Báo cáo khoa học: Diện mạo truyện ngắn Hoa Kỳ ba mươi năm đầu thế kỷ 20

Chia sẻ: Nguyen Lan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

43
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Truyện ngắn đưa người đọc đến với những xúc cảm còn nguyên sơ của những mối tình mới chớm nở. Và đọc truyên ngắn này, người ta sẽ quên đi chuyện người đàn ông kia hàng ngày đang phải đối mặt với một thế giới hỗn loạn của một bộ phận người đang có những dấu hiệu lệch chuẩn về giá trị đạo đức.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học: Diện mạo truyện ngắn Hoa Kỳ ba mươi năm đầu thế kỷ 20

CHAU MY NGAY NAY SO 02-2009 45 VAN HOA - LiCH SU DIEN MAO TRUYEN NGAN HOA KY • • • BA Ml/dl NAM DAU THE KY XX PGS. TS Le Huy Bac Khoa NgU vdn, Dai hoc Supham Hd Noi A. NHA VAN thud'e eua dng chu. Do cdng viec te nhat, chan ngit nen dng bfl dip bing The ky XX, trong linh vfle van viec doc sach. Ong doc bat cfl sach gi chfldng, ed the ndi la the ky ma Hea rdi vao tay minh. Ky da ddng gdp nhieu ten tudi Idn, the Nam nam sau, dng chuyen den nghiem va dat dflde nhflng thanh tiiu Austin thudc bang Texas. Tai day, ky vi trong linh vfle nghe thuat ngdn dng theo dudi nhieu nghe, trong dd ed tfl. Ddng gdp Idn nha't eua nen van nghe dfla dng den vdi van hoe va ed chfldng nay cho nhan loai, ngoai tieu nghe dfla dng den... canh cifa nha t u - thuyet, kich va ly luan - phe binh, edn a'y la chan thu quy d ngan hang dia xua't hien d linh vfle truyen ngin. phfldng va la chan chu but sau khi Ngay den nhflng nha van nhfl 0 . thanh lap td bad hai ra hang t u i n la Henry va Jack London dflde xem la Dd lan vad nam 1894. Luc nay dng da hang hai tai que hfldng minh thi cung lap gia dinh. dflde nhieu qud'e gia tren the gidi tdn Nhflng tfldng cude ddi da nd nu vinh la bac thiy. Sfl bung nd ddi ngu cfldi, nhflng bat hanh vin lien tiep cic nha van vie't truyen n g i n d Hoa giing xud'ng d i u dng. Sflc khoe cua Ky da mang lai cho the loai nay mdt ngfldi vd tre suy yeu va khd be phuc dien mao mdi, kich thich sfl sing tao hdi. Nam 1888, dfla cen diu mat khi truyen n g i n tren toan the gidi. Dfldi hay cdn rat be. Tap chi lien tiep thua day, chung tdi diem qua nhflng gfldng Id. Nam 1894, dng hi to cao la da bien mat tieu hieu nha't. thu cdng quy ngan hang. Mac du ban be va ban than tin la vd tdi nhUng dng 1. O. Henry (1862-1910) lai lo sd nen da trd'n den Honduras va La but danh cua William Sydney ea Nam My de khdi hi bit. Ong chi Perter, cay but truyen n g i n ndi tieng quay ve khi vd hap hdi va mat vao cua Hoa Ky, O. Henry sinh ngay 11-9- mua He nam 1897. Khdng lau sau dd, 1862 tai Greensboro, bang Bie dng bi b i t va ket an d Ohio. Carohna. Cha dng la mot bie si cd tai Vdi cai an nam nam tfl giam, nhflng nghien rfldu va khdng biet lo nhflng dng ehi ngdi tfl hdn ba nam thi xa, sd'ng hoang phi. Nam 1865, khi me dflde tha vi thai do cai tao td't. Trong qua ddi, dng cung em trai dflde gifi thdi gian d tu, dng da tiep xue vdi du den an hoc tai mot trfldng tfl nhd do nhflng thanh phan ba't hao eua xa hdi. ngfldi cd ruot q u i n ly. Ong rdi trfldng Tuy nhien, trong sd' ho khdng phai ai vao nam 15 tudi, den lam viec tai hieu cung xau, cd the vi mot hoan einb trd
46 SO 02-2009 CHAU MY NGAY NAY treu nao dd (nhu chinh ban than dng truyen d i u tay cua dng. Lit cdp vat vd ching ban) ma ho da phai linh an ma nhang dng Hodng, in nam 1904. Tiep khdng the minh oan. Nhflng eon ngfldi theo la mUdi ba tap truyen, gdm Bdn va the gidi ngue tfl cflng vdi nhflng trieu (The Four million, 1906;, Trdi trai nghiem da nem tren trfldng ddi la tim mien Tdy (1907), Tieng ndi thi nhflng khudn hinh sinh ddng va la thdnh (The Voice of the city, 1908), kho tu lieu vd gia de dng dUa vao cac Dadng dinh menh (1909), Cdng viec tac pham eua minh. nghiem khac (1910),... va nhieu tac Ra tfl nam 1901, dng den New York, p h i m xua't ban sau khi dng qua ddi kiem sd'ng b i n g each vie't truyen cho nhU; Qud tdng cua nhdng thay phdp nhieu tap chi ndi tieng va trd nen Iflng (1911), Dd Idn (Rolling stones, 1912) danh vdi hang tram truyen n g i n in va Tre bd vd {1911),... va Tong tap O. dudi but hieu 0 . Henry, cai ten cd le Henry gdm hai tap xuat ban 1953. lay theo ten cua mot ngUdi cai ngue. Nam mUdi nam sau ngay O. Henry Ong cd chdn vui qua khfl bing each lao ma't, mdt nha nghien cflu ed uy tin d vao viet. Td'e do sang tao eua dng that Hoa Ky ghi nhan; "Truyen eua dng phi thudng. d vao thdi diem sung sflc v i n edn tieng vang Idn. Bat cfl tuyen nhat, binh quan ngfldi ta tinh dng vie't tap tan truyen nao ve nhflng truyen mdi t u i n mdt truyen. NhUng nhu ciu n g i n tieu bieu va ban chay nhat d van hoc eiia ngUdi dan New York thdi Hoa Ky deu in it nhat mot hai truyen dd da rat cao. NgUdi ta ludn yeu ciu 0. dudi but hieu O. Henry". Nhan dinh Henry phai sang tac them nUa. Vdi sU nay den eudl the ky XX v i n cdn gii cd vfl to Idn dd, 0 . Henry lien tiep cho tri, ehi it la d Viet Nam, bdi khi md rd m i t ddc gia bet truyen hap d i n nay bat ky mot tuyen tap truyen ngan the den truyen hap d i n khac. Ket qua la gidi ed gia tri nao d ta thi ddc gia cflng chinh 0. Henry da dfla truyen ngin deu tha'y cd truyen ciia O. Henry. len ban dd thUdng mai the gidi. Ong da gdp p h i n to Idn trong viec dinh hinh 2. Jack London (1876-1916) truyen ngin da danh, ma cdn tao ra Ong la con ngoai gia thu cua Flora net phong each thudng thflc nghe Wellman va nha chiem tinh William thuat rieng eua ngfldi Hoa Ky: rat Henry Chaney. Ngay khi Flora tuyen ehuong truyen ngin. Tuy nhien, trflde bd' ba ed thai thi Chaney da tfl chdi bet truyen n g i n da giup dng thoit trach nhiem. Ngay 12-1-1876, tai San khdi ngheo ddi va cd dUde danh tieng. Francisco, Flora sinh dflde mdt eau eon Ba nam trUdc khi mat, dng eUdi ed trai. Tam thang sau, ba ket hdn vdi ban tflng la ngfldi yeu thdi tre. Nhflng John London va lay ten cua dng ta dat cude hdn nhan ay cflng sdm tan vd. cho eon minh: John London. NhUng Ong ed doe, xa lanh moi ngfldi. Va London thich goi minh la Jack. tam hdn nhay cam la nhan td khoet Ngay tfl ta'm be, Jack da phai lao sau them nhflng be t i c trong dng. ddng quan quat de kiem sd'ng. Viec Ong lao vao con dfldng nghien ngap, hoc cua cau vi the khdng dUdc lien tue rfldu che. Ngay 5-6-1910, 0 . Henry va khdng dUdc chu trong. Sau nhieu mat d New York. l i n di chuyen chd d, gia dinh Jack den Nhflng truyen d i u tien cua 0 . Oakland. Nam Jack mUdi ba tudi, eau Henry dflde dang tai tren cac bao, tap mua mot ehiec thuyen nhd rdi tap di chi trong nUde la vao nam 1898. Tap thiiyen trong vinh San Francisco. Day
CHAU MY NGAY NAY SO 02-2009 47 la quang ddi rat ddi nhoc n h i n eua ngfldi sd'ng lang thang va hi td'ng vao Jack. Cau phai di ban bao, co rifa san tu. Trong tu, dng da thay bd mat tdi te nha va q u i n quat lam viec sud't mUdi nha't cua xa hdi Hoa Ky. Ra tu, dng hai tieng mdt ngay trong xudng s i n quay ve California vdi quye't tam mdi, xuat hop. hdng thay ddi cude ddi. London cd' tim each thoat khdi cude Nhflng nam thang cd han dd da day sd'ng t r i n ai ay. Cau da tim dUde cho dng hieu ra r i n g de chiem linh phUdng tien: thfl nha't la b i n g van hoc dinh cao eua cude sd'ng, eon ngfldi ta (di nhien, tdi van tiep tue doe, sach thi cin phii hoe. Mfldi chin tudi, London khdng thieu); thfl hai la b i n g fldc vao hoe cap ba tai trfldng Trung hoc nguyen ngao du. Oakland. Nam 1896, sau mdt mfla he Mfldi lam tudi, sau khi rdi trfldng hoe sud't mfldi chin tieng mdi ngay, hoc, London vay tien mua chie'c London da vUdt qua ky thi tuyen vao thuyen n h i m kiem ke sinh nhai. Khi Dai hoc Berkeley cua bang California. ay cau da trd thanh mdt thuy thu Ong dUde cae sinh vien khac ham md chuyen nghiep va mud'n di xa, nhflng vi sii tflng trai, vi ngoai hinh dep trai. ngay luc tfl do ngd nhfl den trong t i m Nhflng chi sau mdt hoe ky, dng phii tay thi tai hoa giang xud'ng gia dinh rdi trfldng, di lam de nudi gia dinh bdi London: Ong John bi thfldng. Jack trd vi sflc khde cua cha dng da sa sut thanh tru cot gia dinh. nghiem trong. Sau vai nam lan Ion vdi bien, mfldi Niem dam me van chfldng da khie'n bay tudi, London lam thuy thu tren London tien hanh mot cude phieu lUu eon tau san ca voi Sophie Sutherland. thfl vi: dng mud'n kiem tien bing nghe Sud't bay thang lenh denh tren Thai vie't laeh. Mdi ngay miet mai sud't Binh dfldng, con tau dfla London den mUdi lam tieng, London vie't du thfl, bien Nhat B i n va ca bien Bering. tfl truyen ngin, thd, eac bai binh Chuyen di nay da mang lai cho dng luan, khid luan ngin va dflng nhflng nhflng hieu biet thu vi de dng tai hien ddng xu eudl cung de gifi chung di. thanh cdng va doat giai qua thien ky Nhflng ching cd b i n thio nao dflde sfl Bao bien Nhdt Bdn. Dd cdn la kho nhan dang ci. Chung deu dUde t r i lai tfl lieu de dng khai thae trong Sdi va London phii di tim viec lao ddng bien, xuat ban mfldi nam sau. bing chan tay. Do cdng viec nang Mua He nam 1893, London trd ve nhoc nen chi sau vai thang, London bi California va kiem sd'ng b i n g nhflng kiet sflc. Ong ben mfldn mdt khoan cdng viec tay chan binh thfldng vdi tien nhd tfl ngfldi chi khac cha la mflc Ifldng re mat. Cude khimg hoing Ehsa rdi len dfldng den Klondike vao nam 1893 d Hoa Ky da gay nen nan thang 3-1897 vdi khat vong ddi ddi that nghiep rdng k h i p , tien Ifldng ha, trong cude do xd di tim vang eua hang phong trao bieu tinh ndi len nhieu ngan ngfldi dan Hda Ky. ndi. Dien hinh la cude bieu tinh cua Mdt nam sau, London lai quay ve, ddi quan cdng nghiep cua Kelly trong tui khdng mdt xu, nhflng quyen (Kelly's Industrial Army) keo ve sd ghi chep eua dng thi diy i p cac sfl Washington de ddi chinh phu trd cap kien, phae thao. Day la khdi tai san vd cho nhflng ngfldi that nghiep. London gia ma nhd nd, Ldndon trd thanh mdt cung gia nhap vao ddi quan nay. Cuoc trdng nhflng van hao kiet xuat cua the bieu tinh that bai, London trd thanh gidi. Vdi quye't tam mdi, dflde ngon lifa
48 SO 02-2009 CHAU MY NGAY NAY sang tao thdi thuc, London lao vao vie't q u i n io tdi tan, dng xam nhap vao khu va da thanh cdng. Thang 12-1899, tap d chudt d miet Cudi Ddng (East End) chi Atlantic nhan dang mdt truyen eua London. Tfl nhflng quan sat tnic ngin vdi gia 120 ddla. Day la da'u hieu tiep canh sd'ng khd'n cflng cua con ngfldi diu tien cua nghiep van hai ra tien ndi dd, London vie't sud't ba thang rdi trieu eua Jack London. Va ngay sau dd, cho ra m i t Con ngadi cua dia ngue nha xua't b i n Houton hdp ddng in tap (1902). Tie pham mieu t i rat an tfldng truyen ngan d i u tien eua dng. ve ndi khd sd cua nhflng ngfldi dUdi day Nam 1900, tap truyen n g i n Con xa hdi. Ke tfl dd, London ndi tieng nhU trai cua sdi ra ddi, dflde nhieu nha nha van nhan dao vdi khat khao cii tao phe binh va ddc gia ndng nhiet ca cuoc sd'ng con ngUdi. ngdi. Tieng tam van chUdng eua Jack Vdi Tieng got ndi hoang dd (1903), London da khie'n mdt nha xuat ban London k h i n g dinh dUdc chd dflng Idn thdi a'y la McClure nhan tai trd eua minh tren van dan. Tiep dd, Sdi cho tac gia. Ho tra trUde cho dng mdi. bien (1904) cung la thanh cdng riic rd thang 125 dd la de dng chuyen tam eua dng. Nam 1905, Cuoc chien cua hoan thanh cud'n tieu thuyet d i u tay: cdc giai cdp ra ddi. Nam 1907 la Con gdi cua tuyet. NhUng khi cud'n Triidc Adam va Gdt sat. Nhflng tac sach hoan thanh thi McClure lai pham nay cho thay xu hfldng thien ve khdng ddng y in vi chat lUdng kem. chil nghia xa hdi cua London. Mai hai nam sau (1902), nha xuat ban London ly di cd vd Bess Maddern Lippincott mdi nhan in. vao nam 1904 va sau dd ket hdn vdi Mac dfl quan he gifla London va Charmian Kittredge. Ong tau mot McClure hi true trae vao thang 10- trang trai rdng Idn d California va len 1901 nhflng dng v i n vflng tin vao eon ke hoach di tau thuy vdng quanh the dfldng van chfldng cua minh. Tieng gidi trong vdng b i y nam. Chuyen di tam eua dng da vang day nhieu ndi. keo dai hdn hai nam. London den Nha xua't ban MacMillan nhan in tap Hawaii, Tahiti va Australia... Ong chi truyen vie't ve ngfldi da dd d vung dflng lai khi sflc khoe khdng cho phep. Alasca cua dng: Nhdng daa con cua Sud't chuyen di a'y, dng hoan thanh bdng gid (1902). Cung trong nam nay, cud'n tieu thuyet tfl truyen Martin dng cho in tap truyen vie't cho thanh Eden (1909), cud'n Chuyen phieu liiu thieu nien la Cuoc du ngoan cua (1911) va nhieu truyen ngan. Dazzler (1902). Nam 1905, dng quay Quay trd ve San Francisco vao lai vdi mang de tai vie't cho thanh thang 7-1909, London khdng chi nd thieu nien vdi tac pham Chuyen ddi ehdng cha't ma danh tieng van hoc ed tuan tra cd... p h i n giam sut. Ong lai lao vao sang Nam 1902, cude chien gifla^ ngfldi tac mfldi chin tieng mot ngay va da eii Anh va bd toe Boer d Nam Phi nd ra. La thien dflde it nhieu tfl duy cua canh ngUdi thich xdng xao vao ndi nUde sdi phe binh danh cho dng. Nam 1913, dng l^a bdng, mud'n chflng kien tan m i t gat hai nhieu thanh cdng trong sang mot cuoc chien va t i e hai eua nd, tie: Ke sinh ban dem (The Night- London nhan ldi lam phdng vien cho Born), Con thu tdi te, John Barleycon, Hiep hdi Bao ehi Hoa Ky. NhUng khi Thung lung mat trdng. Nan dich do. den London, dng nhan dUdc bfle dien Nam sau, dng hoan thanh Cuoc ndi hoan chuyen di lai. Tra hinh trong bo loan d Elsinore (1914)...
CHAU MY NGAY NAY SO 02-2009 49 Vao hai nam eudl ddi, sflc vie't cua van tieu bieu cua Thdi dai nhac Jazz. London suy giam. Ong bi benh tat Ban than dng cung la thanh vien cua giay vd nang ne va qua ddi ngay 22- The he vdt di (Lost Generation). 11-1916 vi ud'ng thud'e ngu qua lieu. Nam 1934, tac pham Diu ddng Id dem (Tender is the Night) lay cam 3. Francis Scott Fitzgerald hflng chil yeu tfl nhflng vung da't chau (1896-1940) Au - ndi hai vd ehdng dng da sd'ng. Ong la nha van sang tac truyen ngin Trong khoing tfl nam 1935-1937, do va tieu thuyet Hoa Ky, ngudi dUde xem anh hfldng vi can benh t h i n kinh ciia la linh hdn cua Thdi dai Jazz. vd, Fitzgerald rdi vao nghien rfldu, Fitzgerald sinh tai St Paul, Minnesota. tiep dd la benh tat da lam gian dean La hau due eua mot nha van, ndi ngoai mach sang tac cua dng. deu giau cd nhUng den ddi cha thi gia Fitzgerald mat khi dng chUa hoan dinh rdi vao einh sa sut. Dau the, gia thanh cud'n tieu thuyet Ty phu cudi dinh van tao dieu kien cho Fitzgerald cung (The Last Tycoon), nbUng cud'n vao hoe Dai hoc Princeton vao nam sich van dUde xuat ban vad nam 1913, nhUng benh tat da khie'n dng rdi 1941, mdt nam sau khi dng qua ddi. trUdng vao nam 1917, khi ehUa td't La nha van hien dai, Fitzgerald nghiep. Ong gia nhap quan dpi trong n i m b i t dUde t h i n thai eua sii xd bd nhflng nam 1917-1919. Thdi gian nay, trong ky nguyen vat chat va sii lang dng bit tay vie't ban thao cud'n tieu dong bi kich cua tinh ngUdi qua hanh thuyet Phia ben ndy thien dadng (This van dung di, triic tiep, khach quan Side of Paradise, 1920), gap gd va yeu boa cao do. Cach vie't eua Fitzgerald Zelda Sayre. Xuat ngu vad thang 2- vi the da anh hudng nhieu den cac 1919, Fitzgerald den New York lam viec nha van hien dai Idp sau. Danh tieng cua dng, do vay cang vang ddi sud't cho mot hang quing cao. Chi may thang thap nien 1940. sau, dng quay ve St. Paul, vie't tiep cud'n tieu thuyet va cfldi Zelda vao nam 1920. 4. Sherwood Anderson (1876-1941) Thanh cdng cua cud'n tieu thuyet dau tay da mang lai cho Fitzgerald Day la cay but truyen ngin xuat khoan tien Idn du de di du lich chau sic bac nhat Hoa Ky diu the ky XX. Au. Ong gap Hemingway d Paris. Hai Tuy khdng ndi danh d nUde ngoai nhu ngfldi ket ban va thfldng xuyen lui tdi nhieu nha van khac nhUng Anderson sa Idng van hoe cua Gertrude Stein. cd mot vi tri dac biet d trong nUdc. Nam 1922, Fitzgerald cho in tap Ong la ngUdi cd anh hudng Idn den truyen ngin Chuyen cua thdi dai Jazz hai cay dai thu tren van dan Hoa Ky (Tales of the Jazz Age). Doc gia t i n the ky XX la Ernest Hemingway va dfldng cich vie't mdi la cua dng, nhflng William Faulkner. Anderson, qua ldi dng ehi thfle sfl chinh phuc dflde dinh vie't nhe nhang eua minh, da td ra cao van hoe khi tieu thuyet Gasby vl quye't het trong viec the hien xung dot dai (The Great Gasby, 1925) hoan giUa nhUng nguyen tic dao dfle cd bin thanh. Cud'n sach mieu t i khat vong cua eon ngfldi trflde cae the life kiem giau sang va sfl trd'ng rdng diy bi kich che eua xa hoi cdng nghiep. Mat khac, trflde cude sd'ng vat chat xa hoa kieu dng cdn tai hien thanh cdng "Bi kich Hoa Ky cua nhflng nam 1920. Hoa Ky", khat vong lam giau, vd Fitzgerald dflde menh danh la nha mdng va bi dit...
50 SO 02-2009 CHAU MY NGAY NAY Anderson sinh ngay 13-9-1876 tai Anderson cd bd'n ddi vd. Ong mat khi Camden, bang Ohio. Cha dng la ngfldi dang tren dfldng tdi Nam My vao lam yen efldng ngiia. Do phai lam ngay 8-3-1941. lung giup dd gia dinh," .viec hoe eua dng bi gian doan. Anderson thdi hoc 5. Ernest Hemingvs^ay (1899-1961) khi ehfla td't nghiep phd thdng trung Sinh ngay 21-7-1899 tai Oak Park, hoc. Nam mfldi bay tudi, dng gia nhap Illinois, Hemingway la mdt trong quan ddi va tham dfl cude chien Hoa nhflng bac t h i y van xudi tfl sfl va la Ky - Tay Ban Nha. Sau chien tranh, ngfldi khai sinh ra ldi ddi thoai doc dng den Cuba rdi quay ve Ohio nhap dao bac nha't the ky XX. hoc Dai hoc Wittenburg, Springfield. Cha Hemingway la bac si, me la Nam 1901, Anderson den Chicago giao vien day nhac. Ong la eon thfl hai lam chan quang cio va cflSi cd trong so' s a u . chi em. Thud nhd, Cornelia Lane, con gai mot nha budn Hemingway cd nang khieu am nhac, giau cd. Nam 1906, dng quay ve Ohio nhflng Idng yeu thien nhien va tinh lam quan ly mot xfldng sdn va b i t d i u hieu ddng da khie'n dng g i n gui vdi vie't. Nhflng den nam 1912, dng tfl bd nhflng chuyen san b i n , cau ca, dam chan quan ly, quay lai Chicago lam bd'e... 18 tudi, dng rdi ghe nha trfldng quang cao. Thdi gian nay, dng sd'ng sau khi td't nghiep Trung hoe va di cflng anh trai ten la Karl, ngfldi ve lam phdng vien cho td Kansas City sau trd thanh mot trong nhflng danh Star. 19 tudi dng gia nhap ddi Hdng hoa cua Hoa Ky. Ong lam quen vdi thap tfl sang lai xe ben chien trfldng "nhdm van si Chicago", trong dd cd Italy trong Chien tranh the gidi thfl Theodore Dreiser va nhan dflde nhat. 20 tudi, Hemingway quay lai nhflng khuyen khich va dinh hfldng Hoa Ky vdi ddi nang gd va ta'm huan tren con dfldng van nghiep. chfldng do hi thfldng tren da't Italy. Anderson khdng thanh cdng l i m ve Ong la'y vd nam 22 tudi rdi sang tieu thuyet, nhflng truyen n g i n eua Phap vfla lam bao vfla b i t d i u sfl dng la mot trong nhflng dinh cao cua nghiep sang tac. Cung trong nam nay, the loai trong van hoc Hoa Ky. dng cho ra m i t truyen n g i n dau tay Truyen eua dng khdng ed ed't truyen Tren miet Michigan (1921). Nhflng theo kieu truyen thd'ng nhflng cd sflc mai den nam 1923, cudn sach d i u cud'n hut manh bdi do cang dflde dan tien cua dng - Ba cdu chuyen vd madi cai qua cic sii kien dat trong nhflng bdi thd - mdi dflde xua't ban. Tinh den khoanh k h i e dac bidt. Hanh van cua eudl ddi, tdng so' truyen n g i n cua dng khdng gid'ng ba't ky ai trflde dd. Hemingway la khoang 100 truyen; Day la kieu ngdn ngfl trong ddi sd'ng nhieu truyen trong so' dd chfla dflde in thfldng ngay eua ngfldi dan d cac luc dng cdn sd'ng. Hemingway dflde thanh thi nhd. Gertrude Stein danh danh gia ra't cao d linh vfle truyen gia cao each viet ciia Anderson. ngan. Nhieu truyen cua dng sanh Winesburg, Ohio (1919) la tap ngang t i m Poe, Chekhov,... va trd truyen mang lai danh tieng cho thanh khudn m i u cho the loai nay. Anderson. Tiep theo, dng cho in cac Nam 1926, khi tieu thuyet Mat trdi tap: Chien thdng ciia qud trdng (The vdn moc ra ddi, Hemingway mdi thflc Triumph of the Egg, 1920) va NgUa sfl ndi tieng tren van dan. Ba nam vd Ngadi (Horse and Men, 1923),... sau, Gid ta vd khi (1929) xua't hien.
CHAU MY NGAY NAY SO 02-2009 51 Cud'n sach ke ve mdi tinh thd mdng Nhflng Qua sdng vdo rdng (1950) nhflng cflc ky bi dat cua chang trung lai la mdt that bai nfla eua fly Henry va cd y ta Catherine. Mot Hemingway. Nhieu nha phe binh xem l i n nfla, ten tudi Hemingway lai vang dng da he't thdi. Khdng n i n Idng, nam dpi. Gid ta vii khi trd thanh hien 1952 Ong gid vd bien cd* ra ddi. Ngay tfldng best-seller (sdch bdn chay). lap tfle, ten tudi eua Hemingway dflde Nam 1937, Cd vd khong ra ddi, xep vao hang nhflng nha van sd' mdt dinh da'u sii quan tam cua eua the gidi. Nam 1953 dng nhan giai Hemingway den va'n de bfle thiet eua Pulitzer, giai thfldng nghe thuat cae thdi dai: cude dai khimg hoang d Hoa quy nha't Hoa Ky, va nam 1954 la Ky. Va thdng diep eudl cung eua nhan Nobel van chfldng. vat chinh Harry, "Con ngfldi khdng the Hemingway t r i i qua bdh cude hdn sd'ng cd doe" nhfl ldi n h i n giii, khan nhan. Ong ed ba eon trai. Va dau la nguyen cho linh hdn eua ngfldi ndi nha van Hoa Ky nhflng h i u he't loan cd doe. NhUng ve mat nghe thuat khoang thdi gian trong ddi dng lai sd'ng thi cud'n sich khdng dUde danh gia cao. d nflde ngdai. Ong di nhieu va dflde vao nhflng nam 1930, Hemingway xem la thanh vien eiia "Chu nghia xe thUdng den Tay Ban Nha. Nam 1939, dich". Anh, Phap, chau Phi,^ Trung sau nhieu nam theo doi va den tham Qud'e... deu ed da'u chan dng. Ong dac dfl cuoc chien bao ve nen Cdng hda biet yeu quy Cuba va ung hd Fidel ciia nhan dan Tay Ban Nha, Castro. Cuba nhfl la que hfldng thfl Hemingway da vie't nen Chuong hai cua dng. Tinh cam dd da dflde dng nguyen hon ai. "Chang mot ai tfl than gifi qua ldi dng lad Santiago, mdt ngfldi la dao rieng hoan chinh, mdi ngfldi la sd'ng d Havana, khi cho lao phat bieu mdt manh cua dai luc, mdt phan cua trong Ong gid vd bien cd: "Minh dang toan bd dat lien; neu mdt mau da't hi sd'ng trong mdt thanh phd nghia tinh". cud'n ra dai dfldng thi chau Au se nhe Tuy ludn sd'ng xa To qud'e nhflng di nhfl khi mot mui da't, mot ngdi nha nhan vat trung tam trong cae tac cua bing hflu mi hay cua chinh mi hi pham cua dng da sd la ngfldi Hoa Ky. cud'n phang di. Cai che't cua bat ky ai Dieu nay p h i n nao da cho tha'y bdng cung lam ta nhd di bdi ta ket lien khdi dang thiic hay net bfl cau nguyen vdi toan nhan loai, vay nen mi dflng m i u tie gia Hemingway trong sang bao gid hdi chuong nguyen hdn ai. t i c cua dng. Hemingway tii s i t vao Chudng nguyen cho hdn mi dd" (John nam 1961 tai Ketehum, bang Idaho. Donn). Ldi thd dflde dflng lam de tfl nay da t o i t len tinh t h i n thdng diep 6. William F a u l k n e r (1897-1962) eua tac pham: sfl tdn tai, vflng manh Nha van cflng vdi Hemingway, khdng bao gid nay sinh tfl loai trfl, dflde xem la hai bac t h i y van chfldng buy diet. Con ngfldi cin phai nfldng ndi tieng nha't eua Hoa Ky the ky XX. vad n h a u d e ma sd'ng, chien dau... Ong sinh tai New Albany, bang Mat khac, tac pham cdn la ban bi Mississippi, trong gia dinh tri thflc, hung ngdi ca nhflng chien si du kich tflng cd nhieu ngfldi lam thd'ng doe Tay Ban Nha cung vdi anh linh Hoa bang. Cu ed' cua dng, ngiidi dflde lay Ky tii nguyen Jordan can trfldng, bat ten dat cho dng, la mot tieu thuyet gia khuat bao ve quyen tfl do, dan chu d the ky trflde. Nam 1902, gia dinh chinb dang eua con ngfldi. Faulkner chuyen den thi tran Oxford,
52 SO 02-2009 CHAU MY NGAY NAY Mississippi, ndi dng sd'ng va sang tac d i u cho hang loat tieu thuyet Iflng cho den khi qua ddi. Thi tra'n nay, ve danh ciia Faulkner, la'y bdi canh tfl sau dflde dng hu ca'u thanh dia danh vflng da't do dng hfl eau, Jefferson, xua't hien trong nhieu cud'n Yoknapatawpha. Tuy dien mao tieu thuyet eua dng. Yoknapatawpha ra't g i n gfli vdi que ChUa he't bac trung hoc, Faulkner bd hfldng Oxford, song Faulkner da tao hoc den New Haven sd'ng cimg anh ban nen dUde khdng gian huyen thoai cua Stone, mot sinh vien Dai hoc Yale. Vfla rieng minh. Mdi trUdng a'y la diem ket di lam thu ky tai mot xudng quan gidi, ndi tuyet vdi cua nhflng nhan vat Faulkner vfla miet mai doc tac pham eua huyen thoai, da trang, da dd, da den, nhflng nha van ndi tieng nhfl Cervantes, ngUdi lai,... eua nhflng truyen thd'ng Melville, Balzac, Dostoievsky,... theo Cd xfla dan mai mot, cua nhflng canh hfldng dan cua Stone. rflng dai ngan bien ma't trflde due Thang 6-1918, Faulkner gia nhap vong ciia con ngUdi. life Ifldng khdng quan Hoang gia Nam hai mUdi tudi, Faulkner yeu Canada. Ong theo hoc khoa dao tao si Estelle Oldham, cd lang gieng. Song quan phi cdng tai Toronto. Chien Estelle khdng dam trdng cay vao kha tranh the gidi thfl nha't cham dflt, dng nang cua Faulkner nen da chon ngUdi quay ve que vdi nd life trd thanh thi khac. Khi Estelle ly di ehdng vao mUdi si. Trong hai nam (1919-1920), nam sau va da ed hai eon, Faulkner Faulkner ghi danh hoe d Dai hoe van eUdi cd, nhUng cude hdn nhan nay Mississippi va thinh thoang dng len khdng hanh phuc. New York. Nam 1921, dng thdi hoc, Faulkner thiic sii ndi tieng vdi Am nhan lam viec tai mot cifa hieu ban thanh vd cudng no xua't ban nam 1929. sach d New York, it lau sau dng lai ve Tfl nam 1929-1942, cic nha nghien cflu Oxford. Nam 1924, tap thd Thdn ddng goi la "nhflng nam thang vi dai" eiia ndi cam thach (The Marble Faun) eua Faulkner. Sau thanh cdng eua cud'n Faulkner ra ddi. tieu thuyet ba't hii nay, dng lien tiep Den New Orleans vao nam 1925, cho ra m i t nhieu kiet tac, khang dinh Faulkner lam quen vdi Sherwood tai nang van chfldng eua minh: Khi tdi Anderson. Qua Anderson, Faulkner hdp hdi (1930), Thdnh dadng (1931), tiep xue vdi ly thuyet ve tinh due va Nang thdng Tdm (1932^, Absalom, an fle eua Freud cung nhfl nhflng each Absalom! (1936),... Nam 1942, tap tan van hoe cua T.S. Eliot va James truyen Rdi rung nhang ddm reu lai gay Joyce, d day, Faulkner thflc sfl sd'ng chu y dac biet cho gidi phe binh. Con trong b i u khdng khi vd mdng, chan gdu, mot kiet tac cua dng dUdc tap hdp n i n ciia the he thanh nien thdi hau trong sach nay. chien. Cud'n tieu thuyet LUdng linh (1926) vie't ve thflc trang nay. Mai den nam 1959, Faulkner mdi Sau khi den tham Italy, Anh va hoan thanh bd ba tieu thuyet; Xdm Phap, Faulkner lai trd ve Oxford, vfla nhd (1940), Thi trd'n (1957) va Lanh lam viec kiem sd'ng vfla vie't cud'n tieu dia (1959). Bd ba tac pham nay ghi thuyet thfl hai eua minh, Mudi (1927). nhan sflc sang tao ben bi va tai nang Nhflng tac pham nay chi mang tinh khdng the phu nhan cua Faulkner. md dudng. Chi den khi tieu thuyet Nam 1949, Faulkner dflde trao giai Sartoris (1929) ra ddi, ten tudi Nobel. Nam 1954, cud'n Ngu ngdn Faulkner mdi thu hut dflde sfl chu y dUdc trao tang giai Sach Qud'e gia cua doc gia. Sartoris la t i c pham md (National Book) va giai Pulitzer.
CHAU MY NGAY NAY SO 02-2009 53 DUdc xem la nha van hien dai xua't t i n g bac y nghia. Tran thuat lay nhan sac bac nha't eiia Hoa Ky va the gidi, vat lam tam diem va ngudi ke cd chUe Faulkner la ngUdi da phat trien kieu nang quan xuyen moi chuyen,... theo viet Ddng y thdc (Stream of ngdn ngU cua cac nha hau bien dai la Conciousness) eua J. Joyce len mdt t r i n thuat theo ldi Dai tii sii. Nha van t i m cao mdi va da toa bdng anh trd thanh trung tam eua cau chuyen hudng eua minh len van hoe the gidi ke cua minh va nhan vat eua ho trd trong sud't the ky XX. thanh trung tam eua toan bd hien Su nghiep sang tac eua Faulkner thiie, su kien dUde mieu ta. Ching that do so. Ong de lai mUdi b i y ban khi vie't Chie'c Id cudi ciing, O. cud'n tieu thuyet, nhieu t a p truyen Henry khai thae triet ly chie'c Id cua n g i n , tieu luan, phe binh, thd, kich tinh yeu thiidng, chie'c Id nghe thuat va ca kich ban truyen hinh khi dng cd khd ndng cdu so'ng con ngiidi,... cdng tac vdi Hollywood. Ve eudl ddi, thdng qua hinh tUdng lao boa si dng sd'ng trong benh t a t va nghien Berhman. Xung dot dUde dat ra d day rUdu. Ong mat ngay 6-7-1962 tai la mdi quan he giUa nghe thuat va Oxford, Mississippi. cude sd'ng. De cd dUde bfle kiet tac cflu ngfldi, ngfldi boa si khdng chi ed tai B. DAC TRl/NG TlT SlT nang ma cdn phai ed Idng cam thdng Tai qud'e gia ed truyen thd'ng da va sU do lUdng, san sang hy sinh vi dang hoa phong cich, ba mUdi nam nghe thuat, vi cen ngudi. Chinh sU hy diu the ky XX la khoang thdi gian sinh dd khdi gdi mdi ddng cam Idn lao truyen n g i n Hoa Ky ed sU chuyen ndi ngUdi doc. Va cflng chinb sfl by bien manh me va rd net nha't. Tfl sinh cao ca dd da khie'n Berhman phong cich ed dien, truyen ngin Hoa mang dang vde cua mdt vi thanh, Ky chuyen sang phong each hien dai ngfldi ed quyen uy tuyet ddi trong k h i va niia sau the ky XX la hau hien dai. nang mang lai sfl sd'ng cho con ngfldi. Phong each ed dien la each sang tac Chil de ve sii by sinh cflu ngfldi vd'n dfla tren quan diem tiep nhan thanh dflde sif dung tfl lau trong van hoc va loc ciia Aristotle. Nha van liia ebon da trd thanh mdt tieu ehi van boa dflde nhflng chi tiet, sfl kien va sap xep sao tan phdng, khang dinh trong xa hdi loai cho phat huy tdi da kha nang gdi cam ngfldi. Ngfldi doc khi tiep xue vdi cac ma khdng lam ngfldi doc phai suy hinh tfldng dflde xay dflng nhfl the lap nghi ddng nao nhieu. Cach t r i n thuat tfle dflde danh thfle mdi ddng cam trong nay gan lien vdi viec bay td cam xue. hdn va ho cam thay tin yeu cude sd'ng, Ngfldi ke, nhan vat, ngfldi ddc hda tha'y cude ddi dang de sd'ng hdn cho du quyen lai lam mot. Cude sd'ng van dang d vao mdt canh ngd vd cflng bi ddt chfldng dich thflc la cude sd'ng t r i n nao dd. Day chinh la ldi van chfldng ru gian. Truyen n g i n cua 0 . Henry va ngu va dap flng nhu ciu thoa man dao eiia Jack London dflde vie't theo phong dfle eon ngfldi bac nhat. each nay. Hai nha van dac biet chu y Tfldng tfl, Nhdm Ida eua Jack tdi nhan vat va nhflng hanh ddng ea London cung vay. Nhan vat dflde dat biet cd the khu biet ho vdi nhflng trong the ddi lap gifla con ngfldi va nhan vat khac. Tfl nhan vat, ho la'y dd mdi trfldng. Con ngfldi chien thing lam diem tiia de md rdng ra cac mdi mdi trfldng la menh lenh tdi thfldng quan he, cic xung dot va gifi gim eac xuat hien ngay tfl thdi thifdng ed, kbi
54 SO 02-2009 CHAU MY NGAY NAY Cdn ngUdi tach minh ra khdi ddi sdng the gidi nghe thuat mdi tren Idp cha't thien nhien mdng mudi. Trong mdi lieu ngdn tfl da ldi thdi. Khai niem "la quan he dd, khat vong cua con ngUdi hoa" va "gian each" ludn dflde sif dung la dUdc chien t h i n g , d day. Jack cho nguyen t i e phan anh va tiep nh^n London lai di k h i e hoa sii that bai eua hien thflc hien dai. Nha van yeu ciu con ngUdi trUdc thien nhien hoang sd ngfldi doc phai cd cai nhin ly tri tinh vdi sflc manh huy diet khung khiep. t i o trflde tac pham. Van hoc khdng Le ra cau chuyen se khie'n ngfldi doc p h i i la cude ddi ma nd la hinh anh an that vong, nhflng ngflde lai, ke tfl khi du cua cude ddi. Ngfldi doe se dflng tri tac p h i m ra ddi cho den nay, ngfldi tue, kha nang suy ly eua minh de tim doe lai khdng ngflng td bay sfl ham xem trong the gidi a'y nhflng gi la mo. Sd di cd dieu dd la vi. Jack tfldng ddng, ddng vong vdi cai the gidi London nha'n manh den t h i i do cua minh dang sd'ng. con ngfldi trflde mdi trfldng k h i e Nguyen t i c "giin each" nay da t i c nghiet va k h i n g dinh y nghia^ sd'ng ddng manh me den each ke. Ngfldi ke tich cflc eua con ngfldi dflde the hien khdng cdn quyen uy nhfl trong truyen ngay trdng chinh sfl tha't bai eua eon eua O. Henry va Jack London nfla ma ngfldi. Thdng qua cau chuyen cua da gidi han diem nhin eua minh vao ngfldi dan dng guc nga tren con dfldng mdt hoac mot vai nhan vat nao dd cua tuyet, London danh thflc khat vong tac pham de ke. Cich ke nfldng theo sd'ng va nd liic sd'ng eua con ngfldi. Do diem nhin, tam trang cua nhan vat vay, sflc ha'p d i n cua truyen n g i n nay nay la mot ddng gdp vd cung to Idn vdi ngfldi doc cflng thuoc binh dien cho nghe thuat ke chuyen eua truyen thanh loc. Cae tac pham "thanh loc", n g i n hien dai. d linh viic nay, Wilham chuyen khai thae tinh cam, deu cflng Faulkner va Ernest Hemingway dat dflde vie't dfla tren mdt vd thflc tap the tdi dinh cao. D i u ehfla hoan toan ke vflng chic. Con ngfldi x i than,^ con chuyen theo kieu tieu tii sii nhfl cic ngfldi tim kiem cdng ly, tim kiem y nha van hau hien dai, nhflng each ke nghia sd'ng,... dfla tren nhflng ehuan cua ho da vfldn den gidi han bflde d i u mflc ma bao ddi nay da dflde nhan loai eua ky thuat. Ndi each khac, ho da cdng nhan. dat nen mdng cho sfl ra ddi cua tfl sfl Nhflng phong cich hien dai lai cd' hau hien dai. khflde tfl each the hien va khai thae. Nhflng trflde he't, phai ke den hien thflo theo kieu dd. Nd Iflc eua cac nhflng nha tien phong cua trao Iflu nha van hien dai la mud'n xoa bd vd hien dai trong truyen n g i n cua Hoa thflc tap the trong tiep nhan va sang Ky. Day la hai cai ten tieu bieu tao hien thflc, de hinh thanh nen mot Sherwood Anderson va S. Fitzgerald, kieu vd thflc tap the mdi. Nen tang nhflng ngfldi khflde tfl ldi ke chuyen dang tin cay ma cic nha van hien dai mach lac dfla tren nen t i n g ed't truyen dfla vao la ly tri. Nhfl mdt nghich ly, de hfldng tdi nhflng cai ngau nhien, tuy ludn len i n ly tri vi ly tri la t i c vun vd cua cude ddi. Truyen ngan ndi nhan quan trong trong viec gay ra tieng ciia Anderson la Qua trang. Cau mdi nguy hai ?coa sd eon ngfldi tren chuyen ke ve mot dng chu cifa hanh hanh tinh, nhflng eac nha van hien kinh doanh trong nd liie thu hut dai khdng cd sfl Ifla chon nao khac la khach hang nhflng tha't bai va cam nhan dflde ndi cay d i n g qua tha't bai van dung ly tri de kien tao nen mot
CHAU MY NGAY NAY SO 02-2009 55 do. Toan bd truyen chi tsip trung vao Trong luc tfl sfl cd dien lai "gian each" khoang khie tam trang cua nhan vat. vdi cau chuyen, nhan vat cua minh thi Ngfldi doc hi d i n dit, hi thuyet phuc nd lai ching he "gian each" vdi each ke bdi dp cang tfl khoanh khie a'y. Da'u i n va each tiep nhan eua doe gii; ngflde lai xa hoi hi xoa md. Con ngfldi hien len tfl sii hien dai thi khdng "gian each" vdi ddn doc trong chinh khat vong hoi eau chuyen cua minh nhflng lai "gian nhap, lam dep, lam hai long cuoc ddi, each" kha nang tiep nhan. Tren nen xa hdi ben ngoai. Sfl hy sinh, xa than cua ddng tam trang tudn trao khdng cho cong ddng khdng dflcic ddn nhan. gidi han bdi nhflng ehuan mflc cu phap Con ngfldi thdi hien dai cd nhiing tieu thdng thfldng, nha van lai khie'n ngfldi chi mdi ve le sd'ng cua minh. Day chinh doc phai ddng nao, phai "gian each" la ndi cd doc, sfl xa la gifla con ngfldi vdi manh vdi ddng t r i n thuat thi mdi cd cd the gidi va vdi ca chinh ban than minh. hoi hieu dflde dieu gi dd tfl chudi ngdn Sfl xa la nay tao nen ndi dau giang eo tfl ba't tan kia. trong tam thflc ma Faulkner khai quat Ngflde lai vdi Faulkner, ra't doc dao trong dien van Nobel cua Hemingway de xua't mdt ldi vie't tinh minh: "Trai tim con ngfldi trong sfl tao vd cflng. Xet d gdc do "la hoa", xung dot vdi chinh nd". truyen n g i n cua Hemingway dat den Nhfl the truyen n g i n hien dai da tfl dinh cao eua tieu ehi nay. Truyen cua hd viec trfle tiep xem xet eon ngfldi dng chdi bd ldi tfl sfl dfla tren ed't trong sii xung dot vdi xa hoi, vdi the truyen ly ky, ha'p dan. Nhan vat gidi ben ngoai ma chuyen sfl xung dot khdng phai la chd dila dang tin cay va dd vao chinh noi tam nhan vat. Day ca cau chuyen dflde ke ra cung khdng chinh la bflde dot pha vi dai ma tfl sfl phai la muc dich chinh trong y dd tfl hien dai tao nen cho tien trinh van sfl. Tam diem nha vSn mud'n ndi den d chfldng nhan loai. Cdng dau phai ke ngoai cau chuyen va dflde chinh nha den Freud vdi ly thuyet ve vd thflc ciia van khai quat bing hinh tfldng tdng dng. Nhd Freud ma cac nha van mdi bdng troi. Doc Hemingway neu ed' tim chuyen hfldng tfl sfl, tao nen mdt dien sii ha'p d i n trong ed't truyen hay mao mdi cho truyen ngin. Faulkner nhflng chi tiet ly ky, ha'p din,... thi trong sfl pha'n da'u cua minh da vie't ngfldi doc se rdi vao sfl that vong. nen nhflng truyen n g i n ddng y thflc Trong nhflng truyen ngin ndi tieng doc dao. Diem nhin ciia ngfldi ke ci nha't eiia dng, ngfldi doc se tiep can day da b i n g khdng trong khoang each vdi mot ldi tfl sfl diia tren chudi ngdn vdi nhan vat. Tuy Faulkner khdng tfl ddi thoai (Mot ndi sach se vd sdng khai sinh ra ldi vie't tren (James Joyce sua) hoac chuoi ngdn tfl doe thoai ndi mdi la ngfldi khdi dau), nhflng dng ed tam (Tuyet tren dinh Kilimanjaro) vai trd quan trong la da phat trien ky eiia nhan vat. Thing hoac d mot sd tac thuat tfl sfl nay len den dinh cao eiia pham it nhieu edn Iflu gifl ed't truyen nd. Cac truyen n g i n Mat trdi chieu truyen thd'ng, nhfl Cuoc ddi hanh hdm ay, Ndng trai chay,... la nhflng phuc ngdn ngui cua Francis ang van dieu ky ve the gidi noi tam Macomber, thi net ddc dao cua cau eon ngfldi trong viec tfl dflng ra ke lai chuyen khdng phai dflcic diia tren nhflng ehi tiet ha'p d i n lien quan den cau chuyen cua chinh minh. cac cuoc san trau rflng va sfl tif ma Ro rang so vdi tfl sfl cd dien, tii sii dflcic dat tren kha nang khai thae tam hien dai rdi vao mot nghich ly thu vi.
56 SO 02-2009 CHAU MY NGAY NAY ly nhan vat eua con ngfldi va c i loai vd anh va anh cung da ddng y. Nhflng vat. Toan bo truyen n g i n nay chu yeu b i y nam trdi qua, anh da cai dflde dflde t r i n thuat theo cai nhin cua anh rfldu va da lai lam an phat dat, anh chang thd san da t r i n g Wilson. Nhd mud'n cd mot mai a'm gia dinh va vay, ngfldi ke d ngdi thfl ba mdi d l Honoria cung mud'n dflde sd'ng cung dang xam nhap vao ddng suy nghi cua bd'. Moi chuyen le ra da sudng se theo cac nhan vat khac, ke ea cua con sfl tif each tinh toan chu dao, n h i n nai cua de biet dflde t i m vde kieu hung cua Charhe, nhflng vao phut eudl, ta't ca loai chua sdn lam va nhflng to' cha't ed deu do vd vi mot cd ban gai cu ciia ban trong ban cha't eon ngfldi. anh xua't hien khdng dung luc da p h i De nhan tha'y d cac cay but hien dai hdng he't thay. Cuoc sd'ng eua Charhe trong giai doan nay, ngUdi ke thudng lai rdi vao ndi tuyet vong. xuyen sif dung cic yeu td' n g i u nhien. Chinh nhd sif dung day dac nhflng Dieu nay xua't phat tfl cai nhin mong hinh anh an du, bieu tUdng ma cau manh ve than phan eon ngfldi trong chuyen tuy khdng dai nhUng da tai ky nguyen hien dai. Neu d O. Henry hien dUdc ea mot khdng gian, thdi hay Jack London, niem tin vao con gian rdng Idn eua chau Au va Hoa Ky ngfldi la tuyet ddi, thi d cac nha van trong nhflng thap nien suy thoii d i u hien dai niem tin dd da bi lung lay, the ky. Cha't tri tue da l i n g sau vao neu khdng ndi la khdng edn niem tin tflng eau ehfl. Khdng cd vd'n van hoa nfla. Vdi Hemingway hay Fitzgerald, nha't dinh, ngfldi doc se khdng the nao nhflng eon ngfldi thudc the he ma't hieu he't dflcic cai hay, eii dep cua mat do Chien tranh the gidi l i n thfl nhflng ang van mang chinh ngdn tfl nhat gay nen, thi nhflng khai niem xa ra dap n i t de hdng kien tao nen mot than, hy sinh, vi tha,... deu trd nen he hinh ngdn ngfl mdi, phfl hdp hdn rdng tuech. Ngdn tfl hoa my bi nhflng vdi xu the thdi dai. ke dd'n mat ldi dung de hd hao hdng Nhflng thap nien d i u the ky XX, ldi keo eon ngfldi vao nhflng viec xing truyen n g i n Hoa Ky da trd thanh mui bay. Cdn nhflng gii tri dich thflc thi bi nhdn tien phong cua thdi dai, thdi ma chung vui dap ta tdi. Fitzgerald tai theo each ndi cua nhieu ngfldi la Chua hien rat xuat sic tfl tfldng nay trong da che't. Trong sfl menh mdng cung truyen n g i n Thdm lai Babylon quan cua kiep ngfldi, cae nha van (Babylon Revisited). Truyen khdng he chan chinh tim ldi thoat b i n g chinh ed ehi tiet nao n h i e den Babylon. Day con dfldng dd nat, be t i e ay. Ho khdng la hinh anh an du, cd le la Paris trong len tieng keu goi, ho chi lang le thflc chuyen quay ve cua Charlie de thiie hien nhflng chuyen di b i n g van hien fldc nguyen dflde nudi na'ng cd chfldng den nhflng chan trdi mdi, ndi eon gai chin tudi Honoria ma anh de tri tue dflde danh cho vi tri doc tdn, lai dd sau cai che't cua vd va ban than tinh cam trd thanh thfl yeu trong coi anh phai vao trai cai nghien vi rfldu. nhan gian khanh kiet tinh ngfldi. Cd em gii vd anh dam nhan nhiem vu Bing each dd, ho da danh thflc dflde cham sdc Honoria theo di nguyen eua nhan tinh eua bao ngfldi •