Báo cáo nghiên cứu khoa học " Chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc quá trình hình thành và phát triển "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

114
lượt xem 31
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết trình bày và phân tích quá trình nhận thức của các thế hệ lãnh đạo khác nhau của Trung Quốc về CNXH, những nội dung chủ yếu của CNXH đặc sắc Trung Quốc, sau đó nêu lên một số nhận xét. Chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc đ-ợc hình thành trong quá trình cải cách và mở cửa, là sản phẩm của sự kết hợp giữa những nguyên lý cơ bản của Chủ nghĩa Mác với thực tế cụ thể của Trung Quốc. Theo các nhà khoa học Trung Quốc, đây là “thành quả lý luận và...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học " Chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc quá trình hình thành và phát triển "

Tãm t¾t néi dung: Bµi viÕt tr×nh bµy vµ ph©n tÝch qu¸ tr×nh nhËn thøc cña c¸c thÕ hÖ l·nh ®¹o kh¸c nhau cña Trung Quèc vÒ CNXH, nh÷ng néi dung chñ yÕu cña CNXH ®Æc s¾c Trung Quèc, sau ®ã nªu lªn mét sè nhËn xÐt. Tõ khãa: Trung Quèc, CNXH, CNXH ®Æc s¾c Trung Quèc pgs. ts ®ç tiÕn s©m ViÖn Nghiªn cøu Trung Quèc hñ nghÜa x· héi ®Æc s¾c Trung nhau vÒ CNXH, dÉn ®Õn nh÷ng kÕt qu¶ C Quèc ®−îc h×nh thµnh trong kh¸c nhau. qu¸ tr×nh c¶i c¸ch vµ më cöa, 1. ThÕ hÖ l·nh ®¹o do Mao Tr¹ch lµ s¶n phÈm cña sù kÕt hîp gi÷a nh÷ng §«ng l m ®¹i biÓu nguyªn lý c¬ b¶n cña Chñ nghÜa M¸c víi ThÕ hÖ l·nh ®¹o thø nhÊt do Mao thùc tÕ cô thÓ cña Trung Quèc. Theo c¸c nhµ khoa häc Trung Quèc, ®©y lµ “thµnh Tr¹ch §«ng lµm ®¹i biÓu, tõ n¨m 1935 qu¶ lý luËn vµ thùc tiÔn to lín, quan sau khi giµnh ®−îc quyÒn l·nh ®¹o, do träng ®−îc h×nh thµnh trong qu¸ tr×nh kÕt hîp ®óng ®¾n, nªn ®· thµnh c«ng t×m tßi l©u dµi con ®−êng ph¸t triÓn trong viÖc l·nh ®¹o nh©n d©n c¸c d©n téc CNXH cña nh÷ng ng−êi céng s¶n Trung Trung Quèc ®øng lªn ®¸nh ®æ 3 qu¶ nói Quèc tõ thÕ hÖ nµy tíi thÕ hÖ kh¸c”.(1) lín (chñ nghÜa ®Õ quèc, chñ nghÜa phong kiÕn, chñ nghÜa t− b¶n quan liªu) thµnh I. Qu¸ tr×nh nhËn thøc cña lËp nªn n−íc CHND Trung Hoa vµo ngµy c¸c thÕ hÖ l nh ®¹o kh¸c nhau 1/10/1949. VÒ sau, sau khi tiÕn hµnh ë Trung Quèc vÒ CNXH th¾ng lîi c«ng cuéc kh«i phôc vµ c¶i t¹o Do hoµn c¶nh lÞch sö cô thÓ kh¸c kinh tÕ, b¾t tay vµo thùc hiÖn kÕ ho¹ch 5 nhau nªn c¸c thÕ hÖ l·nh ®¹o kh¸c nhau n¨m lÇn thø nhÊt, víi tinh thÇn “thùc sù ë Trung Quèc ®· cã nh÷ng lý gi¶i kh¸c cÇu thÞ”, §¹i héi VIII §¶ng Céng s¶n Nghiªn cøu Trung Quèc sè 12(100) - 2009 3
®ç tiÕn s©m Trung Quèc (n¨m 1956) ®· nªu lªn kh«ng ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n thùc tÕ Trung nh÷ng suy nghÜ vÒ quy luËt x©y dùng Quèc sau C¸ch m¹ng v¨n hãa. KÕt qu¶ CNXH, b−íc ®Çu ®Æt nÒn mãng cho con cuèi cïng lµ: quan ®iÓm trªn bÞ phª ph¸n ®−êng XHCN ®Æc s¾c Trung Quèc. t¹i Héi nghÞ Trung −¬ng 3 khãa XI §¶ng Céng s¶n Trung Quèc (12/1978), cßn b¶n Tuy nhiªn, ngay sau ®ã, do lý gi¶i mét th©n Hoa Quèc Phong ph¶i th«i gi÷ chøc c¸ch m¸y mãc, gi¸o ®iÒu vÒ Chñ nghÜa Chñ tÞch §¶ng, ñy viªn Bé ChÝnh trÞ vµ M¸c, nhÊn m¹nh vµ tuyÖt ®èi hãa lý Thñ t−íng Quèc vô viÖn. luËn vÒ ®Êu tranh giai cÊp cña Chñ nghÜa M¸c, tõ ®ã nªu lªn c¸c chñ tr−¬ng 2. NhËn thøc cña thÕ hÖ l·nh ®¹o thø ®−êng lèi sai lÇm nh− “lÊy ®Êu tranh hai do §Æng TiÓu B×nh l ®¹i biÓu. giai cÊp lµm c−¬ng lÜnh”, “tiÕp tôc c¸ch Sau khi giµnh th¾ng lîi t¹i Héi nghÞ m¹ng kh«ng ngõng d−íi nÒn chuyªn Trung −¬ng 3 khãa XI, tËp thÓ thÕ hÖ chÝnh v« s¶n”, “®Êu tranh chèng ph¸i l·nh ®¹o thø hai do §Æng TiÓu B×nh lµ ®−¬ng quyÒn ®i theo con ®−êng TBCN”.v.v. §ång thêi, do nhËn thøc vµ ®¹i biÓu, trªn c¬ së rót bµi häc kinh ®¸nh gi¸ sai lÇm vÒ thùc tÕ ®Êt n−íc, nghiÖm x©y dùng CNXH ë Trung Quèc dÉn ®Õn nh÷ng quan ®iÓm n«n nãng, tr−íc ®©y vµ cña thÕ giíi, ®· nhËn thøc duy ý chÝ, bÊt chÊp quy luËt kh¸ch quan vµ suy nghÜ s©u s¾c h¬n vÒ chñ ®Ò “thÕ khi ®Þnh ra c¸c chñ tr−¬ng chÝnh s¸ch nµo lµ chñ nghÜa x· héi vµ x©y dùng chñ nh−: “§¹i nh¶y vät”, “C«ng x· nh©n d©n”, nghÜa x· héi nh− thÕ nµo”. Tõ suy nghÜ “C¸ch m¹ng v¨n hãa”.v.v. ®ã, khi ph¸t biÓu khai m¹c §¹i héi XII ViÖc lý gi¶i gi¸o ®iÒu ®èi víi Chñ §¶ng Céng s¶n Trung Quèc (n¨m 1982), nghÜa M¸c cïng víi nh÷ng ®¸nh gi¸ sai §Æng TiÓu B×nh ®· nªu lªn “kÕt hîp lÇm vÒ thùc tÕ ®Êt n−íc ®· dÉn ®Õn kÕt ch©n lý phæ biÕn cña chñ nghÜa M¸c víi qu¶ lµ: kinh tÕ kh«ng ph¸t triÓn – thËm thùc tÕ cô thÓ cña n−íc ta (tøc Trung chÝ ®øng bªn bê vùc sôp ®æ, chÝnh trÞ- Quèc), ®i con ®−êng riªng cña m×nh, x©y dùng CNXH cã ®Æc s¾c Trung Quèc.” x· héi hçn lo¹n, kh«ng æn ®Þnh. §©y lµ lÇn ®Çu tiªn, trong v¨n kiÖn Sau khi ®Ëp tan “bÌ lò 4 tªn”, mÆc dï chÝnh thøc cña §¶ng Céng s¶n Trung cã c«ng trong sù kiÖn trªn, nh−ng Hoa Quèc ®Ò cËp ®Õn kh¸i niÖm “CNXH cã Quèc Phong – nhµ l·nh ®¹o cao nhÊt cña ®Æc s¾c Trung Quèc.” Tõ ®©y vÒ sau, víi §¶ng vµ Nhµ n−íc Trung Quèc lóc bÊy tinh thÇn “gi¶i phãng t− t−ëng, thùc sù giê- l¹i nªu lªn quan ®iÓm “Hai phµm lµ” cÇu thÞ,” §Æng TiÓu B×nh vµ tËp thÓ l·nh (phµm lµ nh÷ng quyÕt s¸ch cña Mao Chñ ®¹o ®· dÇn dÇn nªu lªn quan ®iÓm nh»m tÞch, chóng ta ph¶i kiªn quyÕt ñng hé, gi¶i ®¸p c¸c vÊn ®Ò nh−: con ®−êng ph¸t phµm lµ nh÷ng chØ thÞ cña Mao Chñ tÞch, triÓn, giai ®o¹n ph¸t triÓn, nhiÖm vô c¨n chóng ta ph¶i tuyÖt ®èi tu©n theo). Thùc b¶n, quy luËt ph¸t triÓn, b¶o ®¶m chÝnh chÊt cña quan ®iÓm nµy lµ muèn tiÕp tôc trÞ, b−íc ®i chiÕn l−îc, lùc l−îng l·nh thùc hiÖn Chñ nghÜa Mao kh«ng cã Mao. ®¹o vµ lùc l−îng lµ chç dùa v.v…, tõ ®ã ViÖc nªu lªn quan ®iÓm nµy còng lµ do Nghiªn cøu Trung Quèc sè 12(100) - 2009 4
nay “th©n phËn” hä ®−îc ®æi thµnh h×nh thµnh nªn hÖ thèng lý luËn mang “ng−êi x©y dùng” sù nghiÖp XHCN ®Æc tªn «ng – lý luËn §Æng TiÓu B×nh. Cßn s¾c Trung Quèc. vÒ mÆt thùc tiÔn, «ng lµ ng−êi nªu lªn chñ tr−¬ng “lÊy x©y dùng kinh tÕ lµm Nh− vËy, víi viÖc bá tõ “cã” trong côm trung t©m”, “bèn nguyªn t¾c c¬ b¶n”, “c¶i tõ “CNXH cã ®Æc s¾c Trung Quèc” mµ c¸ch më cöa”… më ra con ®−êng XHCN §Æng TiÓu B×nh nªu lªn tr−íc ®©y (§¹i ®Æc s¾c Trung Quèc. héi XII) vµ nªu lªn t− t−ëng “ba ®¹i diÖn” (§¹i héi XVI), nhËn thøc vÒ CNXH 3. NhËn thøc cña thÕ hÖ l·nh ®¹o thø cña tËp thÓ thÕ hÖ l·nh ®¹o thø ba do ba do Giang Tr¹ch D©n l m ®¹i biÓu Giang Tr¹ch D©n lµ ®¹i biÓu ®· râ rµng Trªn c¬ së kÕ thõa tinh thÇn “gi¶i h¬n, s©u s¾c h¬n. Tõ ®©y, lý luËn CNXH phãng t− t−ëng, thùc sù cÇu thÞ” vµ bæ ë Trung Quèc hoµn toµn mang “tÝnh ®Æc sung thªm t− t−ëng “tiÕn cïng thêi ®¹i”, thï” Trung Quèc. tËp thÓ thÕ hÖ l·nh ®¹o thø ba do Giang 4. NhËn thøc cña thÕ hÖ l·nh ®¹o hiÖn Tr¹ch D©n lµm ®¹i biÓu ®· tiÕp tôc lµm nay ë Trung Quèc do Hå CÈm § o l m râ h¬n n÷a nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc Tæng BÝ th− tiÔn cña CNXH ë Trung Quèc nh−: Quan ®iÓm míi vÒ së h÷u, theo ®ã vai trß chñ Víi tinh thÇn “dïng chñ nghÜa M¸c ®¹o cña kinh tÕ c«ng h÷u kh«ng ph¶i ë ph¸t triÓn ®Ó chØ ®¹o thùc tiÔn míi”, tËp tû träng cao hay thÊp mµ lµ søc khèng thÓ thÕ hÖ l·nh ®¹o hiÖn nay ë Trung chÕ vµ søc ¶nh h−ëng cña nã (§¹i héi Quèc do Hå CÈm §µo lµ Tæng BÝ th− XV); bá tõ “cã” trong côm tõ “CNXH cã ®· tiÕp tôc bæ sung, nªu lªn c¸c quan ®Æc s¾c Trung Quèc” viÕt thµnh “CNXH ®iÓm míi nh− “lÊy con ng−êi lµm gèc” ®Æc s¾c Trung Quèc” (§¹i héi XVI). §Æc thay cho “lÊy d©n lµm gèc” tr−íc ®©y, biÖt, nh»m tr¶ lêi c©u hái “thÕ nµo lµ “ph¸t triÓn khoa häc” thay cho “ph¸t ®¶ng cÇm quyÒn vµ x©y dùng ®¶ng cÇm triÓn lµ ®¹o lý chung” tr−íc ®©y vµ lý quyÒn nh− thÕ nµo”, Giang Tr¹ch D©n luËn vÒ x· héi hµi hßa x· héi chñ nghÜa. ®· nªu lªn lý thuyÕt vÒ “ba ®¹i diÖn”, §Æc biÖt, trong b¸o c¸o chÝnh trÞ ®äc theo ®ã lÇn ®Çu tiªn ®Æt vÊn ®Ò §¶ng t¹i ®¹i héi XVII §CS Trung Quèc (15-10- Céng s¶n Trung Quèc “®¹i diÖn cho yªu 2007), Tæng BÝ th− §CS Trung Quèc Hå cÇu ph¸t triÓn cña lùc l−îng s¶n xuÊt CÈm §µo khi ph©n tÝch nguyªn nh©n c¨n tiªn tiÕn” thay cho quan ®iÓm ®¹i diÖn b¶n cña mäi thµnh tùu vµ tiÕn bé ®¹t ®−îc cho “quan hÖ s¶n xuÊt tiªn tiÕn” tr−íc trong thêi kú c¶i c¸ch më cöa ë Trung ®©y. Tõ ®ã, §¶ng Céng s¶n Trung Quèc Quèc ®· nhÊn m¹nh, suy cho cïng chÝnh chñ tr−¬ng më réng c¬ së x· héi cña lµ: “Më ra con ®−êng XHCN ®Æc s¾c Trung §¶ng b»ng c¸ch kÕt n¹p nh÷ng phÇn tö Quèc, h×nh thµnh nªn hÖ thèng lý luËn tiªn tiÕn trong c¸c “giai tÇng x· héi míi”, XHCN ®Æc s¾c Trung Quèc”. trong ®ã cã tÇng líp chñ doanh nghiÖp t− VÒ con ®−êng XHCN ®Æc s¾c Trung nh©n vµo §¶ng. Bëi lÏ, nÕu nh− tr−íc Quèc, b¸o c¸o chØ râ: Con ®−êng XHCN ®©y tÇng líp nµy bÞ quy lµ “kÎ bãc lét”, Nghiªn cøu Trung Quèc sè 12(100) - 2009 5
®ç tiÕn s©m ®Æc s¾c Trung Quèc, chÝnh lµ d−íi sù lµ hÖ thèng lý luËn më kh«ng ngõng l·nh ®¹o cña §CS Trung Quèc, n¾m ph¸t triÓn. B¸o c¸o ®· rót ra nhËn xÐt v÷ng t×nh h×nh c¬ b¶n cña ®Êt n−íc, lÊy kh¸i qu¸t cho r»ng: Chñ nghÜa M¸c chØ x©y dùng kinh tÕ lµm trung t©m, kiªn tr× cã kÕt hîp víi t×nh h×nh ®Êt n−íc, tiÕn bé nguyªn t¾c c¬ b¶n, kiªn tr× c¶i c¸ch më cïng víi sù ph¸t triÓn cña thêi ®¹i, cïng cöa, gi¶i phãng vµ ph¸t triÓn søc s¶n chung vËn mÖnh víi quÇn chóng nh©n xuÊt, cñng cè vµ hoµn thiÖn chÕ ®é d©n, th× míi cã søc sèng, søc s¸ng t¹o, XHCN, x©y dùng kinh tÕ thÞ tr−êng søc c¶m chiÕu to lín. Cuèi cïng b¸o c¸o XHCN, chÝnh trÞ d©n chñ XHCN, v¨n kh¼ng ®Þnh: ë Trung Quèc hiÖn nay, ho¸ tiªn tiÕn XHCN, x· héi hµi hoµ kiªn tr× hÖ thèng lý luËn XHCN ®Æc s¾c XHCN, x©y dùng quèc gia hiÖn ®¹i ho¸ Trung Quèc, chÝnh lµ ch©n chÝnh kiªn tr× chñ nghÜa M¸c. XHCN giÇu m¹nh, d©n chñ, v¨n minh, hµi hoµ. B¸o c¸o kh¼ng ®Þnh: Con ®−êng Nh− vËy, ®Õn §¹i héi XVII (2007) XHCN ®Æc s¾c Trung Quèc së dÜ hoµn CNXH ®Æc s¾c Trung Quèc ®· ®Þnh h×nh toµn ®óng ®¾n, së dÜ cã thÓ dÉn d¾t víi “mét ngän cê” (CNXH ®Æc s¾c Trung Trung Quèc ph¸t triÓn tiÕn bé, mÊu chèt Quèc lµ ngän cê phÊn ®Êu ®oµn kÕt nh©n lµ ë chç võa ph¶i kiªn tr× nh÷ng nguyªn d©n c¸c d©n téc trong c¶ n−íc), “mét lý t¾c c¬ b¶n cña CNXH khoa häc, l¹i võa luËn” (tøc hÖ thèng lý luËn CNXH ®Æc ph¶i c¨n cø vµo thùc tÕ ®Êt n−íc, ®Æc s¾c Trung Quèc) vµ “mét con ®−êng” (tøc tr−ng thêi ®¹i vµ ®Æc s¾c Trung Quèc râ con ®−êng XHCN ®Æc s¾c Trung Quèc). rÖt. Cuèi cïng, b¸o c¸o nhÊn m¹nh: ë §©y còng chÝnh lµ kÕt qu¶ cña mét qu¸ Trung Quèc hiÖn nay, kiªn tr× con ®−êng tr×nh 60 n¨m, trong ®ã 30 n¨m tiÕn XHCN ®Æc s¾c Trung Quèc, chÝnh lµ hµnh c¶i c¸ch më cöa nh»m t×m tßi gi¶i ch©n chÝnh kiªn tr× chñ nghÜa x· héi. quyÕt vÊn ®Ò ph¸t triÓn cña Trung Quèc. VÒ lý luËn XHCN ®Æc s¾c Trung Quèc, §iÒu nµy mét lÇn n÷a ®−îc Tæng BÝ th−, b¸o c¸o chØ râ: HÖ thèng lý luËn XHCN Chñ tÞch n−íc Hå CÈm §µo trong bµi ®Æc s¾c Trung Quèc bao gåm lý luËn diÔn v¨n Kû niÖm 60 n¨m Quèc kh¸nh §Æng TiÓu B×nh, t− t−ëng quan träng Trung Quèc kh¼ng ®Þnh: ChØ cã CNXH “ba ®¹i diÖn” vµ quan ®iÓm ph¸t triÓn míi cã thÓ cøu Trung Quèc, chØ cã c¶i khoa häc. HÖ thèng lý luËn nµy, kiªn tr× c¸ch më cöa míi cã thÓ ph¸t triÓn Trung vµ ph¸t triÓn chñ nghÜa M¸c – Lªnin, t− Quèc, ph¸t triÓn CNXH, ph¸t triÓn chñ t−ëng Mao Tr¹ch §«ng…, lµ thµnh qu¶ nghÜa M¸c. míi nhÊt cña viÖc Trung Quèc hãa chñ II. Mét sè néi dung c¬ b¶n cña nghÜa M¸c, lµ tµi s¶n chÝnh trÞ vµ tinh lý luËn vÒ CNXH ®Æc s¾c Trung thÇn quý b¸u nhÊt cña §¶ng, lµ nÒn Quèc. t¶ng t− t−ëng chung cña nh©n d©n c¸c Nh− ®· nªu ë trªn, CNXH ®Æc s¾c d©n téc toµn quèc ®oµn kÕt phÊn ®Êu. Tuy nhiªn, b¸o c¸o kh¼ng ®Þnh: HÖ Trung Quèc lµ mét hÖ thèng lý luËn ®−îc thèng lý luËn XHCN ®Æc s¾c Trung Quèc nhµ l·nh ®¹o §Æng TiÓu B×nh nªu lªn, Nghiªn cøu Trung Quèc sè 12(100) - 2009 6
sau ®ã tiÕp tôc bæ sung vµ hoµn thiÖn quy luËt kinh tÕ thÞ tr−êng XHCN, tõ trong qu¸ tr×nh c¶i c¸ch më cöa. Cho mÆt chÕ ®é ph¸t huy tèt h¬n vai trß ®Õn nay, hÖ thèng lý luËn ®ã ®· b−íc ®Çu mang tÝnh c¬ së cña thÞ tr−êng trong ®−îc ®Þnh h×nh víi bèn trô cét chÝnh lµ viÖc s¾p xÕp c¸c nguån lùc, tõ ®ã h×nh kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n hãa vµ x· héi. §¹i thµnh nªn hÖ thèng ®iÒu tiÕt vÜ m« cã lîi héi XVII §CS Trung Quèc ®Æt vÊn ®Ò : cho ph¸t triÓn mét c¸ch khoa häc, nh»m Nh»m thÝch øng víi nh÷ng biÕn ®æi míi thùc hiÖn môc tiªu thóc ®Èy nÒn kinh tÕ cña t×nh h×nh trong n−íc vµ quèc tÕ, ®¸p quèc d©n ph¸t triÓn “võa tèt, võa nhanh”. øng kú väng míi cã ®−îc cuéc sèng tèt §¹i héi ®· ®Ò ra 8 gi¶i ph¸p, bao gåm: ®Ñp h¬n cña nh©n d©n c¸c d©n téc, §CS Mét lµ, n©ng cao n¨ng lùc ®æi míi s¸ng Trung Quèc ph¶i n¾m v÷ng xu thÕ vµ t¹o, x©y dùng nhµ n−íc kiÓu míi. §©y quy luËt ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, kiªn ®−îc xem lµ h¹t nh©n cña chiÕn l−îc tr× môc tiªu c¬ b¶n x©y dùng kinh tÕ, ph¸t triÓn quèc gia, lµ mÊu chèt cña viÖc chÝnh trÞ, v¨n hãa, x· héi XHCN ®Æc s¾c n©ng cao søc m¹nh tæng hîp. Hai lµ, Trung Quèc. nhanh chãng chuyÓn ®æi ph−¬ng thøc ph¸t triÓn kinh tÕ, thóc ®Èy −u hãa vµ 1. VÒ mÆt kinh tÕ n©ng cÊp kÕt cÊu ngµnh nghÒ. §©y ®−îc Cã thÓ nãi, c¶i c¸ch më cöa ë Trung xem lµ nhiÖm vô quan träng vµ cÊp b¸ch Quèc tõ khi b¾t ®Çu ®· ®i theo h−íng cã quan hÖ ®Õn toµn côc cña nÒn kinh tÕ kinh tÕ thÞ tr−êng. Tuy nhiªn, m·i ®Õn quèc d©n. Ba lµ, quy ho¹ch thèng nhÊt §¹i héi XIV (1992) §¶ng Céng s¶n Trung ph¸t triÓn thµnh thÞ vµ n«ng th«n, thóc Quèc míi chÝnh thøc nªu lªn môc tiªu ®Èy x©y dùng n«ng th«n míi XHCN. Bèn x©y dùng thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng lµ, t¨ng c−êng tiÕt kiÖm n¨ng l−îng vµ XHCN; sau ®ã, lý luËn vÒ kinh tÕ thÞ tµi nguyªn, b¶o vÖ m«i tr−êng sinh th¸i, tr−êng ®−îc hoµn thiÖn qua c¸c quyÕt t¨ng c−êng n¨ng lùc ph¸t triÓn bÒn v÷ng. ®Þnh cña Héi nghÞ Trung −¬ng 3 khãa N¨m lµ, thóc ®Èy ph¸t triÓn hµi hoµ c¸c XIV (11/1993) vµ Héi nghÞ Trung −¬ng 3 vïng miÒn, −u ho¸ bè côc khai ph¸t ®Êt khãa XVI (10/2003) cña §¶ng Céng s¶n ®ai. S¸u lµ, hoµn thiÖn chÕ ®é kinh tÕ c¬ Trung Quèc; theo ®ã, néi dung chñ yÕu b¶n, kiÖn toµn hÖ thèng thÞ tr−êng hiÖn bao gåm: Ph¸t huy vai trß mang tÝnh c¬ ®¹i. B¶y lµ, ®i s©u c¶i c¸ch thÓ chÕ tµi së cña thÞ tr−êng trong viÖc s¾p xÕp c¸c chÝnh, thuÕ, tiÒn tÖ, hoµn thiÖn hÖ thèng nguån lùc, t¨ng c−êng søc sèng vµ søc ®iÒu tiÕt vÜ m«. T¸m lµ, më réng ®é réng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp, kiªn tr× thÓ vµ ®é s©u cña më ®èi ngo¹i, n©ng cao chÕ ®iÒu tiÕt vÜ m«, hoµn thiÖn chøc n¨ng tr×nh ®é kinh tÕ më. qu¶n lý vµ dÞch vô c«ng cña chÝnh phñ, t¹o Nh÷ng gi¶i ph¸p trªn sÏ t¨ng c−êng ra sù b¶o ®¶m vÒ mÆt thÓ chÕ cho viÖc x©y thùc lùc kinh tÕ, t¹o ®éng lùc ®Ó hoµn dùng toµn diÖn x· héi kh¸ gi¶ v.v.... thiÖn thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng, qua ®ã §¹i héi XVII §CS Trung Quèc (2007) gãp phÇn thùc hiÖn môc tiªu ph¸t triÓn ®Æt vÊn ®Ò: Ph¶i nhËn thøc s©u s¾c h¬n kinh tÕ võa tèt võa nhanh. Nghiªn cøu Trung Quèc sè 12(100) - 2009 7
®ç tiÕn s©m trÞ” víi “c¶i c¸ch thÓ chÕ chÝnh trÞ”, theo Nh− vËy vÒ mÆt kinh tÕ, ®Õn §¹i héi ®ã ph¹m vi cña x©y dùng chÝnh trÞ réng XVII (2007), Trung Quèc ®· nhÊn m¹nh h¬n, bao qu¸t h¬n. §¹i héi nhÊn m¹nh vµ coi träng vai trß cña thÞ tr−êng trong sù thèng nhÊt h÷u c¬ cña mèi quan hÖ viÖc ph©n bæ c¸c nguån lùc; chÝnh thøc gi÷a §¶ng, Nhµ n−íc vµ nh©n d©n trong bá mÖnh ®Ò “ph¸t huy vai trß chñ ®¹o x©y dùng nÒn chÝnh trÞ d©n chñ, theo ®ã: cña kinh tÕ nhµ n−íc” thay b»ng “t¨ng Sù l·nh ®¹o cña §¶ng lµ b¶o ®¶m c¨n c−êng søc sèng, søc khèng chÕ, søc ¶nh b¶n cho viÖc lµm chñ cña nh©n d©n vµ h−ëng cña kinh tÕ nhµ n−íc” (kinh tÕ qu¶n lý ®Êt n−íc b»ng ph¸p luËt; nh©n quèc h÷u); ®ång thêi tiÕp tôc nhÊn m¹nh d©n lµm chñ lµ yªu cÇu c¬ b¶n nhÊt cña “khuyÕn khÝch, hç trî, h−íng dÉn kinh nÒn chÝnh trÞ d©n chñ XHCN; cßn qu¶n tÕ phi c«ng h÷u ph¸t triÓn lµnh m¹nh”, lý ®Êt n−íc b»ng ph¸p luËt lµ “ph−¬ng t¹o m«i tr−êng c¹nh tranh b×nh ®¼ng l−îc c¬ b¶n” §¶ng l·nh ®¹o nh©n d©n cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ thuéc c¸c gi¶i quyÕt c¸c c«ng viÖc cña ®Êt n−íc. lo¹i h×nh së h÷u kh¸c nhau. §¹i héi XVII §CS Trung Quèc (2007), 2. VÒ mÆt chÝnh trÞ tr−íc nh÷ng biÕn ®æi míi cña t×nh h×nh Ngay tõ khi b¾t ®Çu tiÕn hµnh c¶i quèc tÕ, Trung Quèc vµ b¶n th©n §CS c¸ch më cöa, vµo n¨m 1979 §Æng TiÓu Trung Quèc, b¸o c¸o chÝnh trÞ ®¹i héi B×nh ®· nªu lªn luËn ®iÓm quan träng: kh¼ng ®Þnh sÏ kiªn ®Þnh kh«ng thay ®æi Kh«ng cã d©n chñ th× sÏ kh«ng cã CNXH, ph¸t triÓn nÒn chÝnh trÞ d©n chñ XHCN, kh«ng cã hiÖn ®¹i ho¸ XHCN. §¹i héi trong ®ã nhÊn m¹nh hai môc tiªu: Mét XIII §CS Trung Quèc (1987) chÝnh thøc lµ, c¶i c¸ch thÓ chÕ chÝnh trÞ ph¶i kh«ng nªu lªn ph−¬ng h−íng c¶i c¸ch thÓ chÕ ngõng n©ng cao ®Ó thÝch øng víi sù ph¸t chÝnh trÞ ë Trung Quèc lµ “x©y dùng nÒn triÓn kinh tÕ x· héi vµ tÝnh tÝch cùc chÝnh trÞ d©n chñ XHCN cã ®Æc s¾c tham gia chÝnh trÞ cña nh©n d©n. Hai lµ, Trung Quèc”. Sau sù kiÖn Thiªn An M«n kiªn tr× sù thèng nhÊt h÷u c¬ gi÷a sù mïa hÌ n¨m 1989, §¹i héi XIV §CS l·nh ®¹o cña §¶ng, nh©n d©n lµm chñ Trung Quèc (1992) nhÊn m¹nh : “C¶i vµ qu¶n lý ®Êt n−íc theo ph¸p luËt, kiªn c¸ch thÓ chÕ chÝnh trÞ, môc tiªu lµ x©y tr× vµ hoµn thiÖn chÕ ®é §¹i héi ®¹i biÓu dùng nÒn d©n chñ XHCN cã ®Æc s¾c nh©n d©n, chÕ ®é hiÖp th−¬ng chÝnh trÞ Trung Quèc, quyÕt kh«ng ph¶i lµ thùc vµ hîp t¸c nhiÒu ®¶ng d−íi sù l·nh ®¹o hiÖn chÕ ®é ®a ®¶ng vµ chÕ ®é nghÞ viÖn cña §CS Trung Quèc, chÕ ®é tù trÞ ë khu cña ph−¬ng T©y”. §¹i héi XV §CS Trung vùc d©n téc vµ chÕ ®é tù qu¶n cña quÇn Quèc (1997) nªu lªn : “TiÕp tôc thóc ®Èy c¶i c¸ch thÓ chÕ chÝnh trÞ, më réng h¬n chóng ë c¬ së, tõ ®ã kh«ng ngõng thóc n÷a d©n chñ XHCN, kiÖn toµn ph¸p chÕ ®Èy viÖc tù hoµn thiÖn, tù ph¸t triÓn cña XHCN, dùa vµo luËt mµ trÞ n−íc, x©y chÕ ®é chÝnh trÞ XHCN. Tõ hai môc tiªu trªn, b¸o c¸o nªu lªn dùng nhµ n−íc ph¸p trÞ XHCN”. §¹i héi 6 gi¶i ph¸p, bao gåm: Mét lµ, më réng XVI §CS Trung Quèc (2002) ®· ®Æt vÊn ®Ò t¸ch rêi, ph©n biÖt “x©y dùng chÝnh d©n chñ nh©n d©n, b¶o ®¶m quyÒn lµm Nghiªn cøu Trung Quèc sè 12(100) - 2009 8
chñ cña nh©n d©n; hai lµ, ph¸t triÓn d©n (1982) vµ ®−îc ®¸nh gi¸ lµ “mét ®Æc chñ ë c¬ së, b¶o ®¶m cho nh©n d©n ®−îc tr−ng c¬ b¶n cña CNXH, lµ mét ®ét ph¸ vÒ nhËn thøc ®èi víi CNXH”. h−ëng quyÒn d©n chñ cao h¬n, thiÕt thùc h¬n; ba lµ, thùc hiÖn toµn diÖn ph−¬ng Do tÇm quan träng cña nã, nªn §CS ch©m chiÕn l−îc qu¶n lý ®Êt n−íc theo Trung Quèc ®· cã hai nghÞ quyÕt Trung ph¸p luËt, nhanh chãng x©y dùng nhµ −¬ng (Héi nghÞ Trung −¬ng 6 kho¸ XII n−íc ph¸p trÞ XHCN; bèn lµ, lµm lín vµ Héi nghÞ Trung −¬ng 6 kho¸ XIV) bµn vÒ vÊn ®Ò x©y dùng v¨n minh tinh thÇn m¹nh mÆt trËn thèng nhÊt yªu n−íc, XHCN. NghÞ quyÕt Héi nghÞ Trung −¬ng ®oµn kÕt tÊt c¶ mäi lùc l−îng cã thÓ ®oµn 6 kho¸ XIV (1996) nªu râ : T¨ng c−êng kÕt; n¨m lµ, ®Èy nhanh c¶i c¸ch thÓ chÕ x©y dùng ®¹o ®øc t− t−ëng, ph¸t triÓn qu¶n lý hµnh chÝnh, x©y dùng chÝnh phñ gi¸o dôc khoa häc v¨n ho¸, dïng lý luËn phôc vô; s¸u lµ, hoµn thiÖn c¬ chÕ rµng khoa häc ®Ó vò trang cho con ng−êi, buéc vµ gi¸m s¸t quyÒn lùc, b¶o ®¶m dïng d− luËn ®óng ®¾n ®Ó h−íng dÉn quyÒn lùc mµ nh©n d©n trao cho ®−îc sö con ng−êi, lÊy tÝnh thÇn cao th−îng ®Ó dông ®Ó m−u cÇu lîi Ých cña nh©n d©n. x©y dùng con ng−êi, dïng nh÷ng t¸c Cuèi cïng, b¸o c¸o chÝnh trÞ rót ra phÈm −u tó ®Ó cæ vò con ng−êi, båi nhËn xÐt cho r»ng: CNXH cµng ph¸t d−ìng c«ng d©n XHCN cã lý t−ëng, cã triÓn; d©n chñ còng sÏ cµng ph¸t triÓn; ®¹o ®øc, cã v¨n ho¸, cã kû luËt. §CS vµ nh©n d©n Trung Quèc nhÊt ®Þnh VÒ mÆt v¨n ho¸, vµo th¸ng 7-1991, sÏ ph¸t triÓn nÒn chÝnh trÞ d©n chñ Giang Tr¹ch D©n trong mét bµi ph¸t XHCN cã søc sèng m¹nh mÏ. biÓu ®· nªu lªn ph−¬ng h−íng cho r»ng: Nh− vËy, trong lÜnh vùc chÝnh trÞ, c¸c Ph¸t huy vµ ph¸t triÓn v¨n ho¸ XHCN, nhµ l·nh ®¹o Trung Quèc tõ §Æng TiÓu kÕ thõa ph¸t huy v¨n ho¸ truyÒn thèng B×nh tr−íc ®©y ®Õn Hå CÈm §µo hiÖn cña d©n téc, ®ång thêi thÓ hiÖn tinh thÇn nay ®Òu thèng nhÊt víi nhau vÒ môc thêi ®¹i cña CNXH, tiÕp thu ®Çy ®ñ tiªu lµ x©y dùng, ph¸t triÓn nÒn chÝnh trÞ thµnh qu¶ −u tó cña v¨n ho¸ nh©n lo¹i. d©n chñ XHCN. Tuy nhiªn, vÒ mÆt néi §¹i héi XV §CS Trung Quèc (1997) dung vµ gi¶i ph¸p, tuú t×nh h×nh cô thÓ - nhÊn m¹nh: Coi viÖc båi d−ìng c«ng d©n mçi nhµ l·nh ®¹o cã nh÷ng c¸ch ®Æt vÊn cã lý t−ëng, cã v¨n ho¸, cã ®¹o ®øc, cã kû ®Ò kh¸c nhau, nh−ng xu h−íng chung lµ luËt lµ môc tiªu; ph¸t triÓn nguån lùc më réng d©n chñ vµ t¨ng c−êng ý thøc v¨n ho¸ XHCN d©n téc – khoa häc - ®¹i ph¸p trÞ. chóng h−íng tíi hiÖn ®¹i ho¸, h−íng ra thÕ giíi vµ h−íng tíi t−¬ng lai. §¹i héi 3. VÒ mÆt v¨n ho¸ XVI §CS Trung Quèc (2002) ®· nªu lªn X©y dùng v¨n ho¸ lµ mét néi dung ph−¬ng h−íng x©y dùng nÒn v¨n ho¸ cña lý luËn vÒ x©y dùng v¨n minh tinh tiªn tiÕn bao gåm: Ph¸t huy vµ båi thÇn XHCN. Lý luËn nµy ®−îc §Æng d−ìng tinh thÇn d©n téc, t¨ng c−êng x©y TiÓu B×nh nªu lªn, sau ®ã ®−îc kh¼ng dùng ®¹o ®øc t− t−ëng, ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ khoa häc, ph¸t triÓn v¨n ho¸ vµ ®Þnh t¹i §¹i héi XII §CS Trung Quèc Nghiªn cøu Trung Quèc sè 12(100) - 2009 9
®ç tiÕn s©m s¶n phÈm v¨n ho¸, ®i s©u c¶i c¸ch thÓ cña nh÷ng ng−êi lµm c«ng t¸c v¨n ho¸, chÕ v¨n ho¸… Trªn c¬ së ®ã, võa qua, tõ ®ã thóc ®Èy mét c¸ch tù gi¸c, chñ ChÝnh phñ Trung Quèc ®· x©y dùng b¶n ®éng lµm cho v¨n ho¸ ph¸t triÓn vµ phån Quy ho¹ch quèc gia vÒ ph¸t triÓn v¨n vinh, thùc hiÖn s¸ng t¹o v¨n ho¸ trong ho¸ thêi kú ®Õn n¨m 2010, trong ®ã thùc tiÔn CNXH ®Æc s¾c Trung Quèc. nhÊn m¹nh mét sè quan ®iÓm cho r»ng: Nh− vËy, vÒ mÆt v¨n hãa – dï ®Æt v¨n ho¸ võa t¹o ra ®éng lùc tinh thÇn to trong ph¹m trï x©y dùng v¨n minh tinh lín cho sù ph¸t triÓn toµn diÖn, hµi hoµ thÇn hay t¸ch riªng ra, c¸c nhµ l·nh ®¹o kinh tÕ x· héi; ®ång thêi còng lµ néi Trung Quèc qua c¸c thêi kú kh¸c nhau dung quan träng cña sù ph¸t triÓn kinh ®Òu nhÊn m¹nh vÞ trÝ, vai trß vµ tÇm tÕ x· héi. quan träng cña nã trong ph¸t triÓn kinh §¹i héi XVII §CS Trung Quèc (10 - tÕ x· héi vµ x©y dùng con ng−êi míi. 2007) ®· nªu lªn mét nhËn ®Þnh quan B¶n Quy ho¹ch quèc gia vÒ ph¸t triÓn träng khi cho r»ng: “Trong thêi ®¹i ngµy v¨n ho¸ cña ChÝnh phñ Trung Quèc ®−îc nay, v¨n ho¸ ngµy cµng trë thµnh nguån nªu lªn gÇn ®©y cßn nhÊn m¹nh: Trong gèc quan träng cña søc s¸ng t¹o vµ søc m«i tr−êng quèc tÕ phøc t¹p hiÖn nay, mét ng−ng tô d©n téc, ngµy cµng trë thµnh quèc gia muèn giµnh phÇn th¾ng trong nh©n tè quan träng cña c¹nh tranh quèc cuéc c¹nh tranh quèc tÕ, kh«ng chØ ®ßi hái lùc tæng hîp”. §Æc biÖt, lÇn ®Çu tiªn thùc lùc kinh tÕ, thùc lùc KHKT vµ thùc mÖnh ®Ò “n©ng cao søc m¹nh mÒm v¨n lùc quèc phßng hïng m¹nh, mµ cßn ®ßi ho¸ quèc gia” ®−îc ®−a vµo mét v¨n kiÖn hái ph¶i cã thùc lùc v¨n ho¸ to lín. chÝnh thøc cña §¶ng. 4. VÒ mÆt x· héi D−íi tiªu ®Ò “Thóc ®Èy v¨n ho¸ XHCN ®¹i ph¸t triÓn, ®¹i phån vinh”, NhËn thøc cã tÝnh b−íc ngoÆt vÒ mÆt b¸o c¸o chÝnh trÞ nªu lªn 4 gi¶i ph¸p, cô x· héi cña c¸c nhµ l·nh ®¹o Trung Quèc thÓ nh− sau: Mét lµ, x©y dùng hÖ thèng lµ chuyÓn tõ mét x· héi “lÊy ®Êu tranh gi¸ trÞ h¹t nh©n XHCN, t¨ng c−êng søc giai cÊp lµ chÝnh” sang x©y dùng “x· héi hÊp dÉn vµ søc ng−ng tô cña ý thøc hÖ hµi hoµ XHCN”. Héi nghÞ Trung −¬ng 4 XHCN. Hai lµ, x©y dùng v¨n ho¸ hµi kho¸ XVI §CS Trung Quèc (2006) ®· ra hoµ, coi ®©y lµ chç dùa tinh thÇn quan nghÞ quyÕt chuyªn ®Ò vÒ x©y dùng x· héi träng cña ®oµn kÕt vµ tiÕn bé cña toµn hµi hoµ XHCN, trong ®ã nhÊn m¹nh: thÓ nh©n d©n; båi d−ìng bÇu kh«ng khÝ “X· héi hµi hoµ lµ thuéc tÝnh b¶n chÊt v¨n minh. Ba lµ, ®Ò cao v¨n ho¸ Trung cña CNXH ®Æc s¾c Trung Quèc, lµ b¶o Hoa, x©y dùng c«ng viªn tinh thÇn cña ®¶m quan träng cña quèc gia giµu m¹nh, d©n téc Trung Hoa. Bèn lµ, thóc ®Èy d©n téc chÊn h−ng, nh©n d©n h¹nh s¸ng t¹o v¨n ho¸, t¨ng c−êng søc sèng phóc”. X· héi hµi hoµ XHCN mµ Trung cho sù ph¸t triÓn cña v¨n ho¸. Quèc x©y dùng bao gåm 4 thuéc tÝnh vµ 6 ®Æc tr−ng; 4 thuéc tÝnh lµ: C«ng b»ng Nh÷ng gi¶i ph¸p nªu trªn sÏ ph¸t trong thu nhËp c¸c nguån lùc, hîp lý huy vai trß chñ thÓ cña nh©n d©n trong trong kÕt cÊu x· héi, quy ph¹m trong x©y dùng v¨n ho¸, ph¸t huy tÝnh tÝch cùc Nghiªn cøu Trung Quèc sè 12(100) - 2009 10
hµnh vi x· héi, hiÖu qu¶ trong hµi hoµ nªu lªn lµ: N©ng cao møc thu nhËp thÊp, c¸c lîi Ých; cßn 6 ®Æc tr−ng lµ: D©n chñ më réng diÖn thu nhËp trung b×nh, ®iÒu ph¸p trÞ, c«ng b»ng chÝnh nghÜa, h÷u ¸i tiÕt thu nhËp qu¸ cao. thµnh tÝn, trµn ®Çy søc sèng, æn ®Þnh cã Nh− vËy, víi viÖc nªu lªn néi dung trËt tù, hµi hoµ gi÷a con ng−êi víi tù x©y dùng x· héi hµi hoµ XHCN, hÖ nhiªn. thèng lý luËn vÒ CNXH ®Æc s¾c Trung §¹i héi XVII §CS Trung Quèc tiÕp Quèc ®· hoµn thiÖn h¬n, bao gåm 4 bé tôc kh¼ng ®Þnh vµ nªu lªn môc tiªu: Trªn phËn cÊu thµnh chñ yÕu lµ kinh tÕ, c¬ së ph¸t triÓn kinh tÕ, cÇn chó träng h¬n chÝnh trÞ, v¨n ho¸ vµ x· héi. Theo «ng x©y dùng x· héi, tËp trung cho b¶o ®¶m vµ Ng« Bang Quèc, hiÖn lµ Chñ tÞch Quèc c¶i thiÖn d©n sinh, thóc ®Èy c¶i c¸ch thÓ héi Trung Quèc: viÖc nªu lªn x©y dùng chÕ x· héi, më réng dÞch vô c«ng, hoµn x· héi hµi hoµ XHCN “®¸nh dÊu nhËn thiÖn qu¶n lý x· héi, thóc ®Èy x· héi c«ng thøc cña §CS Trung Quèc vÒ b¶n chÊt b»ng chÝnh nghÜa; phÊn ®Êu lµm cho toµn cña CNXH ®· s©u s¾c h¬n”(2). thÓ nh©n d©n ®i häc cã tr−êng líp, lao III. NhËn xÐt vµ kÕt luËn ®éng cã n¬i lµm viÖc, èm ®au cã n¬i ch÷a trÞ, giµ cã n¬i d−ìng l·o, cã chç ë, thóc Qua t×m hiÓu qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ®Èy x©y dùng x· héi hµi hoµ. ph¸t triÓn cña lý luËn vÒ CNXH ®Æc s¾c Nh»m thùc hiÖn môc tiªu nªu trªn, Trung Quèc, chóng t«i s¬ bé rót ra mét ®¹i héi nªu lªn 6 gi¶i ph¸p, bao gåm: sè nhËn xÐt nh− sau: Mét lµ, −u tiªn ph¸t triÓn gi¸o dôc, x©y 1. Chñ nghÜa x· héi ®Æc s¾c Trung dùng c−êng quèc nguån nh©n lùc; hai lµ, Quèc l s¶n phÈm cña sù kÕt hîp gi÷a thùc thi réng r·i chiÕn l−îc ph¸t triÓn nh÷ng nguyªn lý c¬ b¶n cña chñ nghÜa viÖc lµm, thóc ®Èy lÊy s¶n nghiÖp l«i kÐo M¸c víi thùc tÕ cô thÓ Trung Quèc. viÖc lµm; ba lµ, ®i s©u c¶i c¸ch thÓ chÕ ë ®©y cã 3 vÊn ®Ò : mét lµ, chñ nghÜa ph©n phèi, t¨ng thu nhËp cho nh©n d©n M¸c; hai lµ, thùc tÕ Trung Quèc vµ ba lµ, thµnh thÞ vµ n«ng th«n; bèn lµ, nhanh sù kÕt hîp. Theo chóng t«i, sù thµnh chãng x©y dùng hÖ thèng an sinh x· héi c«ng hay thÊt b¹i cña §CS Trung Quèc phñ kh¾p c− d©n thµnh thÞ vµ n«ng th«n, trong 3 thêi kú lín: l·nh ®¹o giµnh chÝnh ®¶m b¶o ®êi sèng c¬ b¶n cña nh©n d©n; quyÒn, x©y dùng CNXH theo m« h×nh n¨m lµ, x©y dùng chÕ ®é y tÕ ch÷a bÖnh kinh tÕ kÕ ho¹ch truyÒn thèng vµ c¶i mét c¸ch c¬ b¶n, n©ng cao tr×nh ®é søc c¸ch më cöa; thËm chÝ c¶ nh÷ng cuéc khoÎ cña nh©n d©n; s¸u lµ, hoµn thiÖn ®Êu tranh quyÕt liÖt trong néi bé §¶ng thÓ chÕ qu¶n lý x· héi, duy tr× x· héi æn ®Òu cã nguyªn nh©n tõ viÖc nhËn thøc ®Þnh ®oµn kÕt. vµ xö lý 3 vÊn ®Ò nªu trªn. Riªng trong lÜnh vùc ph©n phèi, Bé NÕu nhËn thøc vµ xö lý ®óng th× ChÝnh trÞ §CS Trung Quèc ®· cã phiªn thµnh c«ng; ng−îc l¹i, nÕu nhËn thøc vµ häp chuyªn bµn vÒ c¶i c¸ch chÕ ®é ph©n xö lý sai th× thÊt b¹i, thËm chÝ bÞ tr¶ gi¸ phèi, theo ®ã ph−¬ng ch©m chÝnh ®−îc Nghiªn cøu Trung Quèc sè 12(100) - 2009 11
®ç tiÕn s©m ®¾t. §iÒu nµy cho thÊy, sù “kÕt hîp” gi÷a nh−ng vÉn cã nh÷ng ®iÓm mang tÝnh chñ nghÜa M¸c víi thùc tÕ cô thÓ cña phæ biÕn, nhÊt lµ ®èi víi c¸c §CS cÇm mét ®Êt n−íc lµ kh«ng dÔ dµng, thËm chÝ quyÒn ë c¸c n−íc ®ang trong qu¸ tr×nh lµ rÊt khã. Nã ®ßi hái mét §¶ng vµ l·nh chuyÓn ®æi. Nh÷ng gi¸ trÞ phæ biÕn ®ã lµ: tô tèi cao cña §¶ng võa ph¶i cã b¶n lÜnh VÒ kinh tÕ, ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr−êng chÝnh trÞ v÷ng vµng võa ph¶i rÊt giái vÒ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ; vÒ chÝnh trÞ, “kÕt hîp”. Bëi v×, thùc tiÔn cuéc sèng thùc hµnh d©n chñ vµ ph¸p trÞ (ph¸p lu«n thay ®æi. B¸o c¸o ChÝnh trÞ §¹i héi quyÒn); vÒ v¨n ho¸, x©y dùng v¨n ho¸ XVI §CS Trung Quèc (2002) ®· nªu lªn tiªn tiÕn, theo ®ã võa chó ý b¶o tån ph¸t mét quan ®iÓm rÊt ®¸ng chó ý khi ®−a huy nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ truyÒn thèng, ra“ba ®iÒu gi¶i phãng” cho r»ng: “Tù gi¸c võa coi träng tiÕp thu tinh hoa v¨n ho¸ ®em t− t−ëng gi¶i phãng khái nh÷ng trãi nh©n lo¹i; vÒ x· héi, x©y dùng x· héi hµi buéc cña nh÷ng quan niÖm, c¸ch lµm vµ hoµ, trong ®ã gi¶i quyÕt vÊn ®Ò c«ng b»ng x· héi lµ h¹t nh©n. thÓ chÕ kh«ng cßn thÝch hîp, gi¶i phãng khái nh÷ng lý gi¶i sai lÇm vµ gi¸o ®iÒu 3. ViÖt Nam l n−íc l¸ng giÒng cã ®èi víi chñ nghÜa M¸c, gi¶i phãng khái nhiÒu ®iÓm t−¬ng ®ång, cã thÓ tham nh÷ng xiÒng xÝch cña chñ nghÜa chñ kh¶o nh÷ng kinh nghiÖm phæ biÕn tõ sù quan vµ siªu h×nh”(3). Theo t«i, ®©y lµ ph¸t triÓn CNXH ®Æc s¾c Trung Quèc. mét sù ®óc kÕt kinh nghiÖm lÞch sö mÊy VÒ nhËn thøc, tõ viÖc tham kh¶o x©y chôc n¨m l·nh ®¹o giµnh chÝnh quyÒn dùng CNXH ®Æc s¾c Trung Quèc, chóng vµ cÇm quyÒn cña §CS Trung Quèc; ta cã thÓ nªu lªn mÖnh ®Ò “x©y dùng ®ång thêi còng lµ bµi häc ®−îc rót ra tõ CNXH mang b¶n s¾c ViÖt Nam”. §©y viÖc nghiªn cøu sù thÊt b¹i trong cÇm chÝnh lµ sù kÕt hîp mét c¸ch s¸ng t¹o quyÒn cña mét sè §¶ng Céng s¶n trªn nh÷ng nguyªn lý c¬ b¶n cña chñ nghÜa thÕ giíi. M¸c víi thùc tiÔn vµ ®iÒu kiÖn lÞch sö cô 2. Chñ nghÜa x· héi ®Æc s¾c Trung thÓ cña ViÖt Nam. Quèc l mét m« h×nh CNXH hiÖn thùc, VÒ mÆt gi¶i ph¸p, tõ viÖc tham kh¶o 4 tuy mang tÝnh ®Æc thï, nh−ng còng cã néi dung chñ yÕu cña CNXH ®Æc s¾c nh÷ng gi¸ trÞ phæ biÕn nhÊt ®Þnh. Trung Quèc, chóng ta cã thÓ x©y dùng Cã thÓ nãi r»ng, CNXH ®Æc s¾c Trung m« h×nh CNXH cña ViÖt Nam, bao gåm: Quèc vÉn ®ang trong qu¸ tr×nh h×nh kinh tÕ thÞ tr−êng, nhµ n−íc ph¸p quyÒn, thµnh vµ ph¸t triÓn. B¶n th©n Tæng BÝ v¨n ho¸ tiªn tiÕn. Riªng vÒ mÆt x· héi, th− Hå CÈm §µo còng cho r»ng cÇn ph¶i chóng ta cã thÓ ®Æt vÊn ®Ò x©y dùng “tiÕp tôc ®i s©u t×m hiÓu vµ nghiªn cøu”. x· héi d©n chñ, ®oµn kÕt, ®ång thuËn, hµi hoµ. T«i cho r»ng, ®Õn thêi ®iÓm hiÖn nay, CNXH ®Æc s¾c Trung Quèc tuy cã mét sè Tãm l¹i, CNXH ®Æc s¾c Trung Quèc quan ®iÓm mang tÝnh ®Æc thï nh− lý lµ kÕt qu¶ cña viÖc nhËn thøc l¹i chñ luËn vÒ “mét quèc gia hai chÕ ®é”…, nghÜa M¸c vµ sù vËn dông nguyªn lý c¬ Nghiªn cøu Trung Quèc sè 12(100) - 2009 12
1 b¶n cña chñ nghÜa M¸c víi hoµn c¶nh Héi biªn v¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø XVI §CS Trung Quèc. NXB thùc tÕ cô thÓ cña Trung Quèc. Qu¸ Nh©n d©n, B¾c Kinh, 2002, tr13. tr×nh vËn dông hay kÕt hîp ®ã cßn ®−îc gäi lµ Trung Quèc ho¸ chñ nghÜa M¸c. TµI LIÖU THAM KH¶O Giê ®©y ®øng tr−íc nh÷ng biÕn ®æi míi cña t×nh h×nh thÕ giíi, t×nh h×nh ®Êt 1. “TuyÓn chän v¨n kiÖn quan träng tõ n−íc vµ b¶n th©n §¶ng, Héi nghÞ Trung §¹i héi XVI ®Õn nay”. Nxb V¨n hiÕn −¬ng 4 kho¸ XVII §CS Trung Quèc Trung −¬ng, B¾c Kinh, 2004. ®· rót ra nhËn xÐt cho r»ng: Chñ nghÜa 2. Qu¸ch Th¸nh Phóc. “LÞch sö nhËn M¸c chØ cã kÕt hîp víi t×nh h×nh thùc thøc vÒ CNXH cña §CS Trung Quèc”. Nxb tiÔn ®Êt n−íc, tiÕn bé cïng víi thêi ®¹i, KHXH Trung Quèc, B¾c Kinh, 2004. g¾n bã víi vËn mÖnh nh©n d©n, th× míi 3. L−u KiÕn Vò. “§Æc s¾c Trung Quèc cã søc sèng, søc s¸ng t¹o vµ søc c¶m vµ m« h×nh Trung Quèc (Nghiªn cøu quan chiÕu to lín. Tõ ®ã, V¨n kiÖn héi nghÞ nµy ®iÓm ®Æc s¾c XHCN cña §Æng TiÓu B×nh)”. ®· bæ sung vµ nhÊn m¹nh: Chñ nghÜa M¸c Nxb Nh©n d©n, B¾c Kinh, 2006. kh«ng chØ Trung Quèc ho¸, mµ ph¶i cßn 4. Giang Tr¹ch D©n. “Bµn vÒ x©y dùng thêi ®¹i ho¸ vµ ®¹i chóng ho¸. v¨n minh tinh thÇn XHCN”. Nxb V¨n hiÕn Trung −¬ng, B¾c Kinh, 1998. Lµ mét n−íc ®ang trong qu¸ tr×nh 5. “QuyÕt ®Þnh cña Trung −¬ng §CS chuyÓn ®æi cã nhiÒu ®iÓm t−¬ng ®ång víi Trung Quèc vÒ nh÷ng vÊn ®Ò quan träng Trung Quèc, nh÷ng kinh nghiÖm cña trong x©y dùng x· héi hµi hoµ XHCN” Trung Quèc trong qu¸ tr×nh t×m tßi, x©y (S¸ch phô ®¹o). Nxb Nh©n d©n, B¾c Kinh, dùng CNXH ®Æc s¾c Trung Quèc c¶ vÒ 2006. mÆt lý luËn lÉn thùc tiÔn ®Òu cã gi¸ trÞ 6. Hå CÈm §µo. “Bµi ph¸t biÓu t¹i tham kh¶o nhÊt ®Þnh ®èi víi ViÖt Nam. tr−êng §¶ng Trung −¬ng ngµy 25-6-2007”. B¶n dÞch tiÕng ViÖt cña ViÖn Nghiªn cøu Trung Quèc. 7. Héi biªn V¨n kiÖn §¹i héi XVII §CS Chó thÝch: Trung Quèc. Nxb Nh©n d©n B¾c Kinh, 2007. 1 Lý C¶nh §iÒn (Chñ nhiÖm Phßng 8. QuyÕt ®Þnh cña Trung −¬ng §CS Nghiªn cøu LÞch sö §¶ng Céng s¶n Trung Trung Quèc vÒ nh÷ng vÊn ®Ò quan träng Quèc), “Kiªn ®Þnh kh«ng thay ®æi con ®−êng trong viÖc t¨ng c−êng vµ c¶i tiÕn c«ng t¸c XHCN ®Æc ®¾c Trung Quèc”, m¹ng Nh©n x©y dùng §¶ng trong t×nh h×nh míi d©n nhËt b¸o ngµy 29/08/2007. (Th«ng qua t¹i Héi nghÞ Trung 4 kho¸ 1 Ng« Bang Quèc – “V¨n kiÖn mang tÝnh XVII §CS Trung Quèc ngµy 18 th¸ng 9 c−¬ng lÜnh x©y dùng x· häi hµi hoµ XHCN”. n¨m 2009). B¶n dÞch cña ViÖn Nghiªn cøu Trong s¸ch : “QuyÕt ®Þnh cña Trung −¬ng Trung Quèc. §CS Trung Quèc vÒ mét sè vÊn ®Ò quan 9. Hå CÈm §µo. DiÔn v¨n ®äc t¹i LÔ kû träng x©y dùng x· héi hµi hoµ XHCN” (S¸ch niÖm chµo mõng 60 n¨m thµnh lËp n−íc phô ®¹o). NXB Nh©n d©n, B¾c Kinh, 2006, CHND Trung Hoa. tr6. Nghiªn cøu Trung Quèc sè 12(100) - 2009 13
®ç tiÕn s©m Nghiªn cøu Trung Quèc sè 12(100) - 2009 14