Báo cáo khoa học: "Vai trò và các loại tài liệu trong việc dạy và học Tiếng Anh"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

83
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tóm tắt: Bài báo này trình bày vai trò cốt yếu của tài liệu dạy học đối với việc dạy và học ngoại ngữ, đặc biệt là việc dạy Tiếng Anh chuyên ngành (TACN). Các loại tài liệu dạy học phổ biến nhất cũng đ-ợc đề cập đến trong bài nhằm nhấn mạnh hơn nữa vai trò của tài liệu dạy học cũng nh- tầm quan trọng của việc lụa chọn tài liệu phù hợp để năng cao hiệu quả của việc dạy và học ngoại ngữ. ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học: "Vai trò và các loại tài liệu trong việc dạy và học Tiếng Anh"

Vai trß vμ c¸c lo¹i tμi liÖu trong viÖc d¹y vμ häc TiÕng Anh CN. ph¹m thÞ thu thuû Bé m«n Anh v¨n Khoa Khoa häc c¬ b¶n - Tr−êng §¹i häc GTVT Tãm t¾t: Bμi b¸o nμy tr×nh bμy vai trß cèt yÕu cña tμi liÖu d¹y häc ®èi víi viÖc d¹y vμ häc ngo¹i ng÷, ®Æc biÖt lμ viÖc d¹y TiÕng Anh chuyªn ngμnh (TACN). C¸c lo¹i tμi liÖu d¹y häc phæ biÕn nhÊt còng ®−îc ®Ò cËp ®Õn trong bμi nh»m nhÊn m¹nh h¬n n÷a vai trß cña tμi liÖu d¹y häc còng nh− tÇm quan träng cña viÖc lôa chän tμi liÖu phï hîp ®Ó n¨ng cao hiÖu qu¶ cña viÖc d¹y vμ häc ngo¹i ng÷. Summary: This article attemps to present the crucial roles that teaching materials play in foreign language teaching and learning, especially in the ESP contexts. The most popular teaching materials are also taken into consideration to further emphasize the roles of teaching materials as well as the importance selection of the most suitable teaching materials to improve CBA the effectiveness of foreign language teaching and learning. (1995;139) ®· gi¶i thÝch râ rµng khi «ng ®Þnh nghÜa tµi liÖu lµ “sù thÓ hiÖn mét c¸ch hÖ i. ®Æt vÊn ®Ò thèng c¸c kü n¨ng, bμi tËp ®−îc sö dông khi Tµi liÖu d¹y häc ®−îc sö dông trong tÊt d¹y trªn líp”. Theo nh− ®Þnh nghÜa th× tµi liÖu c¶ c¸c ho¹t ®éng d¹y häc, ®Æc biÖt trong viÖc d¹y häc bao gåm s¸ch häc, gi¸o ¸n, ph−¬ng d¹y vµ häc ngo¹i ng÷ th× tµi liÖu ®ãng vai trß tiÖn nghe nh×n, trß ch¬i hay bÊt kú ho¹t ®éng hÕt søc quan träng (Dudley-Evans & nµo trong v« sè c¸c ho¹t ®éng diÔn ra trªn líp St.John,1998: Richards, 2001). Dudley-Evans häc. and St.John (1998) còng chØ ra r»ng vai trß Mét ®iÒu rÊt dÔ nhËn ra lµ tµi liÖu d¹y häc cña tµi liÖu quan träng h¬n nhiÒu trong mét sè cã mÆt ë kh¾p c¸c líp häc ngo¹i ng÷, hÇu nh− hoµn c¶nh d¹y vµ häc TiÕng Anh chuyªn kh«ng cã líp häc nµo mµ l¹i kh«ng sö dông ngµnh n¬i TiÕng Anh ®−îc coi lµ ngo¹i ng÷. tµi liÖu d¹y häc. ThËm chÝ mét líp häc b×nh ThuËt ng÷ ‘tμi liÖu d¹y häc’ ®−îc sö dung th−êng còng cã thÓ sö dông vµi lo¹i tµi liÖu. réng r·i trong lÜnh vùc d¹y vµ häc ng«n ng÷ vµ §iÒu nµy lµ do tµi liÖu ®ãng vai trß hÕt søc th−êng ®Ò cËp tíi nh÷ng tµi liÖu dùa trªn c¬ së quan träng trong qu¸ tr×nh d¹y vµ häc ngo¹i c¸c bµi kho¸. Thùc ra tµi liÖu cã ph¹m vi réng ng÷. h¬n nh÷ng ®iÒu chóng ta th−êng nghÜ. Brown
bèn chøc n¨ng cña tµi liÖu d¹y häc, ®ã lµ: ii. vai trß vμ c¸c lo¹i tμi liÖu trong nguån ng«n ng÷, trî gióp viÖc häc tËp, nguån viÖc d¹y vμ häc tiÕng anh ®éng viªn cæ vò, vµ lµ nguån tµi liÖu ®Ó tham 1. Vai trß cña tµi liÖu trong c¸c kho¸ kh¶o. häc tiÕng Anh c¬ b¶n Lµ nguån ng«n ng÷, tµi liÖu cÇn thÓ hiÖn NhiÒu nhµ nghiªn cøu ®· cho thÊy vai trß mét ng«n ng÷ thùc khi nã ®−îc sö dông trong cèt yÕu cña tµi liÖu d¹y häc trong qu¸ tr×nh nh÷ng t×nh huèng thùc tÕ vµ nã ph¶i phï hîp d¹y ngo¹i ng÷. víi phÇn ®«ng nhu cÇu cña ng−êi häc Richards vµ Rodgers (trÝch trong Nunan, (Dudley - Evans & St.John, 1998), ®Æc biÖt 1991) ®· xem xÐt c¸c tµi liÖu h−íng dÉn nh− trong nh÷ng tr−êng hîp tiÕng Anh lµ ngo¹i c¸c tiªu chÝ cô thÓ vÒ mÆt néi dung vµ sù ng÷ chø kh«ng ph¶i lµ ng«n ng÷ thø hai bëi v× h−íng dÉn cho gi¸o viªn c¶ vÒ viÖc cÇn d¹y c¸c tµi liÖu hÇu nh− chØ lµ ph−¬ng tiÖn cho nh÷ng vÊn ®Ò g× lÉn cÇn tËp trung vµo vÊn ®Ò ng−êi häc tiÕp cËn víi ng«n ng÷. C¸c t¸c gi¶ nµo do néi dung cô thÓ hay c¸c nhiÖm vô s− nµy gîi ý thªm r»ng trong nh÷ng t×nh huèng ph¹m ®ßi hái. mµ líp häc chØ lµ n¬i diÔn ra ho¹t ®éng häc th× c¸c tµi liÖu d¹y häc cÇn t¹o ra nh÷ng c¬ héi Richards (2001) còng ®ång t×nh víi quan ®Ó ng−êi häc tiÕp cËn ng«n ng÷ nhiÒu nhÊt, vÝ ®iÓm cña Richards vµ Rodgers, «ng ®· chØ râ dô nh− cung cÊp c¸c tµi liÖu bæ trî ®Ó ng−êi r»ng c¸c tµi liÖu d¹y häc cã thÓ lµ c¬ së cho häc cã thÓ sö dông chóng cho viÖc tù häc. rÊt nhiÒu h×nh thøc ®Çu vµo ng«n ng÷, vµ nã lµ c¬ së cho rÊt nhiÒu ho¹t ®éng thùc hµnh Lµ sù trî gióp cho viÖc häc tËp, ng«n ng÷ diÔn ra trong líp häc. Richards cßn Dudley - Eveans vµ St.John (1998) chØ ra r»ng gi¶i thÝch thªm r»ng tµi liÖu lµ c¬ së cho néi c¸c tµi liÖu ph¶i ®¸ng tin cËy, cã nghÜa chóng dung cña giê häc, sù c©n b»ng gi÷a c¸c kü cÇn “sö dông ®−îc, nhÊt qu¸n vμ cã h×nh thøc CBA n¨ng ®−îc d¹y vµ lo¹i ho¹t ®éng thùc hµnh nμo ®ã ®Ó dÔ nhËn biÕt” (tr.171). Tuy nhiªn hä ng«n ng÷ mµ ng−êi häc tham gia. gi¶i thÝch r»ng ®iÒu nµy kh«ng cã nghÜa lµ cÊu tróc cña bµi häc cøng nh¾c hay ®−îc s¾p xÕp H¬n n÷a, tµi liÖu d¹y häc tèt lµ sù trî gióp cè ®Þnh mµ néi dung thùc sù cña tµi liÖu ph¶i rÊt nhiÒu cho c¸c gi¸o viªn ch−a cã nhiÒu kinh ®−îc chó träng. Theo c¸c t¸c gi¶ nµy, nh»m nghiÖm hoÆc c¸c gi¸o viªn ch−a ®−îc ®µo t¹o n©ng cao viÖc häc tËp, c¸c tµi liÖu cÇn thu hót ch−a chuÈn (Nunan, 1991; Richards, 2001). ng−êi häc vµo viÖc suy nghÜ vµ sö dông ng«n Chóng cã thÓ ®−îc coi lµ “mét h×nh thøc ®μo ng÷, c¸c ho¹t ®éng cÇn “kÝch thÝch qu¸ tr×nh t¹o gi¸o viªn” (Richards, 2001:251) vµ tõ tµi nhËn thøc chø kh«ng ph¶i qu¸ tr×nh c¬ häc” vµ liÖu c¸c gi¸o viªn cã thÓ h×nh thµnh c¸c ý ng−êi häc còng “cÇn cã ý thøc vÒ sù tiÕn bé”. t−ëng vÒ viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ tiÕn hµnh d¹y §èi víi nh÷ng tµi liÖu ®−îc coi lµ trî gióp cho giê häc nh− thÕ nµo. viÖc häc tËp, Tomlison (1998) gîi ý r»ng ng−êi 2. Vai trß cña tµi liÖu trong c¸c kho¸ häc ph¶i ®−îc t¹o nh÷ng c¬ héi sö dông ng«n häc TiÕng Anh chuyªn ngµnh ng÷ trong giao tiÕp h¬n lµ chØ thùc hµnh ng«n Tµi liÖu d¹y häc cã ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn ng÷ trong nh÷ng t×nh huèng cã sù chØ ®¹o cña sù thµnh c«ng cña bÊt cø ch−¬ng tr×nh d¹y gi¸o viªn vµ tµi liÖu. ¤ng còng nhÊn m¹nh ng«n ng÷ nµo, ®Æc biÖt lµ d¹y vµ häc TiÕng viÖc sö dông ng«n ng÷ ®Ó giao tiÕp liªn quan Anh chuyªn ngµnh. ®Õn “nh÷ng cè g¾ng ®Ó ®¹t ®−îc môc ®Ých trong t×nh h−èng mμ néi dung, chiÕn l−îc vμ §èi víi c¸c kho¸ häc TiÕng Anh chuyªn sù thÓ hiÖn mèi t−¬ng t¸c ®−îc ng−êi häc x¸c ngµnh, Dudley - Evans vµ John (1998) ®−a ra
c¸ch häc cña ng−êi häc. §iÒu nµy cã nghÜa ®Þnh” (Tomlison,1998: 14). Nh÷ng cè g¾ng Êy c¸c ho¹t ®éng ph¶i “®a d¹ng, ph¶i tho¶ m·n cã thÓ ®¹t ®−îc b»ng c¸ch t¹o c¬ héi cho nhu cÇu cho tÊt c¶ c¸c h×nh thøc häc” ng−êi häc kiÓm tra hiÖu qu¶ cña nh÷ng gi¶ (Tomlison,1998;tr.17) thiÕt bªn trong cña hä, ®Æc biÖt nÕu nh÷ng ho¹t ®éng Êy kÝch thÝch hä t¹o ®−îc ®Çu ra Râ r»ng r»ng, tµi liÖu d¹y häc lµ yÕu tè “cao h¬n tr×nh ®é hiÖn nay cña hä mét chót” then chèt, hÕt søc quan träng trong viÖc d¹y (Swan trÝch trong Tomlison, 1998:tr.15) bÊt kú ng«n ng÷ nµo. Ng−êi gi¸o viªn cÇn ph¶i hiÓu râ vai trß còng nh− yªu cÇu cña tµi Lµ nguån ®éng viªn, cæ vò, tµi liÖu cÇn liÖu gi¶ng d¹y trong khi thiÕt kÕ hay lùa chän ph¶i lµ mét “th¸ch thøc cã thÓ ®¹t ®−îc ®Ó tµi liÖu ®èi víi t×nh huèng gi¶ng d¹y riªng cña ®−a ra nh÷ng ý t−ëng vμ th«ng tin míi trong khi ®−îc ®Æt nÒn mãng trªn kinh nghiÖm vμ m×nh nh»m t¹o ®iÒu kiÖn häc tËp tèt nhÊt cho kiÕn thøc cña ng−êi häc” (Dudley-Evans & ng−êi häc. John,1998: tr.172). Hä gi¶i thÝch thªm r»ng 3. C¸c lo¹i tµi liÖu gi¶ng d¹y ®Çu vµo ph¶i cã nh÷ng kh¸i niÖm hoÆc nh÷ng Tµi liÖu gi¶ng d¹y phæ biÕn mµ gi¸o viªn kiÕn thøc quen thuéc víi ng−êi häc, nh−ng nã cã thÓ sö dông lµ s¸ch gi¸o khoa, tµi liÖu do còng ph¶i ®−a ra mét ®iÒu g× ®ã míi mÎ, mét tr−êng so¹n hay tµi liÖu do gi¸o viªn tù so¹n lý do ®Ó ng−êi häc giao tiÕp vµ tham gia vµo (Richards, 2001). Theo Robinson (1991), qu¸ tr×nh giao tiÕp. Tomlison gîi ý tr−íc hÕt s¸ch gi¸o khoa lµ lo¹i tµi liÖu ®−îc xuÊt b¶n néi dung cña tµi liÖu ph¶i kh«ng ®−îc “vÆt réng r·i, cßn tµi liÖu do tr−êng so¹n hay do v·nh hay tÇm th−êng” mµ ph¶i “kÝch thÝch gi¸o viªn tù so¹n lµ lo¹i tµi liÖu l−u hµnh néi nh÷ng suy nghÜ vμ t×nh c¶m cña ng−êi häc”. bé, trong ph¹m vi cña mét tr−êng. Lùa chän Thø hai, c¸c ho¹t ®éng kh«ng nªn ®¹t ®−îc lo¹i tµi liÖu nµo, s¸ch gi¸o khoa hay tµi liÖu mét c¸ch qu¸ ®¬n gi¶n hay qu¸ dÔ dµng mµ CBA l−u hµnh néi bé lµ ®iÒu mµ c¸c chuyªn gia ng−êi häc kh«ng ph¶i sö dông ®Õn kinh trong lÜnh vùc ELT (d¹y ng«n ng÷ TiÕng Anh) nghiÖm ®· cã hay kh«ng ph¶i ®éng n·o. vÉn cßn ®ang tranh luËn. Dudley-Evans and St.John cßn nhÊn m¹nh tµi liÖu d¹y häc cã tÇm quan träng kÝch thÝch tÝnh O’Neil (trÝch trong Robinson, 1991) gîi ý hµi h−íc vµ tÝnh s¸ng t¹o cña ng−êi häc. r»ng ch¼ng cã tµi liÖu nµo sö dông dÔ dµng Tomlison còng cã c¸i nh×n t−¬ng tù, «ng cho nh− s¸ch gi¸o khoa. Quan träng h¬n lµ, “s¸ch r»ng ng−êi häc sÏ cã lîi nhÊt nÕu “hä tËp gi¸o khoa ®· hoμn chØnh kh«ng chØ vÒ mÆt trung së thÝch, sù nç lùc vμ sù tËp trung vμo h×nh thøc mμ c¸c kho¸ häc theo häc kú hay ho¹t ®éng häc tËp”. theo n¨m häc lu«n s½n sμng ®èi víi ng−êi häc” (tr.58). Tuy nhiªn, Ewer vµ Boys (trÝch Lµ nguån tμi liÖu ®Ó tham kh¶o, tµi liÖu trong Robinson, 1991) l¹i ph¶n ®èi m¹nh mÏ gióp cho ng−êi häc “sö dông mét c¸ch hiÖu viÖc sö dông s¸ch gi¸o khoa xuÊt b¶n s½n v× qu¶ c¸c nguån tμi liÖu ®Ó tù kh¸m ph¸” mét sè yÕu tè c¬ b¶n cña s¸ch nh− gi¸ trÞ vÒ (Tomlison, 1998; tr.11). Theo Dudley - Evans néi dung ng«n ng÷, sù chÝnh x¸c cña nh÷ng and St.John, v× lý do nµy mµ tµi liÖu d¹y häc lêi gi¶i thÝch vµ c¸c vÝ dô minh ho¹, sè l−îng cÇn ph¶i hoµn chØnh, râ rµng vµ m¹ch l¹c. Nãi vµ ph¹m vi c¸c bµi tËp ®−a ra bÞ bá qua do t¸c c¸ch kh¸c, tµi liÖu cÇn ®−a ra nh÷ng gi¶i thÝch, gi¶ chØ tËp trung vµo ph−¬ng ph¸p vµ c¸ch vÝ dô vµ c¸c bµi tËp thùc hµnh mµ cã kÌm thøc. H¬n n÷a, Swales (trÝch trong Robinson, theo ®¸p ¸n ®Ó ng−êi häc cã thÓ sö dông 1991) cßn nhÊn m¹nh c¸c s¸ch gi¸o khoa chóng ®Ó tù häc. Mét ®iÒu n÷a còng cÇn ph¶i xuÊt b¶n s½n “cã Ýt hiÖu qu¶ h¬n trong c¸c tμi l−u ý trong phÇn nµy lµ sù kh¸c nhau gi÷a liÖu thùc hμnh vμ c¸c lÜnh vùc kü n¨ng”.
T−¬ng tù nh− vËy, cã nhiÒu ý kiÕn tranh së cho nhiÒu ®Çu vµo ng«n ng÷ mµ ng−êi häc luËn hoÆc ®ång ý, hoÆc ph¶n ®èi viÖc sö dông tiÕp nhËn vµ lµ nguån cho nhiÒu ho¹t ®éng tµi liÖu néi bé. Robinson (1991) th× cho r»ng thùc hµnh diÔn ra trong líp häc. Theo tµi liÖu sö dông néi bé cã ba −u ®iÓm. Tr−íc Cunningsworth (1995,tr.7) tµi liÖu gi¶ng d¹y lµ hÕt, tµi liÖu sö dông néi bé d−êng nh− cô thÓ nguån cña c¸c ý t−ëng vµ gîi ý cho c¸c ho¹t h¬n vµ phï hîp h¬n tµi liÖu xuÊt b¶n s½n cã ®éng trªn líp. Vai trß cña tµi liÖu ®Æc biÖt vµ nã cã gi¸ trÞ h¬n vÒ khÝa c¹nh xö lý ng«n quan träng h¬n nhiÒu trong d¹y TACN v× ng÷ vµ c¸c t×nh huèng ®−îc thÓ hiÖn trong ®ã. chóng lµ cë së ban ®Çu cho ng−êi häc tiÕp Thø hai, c¸c tµi liÖu néi bé cã thÓ ®−îc dïng cËn víi ng«n ng÷ mµ hä cÇn häc. H¬n n÷a, linh ho¹t h¬n tµi liÖu xuÊt b¶n s½n cã. Cuèi c¸c tµi liÖu TACN cã thÓ t¹o thuËn lîi cho qu¸ cïng, t¸c gi¶ cña c¸c tµi liÖu néi bé cã thÓ tr×nh häc ng«n ng÷ b»ng viÖc “më ra mét con ®−êng qua nh÷ng phøc t¹p cña ng«n ng÷ sÏ ch¾c ch¾n vÒ viÖc ¸p dông ph−¬ng ph¸p ®−îc häc” (Hutchinson, 1987; tr.107) vµ b»ng gi¶ng d¹y nµo ®èi víi ®èi t−îng ng−êi häc ®· viÖc ®éng viªn ng−êi häc qua nh÷ng bµi tËp, ®Þnh tr−íc. Ng−îc l¹i, Robinson (1991) l¹i chØ nh÷ng bµi thùc hµnh thó vÞ mµ trong mét sè ra viÖc so¹n tµi liÖu sö dung néi bé mÊt thêi t×nh huèng cã liªn quan ®Õn nhu cÇu cô thÓ gian vµ tèn kÐm. §iÒu tåi tÖ nhÊt lµ c¸c tµi liÖu cña häc sinh. C¸c tµi liÖu TACN cßn t¹o ®iÒu ®−îc so¹n trong néi bé “thÓ hiÖn sù gièng kiÖn cho viÖc gi¶ng d¹y b»ng c¸ch giíi thiÖu nhau rÊt dÔ nhËn thÊy víi tμi liÖu xuÊt b¶n s½n ®· bÞ chèi bá” (Swales, trÝch trong c¸c mÉu sö dông ng«n ng÷ ®óng ®¾n vµ phï Robinson,1991;tr.58). hîp cho nh÷ng môc ®Ých cô thÓ vµ giíi thiÖu cho gi¸o viªn nh÷ng kü n¨ng d¹y míi. Tãm Nh− ®· ®Ò cËp ë trªn, viÖc sö dông tµi l¹i, tµi liÖu gi¶ng d¹y cã ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn liÖu xuÊt b¶n s½n hay tµi liÖu l−u hµnh néi bé sù thµnh c«ng cña bÊt cø ch−¬ng tr×nh ng«n ®Òu cã nh÷ng −u thÕ vµ nh−îc ®iÓm, v× thÕ sö ng÷ nµo, ®Æc biÖt lµ d¹y vµ häc TACN. CBA dông lo¹i tµi liÖu nµo ph¶i phô thuéc vµo môc ®Ých cña c¸c kho¸ häc còng nh− ®iÒu kiÖn hay h¹n chÕ cña t×nh huèng cô thÓ. Tuy nhiªn trong thùc tÕ do viÖc so¹n tµi liÖu mÊt thêi Tµi liÖu tham kh¶o gian vµ tèn kÐm, c¸c gi¸o viªn th−êng kh«ng [1]. Brown,J.D. (1995) The elements of Language cã thêi gian hay sù trî gióp cña tr−êng ®Ó thiÕt Cirriculum. Boston:Heinle & Heinle Punlishers. kÕ tµi liÖu riªng cho m×nh, trong nhiÒu tr−êng [2]. Dudley - Evans, T. & St. John, M. J. (1998) hîp c¸c gi¸o viªn cã xu h−íng lùa chän tõ Development in English for Specific Pursoses. nh÷ng tµi liÖu xuÊt b¶n s½n cã hoÆc trong s¸ch Cambridge: Cambridge University Press. gi¸o khoa ®Ó sö dông trong líp häc. Tuy nhiªn, [3]. Nunan, D. (1992) The learner-centered “ch¼ng cã quyÓn s¸ch nμo lμ hoμn h¶o c¶” Cirriculum - A Study in Second Language (Brown, 1995;tr.166) v× thÕ cÇn ph¶i ®¸nh gi¸, Teaching. Cambridge: Cambridge University Press. lùa chän tµi liÖu ®Ó t×m ra sù phï hîp cña tµi [4]. Richards, J. C. (2001) Cirriculum Development liÖu ®èi víi ®èi t−îng ng−êi häc ®· ®Þnh tr−íc. in Language Teaching. Cambridge: Cambridge University Press. III. KÕt luËn [5]. Robinson, P. C (1991). ESP Today: A Tµi liÖu ®−îc sù dông trong tÊt c¶ c¸c practitioner’s Guide. London: Prentice Hall. ho¹t ®éng d¹y häc, nã ®ãng vai trß hÕt søc [6]. Tomlison, B. (1998). Materials Development in quan träng trong qu¸ tr×nh d¹y vµ häc ng«n Language Teaching. Cambridge: Cambridge ng÷. Nãi chung tµi liÖu gi¶ng d¹y cã thÓ lµ c¬ Univrsity Press♦