm lùc. - Cæ phÇn hãa t¹o cho nh÷ng ng−êi lao - Cæ phÇn ho¸ DNNN ë n−íc ta cã t¸c ®éng c¬ héi thùc sù l m chñ doanh nghiÖp nÕu dông rÊt lín trong viÖc ®Èy lïi t×nh tr¹ng l ng nh− hä mong muèn. B»ng viÖc së h÷u cæ phÇn phÝ, tham nhòng ®ang kh¸ phæ biÕn trong c¸c (hay phÇn vèn gãp) cña doanh nghiÖp, ng−êi DNNN v nh÷ng c¬ quan qu¶n lÝ chóng. Sù lao ®éng cã thÓ tham gia v o viÖc quyÕt ®Þnh bao cÊp cña Nh n−íc ®èi víi nhiÒu doanh c¸c vÊn ®Ò quan träng cña doanh nghiÖp th«ng nghiÖp, c¬ chÕ xin cho l m¶nh ®Êt tèt l nh cho qua nÒn d©n chñ cæ phÇn. Hä gãp phÇn h×nh nh÷ng h nh ®éng l ng phÝ, tham nhòng. Cæ th nh nªn c¸c c¬ quan qu¶n lÝ doanh nghiÖp, phÇn ho¸ t¹o ra sù gi¸m s¸t chÆt chÏ cña chñ së quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò träng ®¹i cña nã. §iÒu h÷u (cæ ®«ng) ®èi víi gi¸m ®èc v c¸n bé qu¶n n y cã ý nghÜa rÊt lín trong viÖc n©ng cao tÝnh lÝ DNNN cæ phÇn ho¸. §iÒu n y cã nghÜa l chñ ®éng, tÝch cùc cña ng−êi lao ®éng kh«ng gi¸m ®èc, c¸c nh©n viªn qu¶n lÝ kh«ng dÔ chØ ®èi víi c¸c vÊn ®Ò cña doanh nghiÖp m c¶ d ng thùc hiÖn h nh vi vô lîi nh− khi DNNN ®èi víi c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ, chÝnh trÞ x héi cña ®ang ho n to n thuéc së h÷u cña Nh n−íc. ®Êt n−íc. * ViÖc cæ phÇn ho¸ DNNN ë n−íc ta ho n Nh÷ng t¸c ®éng to lín mang tÝnh phæ biÕn to n cã thÓ thùc hiÖn ®−îc bëi sù héi tô kh¸ ®ñ trªn cña cæ phÇn hãa ®−¬ng nhiªn ®óng víi nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ, chÝnh trÞ v ph¸p lÝ gi¶i ph¸p cæ phÇn ho¸ DNNN m ®Êt n−íc ta cÇn thiÕt. ®ang tiÕn h nh. Trong bèi c¶nh cña ViÖt Nam, - Sù tån t¹i cña c¸c th nh phÇn kinh tÕ nh÷ng t¸c ®éng n y cña cæ phÇn hãa cßn ph¸t kh¸c, nhÊt l kinh tÕ t− nh©n ® l m thay ®æi huy t¸c dông lín h¬n v× thùc tr¹ng cña DNNN tÝnh chÊt cña nÒn kinh tÕ n−íc ta, biÕn nã tõ ViÖt Nam ®ang ®ßi hái ph¶i c¶i c¸ch triÖt ®Ó, nÒn kinh tÕ thuÇn tuý thuéc së h÷u nh n−íc v trong lóc ®ã nhiÖm vô ®Æt ra l kh«ng ®−îc tËp thÓ sang nÒn kinh tÕ h ng ho¸ nhiÒu th nh l m mÊt ®i vai trß chñ ®¹o cña chóng. Ngo i phÇn. §iÒu kiÖn kinh tÕ ®Ó cæ phÇn ho¸ l sù T¹p chÝ luËt häc sè 1/2003 17
  6. nghiªn cøu - trao ®æi tån t¹i cña nhiÒu th nh phÇn kinh tÕ thùc tÕ ® * B¸n doanh nghiÖp h×nh th nh v o nh÷ng n¨m cuèi cña thËp kØ B¸n doanh nghiÖp l h nh vi cña chñ thø X trong thÕ kØ thø XX. doanh nghiÖp chuyÓn nh−îng to n bé doanh - Vai trß cña c¸c th nh phÇn kinh tÕ t− nghiÖp cña m×nh sang së h÷u cña c¸ nh©n hay nh©n bÞ coi l “phi XHCN” ® ®−îc ph¸p luËt tæ chøc kh¸c. Khi viÖc chuyÓn nh−îng ®−îc thõa nhËn th«ng qua viÖc ban h nh LuËt doanh thùc hiÖn xong th× chñ doanh nghiÖp cò kh«ng nghiÖp t− nh©n, LuËt c«ng ti n¨m 1990 v sau cßn cã nghÜa vô v tr¸ch nhiÖm g× ®èi víi ho¹t ®ã ®−îc kh¼ng ®Þnh trong HiÕn ph¸p n¨m ®éng cña doanh nghiÖp. V× lÝ do ®ã, viÖc b¸n 1992. HiÕn ph¸p n¨m 1992 ®−îc söa ®æi, bæ doanh nghiÖp kh«ng thÓ ®−îc coi l h×nh thøc cña sung n¨m 2002 ® coi kinh tÕ t− nh©n l bé cæ phÇn ho¸. B¸n doanh nghiÖp v s¸p nhËp doanh phËn cÊu th nh cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh nghiÖp (acquisition and merger) l nh÷ng giao h−íng XHCN. MÆt kh¸c, víi viÖc ban h nh dÞch kh¸ phæ biÕn ë c¸c n−íc cã nÒn kinh tÕ thÞ LuËt ®Çu t− n¨m 1987; LuËt c«ng ti n¨m 1990, tr−êng. ViÖc b¸n doanh nghiÖp kh¸c víi cæ trong hÖ thèng ph¸p luËt cña n−íc ta ® xuÊt phÇn ho¸ ë chç nã kh«ng dÉn tíi sù xuÊt hiÖn hiÖn c¸c lo¹i doanh nghiÖp ®èi vèn nh− c«ng ti c¸c chñ së h÷u míi ®èi víi doanh nghiÖp ®−îc cæ phÇn v c«ng ti TNHH, c¸c doanh nghiÖp b¸n. B¶n th©n doanh nghiÖp bÞ b¸n vÉn cã thÓ liªn doanh. Râ r ng, c¬ së ph¸p lÝ cho cæ phÇn tån t¹i d−íi h×nh thøc cò sau khi ®−îc b¸n. ho¸ doanh nghiÖp còng ® xuÊt hiÖn. Ng−îc l¹i, cæ phÇn ho¸ l¹i l m thay ®æi h×nh - Nh÷ng chÝnh s¸ch cña §¶ng céng s¶n thøc ph¸p lÝ cña doanh nghiÖp. V× vËy, nh÷ng ViÖt Nam vÒ c¶i c¸ch DNNN, vÒ cæ phÇn ho¸ h×nh thøc b¸n doanh nghiÖp quy ®Þnh ë §iÒu 7 ® t¹o nªn c¬ së chÝnh trÞ v÷ng ch¾c cho cæ NghÞ ®Þnh sè 44/CP nÕu kh«ng l m râ néi h m phÇn ho¸ DNNN. Ngay tõ nh÷ng n¨m b¾t ®Çu sÏ dÉn tíi sù hiÓu sai b¶n chÊt cña cæ phÇn ho¸. thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®æi míi, §¶ng céng s¶n Tuy NghÞ ®Þnh sè 44/CP ® ®−îc thay thÕ b»ng ViÖt Nam ® nhÊn m¹nh tÇm quan träng cña NghÞ ®Þnh sè 64/2002/N§-CP song nhiÒu v¨n c¶i c¸ch DNNN.(2) §¹i héi §¶ng céng s¶n ViÖt b¶n h−íng dÉn nã vÉn ®−îc ¸p dông trong thùc Nam lÇn thø VII, VIII, IX còng ® kh¼ng ®Þnh tÕ víi c¸ch tiÕp cËn ch−a thùc sù ®Çy ®ñ vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i tiÕp tôc c¶i c¸ch DNNN th«ng h×nh thøc cæ phÇn ho¸. qua gi¶i ph¸p cæ phÇn ho¸. * Thuª doanh nghiÖp 4. §Ó thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ DNNN, Nh Thuª doanh nghiÖp l viÖc chñ doanh n−íc ta ® ban h nh nhiÒu chñ tr−¬ng, chÝnh nghiÖp cho c¸ nh©n hay tæ chøc kh¸c sö dông s¸ch v nhiÒu v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c nhau. t− c¸ch ph¸p lÝ v t i s¶n cña doanh nghiÖp ®Ó NhiÒu kh¸i niÖm v ph¹m trï nªu trong nh÷ng kinh doanh. To n bé c¸c giao dÞch cña ng−êi v¨n b¶n n y ® t¹o c¬ së ph¸p lÝ quan träng thuª ®Òu nh©n danh doanh nghiÖp ®−îc ®em cho viÖc thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ c¸c DNNN. cho thuª. VÒ mÆt ph¸p lÝ, doanh nghiÖp vÉn Tuy nhiªn, cÇn l−u ý r»ng nhiÒu ph¹m trï trong thuéc së h÷u cña chñ doanh nghiÖp cho thuª. c¸c v¨n b¶n n y ph¶i ®−îc ph©n tÝch s©u h¬n Sù tham gia cña ng−êi thuª trong ho¹t ®éng ®Ó ph¸t huy ®Çy ®ñ t¸c dông cña chóng. C¨n cø cña doanh nghiÖp ®−îc cho thuª kh«ng hÒ t¹o v o nh÷ng ph©n tÝch lÝ luËn nªu trªn vÒ cæ phÇn ra quyÒn së h÷u cña ng−êi thuª ®èi víi bÊt cø ho¸, xin nªu mét sè kh¸i niÖm sau ®©y: t i s¶n n o cña doanh nghiÖp n y. ViÖc cho 18 t¹p chÝ luËt häc sè1/2003 1/2003
  7. nghiªn cøu - trao ®æi thuª doanh nghiÖp kh«ng thÓ ®−îc coi l h×nh ®Þnh sè 120/CP ng y 17/9/1994. §iÒu 25 NghÞ thøc cña cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp m nh− m« ®Þnh n y quy ®Þnh DNNN ph¸t h nh cæ phiÕu pháng trong s¬ ®å trªn chØ l mét trong sè c¸c ph¶i ®¸p øng ®iÒu kiÖn l ® ®−îc phÐp kinh gi¶i ph¸p c¶i c¸ch DNNN. doanh v ® cã quyÕt ®Þnh cña c¬ quan cã * B¸n mét phÇn doanh nghiÖp thÈm quyÒn cho phÐp cæ ph©n ho¸. Râ r ng, B¸n mét phÇn doanh nghiÖp l viÖc chuyÓn NghÞ ®Þnh sè 120/CP x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cña cæ mét bé phËn t i s¶n hoÆc mét bé phËn chøc phÇn ho¸ ph¶i l c«ng ti cæ phÇn. n¨ng cña doanh nghiÖp ®ang tån t¹i cho c¸ * Ph¸t h nh cæ phÇn DNNN nh©n hoÆc tæ chøc kh¸c. Kh¸c víi viÖc b¸n Ph¸t h nh cæ phÇn DNNN l viÖc chia vèn doanh nghiÖp, h nh vi b¸n mét phÇn doanh cña DNNN th nh nh÷ng phÇn kh¸c nhau víi nghiÖp kh«ng chÊm døt ho n to n së h÷u cña mÖnh gi¸ nhÊt ®Þnh v b¸n cho c¸c c¸ nh©n, tæ chñ doanh nghiÖp ®èi víi doanh nghiÖp ®ang chøc, biÕn hä th nh nh÷ng cæ ®«ng cña doanh tån t¹i. H nh vi n y chØ chÊm døt quyÒn së h÷u nghiÖp v thùc tÕ l biÕn doanh nghiÖp th nh cña ng−êi ®ã ®èi víi phÇn doanh nghiÖp ®−îc c«ng ti cæ phÇn. V× vËy, viÖc DNNN ph¸t h nh b¸n. Ng−êi mua kh«ng cã lîi Ých së h÷u ®èi cæ phÇn chÝnh l cæ phÇn ho¸. HËu qu¶ tÊt yÕu víi doanh nghiÖp hiÖn ®ang tån t¹i v v× thÕ cña viÖc DNNN ph¸t h nh cæ phÇn l sù kh«ng thÓ coi l hä cã cæ phÇn trong ®ã. H¬n chuyÓn ®æi h×nh thøc ph¸p lÝ cña DNNN. Tuy n÷a, viÖc b¸n mét phÇn doanh nghiÖp kh«ng nhiªn, kh«ng ph¶i viÖc ph¸t h nh cæ phiÕu cña l m thay ®æi h×nh thøc cña doanh nghiÖp. VÝ bÊt k× doanh nghiÖp n o còng l cæ phÇn ho¸. dô, nÕu c«ng ti cæ phÇn hay c«ng ti TNHH bÞ C«ng ti cæ phÇn hay c«ng ti TNHH nÕu ph¸t b¸n mét phÇn t i s¶n th× b¶n th©n chóng vÉn h nh cæ phiÕu th× ®ã kh«ng ph¶i l h nh vi cæ gi÷ nguyªn h×nh thøc ®ã. Ng−îc l¹i, nÕu phÇn ho¸ m l h nh vi t¨ng vèn ®iÒu lÖ (®èi DNTN hay DNNN bÞ cæ phÇn ho¸ th× sÏ h×nh víi c«ng ti cæ phÇn) v t¨ng vèn ®iÒu lÖ, th nh c«ng ti TNHH hay c«ng ti cæ phÇn tuú chuyÓn ®æi h×nh thøc doanh nghiÖp tõ TNHH theo c¸ch cÊu tróc vèn ®iÒu lÖ cña doanh nghiÖp sang c«ng ti cæ phÇn (®èi víi c«ng ti TNHH). Ng−îc l¹i, viÖc DNNN hay DNTN ph¸t h nh ®−îc cæ phÇn ho¸. Nh− vËy, viÖc b¸n mét phÇn cæ phÇn th× ®ã l cæ phÇn ho¸. Nã sÏ l m thay DNNN ch¾c ch¾n kh«ng thÓ ®−îc coi l h×nh ®æi h×nh thøc doanh nghiÖp v dÉn tíi sù ra ®êi thøc hay biÖn ph¸p cña cæ phÇn ho¸. NghÞ ®Þnh cña c«ng ti cæ phÇn trªn nÒn t¶ng cña c¸c sè 44/CP ® tiÕp cËn ch−a ®óng ë gãc ®é n y. DNNN ®ã. §iÒu 7 NghÞ ®Þnh sè 44/CP ng y 29/6/1988 quy Víi viÖc ban h nh NghÞ ®Þnh sè ®Þnh c¸c h×nh thøc cæ phÇn ho¸ DNNN ® liÖt kª 64/2002/N§-CP, cæ phÇn ho¸ DNNN ® ®−îc biÖn ph¸p b¸n mét phÇn vèn nh n−íc cã t¹i tiÕp cËn chÝnh x¸c. Tuy nhiªn, ®Ó ®Èy nhanh v doanh nghiÖp, t¸ch mét bé phËn cña DNNN ®Ó tr¸nh nh÷ng v−íng m¾c trong qu¸ tr×nh cæ cæ phÇn ho¸, b¸n to n bé gi¸ trÞ hiÖn cã thuéc phÇn ho¸ DNNN, cÇn lo¹i bá nh÷ng kh¸i niÖm vèn nh n−íc t¹i doanh nghiÖp ®Ó chuyÓn kh«ng chÝnh x¸c trong c¸c v¨n b¶n h−íng dÉn th nh c«ng ti cæ phÇn. Nh÷ng biÖn ph¸p n y c¸c nghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ tr−íc ®©y vÒ cæ nh− ph©n tÝch ë trªn kh«ng thÓ coi l biÖn ph¸p phÇn ho¸ hiÖn ®ang cßn ¸p dông ë nhiÒu n¬i./. cæ phÇn ho¸. C¸ch tiÕp cËn n y kh«ng phï hîp nay c¶ víi quy chÕ t¹m thêi vÒ viÖc ph¸t h nh (1).Xem: NghÞ ®Þnh sè 217 H§BT ng y 14/11/1987. tr¸i phiÕu, cæ phiÕu DNNN ban h nh theo NghÞ (2).Xem: NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng lÇn thø VI. T¹p chÝ luËt häc sè 1/2003 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

TL.01: Bộ Tiểu Luận Triết Học
207 tài liệu
1455 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2