intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Báo cáo: Công nghệ sản xuất tinh dầu bưởi

Chia sẻ: Hoang Linh | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:59

Thêm vào BST
Báo xấu
563
lượt xem 93
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích khảo sát hiệu suất trích ly của tinh dầu và xây dựng một quy trình công nghệ sản xuất tinh dầu từ vỏ Bưởi cho hiệu suất thu hồi và chất lượng tinh dầu cao. Bên cạnh đó sẽ khảo sát thêm hoạt tính kháng khuẩn của tinh dầu vỏ Bưởi được thực hiện trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết, Xuất phát từ thực tế và đây cũng chính là lý do tôi chọn đề nghiên cứu phương pháp sản xuất tinh dầu vỏ Bưởi.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo: Công nghệ sản xuất tinh dầu bưởi

  1. Khóa luận tốt nghiệp MỤC LỤC Đề mục                                                                                                                Trang Lời cam đoan............................................................................................................... Lời cảm ơn.................................................................................................................  Mục lục....................................................................................................................i Danh mục các bảng, sơ đồ, hình ảnh trong luận văn..............................................iii Danh mục các từ viết tắt trong luận văn.................................................................iv Phần I : MỞ ĐẦU..................................................................................................1 Phần II :NỘI DUNG..............................................................................................3 Chương 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU VỀ BƯỞI......................................................3   1.1 Nguồn gốc Bưởi...............................................................................................3   1.2 Đặc điểm thực vật của quả Bưởi...................................................................5    1.3 Thành phần hoá học của quả Bưởi.................................................................6    1.4 Thu hoạch và bảo quản...................................................................................8    1.6 Một số giống bưởi và tình hình sản lượng Bưởi việt nam............................10         1.6.1 Bưởi Năm Roi..........................................................................................11         1.6.2 Bưởi Phúc Trạch.....................................................................................12         1.6.3 Bưởi da xanh............................................................................................13         1.6.4 Bưởi Diễn................................................................................................15         1.6.5 Bưởi Thanh Trà........................................................................................15 1.6.6 Bưởi Đoan Hùng......................................................................................16         1.6.7 Bưởi Tân Triều Biên Hòa........................................................................17         1.6.8 Bưởi lông cổ cò.......................................................................................18    1.7 Tình hình về sản lượng bưởi ở Việt Nam......................................................19 SVTH: Phan Như Quỳnh i
  2. Khóa luận tốt nghiệp Chương 2 TỔNG QUAN VỀ TINH DẦU VỎ BƯỞI.............................................21 2.1 Giới thiệu về tinh dầu.....................................................................................21          2.1.1 Khái niệm về tinh dầu............................................................................21          2.1.2 Nguồn gốc và sự phát triển của tinh dầu...............................................21    2.2 Tính chất vật lý và các thành phần hoá học trong tinh dầu............................21          2.2.1 Tính chất vật lý của tinh dầu.................................................................21    2.2.3 Các thành phần hóa học trong tinh dầu...................................................22    2.3 Các phương pháp ly trích và thu giữ tinh dầu.................................................23    2.3.1 Phương pháp chưng cất cổ điển.............................................................23     2.3.2 Phương pháp vi sóng...............................................................................28          2.3.3 Phương pháp sắc ký lớp mỏng, sắc ký khí và sắc ký phối khổ............30    2.4 Tinh dầu chiết xuất từ vỏ Bưởi......................................................................33          2.4.1 Vài nét chung về tinh dầu vỏ Bưởi........................................................33          2.4.2 Thành phần hóa học trong tinh dầu Bưởi..............................................34    2.5 Hoat tính kháng khuẩn của tinh dầu................................................................35    2.6 Lợi ích của tinh dầu trong vấn đề trị liệu......................................................37    2.7 Một số sản phẩm từ tinh dầu vỏ Bưởi..........................................................38  2.7.1 Tinh dầu vỏ Bưởi Grapefruit essential oil..............................................38   2.7.2 Tinh dầu vỏ Bưởi Pomelo......................................................................39          2.7.3 Tinh dầu vỏ bưởi Grapefruit pure essential oil.......................................40 Chương III QUY TRÌNH LY TRÍCH TINH DẦU VỎ BƯỞI................................41     3.1 Một số phương pháp sản xuất tinh dầu vỏ Bưởi..........................................41          3.1.1 Quy trình chiết xuất tinh dầu vỏ Bưởi với nguyên liệu xay.................42          3.1.2 Quy trình chiết xuất tinh dầu vỏ Bưởi với nguyên liệu không xay......43     3.2 Kết quả khảo sát hiệu suất ly trích............................................................................45           3.2.2 Hiệu suất trích ly tinh dầu với nguyên liệu không xay....................................46           3.2.3 Hiệu suất ly trích tinh dầu với nguyên liệu xay...............................................46 SVTH: Phan Như Quỳnh ii
  3. Khóa luận tốt nghiệp     3.3 So sánh kết quả thu tinh dầu giữa nguyên liệu xay và nguyên liệu không xay ................................................................................................................................... 47 PHẦN III KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................................49     3.1 Kết luận..........................................................................................................49     3.2 Kiến nghị........................................................................................................49 Tài liệu tham khảo....................................................................................................50                         Danh mục các bảng, sơ đồ, hình ảnh trong luận văn                         Trang Bảng 1.1 Thành phần hóa học trong quả Bưởi..................................................7 Bảng 2.1  Kết quả thử nghiệm tính kháng khuẩn của tinh dầu vỏ Bưởi...........36 Bảng 2.2: Hiệu suất ly trích tinh dầu vỏ  Bưởi theo thời gian (nguyên liệu không  xay)....................................................................................................................... 46 Bảng 2.3 : Hiệu suất ly trích tinh dầu vỏ  Bưởi theo thời gian (nguyên liệu xay) .............................................................................................................................. 47 Sơ đồ 3.1 quy trình công nghệ chiết suất tinh dầu vỏ Bưởi với nguyên liệu xay .............................................................................................................................. 42 Sơ đồ 3.1 quy trình công nghệ chiết suất tinh dầu vỏ Bưởi với nguyên liệu  không xay.............................................................................................................44 Hình 1.1: Bưởi Chùm...........................................................................................4 Hình 1.2 : Bưởi năm roi.......................................................................................11 Hình 1.3 : Bưởi Phúc Trạch.................................................................................13 Hình 1.4 : Bưởi da xanh.......................................................................................14 Hình 1.5 : Bưởi diễn............................................................................................15 Hình 1.6 : Bưởi Thanh Trà...................................................................................15 Hình 1.7 : Bưởi Đoan Hùng.................................................................................16 Hình 1.8: Bưởi Tân Triều Biên Hòa....................................................................17 Hình 1.9: Bưởi lông cổ cò...................................................................................18 Hình 2.1 : Hệ thống ly trích tinh dầu bằng phương pháp chưng cất cổ điển ...24 SVTH: Phan Như Quỳnh iii
  4. Khóa luận tốt nghiệp Hình 2.2 Máy sắc ký lớp mỏng...........................................................................21 Hình 2.3 Máy sắc ký khí......................................................................................32 Hình 2.4 Máy sắc ký khối phổ............................................................................33 Hình 2.5 Túi tiết tinh dầu vỏ Bưởi.....................................................................34 Hình 2.6 Tụ cầu Staphylococcus.........................................................................35  Hình 2.7 Vi khuẩn Shigella.................................................................................35 Hình 2.8 Trực khuẩn Salmonella paratyphi A.....................................................36 Hình 2.9 Tinh dầu vỏ BưởiGrapefruit essential oil.............................................38  Hình 2.10 Tinh dầu vỏ Bưởi Pomelo.................................................................39  Hình 2.11 Tinh dầu vỏ Bưởi Grapefruit pure essential oil.................................40 Danh mục các từ viết tắt trong luận văn TLC:         Thin Layer Chromatography ( Sắc ký lớp mỏng ) GC :          Gas Chromatography ( Sắc ký khí ) GC/MS :    Gas Chromatography /Mass Spectometry ( Sắc ký khối phổ )                     SVTH: Phan Như Quỳnh iv
  5. Khóa luận tốt nghiệp PHẦN I  MỞ ĐẦU I. ĐẶT VẤN  ĐỀ Tinh dầu hiện nay được sử  dụng rộng rãi trong các lĩnh vực thực  phẩm, mỹ phẩm, dược phẩm… Tinh dầu làm nguồn hương liệu có nguồn gốc  từ cây cỏ thiên nhiên ngày càng được con người đặc biệt chú ý và ưa chuộng.  Việt Nam với điều kiện thiên nhiên nhiệt đới rất thuận lợi cho việc  hình thành và phát triển các loại thực vật, trong đó các loại cây có chứa tinh dầu  đang   được   khẳng   định   là   dồi   dào   và   độc   đáo.   Trong   đó,   giống   Citrus   họ  Rutaceae tuy có tiềm năng lớn song chưa được khai thác, tận dụng, hầu như chỉ  mới sử dụng múi, chưa chế biến và tận dụng tinh dầu từ vỏ quả. Cho nên hàng  năm chúng ta còn phải nhập một lượng tinh dầu bưởi khá lớn để  đáp ứng nhu   cầu tiêu thụ. Vì lý do đó tôi tiến hành nghiên cứu đề  tài nhằm mục đích tìm ra  điều kiện tối ưu trong việc ly trích tinh dầu, xác định các chỉ số vật lý, hóa học,   thành phần hóa  học và  thử  nghiệm tính kháng khuẩn trên một số  chủng vi   khuẩn gây bệnh của tinh dầu vỏ trái giống Citrus và đặc biệt là quả Bưởi. SVTH: Phan Như Quỳnh v
  6. Khóa luận tốt nghiệp   Nhiều công trình nghiên cứu cho thấy tinh dầu của vỏ  quả  từ  chi   citrus có nhiều tác dụng trong lĩnh vực mỹ phẩm và dược phẩm. Điển hình như  đề tài nghiên cứu Khảo sát tinh dầu vỏ trái giống Citrus họ Rutaceace, hoạt tính  giải lo âu của một số  loại tinh dầu từ  vỏ  quả  cây chi Citrus họ  Rutaceace,…   Những công trình nghiên cứu này đều nhằm vào một mục đích chung là đi sâu  vào khám phá lợi ích của tinh dầu trên vỏ cây chi citrus, đề tài này nhằm khám   phá lợi ích của tinh dầu vỏ trái chi Citrus nói chung và lợi ích của vỏ  Bưởi nói  riêng.  Nghiên cứu được tiến hành nhằm mục đích khảo sát hiệu suất trích   ly của tinh dầu và xây dựng một quy trình công nghệ  sản xuất tinh dầu từ  vỏ  Bưởi cho hiệu suất thu hồi và chất lượng tinh dầu cao. Bên cạnh đó sẽ khảo sát  thêm hoạt tính kháng khuẩn của tinh dầu vỏ  Bưởi được thực hiện trên cơ  sở  nghiên cứu lý thuyết, Xuất phát từ  thực tế  và đây cũng chính là lý do tôi chọn   đề nghiên cứu phương pháp sản xuất tinh dầu vỏ Bưởi. II. NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ TÀI ­ Phân tích đánh giá thành phần chất lượng nguyên liệu. ­ Lựa chọn phương pháp sản xuất tinh dầu thích hợp. ­ Xác định phương pháp trích ly tinh dàu ­ Phân tích và đánh giá chất lượng sản phẩm tinh dầu III. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC CỦA ĐỀ TÀI  Rút ra  những kết luận hợp lý để  áp dụng vào quy trình sản xuất thực tế,   đánh giá được tầm quan trọng của nguyên liệu vỏ quả chưa được tận dụng.  IV. KẾT CẤU CỦA KHÓA LUẬN  Khoá luận tốt nghiệp bao gồm ba phần :  Phần I: MỞ ĐẦU Phần II: NỘI DUNG Chương I: Tổng quan tài liệu về Bưởi SVTH: Phan Như Quỳnh vi
  7. Khóa luận tốt nghiệp Chương II: Tổng quan về tinh dầu vỏ Bưởi Chương III: Quy trình ly trích tinh dầu vỏ Bưởi Phần III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ PHẦN II: NỘI DUNG CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU VỀ BƯỞI 1.1 Nguồn gốc bưởi Tên khoa học: Citrus Maxima Burm.Merr, Citrus Grandis(L.) Osbeck. Giới (regnum)             : Plantac Ngành (divisio)           : Magnoliophyta Lớp (class)                  : Magnoliopsida Phân lớp (subclass)     : Rosida  Bộ (ordo)                    : Sapindales Họ (familia)                 : Rutaceae SVTH: Phan Như Quỳnh vii
  8. Khóa luận tốt nghiệp Chi (genus)                  : Citrus Loài (species)              : C.maxima [12]. Bưởi có nguồn gốc từ Nam Á và Malaysia, mọc tự nhiên theo bờ sông   Fiji (tên một đảo quốc ở Thái Bình Dương) và Friendly. Bưởi đã được đưa vào   Trung Quốc khoảng 100 năm trước công nguyên. Bưởi được trồng nhiều  ở  miền nam Trung Quốc (tỉnh Quảng Đông, tỉnh Quảng Tây và tỉnh Phúc Kiến).  Đặc biệt bưởi còn được trồng trên những bờ sông ở miền Nam Thái Lan, ở Đài  Loan, khắp miền nam Nhật Bản, Nam  Ấn  Độ, bán đảo Malaysia, Indonesia,   New Guinea và Tahiti. Người ta tin rằng những hạt giống đầu tiên được thuyền  trưởng Shaddock mang đến Châu Mỹ vào cuối thế kỷ 17. Vì vậy bưởi còn được  gọi là Shaddock.  Bưởi   có   2   loài:   Bưởi  (Citrus   Grandis)  và   Bưởi   chùm  (Citrus   Paradisi). Bưởi chùm (Citrus paradi Shimaef ) hay còn gọi là Bưởi đắng, là loài  lai giữa Bưởi Shaddock và cam, được trồng phổ  biến  ở  Mỹ  và các nước vùng   Địa Trung Hải, không có hoặc có rất ít ở các nước vùng châu Á. Bưởi chùm trái nhỏ (đường kính khoảng 10­15cm), đặt gọn trong lòng  bàn tay, có hình cầu tròn, da trơn láng giống như  quả cam, vỏ khi chín có màu  vàng hoặc hồng, có mùi đặc trưng của Bưởi. Khi cắt ngang sẽ thấy ruột bưởi   rất đặc, màu đỏ  hồng, các múi Bưởi dính liền nhau, giống hệt múi cam, khó  tách, rất ít hạt hoặc không có hạt (khác với Bưởi ở Việt Nam các múi tách rời,   tép Bưởi mọng nước, xốp), phần vỏ trắng bên trong rất mỏng như  phần trắng   của vỏ cam, vị từ rất chua đến ngọt nhạt và lúc nào cũng chát. Bưởi chùm được  trồng nhiều ở Mỹ, Brazil, Argentina, Mexico, người phương tây dùng để ép lấy  nước uống hay ăn tươi. Bưởi chùm cung cấp một nguồn  dồi dào vitamin C, chất xơ  pectine. Bưởi   chùm có sắc hồng hay đỏ do có chứa chất  SVTH: Phan Như Quỳnh viii
  9. Khóa luận tốt nghiệp chống oxy hóa có lợi là lycopene. Các nghiên cứu cho thấy Bưởi chùm có thể  giúp hạ  thấp lượng cholesterol và trong hạt Bưởi có chứa một lượng thấp các   chất chống oxy hóa.                                          Hình 1.1:  Bưởi Chùm[15]           Ở nước ta và các nước vùng  Đông   Nam   Á   chủ   yếu   trồng   các  giống Bưởi thuộc loài Grandis. Đây  là loài rất đa dạng về  giống do có  sự  lai tạo giữa chúng với các loài  khác trong chi Citrus. Sự khác nhau  giữa các giống không chỉ ở đặc điểm về hình thái, kích thước quả mà còn ở cả  chất lượng và màu sắc thịt quả [19].  Ở miền Nam có các loại Bưởi: bưởi Biên Hoà, Bưởi ổi, Bưởi Thanh  Trà,   Bưởi   đường   núm,   Bưởi   đường   cam,   Bưởi   Năm   Roi,...   Bưởi   Năm   Roi   không hạt, ruột trắng, không khô, không  ướt, chua ngọt cân đối. Các giống  Bưởi này phần lớn quả có hình quả lê, cây ở độ 18­25 năm có chiều cao 6­10m.  Trung bình trên cây có 200­300 quả tuỳ vào mật độ trồng, độ phì của đất và kỹ  thuật chăm sóc, khối lượng quả trung bình là 0,8­1,0kg.  Ở  miền Bắc có Bưởi Phúc Trạch (Hà Tĩnh), Bưởi Đoan Hùng (Phú   Thọ), Bưởi đỏ  Mê Linh (Hà Nội), Bưởi Sơn Từ  Liêm (Hà Nội)...Trong số  đó  nổi tiếng nhất là Bưởi Phúc Trạch, Bưởi Đoan Hùng, tiếp đến là Bưởi Diễn.  Bưởi Phúc Trạch được nhiều người  ưa thích và được đánh giá cao trên thị  trường nhiều nước.  Bưởi NN­1 (Pumello) là giống Bưởi lai được nhập nội vào nước ta.   Bưởi NN­1 có quả  to, vỏ  mỏng, thịt quả  có màu phớt hồng, mọng nước, vị  ngon, cây sinh trưởng mạnh, năng suất cao, cành không gai, cây có đặc tính   SVTH: Phan Như Quỳnh ix
  10. Khóa luận tốt nghiệp chống chịu cao đối với sâu bệnh hại, quả bưởi to, hình dáng đẹp. Bưởi NN­1 có  giá trị kinh tế và năng suất cao.[16] 1.2 Đặc điểm thực vật của quả bưởi Cây cao khoảng 5 đến 10m, thường có gai lớn (nhất là trồng bằng  hạt), nhánh non có lông tơ. Rễ: thường có 1 rễ cái và những rễ nhánh, từ rễ nhánh mọc ra các rễ  lông yếu  ớt. Sự  phát triển của rễ  thường xen kẽ  với sự  phát triển của thân,   cành trên mặt đất. Rễ  mọc ra từ  hạt thường khỏe, mọc sâu, nếu đất thoáng  nước tốt và tơi xốp rễ có thể mọc sâu đến 4m. Thân, cành: Bưởi thuộc loại thân gỗ, các cành chính thường mọc ra  ở các vị trí trong khoảng 1m cách mặt đất. Cành có thể có gai, nhất là khi trồng   bằng hạt. Cành phát triển theo lối hợp trụ, khi cành mọc dài đến một khoảng   nhất định thì ngừng lại. Trong một năm cây có thể  cho 3 đến 4 đợt cành, tùy   theo chức năng của cành mà chúng có tên khác nhau như:cành mang trái, cành  mẹ, cành dinh dưỡng và cành vượt. Lá: lá Bưởi thuộc lá đơn gồm có cuống lá, cánh lá và phiến lá. Lá lớn,  có cành lá to, phiến lá hình xoan đến bầu dục, dạng trái tim, dài từ 12 đến 15cm,   mặt dưới gân lá thường có lông. Hoa: hoa Bưởi lớn, mọc đơn hay chùm, cánh hoa màu trắng kem, có  từ  20 ­ 25 nhị  đực, bầu noãn có 11­16 ngăn, đường kính rộng từ  2,5­4cm, rất  thơm, thường là hoa lưỡng tính. Thời gian từ khi ra hoa đến khi hoa tàn thay đổi  tùy giống và điều kiện khí hậu, trung bình là một tháng. Trái: Bưởi có trái lớn, hình cầu hay hình trái lê, đường kính từ 10 đến  40cm, có màu xanh và vàng nhạt khi chín, vỏ  dày, tép lớn màu vàng nhạt hay  hồng. Trái nặng trung bình từ 1­2kg. Trái bưởi có 3 phần chính: ngoại bì, trung   bì, nội bì. Thời gian chín của trái thay đổi từ  7 đến 8 tháng sau khi thụ  phấn.   Quá trình phát triển của Bưởi chia làm 3 giai đoạn: từ 4­9 tuần sau khi đậu trái,  SVTH: Phan Như Quỳnh x
  11. Khóa luận tốt nghiệp trái chủ  yếu phát triển kích thước và trọng lượng. Bên cạnh đó phần thịt trái  cũng phát triển chủ yếu là các tép phát triển về kích thước và số lượng. Sau đó,   cùng với sự  phát triển của các tép là sự  phát triển của lớp trung bì. Giai đoạn  cuối cùng, khi trái đạt độ chín thành thục, hàm lượng acid trong nước giảm dần,   trong khi màu sắc của trái từ  màu xanh chuyển sang màu vàng và độ  cứng của  trái sẽ giảm dần. Hạt: hình dạng, kích thước, trọng lượng, số  lượng hạt trong trái và  mỗi múi thay đổi nhiều tùy từng giống. Bưởi là loại trái hạt lớn, đơn phôi, có  nhiều hạt, tuy nhiên một số giống bưởi như Bưởi Năm Roi, Bưởi Biên Hòa hạt  thường mất dần qua quá trình phát triển của trái [2]. 1.3 Thành phần hoá học của quả Bưởi Bưởi được tận dụng tất cả các bộ phận, từ hoa (để chế hương liệu),   lá, vỏ, cơm và cả  hạt. Nước bưởi chứa nhiều chất bổ  dưỡng như  các loại   đường trái cây, đạm, béo, acid tannic, bêta­caroten và các chất khoáng Phospho,  sắt, Calci, Kali, Magie. Ngoài ra, còn chứa nhiều vitamin (B1, B2, C), trong đó  hàm lượng vitamin C khá cao, gấp khoảng 10 lần so với quả lê. ­  Vỏ   quả:   chứa   flavonoid   như   naringosid,   hesperidin,   diosmin,   diosmetin,   hesperitin… + Vỏ  quả  ngoài: chứa coumarin, caroten và tinh dầu (chủ  yếu là d­limonen) +   Vỏ   quả   giữa:   rất   giàu   naringin   có   vị   rất   đắng,   pectin   và   một   ít   limonin. ­   Dịch  quả:  glucid,  lipid,  các  chất khoáng  (canxi,  kali,  phospho),  caroten  và  cácvitamin(B,C). ­  Hạt: chứa nhiều limonin, vỏ hạt chứa nhiều pectin. Viện nghiên cứu khoa học Pháp xuất bản  ở  Toulouse 1959 cho thấy  phần ăn được của quả  Bưởi là 60%. Cứ  100g phần ăn được có 88,7g nước,   0,93g đạm, 0,1g chất béo, 9,8g chất ngọt, 0,4g chất xơ, 26mg photpho, 1,9mg   natri,   84mg   kali,   12g   canxi,   9mg   magiê,   0,08mg   đồng,   0,39mg   sắt,   0,33mg  mangan,  0,016mg  viatmin B1,  0,06mg  B2,  0,3mg  PP,  3mg vitamin C.  L ượng   SVTH: Phan Như Quỳnh xi
  12. Khóa luận tốt nghiệp vitamin C này đủ  cho nhu cầu của người lớn mỗi ngày nếu ăn 1/3 quả   Bưởi  (200g nạc quả). Theo một tài liệu khác, cứ  1kg tép bưởi có 2mg protid, 73mg  gluxit, 0,2mg caroten (tiền vitamin A), 0,2mg vitamin B2, 0,4mg vitamin B1,   950mg vitamin C, đường, acid…[4] Bảng 1.1 Thành phần hóa học trong quả Bưởi [16] Năng lượng KJ/calo  Hàm lượng (128/30) Nước % 90 Chất sợi g 1.4 Chất béo g 0 Protein g 0.9 Đường g 6.6 Vitamin A ug 0 Vitamin C mg 40 Vitamin B1 mg 0.07 Vitamin B2 mg 0.02 Vitamin B6 mg 0.03 Vitamin E mg 0.5 1.4 Thu hoạch và bảo quản Thời điểm thu hoạch:  Thu hoạch khi vỏ  quả  chuyển từ  màu xanh  chuyển sang màu vàng khoảng 40­50% diện tích vỏ quả. Điều kiện ngoại cảnh khi thu hái: Thu hoạch quả vào những ngày trời  tạnh ráo, thu hoạch vào buổi sáng hoặc chiều mát, tránh thu hoạch vào giữa trưa  hoặc trời quá nóng. Quả  thu hoạch xong cần để  nơi râm mát để  đưa đến nơi   tiêu thụ hoặc bảo quản. Kỹ  thuật thu hái: Cần phải có thang chuyên dụng cho thu hoạch quả  và sử  dụng kéo để  cắt quả, hạn chế  làm rụng lá gãy cành. Không dùng biện  SVTH: Phan Như Quỳnh xii
  13. Khóa luận tốt nghiệp pháp rung, đập cho quả rụng. Khi thu hoạch tránh để cho quả rơi xuống đất làm  dập vỏ và múi bên trong. Quả được cho vào thùng hoặc sọt tre có lót giấy hoặc  xốp, lau sạch vỏ quả, xử lý hoá chất rồi vận chuyển về nhà hoặc nơi tập trung   để phân loại, xử lý và bảo quản. Phân loại và bảo quản: Bưởi thu hoạch về cần được phân loại theo  kích cỡ để tiện đóng gói và bảo quản. Cần phải loại bỏ ngay những quả không   đạt tiêu chuẩn về kích thước, hình thù vẹo vọ, xây xát hoặc vỏ quả bị sâu bệnh,   khuyết tật trước khi phân loại. Những quả  đã phân loại dùng khăn mềm lau  sạch, bao bằng giấy hoặc nilon, xếp vào thùng cacton hoặc sọt để vận chuyển   tới thị  trường tiêu thụ. Trường hợp lưu giữ  lâu hơn cần áp dụng một số  biện  pháp bảo quản thích hợp sau: Sau khi quả đã phân loại, lau sạch, dùng vôi bôi vào cuống quả sau đó  cho vào chum, vại sành hoặc hòm gỗ  có lót lá chuối khô và đậy nắp kín. Phân   loại, lau sạch, nhúng vào thuốc chống nấm, hong khô 1­3 ngày sau đó bọc bằng  giấy nilon và cất giữ nơi khô ráo. Bảo quản trong cát khô, nghĩa là dùng cát khô, sạch rải một lượt dưới  nền nhà bảo quản dày khoảng 10cm rồi xếp bưởi đã được phân loại, lau sạch,   xử lý thuốc chống nấm lên trên. Cứ 1 lớp bưởi 1 lớp cát, lớp trên cùng phủ  cát  xong rồi dùng giấy nilon hoặc giấy báo đậy kín lên cát. Chú ý cuống quả  xếp  hướng lên phía trên và chỉ nên xếp 4­5 lượt quả để  tiện cho việc kiểm tra loại   bỏ những quả hư hỏng trong quá trình bảo quản.[1] 1.5 Lợi ích của Bưởi  Bưởi là loại trái cây có rất nhiều chất dinh dưỡng, trong đó có nhiều   chất có thể giúp ích cho cơ thể của chúng ta. Trong thành phần dinh dưỡng của  trái Bưởi có nhiều loại vitamin và khoáng chất mà cơ  thể  rất cần. Chẳng hạn   như vitamin C, trong một trái Bưởi trung bình có tới 39 miligam. Bưởi chứa nhiều vitamin C và potassium, là nguồn cung cấp chất vôi   (calcium), folate, sắt, và chất khoáng khác. Bưởi đỏ  hay bưởi hồng chứa nhiều  SVTH: Phan Như Quỳnh xiii
  14. Khóa luận tốt nghiệp beta caroten là tiền chất của vitamin A. Ngoài ra, Bưởi còn chứa nhiều chất xơ  và ít calories, nhiều chất bioflavonoids và một vài hóa chất khác có khả  năng  ngăn ngừa bệnh ung thư và tim mạch. Bưởi giúp chúng ta ăn ngon, kích thích sự  tiêu hóa vì tăng cường sự  tiết mật và tiết dịch vị. Dùng Bưởi vào buổi sáng lúc bụng đói có tác dụng lợi  tiểu và tẩy chất độc, giúp lọc máu, thải những chất cặn bẩn và độc tố  ở  thận   và gan ra ngoài. Một số  người bị  bệnh thấp khớp, viêm khớp, hoại huyết, và kinh  phong đã lành nhờ ăn Bưởi thường xuyên. Làm giảm cholesterol: trong bưởi có pectin, chất sợi hòa tan có tác  dụng làm giảm cholesterol trong máu, giảm chất béo thâm nhập vào cơ  thể.   Theo nghiên cứu trong những người có hàm lượng cholesterol trong máu cao,   việc ăn thường xuyên 15g pectin trong Bưởi trong thời gian 4 tháng giúp giảm  cholesterol trong máu trung bình 8%, trong trường hợp đặc biệt có thể giảm tới  20%. Chống cao huyết áp, giảm tai biến tim mạch: Hesperidin và naringin  là 2 chất flavonoid giúp bảo vệ tính đàn hồi của mạch máu, ngừa xơ cứng động   mạch,   gián   tiếp   chống   cao   huyết   áp   và   tai   biến   mạch   máu   não.   Acid  galacturonique trong Bưởi có tác động đặc biệt lên cholesterol xấu, một trong   những yếu tố tạo nên mảng xơ vữa thành mạch làm giảm sự đàn hồi của động  mạch. Chính tác động này có tác dụng săn đuổi và loại bỏ sự tích tụ cholesterol  đồng thời làm sạch các mạch máu. Phòng chống ung thư: Nhiều chất tìm thấy trong Bưởi có tác dụng  chống oxy hóa mạnh như  lycopene, limonoid và các naringin. Chúng góp phần  xoa dịu các triệu chứng cảm lạnh và các tai biến tim mạch cũng như  ung thư.   Các nghiên cứu khoa học cho thấy limonoid làm gia tăng hàm lượng của một số  enzyme có khả năng làm giảm độc tính và hỗ trợ việc loại bỏ các tác nhân gây   ung thư. SVTH: Phan Như Quỳnh xiv
  15. Khóa luận tốt nghiệp Lá Bưởi: Dùng để  trị  các chứng nhức đầu do phong, viêm khớp. Lá  Bưởi chín dùng để xoa bóp, nấu nước xông hoặc ngâm chữa chứng sưng khớp,  bong gân, chấn thương. Múi Bưởi: Có tác dụng chống viêm,  ức chế  quá trình ngưng tụ  tiểu   cầu và cải thiện độ bền vùng thành mạch. Cùi Bưởi:  Vị  ngọt đắng, tính  ấm, tác động vào tỳ, thận, bàng quan,   công dụng hóa đàm, tiêu thực, hạ  khí và làm khoan khoái lồng ngực. Cùi bưởi   được dùng để  trị  các bệnh sau: chứng ho hen  ở  người già, đau bụng do lạnh,  thức ăn đình trệ, chậm tiêu, sán khí, phụ nữ mang thai nôn nhiều. Hoa Bưởi: Có tác dụng hành khí, tiêu đờm, giảm đau, dùng để  chữa  các chứng đau dạ dày, đau tức ngực. Tinh dầu: tinh dầu được ly trích từ  vỏ  bưởi có tác dụng giải rượu,  thư  giãn, được sử  dụng hữu hiệu trong việc làm đẹp, có tác dụng   tóc mọc  nhanh...  Hạt  B     ưởi:  Chứa 40­75% dầu béo có tác dụng trị sán khí. Vỏ hạt Bưởi  tươi có tác dụng cầm máu rất tốt, bằng cách lấy vỏ hạt  Bưởi tươi ép vào bông  và bó vào chỗ chảy máu. Chất nhầy từ hạt bưởi ngâm nước có tác dụng làm tan   sỏi thận, lợi tiểu. Hạt  Bưởi khi bỏ vỏ ngoài, nướng chín đen, nghiền thành bột   và hòa với dầu dừa dùng làm thuốc bôi chốc lỡ da đầu.[7] 1.6 Một số giống Bưởi và tình hình sản lượng Bưởi việt nam Hiện nay tại Việt Nam có các giống Bưởi ngon, mang lại hiệu quả  kinh tế  cao như: Bưởi Năm Roi, Bưởi da xanh, Bưởi Phúc Trạch, Bưởi Đoan   Hùng, Bưởi Diễn, Bưởi Thanh Trà,...Sau đây là những nét khái quát chung về  một số loại Bưởi.[12] SVTH: Phan Như Quỳnh xv
  16. Khóa luận tốt nghiệp 1.6.1 Bưởi Năm Roi   Hình 1.2 : Bưởi năm roi[15] Bưởi  Năm Roi  là một trong những loại Bưởi ngon, được người tiêu   dùng đánh giá cao, và có giá trị  kinh tế  lớn. Bưởi Năm Roi được công nhận là   giống sạch bệnh, cho năng suất cao và chất lượng tốt, ngon nhất trong các   giống Bưởi hiện nay, thích nghi với điều kiện tại các vùng sinh thái khác nhau ở  nước ta. Tuy nhiên bưởi Năm Roi được trồng nhiều  ở  vùng đồng bằng sông  Cửu Long. Tổng diện tích bưởi Năm Roi là 9,2 ngàn ha, phân bố  chính  ở  tỉnh   Vĩnh Long (diện tích 4,5 ngàn ha cho sản lượng 31,3 ngàn tấn, chiếm 48,6% về  diện tích và 54,3% về  sản lượng Bưởi Năm Roi của cả  nước), trong đó tập  trung ở huyện Bình Minh 3,4 ngàn ha đạt sản lượng gần 30 ngàn tấn. Tiếp theo   là tỉnh Hậu Giang (1,3 ngàn ha). Với một hecta, nhà vườn thu hoạch cả  trăm  triệu đồng trong một năm. Sau 2 năm trồng cho ra quả, thu hoạch tập trung với   chu kỳ khai thác kinh doanh năm. Cây cao trung bình từ  7­8m, cao nhất có thể  lên đến 15m, có gai dài  khoảng 2,5cm có khi tới 4cm nếu sinh sản bằng hạt, hoặc có gai hay gai rất  ngắn nếu sinh sản sinh dưỡng, khi còn non thì gai có lông tơ. SVTH: Phan Như Quỳnh xvi
  17. Khóa luận tốt nghiệp Thời gian trồng từ tháng tư cho đến tháng giêng. Đặc điểm của Bưởi  Năm Roi là: hình quả lê, trọng lượng trung bình từ 1­1,4 kg, trái có núm, khi quả  chín có màu vàng xanh, vỏ mỏng, ráo nước, thịt quả  màu xanh vàng, mịn đồng  nhất. Múi và vách múi rất dễ tách, ăn dòn, ngọt, thơm, vị hơi dôn dốt chua, đặc   biệt là không có hạt mẩy, chỉ có hạt  lép nhỏ li ti. Tỷ lệ phần ăn được trên 55%,  độ  brix từ  9­12%. Phù hợp ăn tươi, chế  biến, tiêu thụ  nội địa và xuất khẩu   nhiều nước. Thời vụ thu hoạch bắt đầu từ tháng 9 dương lịch.[16] 1.6.2 Bưởi Phúc Trạch  Nguồn gốc Bưởi Phúc Trạch là ở xã Phúc Trạch, huyện Hương Khê, tỉnh   Hà Tĩnh. Hiện nay giống Bưởi này đang được trồng ở hầu hết các huyện và các  vùng lân cận. Bưởi Phúc Trạch được coi là một trong những giống Bưởi ngon nhất của  nước ta. Quả hình cầu hơi dẹt, vỏ  quả màu vàng xanh, trọng lượng trung bình  từ 1­1,2 kg, tỷ lệ ăn được 60­65%, số lượng hạt từ 50­80 hạt, màu sắc thịt quả  và tép múi phớt hồng, vách múi dòn dễ tách rời, thịt quả mịn, đồng nhất, vị ngọt   hơi chua, độ brix từ 12­14, thời gian thu hoạch vào tháng 9. Bưởi Phúc Trạch chỉ có thể giữ được hương vị khi được trồng ở bốn xã  Phúc Trạch, Hương Trạch, Hương Đo và Lộc Yên thuộc huyện Hương Khê,  tỉnh Hà Tĩnh. Bưởi Phúc Trạch chỉ có mùa vào khoảng tháng 7, tháng 8 và tháng   9 âm lịch, lâu nay sản lượng thường không đủ để cung cấp cho nhu cầu của các  tỉnh phía Bắc. Điều đặc biệt là giống Bưởi này đã được lấy đi trồng  ở  nhiều   nơi và cũng được chăm sóc rất công phu nhưng quả  không bao giờ  ngon được  như trên đất Phúc Trạch. Bưởi Phúc Trạch sống lâu năm, vài năm đầu cây cho quả tương đối thấp,  nhưng từ năm thứ 6 trở đi lượng quả thu được khá ổn định: từ 90­120 quả. Quả  sai nhất là khi cây  ở  độ  tuổi 11­15. Cây Bưởi già trên 20 năm vẫn giữ  được   năng suất quả  cao, cây Bưởi càng già quả  càng ngon, ngọt đậm. Nếu tính thời   SVTH: Phan Như Quỳnh xvii
  18. Khóa luận tốt nghiệp gian sống và năng suất cho quả  lâu năm thì Bưởi Phúc Trạch có  ưu thế  vượt   trội hơn hẳn các loại cây ăn quả có múi khác như chanh, cam, quýt                                          Hình 1.3 : Bưởi Phúc Trạch[15] Không chỉ  có  ở  giá trị  độ  ngon ngọt, Bưởi Phúc Trạch còn được  ưa  chuộng vì rất dễ bảo quản. Quả có lớp vỏ dày, cứng nên vận chuyển đi xa rất   ít bị  giập nát. Bưởi tươi ngon rất lâu mà không cần bất kì loại hoá chất bảo   quản nào. Ở Hương Khê, một số gia đình chỉ cần vùi Bưởi vào cát ẩm hoặc bôi  vôi vào cuống, rồi để ở nơi thoáng mát là có thể giữ được 3­5 tháng. Vỏ quả có   thể hơi khô héo đi nhưng chất lượng múi bên trong không hề suy giảm. Bưởi Phúc Trạch không chỉ là vẻ đẹp của một vùng quê mà còn mang  lại giá trị  kinh tế  cao bởi nó là nguồn thu nhập chủ  yếu của các gia đình làm  vườn  ở  đây. Theo kết quả  nghiên cứu của Trung tâm nghiên cứu cây ăn quả  Phủ Qùy (Nghệ An) thì trong hơn 100 giống Bưởi ở nước ta, Bưởi Phúc Trạch   được đánh giá là ngon và có hiệu quả kinh tế cao nhất [16]. 1.6.3 Bưởi da xanh Bưởi da xanh là đặc sản của xứ dừa Bến Tre, có nguồn gốc từ ấp Thanh   Sơn (xã Thanh Tân, Mỏ Cầy, Bến Tre), bên kia sông Hàm Luông. Bưởi da xanh   SVTH: Phan Như Quỳnh xviii
  19. Khóa luận tốt nghiệp trồng   nhiều  nhất  tại  xã   Mỹ   Thạnh  An,   thị   xã   Bến  Tre,   bên  này  sông  Hàm  Luông. Giống bưởi quý hiếm này chỉ thực sự được chú ý đến trong khoảng một   thập niên trở  lại đây do chất lượng của nó vượt trội so với nhiều loại Bưởi   khác. Bưởi da xanh sở dĩ được tôn vinh là  Bưởi “vua” vì ăn rất ngọt, ráo nước,   không hạt (hoặc rất ít hạt), vỏ  mỏng, thịt Bưởi đỏ  sậm bắt mắt và cho trái  quanh năm. Bưởi có thể  bảo quản trong thời gian dài (vài tháng) mà vẫn đảm  bảo chất lượng và cảm quan. Hình 1.4 : Bưởi da xanh[15] Bưởi da xanh  ở Bến Tre có lợi thế về chất lượng cao hơn  ở các tỉnh   khác như : tép Bưởi màu hồng đỏ, bó chặt, dễ  tách ra khỏi trái, nhiều nước   nhưng không dính tay, vị ngọt hầu như không chua, độ Brix từ 9,5­12, tỷ lệ thịt   quả  trên 55%, mùi thơm, ít hạt, dễ  bảo quản, vận chuyển trong thời gian lâu,   chỉ cần công nghệ đơn giản có thể giữ  chất lượng hương vị trong thời gian từ  2­3 tháng. SVTH: Phan Như Quỳnh xix
  20. Khóa luận tốt nghiệp Thời gian thu hái cho cả ăn tươi và bảo quản là  210­216 ngày sau khi  đậu quả. Biểu hiện bên ngoài: các hạt tinh dầu trên vỏ  quả  nở to, vỏ  quả  sần   sùi, dùng tay ấn nhẹ đáy quả sẽ cảm nhận được độ lún nhất định [16]. 1.6.4 Bưởi Diễn                                     Hình 1.5 : Bưởi diễn [15] Bưởi Diễn được trồng nhiều  ở  Phú Diễn, Phú Minh (Từ  Liên, Hà   Nội). Bưởi Diễn là một đột biến của bưởi Đoan Hùng. Bưởi Diễn quả tròn, vỏ  trái nhẵn khi chín màu vàng cam, trọng lượng trung bình từ  0,8­1 kg/trái, tỷ  lệ  phần ăn được từ 60­65%, số hạt trung bình khoảng 50 hạt, múi và vách múi dễ  tách rời nhau, thịt trái màu vàng xanh, ăn giòn, ngọt, độ  brix từ  12­14%. Thời  gian thu hoạch bưởi Diễn muộn hơn bưởi Đoan Hùng, thường vào khoảng cuối  tháng 12 âm lịch [16]. 1.6.5 Bưởi Thanh Trà SVTH: Phan Như Quỳnh xx
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.26: Bộ 320 Luận Văn Thạc Sĩ Y Học
320 tài liệu
1236 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2