zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Luận Văn - Báo Cáo

» Báo cáo khoa học

Báo cáo " Hai mươi năm phát triển của luật kinh tế – nhìn dưới giác độ phương pháp luận "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Báo xấu

55
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Dưới ánh sáng Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thức VI của đảng năm 1986, toàn Đảng, toàn dân bắt tay tiến hành công cuộc đổi mới cơ chế quản lý kinh tế.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Hai mươi năm phát triển của luật kinh tế – nhìn dưới giác độ phương pháp luận "

nghiªn cøu - trao ®æi (1) ts. NguyÔn viÕt tý * D ư i ánh sáng Ngh quy t ih i i t phát sinh trong quá trình ho t ng s n bi u toàn qu c l n th VI c a ng xu t kinh doanh gi a các doanh nghi p năm 1986, toàn ng, toàn dân b t tay ti n ho c gi a chúng v i cơ quan qu n lí nhà hành công cu c i m i cơ ch qu n lí kinh nư c v kinh t nh m th c hi n các m c t . Văn ki n i h i i bi u toàn qu c l n tiêu kinh t xã h i c a t nư c. th V I c a ng ã ghi nh n: "Th c ch t Như v y, thoáng nhìn ph m vi i u ch nh c a lu t kinh t , so v i trư c ây h u c a i m i v cơ ch qu n lí kinh t là cơ như không có s thay i, v n là nh ng ch k ho ch hoá theo phương th c h ch quan h phát sinh trong quá trình s n xu t, toán kinh doanh XHCN, úng nguyên t c t p trung dân ch ".(2) Cùng v i v i vi c kinh doanh. Song quá trình kinh doanh kh ng nh b n ch t c a vi c i m i cơ trong giai o n này có nh ng thay i v c ch qu n lí kinh t , Văn ki n i h i cũng ch th l n phương th c kinh doanh, cho ã xác nh hai c trưng cơ b n c a cơ ch nên các quan h trong quá trình này cũng có m i là "tính k ho ch- c trưng th nh t", nh ng s thay i cơ b n. Hay nói cách khác, i tư ng i u ch nh c a lu t kinh t "s d ng úng n quan h hàng hoá ti n t - c trưng th hai".(3) có nhi u thay i so v i trư c ây. Trư c h t, bàn v nh ng quan h kinh t 1. Nh ng thay i cơ b n v i phát sinh trong quá trình ho t ng s n xu t tư ng, ch th và phương pháp i u kinh doanh. Quan h trong quá trình s n ch nh c a lu t kinh t i m i cơ ch qu n lí kinh t ã làm xu t kinh doanh là nh ng quan h tài s n thay i cơ b n tính ch t c a các quan h gi a các doanh nghi p, ư c phát sinh ch kinh t n y sinh trong quá trình kinh doanh. y u thông qua các h p ng kinh t . Nh ng i u này cũng ưa n yêu c u t t y u ph i quan h này khác v i nh ng quan h cùng có s thay i trong lu t kinh t cho phù lo i do lu t kinh t i u ch nh trư c ây h p v i th c t khách quan. nh ng i m sau: V th c ch t, lu t kinh t trong giai Th nh t, v tính ch t, n u như trư c o n này v n ư c hi u là t ng h p các quy ph m pháp lu t do Nhà nư c ban hành ho c * Gi ng viên chính Khoa pháp lu t kinh t th a nh n, i u ch nh nh ng quan h kinh Trư ng i h c Lu t Hà N i T¹p chÝ luËt häc sè 01/2007 63
nghiªn cøu - trao ®æi ây các h c gi cho r ng, là quan h pháp hình thành do nhu c u tiêu dùng c a cá lu t kinh t , quan h trong quá trình s n nhân và b chi ph i b i nhu c u tiêu dùng xu t kinh doanh có c i m quan tr ng là c a cá nhân, quan h tài s n trong lu t kinh trong quan h ó có s k t h p hài hoà gi a t ư c hình thành do nhu c u ho t ng hai y u t : y u t tài s n và y u t t ch c - s n xu t kinh doanh c a các ơn v kinh t . k ho ch thì hi n nay trong các quan h này Hơn n a, do b chi ph i b i nhu c u c a s n y u t t ch c k ho ch th hi n không rõ xu t kinh doanh cho nên ngoài s tác ng nét (tr m t s ít các quan h tài s n có liên c a th trư ng, quan h kinh t này còn ch u quan m t thi t v i k ho ch pháp l nh). s qu n lí c a Nhà nư c. Vì v y, trong m t Cũng chính vì v y mà các bên tham gia s quan h kinh t c th do lu t kinh t quan h này ư c t do và bình ng hơn. i u ch nh ngoài y u t tài s n còn có y u t Th hai, v ch th , trư c ây kinh t ch c - k ho ch. Tuy nhiên, m c th doanh ch y u do các ơn v kinh t qu c hi n c a y u t t ch c - k ho ch trong các doanh và t p th ti n hành cho nên ch th quan h kinh t phát sinh trong quá trình s n ch y u c a các quan h trong quá trình s n xu t kinh doanh rõ nét hay không tuỳ thu c xu t kinh doanh là các t ch c XHCN. Hi n vào m c tác ng c a Nhà nư c i v i nay, tham gia vào lĩnh v c kinh doanh các quan h ó. Trong các quan h kinh t không ch các ơn v thu c thành ph n kinh gi a các ơn v kinh t nh m th c hi n ch t qu c doanh và thành ph n kinh t t p th tiêu pháp l nh c a Nhà nư c thì y u t t mà còn các ơn v thu c các thành ph n ch c - k ho ch th hi n m t cách tr c ti p. kinh t khác. Cho nên, ph m vi ch th Ý chí c a các ch th tham gia các quan h tham gia các quan h kinh t trong quá trình này b h n ch áng k b i ý chí c a Nhà s n xu t kinh doanh ư c m r ng áng k . nư c. Còn trong các quan h kinh t gi a Có th nói ch th c a các quan h này bao các ơn v kinh t mà m t bên ho c c hai g m các ơn v thu c b t c thành ph n bên không ư c giao k ho ch pháp l nh thì kinh t nào mi n là có các i u ki n c a y u t t ch c - k ho ch th hi n m t cách ch th kinh doanh. gián ti p thông qua s qu n lí vĩ mô c a Cũng c n lưu ý, các quan h tài s n do Nhà nư c i v i ho t ng s n xu t kinh lu t kinh t i u ch nh hi n nay tuy có doanh c a các ơn v kinh t . nh ng i m khác v i nh ng quan h tài s n Th ba, i m i cơ ch qu n lí kinh t do lu t kinh t i u ch nh trư c ây song nó không ch làm thay i tính ch t các quan v n là m t lo i quan h pháp lu t kinh t và h kinh t theo chi u ngang mà còn làm có nh ng i m khác bi t v i quan h tài s n thay i l n tính ch t các quan h theo trong lu t dân s . i u ó ư c th hi n chi u d c - quan h gi a cơ quan qu n lí ch quan h tài s n trong lu t dân s ư c nhà nư c v kinh t v i các ơn v kinh t 64 T¹p chÝ luËt häc sè 01/2007
nghiªn cøu - trao ®æi cơ s . N u như trư c ây trong quan h nh ng quan h phát sinh trong quá trình kinh t này quy n và nghĩa v c a các bên kinh doanh XHCN, có m i liên quan m t không có s phân nh rõ ràng, cơ quan thi t v i các quan h tài s n gi a các ơn v qu n lí thư ng can thi p sâu vào các ho t kinh t cơ s . ng nghi p v c a các ơn v kinh t cơ s Th tư, do tính ch t c a các quan h như quy t nh k ho ch c a các ơn v kinh t thay i, cho nên vi c s d ng các kinh t cơ s , nh o t tài s n c a các ơn phương pháp i u ch nh c a lu t kinh t v kinh t v.v. thì hi n nay, quy n và nghĩa cũng có nh ng i m khác so v i trư c ây. v c a các bên ư c phân nh khá rõ ràng. N u như trư c ây, lu t kinh t ch y u s Cơ quan qu n lí nhà nư c v kinh t không d ng ph i h p phương pháp m nh l nh và ư c quy n can thi p vào các ho t ng phương pháp tho thu n thì hi n nay lu t nghi p v c a các ơn v kinh t cơ s mà kinh t s d ng ph i h p phương pháp tho ch t o nh ng môi trư ng pháp lí thu n l i thu n v i phương pháp g i ý hư ng d n. cho các ơn v kinh t th c hi n quy n ch 2. S phát tri n toàn di n trong n i ng s n xu t kinh doanh. Như v y có th dung c a lu t kinh t kh ng nh, trong n i dung c a các quan h Quan h kinh t thay i, òi h i pháp kinh t theo chi u d c, quy n và nghĩa v lu t kinh t cũng ph i thay i theo. N i dung c a cơ quan qu n lí b h n ch , còn quy n c a lu t kinh t trong giai o n i m i cơ và nghĩa v c a các ơn v kinh t ư c m ch qu n lí kinh t có nh ng thay i áng r ng áng k . M t khác, ngoài các ơn v k . Nh ng thay i l n trong n i dung c a kinh t thu c thành ph n kinh t qu c lu t kinh t t p trung vào ba i m chính sau: doanh và thành ph n kinh t t p th , tham M t là, th c ch t c a i m i cơ ch gia quá trình kinh doanh còn có các doanh qu n lí kinh t là xoá b cơ ch quan liêu nghi p thu c các thành ph n kinh t khác, bao c p, m r ng quy n ch ng s n xu t cho nên ho t ng qu n lí c a các cơ quan kinh doanh cho các ơn v kinh t cơ s . qu n lí không ch i v i các ơn v thu c áp ng yêu c u c a cơ ch qu n lí kinh t thành ph n kinh t qu c doanh mà còn i m i, Nhà nư c ta ã ban hành hàng lo t văn v i các ơn v thu c các thành ph n kinh t b n pháp lu t kinh t m i thay th cho khác. Hay nói cách khác, i tư ng qu n lí nh ng văn b n pháp lu t trư c ây: ư c m r ng hơn so v i trư c ây. M c dù Văn b n u tiên ph i k n ó là so v i trư c, các quan h kinh t gi a các Quy t nh s 217/H BT ngày 14/11/1987. cơ quan qu n lí nhà nư c v kinh t v i các M c dù, n nay Quy t nh ó b c l ơn v kinh t cơ s có nh ng thay i song nh ng thi u sót nh t nh song có th ánh các quan h ó v n là i tư ng i u ch nh giá ây là m t văn b n quan tr ng, có ý c a lu t kinh t . B i vì, các quan h ó là nghĩa to l n trong i m i cơ ch qu n lí T¹p chÝ luËt häc sè 01/2007 65
nghiªn cøu - trao ®æi kinh t như là m t "qu bom" có s c công trong giai o n này, không th không nh c t i vai trò c a Hi n pháp năm 1992. Cùng phá l n làm tan rã cơ ch qu n lí quan liêu v i vi c xác nh rõ nh hư ng cũng như bao c p. Cùng v i Quy t nh s m c ích xây d ng n n kinh t c a t nư c; 217/H BT có nh ng văn b n pháp lu t xác nh rõ ch s h u nhà nư c; công khác cũng ra i như: Ngh nh s nh n s t n t i c a các thành ph n kinh t ; 50/H BT ngày 22/3/1988 ban hành i u l ghi nh n các bi n pháp khuy n khích và b o xí nghi p công nghi p qu c doanh, Ngh h u tư; cũng như xác nh rõ các công c nh s 27/H BT ngày 22/3/1989 ban hành qu n lí kinh t cũng như quy nh nguyên t c i u l liên hi p các xí nghi p. N i dung x lí nh ng vi ph m trong kinh doanh v.v.. c a các văn b n trên t p trung xác nh l i Hi n pháp năm 1992 (s a i, b sung năm a v pháp lí c a các ơn v kinh t cơ s 2001) ã ghi nh n 2 nguyên t c cơ b n trong (các xí nghi p công nghi p qu c doanh, xí kinh doanh, ó là: t do kinh doanh và bình nghi p liên h p, liên hi p các xi nghi p), ng gi a trong kinh doanh.(5) b ng cách m r ng quy n và nghĩa v c a Như v y, t do kinh doanh và bình ng chúng trong t t c các lĩnh v c ho t ng. trong ho t ng kinh doanh ã tr thành các Chính vì v y, a v pháp lí c a các ơn v nguyên t c hi n nh và c th hoá kinh t qu c doanh (doanh nghi p nhà nh ng tư tư ng ch o ó c a Hi n pháp, nư c) hoàn toàn khác v i a v pháp lí c a Nhà nư c ta ã ban hành m t lo t văn b n chúng trong th i kì bao c p. pháp lu t quan tr ng, ó là: Lu t phá s n c bi t, th c hi n ư ng l i phát tri n doanh nghi p năm 1993 Lu t doanh nghi p kinh t hàng hoá nhi u thành ph n, có s nhà nư c năm 1995, Lu t h p tác xã năm i u ti t c a Nhà nư c, theo theo nh 1996, Lu t doanh nghi p năm 1999, Lu t hư ng XHCN,(4) t o môi trư ng pháp lí thương m i năm 1997. V i nh ng văn b n cho cho các nhà u tư tư nhân tham gia ó, các nguyên t c cơ b n trong kinh doanh ho t ng kinh doanh, ngày 21/12/1990, như: T do kinh doanh, bình ng trong Lu t doanh nghi p tư nhân và Lu t công ti kinh doanh, c nh tranh lành m nh v.v. ư c ư c ban hành. B ng hai o lu t ó, Nhà xác l p; a v pháp lí c a các lo i doanh nư c ã b o h và th a nh n doanh nghi p nghi p trong n n kinh t th trư ng nư c tư nhân và công ti là nh ng ch th kinh ta cũng ư c xác nh rõ ràng, quy n và doanh trong n n kinh t , bên c nh các ch nghĩa v c a chúng cũng ư c ghi nh n th kinh doanh truy n th ng trư c ó m t cách y . Tuy nhiên, trong kho ng (doanh nghi p nhà nư c, h p tác xã); th a 10 năm t n t i các văn b n pháp lu t trên ã nh n nguyên t c t do kinh doanh và bình b c l nh ng h n ch nh t nh. kh c ng trong kinh doanh. ph c nh ng h n ch các văn b n pháp lu t Bàn v s phát tri n c a lu t kinh t ó, ph n ánh úng n các quan y , 66 T¹p chÝ luËt häc sè 01/2007
nghiªn cøu - trao ®æi úng n các quan h kinh t trong n n kinh v i nh ng quy nh trong n i dung c a ch t th trư ng nư c ta trong xu th h i nh p nh h p ng kinh t trư c ây. kinh t khu v c và th gi i, các văn b n lu t Trong n n kinh t th trư ng các quan k trên ư c s a i b sung và hoàn thi n h tài s n trong dân s và trong thương s b ng m t lo t các văn b n m i, ó là: Lu t v cơ b n là gi ng nhau. Chính vì v y, khi phá s n doanh nghi p năm 2004, Lu t doanh còn t n t i cái g i là "pháp lu t h p ng nghi p nhà nư c năm 2003, Lu t h p tác xã kinh t " và "pháp lu t h p ng dân s ", năm 2003, Lu t doanh nghi p năm 2005, nhi u quy nh trong ch h p ng kinh Lu t thương m i năm 2005, Lu t u tư năm t g n gi ng nh ng quy nh trong pháp 2005. V i h th ng các quy nh trong các lu t h p ng dân s . Th c t ó, òi h i văn b n pháp lu t này, lu t kinh t (ph n v c n có s gi i quy t úng n v phương ch th kinh doanh) ã t n t m cao c a di n lí lu n nâng cao hi u qu c a vi c s phát tri n, tương thích v i lu t thương i u ch nh b ng pháp lu t các quan h h p m i (ph n v thương nhân hay thương gia) ng. B lu t dân s năm 2005, Lu t c a các nư c trên th gi i. thương m i năm 2005 và các văn b n lu t Hai là, trong kinh doanh, dù b t kì khác v các lĩnh v c kinh doanh c th , v giai o n nào, gi a các t ch c kinh t cơ b n ã gi i quy t ư c s mâu thu n, (doanh nghi p) bao gi cũng có nh ng m i ch ng chéo trong h th ng pháp lu t i u quan h kinh t v i nhau và các m i quan ch nh quan h h p ng. h ó ư c hình thành trên cơ s h p ng S ra i c a B lu t dân s năm 2005, kinh t . H p ng kinh t là hình th c th Lu t thương m i năm 2005 và các văn b n hi n c a các hành vi kinh doanh. Cho nên pháp lu t chuyên ngành khác ã ưa lu t trong n i dung c a lu t kinh t giai o n kinh t n m t s phát tri n m i v ch t. i m i, khi chưa có ch nh c th ghi N u như trư c ây, ch nh h p ng kinh nh n các hành vi kinh doanh (hành vi t ư c coi là m t b ph n c a lu t kinh t thương m i)(6) thì ch h p ng kinh t ghi nh n hình th c (h p ng) c a các hành là m t c h nh quan tr ng ó. Tuy nhiên, vi kinh doanh (hành vi thương m i) thì nay tính ch t c a quan h h p ng kinh t thay vào ó là b ph n quy nh pháp lu t trư c ây khác tính ch t c a quan h h p ghi nh n không ch v hình th c c a hành ng kinh t hi n nay. Do ó, pháp lu t v vi thương m i (quy nh các lo i h p ng h p ng kinh t trong giai o n i m i v c th trong ho t ng kinh doanh) mà còn cơ b n khác v i pháp lu t v h p ng kinh quy nh v hành vi kinh doanh, các lo i t trư c ây. Có th kh ng nh, m c dù tên hành vi kinh doanh c th cũng như cách c a ch nh h p ng kinh t không có th c ti n hành các hành vi ó. ây ã th thay i nhưng n i dung c a nh ng quy hi n ư c s tương thích c a lu t kinh t nh trong ch nh ó hoàn toàn khác so nư c ta v i lu t thương m i c a các nư c T¹p chÝ luËt häc sè 01/2007 67
nghiªn cøu - trao ®æi Tóm l i, i m i cơ ch qu n lí và sau trên th gi i. Cùng v i nh ng thay i trong ch ó là quá xây d ng n n kinh t th trư ng h p ng kinh t , nh ng quy nh c a pháp nư c ta ã làm thay i cơ b n các quan h lu t v tài phán kinh t cũng có nh ng thay trong kinh doanh. Ph n ánh y hơn s i l n. ó là nh ng thay i v hình th c thay i c a các quan h trong kinh doanh gi i quy t tranh ch p kinh t , v các cơ cũng như phù h p v i xu th h i nh p kinh quan gi i quy t tranh ch p, v ch c năng, t khu v c và th gi i, n i dung c a lu t nhi m v c a các cơ quan ó cũng như kinh t có s phát tri n vư t b c v c nh ng nguyên t c th m quy n và trình t nh ng ch nh (ch pháp lí) l n t ng gi i quy t các tranh ch p h p ng kinh t . quy nh c th . Các quy nh trong n i Ba là, trong cơ ch bao c p, nh ng quy dung c a lu t kinh t , v cơ b n ã ư c ghi nh c a pháp lu t v k ho ch hoá n n nh n trong các văn b n có hi u l c pháp lí kinh t qu c dân và h ch toán kinh t là m t cao (các văn b n lu t). Tuy nhiên, có s b ph n ch y u trong n i dung c a lu t nh n th c th ng nh t nh ng v n c th kinh t . Trong giai o n i m i nh ng quy trong các văn b n lu t ó nh m gi i thích và nh c a pháp lu t v nh ng v n trên có áp d ng úng n pháp lu t, c n thi t ph i nh ng thay i l n nhưng ch ng m c có nh ng văn b n dư i lu t hư ng d n thi nh t nh nào ó cũng ch có th áp d ng hành các văn b n lu t ó./. i v i m t s doanh nghi p nhà nư c, còn i v i ph n l n các doanh nghi p nhà (1). Lu t kinh t , nay ư c g i là lu t thương m i. nư c khác ho c các doanh nghi p thu c các Vi c i tên lu t kinh t thành lu t thương m i ư c th c hi n vào năm 2003, theo yêu c u c a H i ng thành ph n kinh t khác thì không còn phù chương trình khung, B giáo d c và ào t o. Trong h p n a. Trong khi ó, nh ng quy nh c bài vi t, các c p khái ni m: Lu t kinh t - lu t thương th m b o cho Nhà nư c ti n hành k m i; kinh doanh - thương m i ư c tác gi quan ni m ho ch hoá t m vĩ mô thì chưa ư c ban như nh ng khái ni m có cùng n i hàm. hành. Chính vì v y, trong n i dung c a lu t (2).Xem: ng c ng s n Vi t Nam (1987), Văn ki n i h i i bi u toàn qu c l n th VI, Nxb. S th t, kinh t , ch pháp lí v k ho ch hoá n n Hà N i, tr. 65. kinh t qu c dân và v h ch toán kinh t (3).Xem: ng c ng s n Vi t Nam (1987), Văn ki n không còn gi v trí ch y u như trư c ây i h i i bi u toàn qu c l n th VI, Nxb. S th t, mà nó ch còn là b ph n nh trong h Hà N i, tr. 63. th ng các ch nh c a lu t kinh t mà thôi. (4).Xem: ng c ng s n Vi t Nam, Văn ki n i h i i bi u toàn qu c l n th VII, Nxb. S th t, Hà N i, tr. 55. Bên c nh ó, có nh ng ch nh m i (5).Xem: i u 22 và i u 57 Hi n pháp CHXHCN chưa h ư c bi t n trong th i kì bao c p Vi t Nam năm 1992 (s a i năm 2001). ư c hình thành, ch ng h n như ch nh (6). Trong lu t thương m i c a các nư c trên th gi i, pháp lu t v phá s n doanh nghi p, ch nh hành vi thương m i luôn óng vai trò là m t ch nh pháp lu t v c nh tranh v.v.. cơ b n. 68 T¹p chÝ luËt häc sè 01/2007

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.11: Bộ Luận Văn Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Tài Chính Ngân Hàng

172 tài liệu

829 lượt tải

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.