intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo nghiên cứu khoa học: "ám ảnh nghệ thuật trong truyện ngắn "Một thầy thuốc nông thôn" của F. Kafka"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

174
lượt xem
37
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tuyển tập các báo cáo nghiên cứu khoa học hay nhất của trường đại học vinh năm 2008 tác giả: 3. Nguyễn Thị Thanh Hiếu, ám ảnh nghệ thuật trong truyện ngắn "Một thầy thuốc nông thôn" của F. Kafka. Một thầy thuốc nông thông là truyện ngắn độc đáo.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học: "ám ảnh nghệ thuật trong truyện ngắn "Một thầy thuốc nông thôn" của F. Kafka"

  1. Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Ám ảnh nghệ thuật trong truyện ngắn Một thầy thuốc nông thôn của F. Kafka"
  2. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 4b-2008 ¸m ¶nh nghÖ thuËt trong truyÖn ng¾n Mét thÇy thuèc n«ng th«n cña F. Kafka NguyÔn ThÞ Thanh HiÕu (a) Tãm t¾t. Mét thÇy thuèc n«ng th«n lµ truyÖn ng¾n ®éc ®¸o vµ ®Çy Ên t−îng cña F. Kafka. Bµi viÕt tËp trung lÝ gi¶i søc ¸m ¶m nghÖ thuËt m·nh liÖt cña nã, trong ®ã nghÖ thuËt x©y dùng thÕ giíi néi t©m nh©n vËt ng−êi thÇy thuèc lµ tiªu biÓu h¬n c¶. Tõ h×nh t−îng t©m tr¹ng ng−êi thÇy thuèc, F. Kafka ®· cho thÊy mét vÊn ®Ò trong x· héi hiÖn ®¹i: vÊn ®Ò th©n phËn con ng−êi. M ét thÇy thuèc n«ng th«n lµ ng¾n nh− thÕ nµy, ng−êi ®äc cã c¶m truyÖn ng¾n ®Çy ¸m ¶nh, mª t−ëng sÏ ®−îc chøng kiÕn c©u chuyÖn vÒ mét con ng−êi, mét sè phËn, kiÓu nh− hoÆc ng−êi ®äc. Kh«ng ph¶i v× mét cèt trong v¨n xu«i truyÒn thèng th«ng truyÖn kÞch tÝnh, mét nh©n vËt cã Ên t−îng s¾c nÐt hay nh÷ng t×nh tiÕt li k×, th−êng. Nh−ng ë ®©y hoµn toµn kh¸c. nh−ng ®· ®äc lµ kh¾c dÊu ngay trong NÕu mong −íc ®äc ®Ó t×m thÊy mét chuyÖn g× ®ã th× ng−êi ®äc sÏ thÊt väng. t©m t−ëng bëi søc gîi réng lín vµ s©u Nh−ng ®äc ®Ó ngÉm nghÜ, tr¶i nghiÖm xa cña nã. TruyÖn nµy tiªu biÓu cho phong c¸ch cña F. Kafka bëi lèi viÕt th× l¹i v« cïng thÝch thó. F. Kafka kh«ng ®i s©u vµo mét cuéc ®êi cô thÓ víi kh«ng ai b¾t ch−íc næi. V¨n phong chÆt bao th¨ng trÇm, biÕn cè hay nh÷ng Ðo le chÏ, gi¶n dÞ mµ hiÖn ®¹i, ®Çy ý nghÜa biÓu t−îng vµ triÕt lÝ ®· t¹o nªn gi¸ trÞ cña sè phËn. Nhµ v¨n chØ viÕt vÒ mét ®éc ®¸o cho s¸ng t¸c cña F. Kafka nãi kho¶nh kh¾c nhá bÐ trong ®êi ng−êi nh−ng nãi ®−îc c¶ c¸i c« ®¬n cña toµn chung vµ truyÖn ng¾n nµy nãi riªng. bé kiÕp ng−êi, viÕt vÒ c¸i phi lÝ mµ nh− Trong khu«n khæ bµi viÕt nµy, chóng t«i t×m hiÓu ngßi bót tæ chøc kh«ng ph¶i phi lÝ, viÕt vÒ nh÷ng chuyÖn truyÖn ng¾n cña F. Kafka nh− lµ mét cña thÕ kØ tr−íc nh−ng còng lµ viÕt cho thÕ kØ nµy, cho t−¬ng lai. sù lÝ gi¶i søc ¸m ¶nh nghÖ thuËt m·nh §i suèt m¹ch truyÖn tõ dßng ®Çu liÖt. Râ rµng, ®©y lµ mét sù l¾ng ®äng tõ nhiÒu yÕu tè, ®−îc kiÕn t¹o bëi mét cho ®Õn kÕt thóc lµ h×nh t−îng t©m tµi n¨ng v¨n ch−¬ng tr¸c tuyÖt. Næi bËt tr¹ng ng−êi thÇy thuèc, nh©n vËt chÝnh trong t¸c phÈm x−ng “t«i” víi t− c¸ch nhÊt lµ h×nh t−îng nh©n vËt ng−êi thÇy ng−êi trÇn thuËt. TÊt c¶ nh÷ng biÕn thuèc. Riªng biÖt, ®éc ®¸o, g©y Ên t−îng ®Õn k× l¹. Vµ xÐt ®Õn cïng, c¸c ph−¬ng th¸i t©m lÝ tÕ vi cña con ng−êi trong mét kho¶ng thêi gian ng¾n ngñi ®−îc diÖn kh¸c nh− kh«ng gian, thêi gian nhµ v¨n kh¾c häa rÊt chi tiÕt vµ kÜ nghÖ thuËt, nghÖ thuËt kÓ chuyÖn, lêi v¨n, giäng ®iÖu… ®Òu quy tô vÒ nh©n l−ìng. Nh÷ng yÕu tè ngo¹i h×nh, tÝnh vËt. c¸ch, tiÓu sö cña nh©n vËt bÞ bãc l−îc, trë nªn mê nhße. Ng−êi ®äc kh«ng biÕt Tho¹t nh×n, víi mét tiªu ®Ò truyÖn NhËn bµi ngµy 02/10/2008. Söa ch÷a xong 03/11/2008. 21
  3. ¸m ¶nh nghÖ thuËt trong truyÖn..., TR. 21-26 NguyÔn ThÞ Thanh HiÕu g× nhiÒu, chØ vµi ba th«ng tin cã thÓ x©u tho¹i ®· nh−êng chç cho ®éc tho¹i néi chuçi l¹i: trong mét ®ªm b·o tuyÕt d÷ t©m. Trong khi ®èi tho¹i lÎ tÎ, rêi r¹c, déi, ng−êi thÇy thuèc ph¶i tíi mét lµng trËt khíp th× ®éc tho¹i néi t©m chiÕm xa ch÷a cho mét ng−êi m¾c träng bÖnh. −u thÕ, tÇn sè xuÊt hiÖn dµy ®Æc vµ tr¶i Nh−ng «ng kh«ng cã mét con ngùa nµo suèt t¸c phÈm. §éc tho¹i néi t©m lµ ®Ó ®i tíi ®ã. Bçng nhiªn «ng ph¸t hiÖn ph−¬ng tiÖn ®¾c ®Þa ®Ó nh©n vËt chÝnh trong chuång lîn bá hoang l©u ngµy mét ph¬i bµy t©m lÝ phøc t¹p cña m×nh. ThÕ g· phu ngùa vµ hai con ngùa “v−¬n giíi t©m tr¹ng Êy hiÖn lªn nh− mét th©n h×nh táa ra khãi”. Ng−êi thÇy dßng ch¶y miªn man, v« tËn, kh«ng mét thuèc vÉn ch−a yªn t©m ®i khi thÊy tªn t¸c nh©n nµo cã thÓ chi phèi sù chuyÓn phu ngùa chäc ghÑo c« hÇu Rosa nh−ng ®éng nhanh hay chËm cña nã. Còng cã g· ®ã ®· vç tay khiÕn chiÕc xe bÞ cuèn ®i thÓ xem ®Êy nh− lµ mét sù gÇn gòi víi vµ ngay lËp tøc tíi ®−îc nhµ ng−êi thñ ph¸p dßng ý thøc vèn ®−îc rÊt bÖnh. Lóc ®Çu ng−êi thÇy thuèc b¶o nhiÒu nhµ v¨n −a chuéng vµo nh÷ng anh nµy kháe m¹nh, sau l¹i ph¸t hiÖn thËp niªn gi÷a thÕ kØ XX, mét c¸ch mét vÕt loÐt khñng khiÕp trªn m×nh kh¸m ph¸, nh×n nhËn míi vÒ ®êi sèng anh ta. Bän ng−êi nhµ vµ c¸c b« l·o tinh thÇn cña con ng−êi, phøc t¹p, vi tÕ, trong lµng lét hÕt quÇn ¸o ng−êi thÇy ®a chiÒu chø kh«ng gi¶n ®¬n, rµnh thuèc nh÷ng mong ng−êi bÖnh ®−îc m¹ch. Kh¸m ph¸ h×nh t−îng ng−êi thÇy ch÷a khái. Sau, thÇy thuèc thÊy ngùa thuèc, do vËy, kh«ng ph¶i theo lèi mßn vÉn cßn bªn cöa sæ vµ lªn ®−êng ch¹y cò trong tiÓu thuyÕt truyÒn thèng, cø trèn. Con ®−êng vÒ nhµ trë nªn xa x«i men theo nh÷ng giíi thiÖu cña nhµ v¨n, vµ khã kh¨n h¬n. Ng−êi thÇy thuèc vin vµo nh÷ng mèi quan hÖ cña nh©n nhËn ra r»ng m×nh ®· bÞ lõa nh−ng vËt víi ng−êi kh¸c, bëi ë ®©y, nh÷ng c¨n t×nh thÕ kh«ng thÓ nµo cøu v·n næi… cø Êy hoµn toµn kh«ng ®−îc x¸c ®Þnh. ChØ cã chõng Êy sù viÖc trªn bÒ mÆt, ChØ mçi mét dÊu vÕt duy nhÊt hiÓn nghÜa lµ rÊt Ýt ái, thËm chÝ gÇn nh− hiÖn, ®ã lµ t©m lÝ. Ng−êi thÇy thuèc bÞ kh«ng cã g× ®Ó kÓ, ®Ó nãi. §©y còng lµ ¸m ¶nh bëi tÊt c¶ nh÷ng sù viÖc xÈy ra mét biÓu hiÖn cña lèi viÕt hiÖn ®¹i, ë ®ã trong ®êi sèng hiÖn t¹i cña m×nh, cßn cèt truyÖn gÇn nh− bÞ xãa mê, cã nh÷ng ng−êi ®äc l¹i bÞ ¸m ¶nh bëi chÝnh nh÷ng nhµ v¨n cùc ®oan h¬n cßn ®Þnh thñ tiªu ¸m ¶nh Êy cña nh©n vËt. sù tån t¹i cña nã. Còng cÇn ph¶i nãi T©m lÝ cña ng−êi thÇy thuèc chØ thªm r»ng, nhµ v¨n lµ ng−êi cã chÞu ®−îc kh¾c häa trong mét thêi kh¾c ng¾n ¶nh h−ëng Ýt nhiÒu cña triÕt häc “HiÖn ngñi nh−ng ®Çy biÕn ®éng vµ x¸o trén. t−îng häc” nªn «ng rÊt Ýt ®i s©u m« t¶ Tõ khi «ng ®Æt ch©n tíi nhµ ng−êi bÖnh, t©m lÝ thùc chøng vµ «ng còng th−êng ®Æc tÝnh nµy cµng næi tréi s¾c nÐt. ¤ng phñ nhËn mèi quan hÖ nh©n qu¶. F. thÊy khã chÞu, bøc bèi gi÷a kh«ng khÝ Kafka râ rµng kh«ng quan t©m nhiÒu ngét ng¹t trong phßng vµ nh÷ng ng−êi tíi líp sù kiÖn mµ ®i s©u vµo thÕ giíi xung quanh. Trong khi chµng trai hoµn néi t©m cña nh©n vËt. ChÝnh v× vËy, toµn khoÎ m¹nh th× lßng tËn tuþ víi trong Mét thÇy thuèc n«ng th«n, ®èi c«ng viÖc ®· trë nªn v« nghÜa. Råi mét 22
  4. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 4b-2008 lo¹t nh÷ng lo l¾ng kh¸c xuÊt hiÖn. Sù ngãn tay ót cña t«i ®ang vÆn vÑo m×nh chuyÓn ®æi nh÷ng cung bËc t×nh c¶m bß hÕt tèc lùc trong v−¬ng quèc vÕt cña nh©n vËt kh«ng ®−îc Kafka miªu t¶ th−¬ng vÒ phÝa ¸nh s¸ng…” [3, tr.785]. dÇn dµ, cã sù chuÈn bÞ mµ ®ét ngét, Tr−íc thùc tÕ khñng khiÕp ®ã, ph¶n ngay lËp tøc nh−ng vÉn kh«ng t¹o c¶m øng cña ng−êi thÇy thuèc còng chØ lµ: gi¸c hÉng hôt. Tuy nhiªn, ng−êi thÇy “T«i kh«ng ng¨n ®−îc tiÕng suþt nho thuèc còng cã thÓ xem lµ mét kiÓu nh©n nhá biÓu lé sù ng¹c nhiªn” [3, tr.785]. vËt khã x¸c ®Þnh vÒ mÆt quy luËt t©m lÝ. Th× ra c¸i phi lÝ vµ c¸i th−êng nhËt ë §ang lo nghÜ chuyÖn nµy, chuyÖn kh¸c ®©y ®· tíi rÊt gÇn nhau, x©m nhËp vµo l¹i µo tíi thÕ chç. Vµ cø thÕ, kh«ng mét nhau vµ ranh giíi cña chóng mong vÊn ®Ò nµo ®−îc tr¶i nghiÖm xong xu«i, manh ®Õn nçi con ng−êi d−êng nh− ®· hoµn tÊt mµ lu«n dang dë, nöa chõng. b¾t ®Çu biÕt chÊp nhËn c¸i phi lÝ. Ng−êi Nh−ng ngay sau ®ã, ë mét thêi ®iÓm ta kh«ng thÊy ®ã lµ c¸i ghª gím, khñng kh¸c, vÊn ®Ò Êy l¹i ®−îc ®Æt ra vµ bµn khiÕp, kh«ng thÓ nµo tin næi n÷a mµ ®· l¹i. C¸i ch−a hoµn thµnh, ch−a hoµn tÊt xem sù tån t¹i cña nã lµ cã thËt vµ b×nh th−êng. TiÓu thuyÕt BiÕn d¹ng vµ mét trong s¸ng t¸c cña Kafka còng lµ mét nçi ¸m ¶nh lín. Chñ ®Ò Kafka ®−a ra, sè truyÖn ng¾n kh¸c còng ®· thÓ hiÖn do vËy, lu«n ë thêi hiÖn t¹i, bi ®¸t, nhøc râ nÐt dÊu Ên phong c¸ch nµy cña t¸c nhèi vµ ®ßi hái ph¶i ®−îc gi¶i quyÕt. gi¶. Nhµ v¨n kh«ng cÇn ®i t×m kiÕm c¸i Kafka kh«ng miªu t¶ t©m lÝ mµ gîi më phi lÝ ë ®©u xa mµ c¸i phi lÝ víi Kafka cã t©m lÝ. Nh÷ng minh chøng tùa nh− thÕ ë ngay trong nh÷ng c¶nh sèng sinh ho¹t nµy xuÊt hiÖn nhiÒu trong truyÖn ng¾n ®¬n thuÇn. Mét thÇy thuèc n«ng th«n: “L−¬ng t«i TÝnh chÊt sèng ®éng cña h×nh cùc thÊp nh−ng t«i l¹i hµo phãng vµ hay t−îng nh©n vËt ng−êi thÇy thuèc tËp trung chñ yÕu ë ®êi sèng t©m lÝ. Nh−ng gióp ®ì ng−êi nghÌo. T«i vÉn ph¶i hiÓu vÒ b¶n chÊt, t©m lÝ cña nh©n vËt nµy r»ng Rosa b×nh yªn, vµ sau ®ã chµng trai ch¾c sÏ thùc hiÖn ®−îc −íc muèn kh«ng cßn gièng víi c¸c nh©n vËt trong cña m×nh, t«i còng muèn chÕt. T«i biÕt v¨n xu«i truyÒn thèng. §i cïng víi t©m lÝ, nhµ v¨n cßn muèn h−íng ng−êi ®äc lµm g× ë trong mïa ®«ng bÊt tËn nµy! tíi mét ý niÖm, mét triÕt lÝ, mét nçi ¸m Ngùa cña t«i ®· chÕt vµ trong lµng kh«ng cã lÊy mét ng−êi nµo s½n lßng ¶nh cña con ng−êi trong ®êi sèng hiÖn cho t«i m−în ngùa” [3, tr.784]. Cã thÓ ®¹i, nghÜa lµ ®em l¹i mµu s¾c trõu t−îng cho h×nh t−îng nh©n vËt. §äc nãi ®©y lµ nh©n vËt kh«ng ngõng nh÷ng truyÖn ng¾n nµy, sÏ sai lÇm nÕu cø cè nçi ©u lo. Nçi lo mçi lóc mét lín lªn vµ ®i cïng víi nã lµ mét lo¹t nh÷ng phi lÝ ®i t×m nh÷ng yÕu tè cô thÓ, x¸c ®Þnh hiÖn h÷u. Chµng trai kh«ng khoÎ m¹nh trong h×nh t−îng ng−êi thÇy thuèc n«ng th«n (vÝ nh− hoµn c¶nh sèng, lai lÞch, nh− «ng t−ëng. Kh¸m l¹i, râ rµng anh tiÓu sö nh©n vËt; thêi gian, kh«ng gian ta bÖnh nÆng. “Bªn s−ên ph¶i cña anh ta, ®o¹n gÇn h«ng, lµ mét vÕt th−¬ng diÔn ra sù kiÖn...). ChÝnh Kafka còng ®· l−îc bá gÇn hÕt nh÷ng “c¨n cø” kh«ng to¸c ho¸c miÖng lín b»ng lßng bµn tay ®¸ng tin cËy Êy. §äng l¹i tõ t¸c phÈm lµ t«i… Nh÷ng con gißi, mËp vµ dµi b»ng 23
  5. ¸m ¶nh nghÖ thuËt trong truyÖn..., TR. 21-26 NguyÔn ThÞ Thanh HiÕu søc ¸m gîi mét ý nghÜa kh¸i qu¸t, mét b¶o, mµ tr−íc hÕt lµ b×nh yªn trong t©m c¶m nhËn, mét quan niÖm vÒ con ng−êi lÝ. Kh«ng cÇn tíi nh÷ng triÕt lÝ dµi th«ng qua nh÷ng m¶nh t©m tr¹ng ch¾p dßng, lé liÔu, mét c¸ch gi¸n tiÕp tõ ®êi sèng t©m lÝ nh©n vËt, t¸c phÈm cña nèi, rêi r¹c. ë ®©y, ng−êi thÇy thuèc ®· Kafka ®· cã ý nghÜa dù b¸o s©u s¾c. trë thµnh mét Èn dô vÒ th©n phËn con Ng−êi ph−¬ng T©y nhËn ra thÕ giíi hä ng−êi trong thÕ kØ XX. Hµnh tr×nh ®Õn ®ang sèng gièng thÕ giíi nghÖ thuËt cña nhµ ng−êi bÖnh còng nh− nh÷ng lo toan Kafka, vµ chÝnh hä còng ®ang t− duy vµ kh«ng døt cña «ng cã thÓ xem nh− lµ sù tr¶i nghiÖm nh− nh÷ng nh©n vËt cña kiÕm t×m ch©n lÝ ®Ých thùc cña cuéc «ng tõ nh÷ng thËp niªn ®Çu thÕ kØ sèng, khi mµ nh÷ng gi¸ trÞ cò ®· cã tr−íc. nh÷ng dÊu hiÖu r¹n nøt vµ ®æ vì, nhÊt Søc m¹nh cña truyÖn ng¾n lµ ë lµ sù khñng ho¶ng trong ®êi sèng tinh c¸c chi tiÕt nghÖ thuËt, bÊt kÓ ®Êy lµ thÇn. Nh−ng kiÕm t×m nhiÒu th× bÊt lùc truyÖn ng¾n truyÒn thèng hay hiÖn ®¹i. vµ v« väng cµng lín. Còng nh− ng−êi Trong Mét thÇy thuèc n«ng th«n, F. thÇy thuèc, ®−êng tíi nhµ ng−êi bÖnh Kafka còng ®· t¹o dùng mét hÖ thèng nhanh chãng vµ ®¬n gi¶n bao nhiªu th× chi tiÕt mang ý nghÜa biÓu t−îng s©u ®−êng vÒ nhµ bçng trë nªn xa x«i, mÞt s¾c, lµm thµnh mét tæ hîp cã ®é kÕt nèi mïng, bÕ t¾c bÊy nhiªu. Lo ©u vÉn kh¨ng khÝt vµ chÆt chÏ, gãp phÇn kh¾c kh«ng ngõng t¨ng tiÕn, nh÷ng nçi lo rÊt häa râ nÐt h¬n “t×nh c¶nh cùc k× khã xö” th−êng nhËt: “T«i sÏ ch¼ng bao giê vÒ còng nh− ®êi sèng t©m lÝ cña nh©n vËt ®−îc ®Õn nhµ bëi tèc ®é ®i nµy; kho chÝnh. Ngay tõ lóc chuÈn bÞ ®i th¨m kinh nghiÖm phong phó cña t«i cµng kh¸m, d−êng nh− tÊt c¶ mäi viÖc ®· b¸o ®−îc tÝch lòy; tay kÕ nhiÖm ®ang ¨n tr−íc nh÷ng bÊt tr¾c: trËn b·o tuyÕt d÷ c−íp cña t«i, nh−ng v« Ých bëi lÏ y déi lÊp dµy kho¶ng kh«ng gian réng lín, kh«ng thÓ nµo chiÕm ®−îc chç cña t«i; ngùa ®· chÕt håi ®ªm v× kiÖt søc… ngay trong nhµ t«i, g· coi ngùa sóc sinh kia c¶ lóc ®· cã ngùa (mét c¸ch khã lÝ gi¶i) ®ang hoµnh hµnh; Rosa lµ n¹n nh©n th× c« hÇu g¸i Rosa l¹i nguy khèn trong cña g·; t«i kh«ng muèn nghÜ vÒ chuyÖn tay g· phu ngùa “sóc sinh”. Nh÷ng vËt Êy thªm tý nµo n÷a... BÞ lõa dèi! BÞ lõa c¶n Êy vÉn kh«ng ng¨n ®−îc chuyÕn ®i dèi! Mét lÇn ®· trãt nghe theo tiÕng cña ng−êi thÇy thuèc. Tõ ®©y, «ng ta chu«ng läc lõa Êy trong ®ªm th× kh«ng nh− b−íc vµo mét mª lé vßng vÌo, rèi thÓ nµo cøu v·n næi...” [3, tr.788]. TÊt r¾m. Mµu s¾c huyÒn tho¹i ®Ëm ®Æc h¬n c¶ nh÷ng g× xÈy ra ®−îc c¶m nhËn nh− khi ng−êi thÇy thuèc b−íc vµo nhµ mét c¬n ¸c méng khñng khiÕp vµ ®Çy ng−êi bÖnh. Tuy nhiªn, “F. Kafka hÇu chua xãt, nçi ®au “bÞ lõa dèi” trong ý nh− kh«ng theo ®uæi c¸c song chiÕu nghÜa chung nhÊt cña côm tõ nµy. T¸c huyÒn tho¹i trùc tiÕp vµ kh«ng coi phÈm khÐp l¹i nh−ng ®Êy lµ lèi kÕt thóc chóng lµ c«ng cô tæ chøc tù sù” [4, cña “t¸c phÈm më”. Nã t¹o nªn ¸m ¶nh tr.471]. VÊn ®Ò s¸ng t¹o huyÒn tho¹i m·nh liÖt vÒ nçi c« ®¬n, bi ®¸t, bÊt æn cña F. Kafka n»m ë tr¹ng th¸i “hiÖn trong sù sinh tån cña con ng−êi. Sù ®¹i” cña ý thøc vµ tr¹ng th¸i cña “thÕ b×nh yªn cña hä kh«ng cßn ®−îc ®¶m 24
  6. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 4b-2008 giíi” ®−¬ng thêi, nãi c¸ch kh¸c, F. ra tõ nh÷ng chi tiÕt tho¹t nh×n cã vÎ v« Kafka ®· t¸i t¹o hiÖn thùc thµnh mét nghÜa Êy. ë thêi ®¹i nhiÒu sãng giã b·o hiÖn thùc kh¸c, siªu t−ëng nh−ng s©u t¸p nµy, Chóa hay Th−îng ®Õ ®Òu ®· s¾c h¬n nh÷ng g× ®· cã. V× vËy, viÖc chÕt. NiÒm tin vµo sù tån t¹i cña Chóa “gi¶i m·” c¸c biÓu t−îng lµ ®iÒu kh«ng kh«ng cßn c¬ së ®Ó bÒn v÷ng. §iÒu ®ã ®¬n gi¶n. ë truyÖn nµy, vÕt th−¬ng cña cµng cho thÊy c¸i bi ®¸t trong sè phËn chµng trai trÎ kh«ng thuéc dÊu hiÖu cña ng−êi thÇy thuèc, còng lµ sè phËn cña lo¹i bÖnh nµo. §ã lµ mét biÓu t−îng, lµ nh©n lo¹i thêi hiÖn ®¹i. Trong v¨n b¶n biÓu hiÖn cña “mÜ häc vÒ sù khèn ®èn, bi gèc lÉn c¶ v¨n b¶n dÞch, s¸ng t¸c cña F. ®¸t cña con ng−êi” [1, tr.204] vèn h×nh Kafka nãi chung, truyÖn nµy nãi riªng thµnh tõ rÊt sím ë F. Kafka. Cã ng−êi xuÊt hiÖn nhiÒu nh÷ng côm tõ, nh÷ng cßn xem ®Êy lµ dù c¶m s¾c bÐn cña F. c©u d¹ng nh−: “viÖc Êy thËt lµ v« väng”, Kafka vÒ c¨n bÖnh cña b¶n th©n «ng “t«i kh«ng thÓ nµo t×m thÊy lèi tho¸t”, (lao phæi) vµ c¨n bÖnh cña thêi ®¹i (chñ “c« kh«ng thÓ nµo tho¸t ®−îc”, “råi t«i bÞ nghÜa ph¸t xÝt). §iÒu ®Æc biÖt n÷a lµ ®iÕc vµ mï bëi c¬n b·o tuyÕt hung h·n c¸ch hµnh xö cña gia ®×nh ng−êi bÖnh Êy ®· lµm tª liÖt c¸c gi¸c quan cña t«i”, còng nh− c¸c b« l·o trong lµng: lét s¹ch “t«i sÏ ch¼ng bao giê vÒ ®−îc ®Õn nhµ quÇn ¸o ng−êi thÇy thuèc råi h¸t vang bëi tèc ®é ®i nµy”, “vÜnh viÔn kh«ng thÓ nh÷ng giai ®iÖu tÎ nh¹t, v« nghÜa. Chi nµo cøu v·n næi”… cho thÊy c¸i nç lùc tiÕt nµy cho thÊy thÊp tho¸ng bãng cña con ng−êi trë nªn nhá bÐ, thËm chÝ d¸ng cña nghi lÔ t«n gi¸o cæ, víi ý thøc v« nghÜa tr−íc c¸i phi lÝ cña cuéc ®êi. sïng b¸i c¸i b¶n chÊt tù nhiªn. Trong §ã lµ t×nh tr¹ng v« ph−¬ng cøu ch÷a - truyÖn ng¾n, cã ®«i lÇn nh©n vËt nh¾c c¸ch gäi tªn kh¸ ch©n x¸c cña nhiÒu tíi Th−îng ®Õ: “Trong nh÷ng tr−êng nhµ v¨n vÒ ®êi sèng ph−¬ng T©y thÕ kØ hîp nh− thÕ nµy th× ®· cã Th−îng ®Õ XX. F. Kafka ®· sö dông yÕu tè huyÒn cøu ta, ng−êi ban cho ta ngùa, vµ cho tho¹i mang mét d− vÞ riªng, t¹o nªn c¸i thªm mét con thø hai n÷a ®Ò phßng kh«ng khÝ ®Æc thï ®éc ®¸o ë mçi t¸c tr−êng hîp khÈn cÊp, råi l¹i cßn ban cho phÈm. Nh− ®¸nh gi¸ cña nhµ nghiªn ta mét g· coi ngùa n÷a chø” [3, tr.783] cøu E. M. Melentinsky: “Chñ nghÜa hay ë chç kh¸c: “giê th× c¶ hai con ngùa huyÒn tho¹i cña F. Kafka nãi ®óng ra, cïng hÝ vang; t«i cho lµ ©m thanh Êy ®· mang tÝnh ®Ých thùc h¬n (so víi J.Joyce ®−îc §Êng Tèi Cao truyÒn xuèng gióp - chó thÝch cña ng−êi viÕt) bëi v× F. t«i kh¸m cho bÖnh nh©n…” [3, tr.785]. Kafka s¸ng t¹o ra mét cèt truyÖn bi Nh¾c tíi Th−îng ®Õ, Chóa, §Êng Tèi kÞch hiÖn ®¹i, míi mÎ chø kh«ng ph¶i lµ Cao nh− mét sù b×nh t©m, n−¬ng nhê tµn tÝch cña c¸i cò”[4, tr.490]. TÝnh thêi vµ tr«ng cËy nh−ng rèt côc, kh«ng ai sù nãng hæi trong s¸ng t¸c cña «ng còng gióp ®−îc g× cho ng−êi thÇy thuèc. Dï lµ ë chç ®ã. trèn tho¸t nh−ng «ng còng kh«ng thÓ Mét thÇy thuèc n«ng th«n lµ trë vÒ nhµ, kh«ng thÓ quay l¹i hoµn truyÖn ng¾n hay cña F. Kafka, xÐt vÒ c¶ ph−¬ng diÖn t− t−ëng lÉn nghÖ thuËt. c¶nh sèng nh− cò. ý nghÜa triÕt lÝ to¸t 25
  7. ¸m ¶nh nghÖ thuËt trong truyÖn..., TR. 21-26 NguyÔn ThÞ Thanh HiÕu Thµnh c«ng lín nhÊt cña nã lµ ®· t¹o “Søc biÓu c¶m cña nh©n vËt, do kh«ng ®−îc nçi ¸m ¶nh m·nh liÖt trong lßng giíi h¹n bëi quy luËt t©m lÝ hoÆc quyÕt ng−êi ®äc th«ng qua h×nh t−îng nh©n ®Þnh luËn x· héi th«ng th−êng, ®· cã vËt ng−êi thÇy thuèc, mµ chñ yÕu lµ kh¶ n¨ng gîi lªn sù suy diÔn ë b¹n ®äc, nghÖ thuËt miªu t¶ ®êi sèng t©m lÝ. C¸i tíi møc cßn cao h¬n c¶ biÓu t−îng” [2, phøc t¹p trong néi t©m nh©n vËt còng tr.106]. Ng−êi thÇy thuèc lµ nh©n vËt lµ c¸i phøc t¹p cña x· héi, cña thêi ®¹i. nh− thÕ. T i liÖu tham kh¶o [1] Lª Huy B¾c, NghÖ thuËt Phran-d¬ K¸p-ka, NXB Gi¸o dôc, Hµ Néi, 2006. [2] §Æng Anh §µo, §æi míi nghÖ thuËt tiÓu thuyÕt ph−¬ng T©y hiÖn ®¹i, NXB §¹i häc Quèc gia Hµ Néi, 2001. [3] Franz Kafka, TuyÓn tËp t¸c phÈm, NXB Héi nhµ v¨n, Trung t©m v¨n hãa ng«n ng÷ §«ng T©y, 2003. [4] E. M. Meletinsky, Thi ph¸p cña huyÒn tho¹i, NXB §¹i häc Quèc gia Hµ Néi, 2004. Summary The artistic obsession in A rural doctor story by F. Kafka A rural doctor is an indvidual and impressional story by F. Kafka. This article interpretes its intensive obsession in which the art of the construction of the doctor's inner life is the most typical. Through the image of the doctor's mood F. Kafka showed an issue in the modern society: status of humans. (a) Khoa Ng÷ v¨n, Tr−êng §¹i häc Vinh. 26
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2