intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Báo cáo nghiên cứu khoa học " Dân chủ hóa trong tiến trình hiện đại hóa các xã hội đông á "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST
Báo xấu
52
lượt xem 5
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Dân chủ - một ý niệm khó t-ởng t-ợng trong truyền thống Đông á ở bài viết “Dân chủ và văn hoá Trung Quốc” (in trong sách “Nho gia với Trung Quốc ngày nay”) học giả Vi Chính Thông sau khi cố gắng gạn tìm những biểu hiện hiếm hoi từ các th- tịch nổi tiếng của Trung Quốc cổ x-a những câu chữ xa gần có thể đ-ợc thích nghĩa là gần gũi với ý niệm dân chủ, đã sòng phẳng khẳng định “Một mặt, chúng tôi đã vạch rõ sự suy diễn và ngộ nhận đối với t-...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học " Dân chủ hóa trong tiến trình hiện đại hóa các xã hội đông á "

  1. D©n chñ hãa trong tiÕn tr×nh hiÖn ®¹i hãa… PGS. TS TRÇN NGäC V¦¥NG Tr−êng §¹i häc KHXH&NV §¹i häc Quèc gia Hµ Néi nh− thÕ nµo; “d©n b¶n” kh«ng ®ång 1. D©n chñ - mét ý niÖm khã t−ëng nghÜa víi “d©n sinh” tøc “d©n b¶n” t−îng trong truyÒn thèng §«ng ¸ kh«ng ph¶i lµ “d©n chñ’ vµ quan träng ë bµi viÕt “D©n chñ vµ v¨n ho¸ Trung h¬n, ë Trung Quèc truyÒn thèng “ch−a Quèc” (in trong s¸ch “Nho gia víi Trung tõng hiÓu tù do”. ¤ng cßn viÕt: “Theo Quèc ngµy nay”) häc gi¶ Vi ChÝnh Th«ng hiÓu biÕt cña chóng t«i, ë Trung Quèc sau khi cè g¾ng g¹n t×m nh÷ng biÓu hiÖn tr−íc ®©y ch¼ng cã mét ng−êi nµo ®−îc hiÕm hoi tõ c¸c th− tÞch næi tiÕng cña tù do”1. §iÓm l¹i sù ph¸t triÓn cña t− Trung Quèc cæ x−a nh÷ng c©u ch÷ xa t−ëng d©n chñ ë Trung Quèc trªn d−íi gÇn cã thÓ ®−îc thÝch nghÜa lµ gÇn gòi 100 n¨m gÇn ®©y qua mét sè nhµ t− víi ý niÖm d©n chñ, ®· sßng ph¼ng t−ëng chÝnh yÕu (Dung Ho»ng, Khang kh¼ng ®Þnh “Mét mÆt, chóng t«i ®· v¹ch H÷u Vi, L−¬ng Kh¶i Siªu, Hå ThÝch…), râ sù suy diÔn vµ ngé nhËn ®èi víi t− ®¸ng chó ý khi Vi ChÝnh Th«ng ®Ò cËp t−ëng d©n chñ cæ ®¹i (Trung Quèc- TNV ®Õn “nh÷ng trë lùc míi” ®èi víi viÖc ph¸t thªm); mÆt kh¸c, chóng t«i kh«ng phñ triÓn vµ hiÖn thùc ho¸ t− t−ëng d©n chñ nhËn Trung Quèc cæ ®¹i tõng cã giai thêi hiÖn ®¹i, «ng kh«ng ngÇn ng¹i chØ ®o¹n mÇm mèng t− t−ëng d©n chñ. LÏ ra nh÷ng sù ngé nhËn hay xuyªn t¹c th−êng, ®· cã mÇm mèng th× ph¸t triÓn míi. Theo «ng, cã bèn trë lùc chÝnh, theo vµ lín m¹nh. Nh−ng trªn thùc tÕ, trong tr×nh tù lµ : lÞch sö Trung Quèc, giai ®o¹n mÇm 1. T− t−ëng XHCN trµn lan; mèng ®ã ®· kÐo dµi trªn 2000 n¨m mµ kh«ng ph¸t triÓn lªn ®−îc”. Theo «ng, sù 2. NiÒm tin ®èi víi d©n chñ kh«ng v÷ng; ®×nh trÖ cña t− t−ëng d©n chñ trong 3. ThiÕu nÒn gi¸o dôc båi d−ìng chñ truyÒn thèng Trung Quèc thÓ hiÖn qua nghÜa c¸ nh©n lµnh m¹nh; mÊy ®iÓm chÝnh: BiÕt träng ý d©n, 4. Sù ®éng lo¹n kÐo dµi. nh−ng kh«ng biÕt nªn thùc hiÖn ý d©n Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3 (91) - 2009 61
  2. trÇn ngäc v−¬ng Vµo thêi ®iÓm hiÖn nay, sau 30 n¨m còng nh− cÊu tróc lý luËn cña c¸c häc c¶i c¸ch - më cöa, n−íc Céng hoµ Nh©n thuyÕt vµ truyÒn thèng t− t−ëng d©n chñ d©n Trung Hoa ®· b−íc ®Çu hiÖn thùc hiÓn nhiªn cã mét ý nghÜa träng ®¹i. Bµi ho¸ kh¸t väng trë l¹i vÞ trÝ lµ mét siªu viÕt nµy chØ hy väng ®−a ra mét c¸i nh×n c−êng trong thÕ giíi ®a - nh−ng kh«ng Ýt nhiÒu chuyªn biÖt vÒ nh÷ng ®Æc thï qu¸ nhiÒu - cùc. RÊt nhiÒu nh÷ng chØ sè cña truyÒn thèng d©n chñ trong mét khu trªn nhiÒu b×nh diÖn ®· chøng tá mét vùc ®Þa - chÝnh trÞ x¸c ®Þnh, trong khung c¸ch hïng hån r»ng Trung Quèc thêi khæ cña nh÷ng niªn ®¹i lÞch sö còng cã ®iÓm nµy thùc sù ®· cã kh¶ n¨ng chi tÝnh x¸c ®Þnh. phèi thÕ giíi vµ khu vùc. Nh−ng còng Víi t− c¸ch lµ mét thùc tiÔn chÝnh trÞ, kh«ng Ýt häc gi¶, tõ nhiÒu gãc nh×n kh¸c ch−a mét giai ®o¹n nµo trong lÞch sö kh¸ nhau, vÉn bµy tá sù nghi ngê s©u s¾c d»ng dÆc cña c¸c thÓ chÕ chÝnh trÞ tõng tÝnh bÒn v÷ng cña m« h×nh vµ c¸ch thøc tån t¹i trªn ®Êt Trung Hoa cho tíi tËn ph¸t triÓn, c¶ quü ®¹o ph¸t triÓn n÷a, thêi kú T«n Trung S¬n l·nh ®¹o cuéc cña siªu c−êng míi tØnh dËy nµy. Mét C¸ch m¹ng lËp nªn nhµ n−íc Trung Hoa c©u hái lín tiÕp tôc vang lªn mµ ch−a d©n quèc cã thÓ lÊy lµm vÝ dô dï chØ cho thÊy nhiÒu nh÷ng lêi ®¸p kh¼ng ®Þnh, ®ã mét cuéc diÔn tËp m« h×nh d©n chñ x· lµ ®a sè c− d©n Trung Quèc ®· thùc sù héi. Cã mét thêi kú kh¸ dµi, vµ d− ba cña cã h¹nh phóc hay ch−a, vµ víi t− c¸ch nã vÉn cßn tíi tËn hiÖn nay, kh«ng Ýt mét céng ®ång c− d©n, ®ã cã ph¶i lµ mét ng−êi ®· nç lùc thuyÕt minh nh»m t¹o céng ®ång h¹nh phóc hay kh«ng. Ýt lêi ra mét ¶o gi¸c r»ng khëi nghÜa n«ng d©n ®¸p theo chiÒu kh¼ng ®Þnh, bëi d©n chñ lµ mét trong nh÷ng biÓu hiÖn ®iÓn h×nh chÝnh lµ vÊn ®Ò tr−íc hÕt cña ®a sè, cña tinh thÇn d©n chñ vµ thËm chÝ lµ h¹nh phóc lµ tiªu chÝ nh©n sinh hµng tinh thÇn c¸ch m¹ng. Mµ khëi nghÜa ®Çu cña mçi vµ mäi c¸ nh©n. n«ng d©n th× d−êng nh− lµ mét trong Bµn tíi d©n chñ lµ bµn tíi quyÒn lùc nh÷ng “truyÒn thèng lín” cña lÞch sö chÝnh trÞ, tíi m« h×nh vµ tÝnh chÊt cña Trung Quèc: Ýt nhÊt ng−êi ta cã thÓ viÕt chÕ ®é x· héi, còng lµ bµn tíi mét trong lÞch sö vµi ngh×n n¨m cña lo¹i phong nh÷ng thµnh tè hµng ®Çu cña quyÒn con trµo x· héi nµy tõ TrÇn ThiÖp – Ng« ng−êi.D©n chñ kh«ng ph¶i lµ thø hiÖn Qu¶ng, qua khëi nghÜa Kh¨n Vµng, cho h÷u trong c¸c kh¸t väng, c¸c lý t−ëng, tíi tËn nh÷ng giai sù vÒ 108 anh hïng c¸c giÊc m¬ c¸ nh©n vµ/ hoÆc tËp thÓ. §ã L−¬ng S¬n B¹c, råi tíi cuéc khëi nghÜa ph¶i tr−íc hÕt lµ vµ chñ yÕu lµ thùc tiÔn lín kÕt hîp víi kh¸t väng “phôc quèc” chÝnh trÞ. ®¸nh ®æ nhµ Nguyªn lËp nªn nhµ Minh, §©y kh«ng ph¶i chç bµn tíi nh÷ng vµ cuéc §¹i khëi nghÜa n«ng d©n cuèi vÊn ®Ò mang tÝnh lý thuyÕt, dï viÖc hiÓu cïng trong thêi kú thèng trÞ cña thÓ chÕ ®óng, n¾m v÷ng nh÷ng céi nguån lÞch sö qu©n chñ chuyªn chÕ lµ Th¸i B×nh Thiªn Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3(91) - 2009 62
  3. D©n chñ hãa trong tiÕn tr×nh hiÖn ®¹i hãa… b¶n ®Þa lÉn c¸c nhµ nghiªn cøu ngo¹i Quèc.Nh−ng, nãi mét c¸ch v¾n t¾t, nÕu quèc. CÇn kiªn quyÕt “gi¶i ¶o” ®èi víi sù chóng ta ®äc vµ tiÕp thu chÝnh x¸c t− ngé nhËn nµy. t−ëng cña c¸c nhµ kinh ®iÓn m¸c-xit, ®Æc biÖt qua “ChiÕn tranh n«ng d©n ë §øc”, Trªn mét lo¹t nh÷ng ph−¬ng diÖn, th× Ýt nhÊt ta còng kh«ng thÓ dùa vµo hä truyÒn thèng chÝnh trÞ chuyªn chÕ cña ®Ó kh¼ng ®Þnh r»ng cã thÓ ®ång nhÊt x· héi NhËt B¶n còng kh«ng kÐm g× khëi nghÜa n«ng d©n víi C¸ch m¹ng, Trung Quèc. ë NhËt B¶n, cho tíi nay r»ng khëi nghÜa n«ng d©n lµ viÖc thùc vÉn cßn tån t¹i mét “c«ng ¸n chÝnh trÞ” hiÖn nhiÖm vô “ph¶n phong”, vµ r»ng ®ã ch−a t×m ®−îc lêi gi¶i ®¸p cã søc thuyÕt chÝnh lµ thùc tiÔn chÝnh trÞ cña qu¸ phôc, Ýt nhÊt cho nh÷ng ng−êi cã n·o tr×nh hiÖn thùc ho¸ t− t−ëng d©n chñ. tr¹ng duy lý: ®ã lµ bÝ mËt cña sù tån t¹i bÒn v÷ng vµ ®i kÌm víi ®iÒu ®ã lµ sù Trung Quèc lµ quèc gia cã truyÒn sïng b¸i ®èi víi NhËt Hoµng ®Õn møc thèng chÝnh trÞ qu©n chñ chuyªn chÕ l©u thµnh mét tÝn ng−ìng , thµnh “d©n téc bÒn vµ liªn tôc nhÊt so víi mäi vµ bÊt cø tÝnh”. T«i ch−a biÕt cã quèc gia nµo lµ quèc gia nµo kh¸c trªn thÕ giíi. M« h×nh quèc gia thø hai trªn thÕ giíi mµ dßng chÕ ®é chuyªn chÕ ë Trung Quèc béc lé hä cÇm quyÒn xuÊt hiÖn tËn tõ thêi trong lÞch sö thµnh ba d¹ng thøc chñ yÕu: chuyªn chÕ qu©n sù/ qu©n phiÖt, huyÒn sö cho tíi ngµy nay vÉn ch−a chuyªn chÕ ph¸p trÞ vµ chuyªn chÕ quan tõng bÞ thay thÕ nh− hoµng téc NhËt liªu. Ng−êi nghiªn cøu Trung Quèc nµo B¶n. Trong tiÕp xóc, to¹ ®µm hay trao còng cã thÓ dÔ dµng nhËn ra r»ng, gi÷a ®æi khoa häc, kh«ng Ýt lÇn t«i nªu c©u ba d¹ng thøc ®ã, m« h×nh chuyªn chÕ hái vÒ nguyªn nh©n cña sù sïng b¸i nh− quan liªu – còng tøc chuyªn chÕ kiÓu ®· ®Ò cËp vµ “søc bÒn” cña ng«i vÞ Thiªn Nho gia – lµ m« h×nh gi÷ vai trß chñ ®¹o hoµng ®èi víi c¸c häc gi¶ NhËt B¶n, vµ cã truyÒn thèng ®Ëm nÐt nhÊt, liªn nh−ng hÇu nh− tÊt c¶ hä, nh÷ng ng−êi tôc vµ l©u dµi nhÊt. NhiÒu thêi kú, giai mµ b×nh th−êng t«i rÊt nÓ träng, kh©m ®o¹n trong lÞch sö Trung Quèc, thiÕt chÕ phôc v× tÝnh chÝnh x¸c tû mû vµ tÝnh chÝnh trÞ hiÖn thùc lµ sù dung hîp, pha triÖt ®Ó trong nhËn thøc vµ lËp luËn, ®Òu ph¸ch, thªm bít nh÷ng yÕu tè cña ba c¬ hå “ngí ra” vµ ®Òu kh«ng ®−a ra lêi d¹ng thøc nµy. gi¶i thÝch nµo kh¶ dÜ chÊp nhËn, mét sè Sù ngé nhËn t− t−ëng “d©n vi bang lín thËm chÝ tr¶ lêi th¼ng th¾n lµ chÝnh b¶n” trong truyÒn thèng t− t−ëng Nho hä còng kh«ng gi¶i thÝch ®−îc! gi¸o thµnh t− t−ëng d©n chñ lµ mét sù Trªn ®¹i côc, NhËt B¶n xa l¹ víi t− ngé nhËn kÐo dµi, c¶ ë Trung Quèc lÉn ë t−ëng d©n chñ cho tíi tËn thêi Minh TrÞ nhiÒu quèc gia vµ vïng l·nh thæ trong Duy T©n. Ngay néi dung vµ ®éng lùc cña khu vùc, c¶ ë giíi chÝnh kh¸ch, c¶ ë c¸c c«ng cuéc duy t©n mµ NhËt B¶n ®· thùc giíi x· héi kh¸c, c¶ ë c¸c nhµ nghiªn cøu hiÖn qu¸ ®çi thµnh c«ng th× còng kh«ng Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3 (91) - 2009 63
  4. trÇn ngäc v−¬ng nay, nÒn d©n chñ ë Hµn Quèc ®ang dÇn ph¶i lµ c«ng cuéc lÊy nguån c¶m høng tíi ®é chÝn, kÐo theo nh÷ng biÕn ®æi thiÕt chñ ®¹o tõ t− t−ëng d©n chñ ho¸ x· héi. chÕ d©n chñ ho¸ kh¸ toµn diÖn vµ s©u Sau khi ®· trë thµnh mét ®Õ quèc trÎ, tù s¾c. Nh−ng ®ã lµ chuyÖn cña chØ mét vµi xÕp vµ ®−îc xÕp ngang hµng víi c¸c ®Õ thËp kû gÇn ®©y. quèc ¢u - Mü kh¸c, NhËt B¶n còng kh«ng “theo g−¬ng” hä mµ x©y dùng mét Tuy nhiªn, dï sao mÆc lßng, vÉn ph¶i thiÕt chÕ chÝnh trÞ d©n chñ. ChØ cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng d©n chñ lµ mét trong nãi ®Õn thùc tiÔn chÝnh trÞ d©n chñ vµ nh÷ng ®éng lùc vµ còng ph¶i lµ ®Ých ®Õn d©n chñ ho¸ thùc thô ë NhËt B¶n sau cña c¸c qu¸ tr×nh hiÖn ®¹i ho¸, Ýt nhÊt thÊt b¹i cña hä khi kÕt thóc cuéc §¹i ®iÒu ®ã ®óng víi tuyÖt ®¹i ®a sè c¸c quèc chiÕn thÕ giíi thø II. Nh−ng dï cho nÒn gia ®· trë thµnh c¸c n−íc ph¸t triÓn. d©n chñ ë NhËt B¶n ngµy nay cã ®¹t tíi 2. D©n chñ ho¸ v hiÖn ®¹i ho¸ ë khu sù hoµn bÞ vµ triÖt ®Ó ®Õn thÕ nµo ®i vùc §«ng ¸ nh×n theo quan hÖ chiÒu s©u n÷a, ®−îc chÝnh c¸c chÝnh kh¸ch ¢u Mü 2.1. Mét thÕ kû d©n chñ ho¸ trªn x−ng tông ra sao, th× vÒ thiÕt chÕ tèi ®Êt Trung Hoa hËu, thuéc tÝnh tèi cao cña chÝnh thÓ Cã lÏ víi tÝnh c¸ch lµ mét con ng−êi NhËt B¶n vÉn lµ nhµ n−íc qu©n chñ lËp x· héi, rÊt Ýt c¸ thÓ thuéc c¸c truyÒn hiÕn, chø kh«ng ph¶i lµ nhµ n−íc céng thèng kh¸c ph¶i chÞu nhiÒu nh÷ng mèi hoµ, d©n chñ hay d©n chñ nh©n d©n. liªn hÖ, nh÷ng tÝnh quy ®Þnh vµ c¶ sø Quèc danh cña NhËt B¶n, ë thêi ®iÓm mÖnh chuyÓn t¶i nh÷ng th«ng ®iÖp gi¸ hiÖn nay, kh«ng ph¶i, kh«ng cßn lµ ®Õ trÞ tÇng tÇng líp líp nh− con ng−êi quèc ®· ®µnh, kh«ng ph¶i lµ v−¬ng quèc, Trung Quèc. “Con ng−êi chøc n¨ng” ë mµ còng kh«ng lµ “céng hoµ” “d©n chñ”, Trung Hoa x−a ngay tõ thuë míi lät lßng “céng hoµ d©n chñ” hay “d©n chñ nh©n ®· ®−îc ®Þnh ®o¹t bëi hµng lo¹t nh÷ng d©n”. §¬n gi¶n ®ã lµ “NhËt B¶n quèc”. thuéc tÝnh x· héi mang tÝnh tiªn Kh«ng bµn tíi B¾c TriÒu Tiªn, th× §¹i nghiÖm. Tõ trong gia ®×nh, con ng−êi ®ã Hµn d©n quèc còng ch−a thÓ tù hµo lµ ®−îc ®Þnh tÝnh bëi tr−íc hÕt sù ph©n biÖt m×nh cã ®−îc mét nÒn d©n chñ s©u réng, giíi tÝnh, vÞ trÝ trong trËt tù tr−ëng Êu, xum xuª ®Çy hoa tr¸i víi nh÷ng thiÕt thËm chÝ ë c¸c gia ®×nh phô hÖ ®a thª chÕ d©n chñ ho¸ m¹nh mÏ. Cho tíi tËn cßn cã c¶ vÊn ®Ò vÞ trÝ trong gia ®×nh ¨n nh÷ng n¨m 80 cña thÕ kû tr−íc, nÒn theo vÞ trÝ vµ “nh©n th©n” cña ng−êi mÑ chÝnh trÞ Hµn Quèc vÉn cßn “rªn xiÕt” vµ ®Î. Më réng h¬n khung khæ gia ®×nh h¹t “ngét ng¹t” bëi sù hµ kh¾c cña mét chuçi nh©n (tøc gia ®×nh chØ gåm hai thÕ hÖ bè c¸c nhµ ®éc tµi. Kh«ng mÊy ng−êi kh«ng mÑ vµ con c¸i) c¸ thÓ ®ã sÏ ®−îc x¸c ®Þnh biÕt ®Õn tªn tuæi cña nh÷ng Lý Thõa “th©n danh” trong c¸c mèi quan hÖ V·n, P¾c Chung Hy, Chun §« Hoan, Ro Thª U…cña thêi kú nöa sau thÕ kû XX huyÕt téc nh»ng nhÞt víi quy m« Ýt nhÊt võa qua. DÜ nhiªn ë vµo thêi ®iÓm hiÖn lµ tíi 4 thÕ hÖ. Sau “gia” lµ “téc”, sau c¸c Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3(91) - 2009 64
  5. D©n chñ hãa trong tiÕn tr×nh hiÖn ®¹i hãa… quan hÖ huyÕt thèng thùc cã lµ nh÷ng nh÷ng ®Õ chÕ. Trong mét bµi viÕt tr−íc liªn hÖ huyÕt thèng ho¸ gi¶ t¹o (quan hÖ ®©y, t«i ®· cè g¾ng gi¶i m· “MÉu h×nh th«ng gia, quan hÖ kÕt giao) nh−ng hoµng ®Õ vµ con ®−êng t×m kiÕm sù thÓ mang ®Çy ®ñ søc m¹nh vµ nh÷ng rµng hiÖn b¶n ng· trong triÕt häc vµ v¨n häc khu vùc §«ng ¸”.Xin ®−îc lÆp l¹i ë ®©y buéc thùc tÕ.Trung Quèc cã lÏ còng lµ xø së mµ mét c¸ thÓ cã ®−îc “nhiÒu nhÊt” mét vµi nhËn xÐt vµ tæng kÕt: nh÷ng mèi liªn hÖ vµ kÌm theo ®ã ®−¬ng “1. NÕu nh− mäi môc ®Ých tèi hËu nhiªn lµ nh÷ng sù rµng buéc víi c¸c cÊp cña bÊt kú qu¸ tr×nh c¸ thÓ ho¸ nµo còng chÝnh quyÒn, tõ th«n x· qua nh÷ng kh©u lµ kh¼ng ®Þnh quyÒn tån t¹i, truyÒn “trung gian” Êp tæng huyÖn phñ ch©u thõa, ph¸t triÓn nh÷ng thuéc tÝnh mang quËn trÊn tØnh lé ®¹o cho tíi cÊp trung tÝnh ®Æc tr−ng vµ c¸ biÖt cña c¸ thÓ vµo −¬ng.Ngay ë c¸i thùc thÓ “cÊp trung trong céng ®ång, th× do sù chi phèi cña −¬ng” Êy ng−êi ta cßn cÇn ph¶i “láng gèi tiÕn tr×nh lÞch sö c¸c khu vùc trªn thÕ mßn tr¸n” víi v« sè nh÷ng c«ng ®−êng giíi diÔn ra kh«ng gièng nhau, ®· xuÊt ty m«n côc s¶nh qu¸n c¸c ®iÖn cung. §ã hiÖn c¸c ph−¬ng thøc vµ gi¶i ph¸p c¸ còng lµ xø së cña v« sè nh÷ng tæ chøc x· nh©n ho¸ kh«ng nh− nhau. Bao giê vµ ë héi, nghÒ nghiÖp, t«n gi¸o, ®oµn thÓ…mµ ®©u, vÊn ®Ò c¸ nh©n còng lu«n lu«n ®−îc mét c¸ nh©n bÊt kú nµo còng cã thÓ “sa ®Æt ra vµ gi¶i quyÕt trong quan hÖ víi l−íi”. c¸c lo¹i quyÒn lùc (thÇn quyÒn hay thÕ Ngoµi viÖc “con ng−êi chøc n¨ng” bÞ quyÒn), víi c¸c lo¹i thiÕt chÕ chÝnh trÞ, “®ãng ®inh c©u rót” vµo “x· héi lu©n kinh tÕ, ph¸p luËt vµ réng h¬n, thiÕt chÕ th−êng” (ch÷ dïng cña cè häc gi¶ TrÇn v¨n ho¸. Møc ®é thµnh c«ng cña qu¸ §×nh H−îu) víi sù tr−ëng thµnh qua tr×nh c¸ thÓ ho¸ phô thuéc vµo møc ®é thêi gian c¸c c¸ thÓ nhá nhoi Êy cßn cã ®éc lËp, tù do, hiÖn thùc ho¸ b¶n ng·, thÓ bÞ chia vôn vµ tiªu t¸n tù do cña cao h¬n, quy m« t¸c ®éng trë l¹i cña c¸ m×nh vµo c¸c mèi quan hÖ mµ còng lµ thÓ ®ã vµo lÞch sö ph¸t triÓn cña thiÕt nh÷ng sù rµng buéc cña nh÷ng häc hiÖu chÕ, cña céng ®ång. tæ ®−êng gi¸o quy héi chÕ…Cã qu¸ nhiÒu VÒ ®¹i thÓ, chóng t«i cho r»ng ë bæn phËn ®Ó thùc thi, con ng−êi sÏ chØ ph−¬ng T©y ®· h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cßn l¹i qu¸ Ýt n¨ng lùc vµ sinh khÝ ®Ó (thËm chÝ cùc ®oan ho¸) mét lo¹i h×nh tho¶ m·n nh÷ng ham muèn vµ nhu cÇu, (cã thÓ lµ chÝnh th−êng h¬n, ®iÓn h×nh cho dÉu ®ã lµ nh÷ng ham muèn vµ nhu h¬n trong lÞch sö nh©n lo¹i) c¸ nh©n: ®ã cÇu chÝnh ®¸ng. lµ c¸ nh©n ®ång lo¹t , c¸i c¸ nh©n trong Tæ chøc vµ truyÒn thõa mét thiÕt chÕ t−¬ng t¸c hµng ngang víi x· héi, v× vËy x· héi theo ®−êng h−íng ®¹i thèng nhÊt, nã còng ®−îc x· héi ho¸ ®Õn møc cao ®é. ®¹i tËp trung, lÞch sö Trung Quèc trªn Lo¹i h×nh c¸ nh©n nµy, ë d¹ng cùc ®oan nh÷ng ®−êng nÐt lín nhÊt lµ lÞch sö cña nhÊt cña nã, ®−îc diÔn ®¹t trong ch©m Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3 (91) - 2009 65
  6. trÇn ngäc v−¬ng ng«n hµnh xö: “§Þa ngôc lµ ng−êi kh¸c” v·nh kiÓu “KhÐo ¨n th× no, khÐo co th× (L’Enfer, C’est L’Autre) theo lèi nãi cña Êm” nh− t©m lý ®¹i chóng. Mäi c¸ nh©n J. P. Sartre, ngô ý r»ng sù tån t¹i cña c¸ ph¸t triÓn nh− vËy ®Òu c« ®¬n: c« ®¬n nh©n bÊt kú nµo kh¸c ®Òu ®· h¹n chÕ “tù trong kh¸t väng, c« ®¬n trong tÝnh to¸n do, ®éc lËp” cña chñ thÓ. Con ng−êi c¸ hµnh xö, c« ®¬n c¶ trong xóc c¶m th−êng nh©n ®ã, dï nghÞch lý c¸ch mÊy, buéc nhËt. ph¶i chÊp nhËn sù tån t¹i cña ®ång lo¹i, Vµ tÊt c¶ ®Òu cã nh÷ng liªn hÖ quy cña c¸c c¸ thÓ kh¸c trong t− c¸ch ®ång chiÕu víi mét lo¹i h×nh c¸ nh©n ®Æc biÖt: h¹ng, b×nh quyÒn, b×nh ®¼ng. Con ng−êi Hoµng ®Õ. C¶ sù t×m kiÕm sù siªu viÖt c¸ nh©n kiÓu ®ã ®ßi hái sù tån t¹i cña trong t«n gi¸o (ThiÒn hay §¹o, luyÖn c¸c khÕ −íc x· héi, ®ßi hái tÝnh nghiªm ®an cÇu tr−êng sinh hay chøng ngé c¶nh mËt cña luËt ph¸p, sù thõa nhËn phæ giíi th«ng víi §¹i hån) ®Òu lµ sù biÓu biÕn ®èi víi c¸ tÝnh vµ t− h÷u. hiÖn cña mét kh¸t väng h−íng tíi câi v« NÕu nh− c¸ nh©n ph−¬ng T©y ®−îc ®o cïng, câi bÊt tö nh− thÕ. b»ng c¸c hÖ mÐtrique “theo hµng ngang” Sù chi phèi, ¸m ¶nh s©u s¾c vµ toµn (horizontale) th× ng−îc l¹i, ®Þnh h−íng diÖn cña lo¹i h×nh nh©n c¸ch hoµng ®Õ ph¸t triÓn ®Æc tr−ng cña qu¸ tr×nh c¸ khiÕn ta ph¶i nghÜ tíi kh«ng ph¶i chØ lµ thÓ ho¸ ë ph−¬ng §«ng ®Òu chuyÓn ®éng sù thñ tiªu con ng−êi c¸ nh©n cña chÕ ®é h−íng th−îng “theo chiÒu däc” chuyªn chÕ, mµ cßn c¶ sù ¸p ®Æt cña nã (verticale)….. ®èi víi mäi biÓu hiÖn t×m tßi cña sù gi¶i 2.- Con ®−êng h×nh thµnh c¸ nh©n phãng c¸ nh©n. Ch¾c ch¾n r»ng cã mét theo c¸ch nh− vËy quy ®Þnh trë l¹i c¸ch ph−¬ng thøc thÓ hiÖn c¸ nh©n kh¸c biÖt giao tiÕp, thÕ øng xö vµ còng x¸c ®Þnh víi ph−¬ng T©y mµ chóng ta cßn ph¶i dµy c«ng t×m hiÓu”.2 mèi quan hÖ qua l¹i gi÷a c¸ nh©n vµ céng ®ång theo c¸ch kh¸c. Trong ng«n Con ng−êi Hoµng ®Õ víi t− c¸ch “c¸ ng÷ chÝnh trÞ lÉn ng«n ng÷ v¨n häc, ë nh©n ®¹i diÖn céng ®ång” Êy kh«ng ph¶i c¸c n−íc nh− Trung Quèc hay ViÖt Nam, ®· “vÒ víi qu¸ khø tuyÖt ®èi” sau C¸ch c¸c h×nh dung tõ ®Ó kh¼ng ®Þnh c¸ nh©n m¹ng T©n Hîi. Qu¸n tÝnh ghª gím cña ®Òu mang mét néi dung h−íng th−îng nh÷ng truyÒn thèng lÞch sö ®· tiÕp tôc nh− vËy: xuÊt s¾c, phi phµm, phi truyÒn h¬i thë nång nµn cña nã ®Ó thêi th−êng, siªu viÖt, kiÖt xuÊt, hµo kiÖt, hiÖn ®¹i trªn ®Êt Trung Hoa vÉn tiÕp tôc anh hïng… Kh«ng bao giê c¸c c¸ nh©n xuÊt hiÖn nh÷ng nh©n c¸ch Hoµng ®Õ t×m c¸ch tù kh¼ng ®Þnh trong mèi quan míi, thËm chÝ trªn mét vµi b×nh diÖn cßn hÖ hµng ngang víi ®ång lo¹i… Mäi sù m¹nh mÏ h¬n c¶ ngµy x−a. Tõ sau Héi kh¼ng ®Þnh b¶n ng· ®Òu h−íng tíi chç nghÞ Tu©n NghÜa, s¾c th¸i d©n chñ ho¸ h¬n ®êi, kh¸c ng−êi, chø kh«ng tÝnh to¸n võa nhen nhãm Ýt nhiÒu trong ®êi sèng xÕp ®Æt trong khu«n khæ kh«n ngoan vÆt tinh thÇn ë nh÷ng vïng cña chÝnh quyÒn Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3(91) - 2009 66
  7. D©n chñ hãa trong tiÕn tr×nh hiÖn ®¹i hãa… ch¾c ch¾n mang ý nghÜa ®ét biÕn cña Céng s¶n ®· nhanh chãng nh¹t nhoµ. qu¸ tr×nh nµy lµ viÖc Quèc héi Trung Sau nh÷ng ®ît ®iÒn ®Þa c¶i c¸ch, chØnh Quèc th«ng qua (lÇn ®Çu tiªn trong lÞch huÊn chØnh phong, ®Ønh ®iÓm cña sù thñ sö) ®iÒu bæ sung HiÕn ph¸p vÒ tÝnh tiªu tinh thÇn d©n chñ vµ ®−êng h−íng chÝnh ®¸ng vµ quyÒn ®−îc b¶o vÖ cña t− gi¶i phãng c¸ nh©n béc lé “mét c¸ch h÷u, kÓ c¶ t− h÷u nh÷ng t− liÖu s¶n hoµn h¶o” nhÊt ë thêi kú ®−îc mÖnh xuÊt mang tÝnh nÒn t¶ng nh− ruéng ®Êt. danh lµ §¹i c¸ch m¹ng v¨n ho¸ v« s¶n Theo suy nghÜ riªng, t«i cho r»ng viÖc (1966 -1976). ChØ sau c¸i chÕt cña vÞ duy tr× c¬ cÊu vµ tinh thÇn mét thiÕt chÕ “Hoµng ®Õ míi” vµi n¨m, nh÷ng biÓu quyÒn lùc chÝnh trÞ mang tÝnh chuyªn hiÖn cña lµn sãng d©n chñ ho¸ míi ®−îc chÕ (cho dï lµ chuyªn chÕ mét c¸ch mÒm Çm µo vç l¹i trªn nh÷ng bê b·i cò. dÎo) ë Trung Quèc ngµy nay vÉn cßn lµ §èi víi ®«ng ®¶o c− d©n Trung Quèc mét tÊt yÕu. N·o tr¹ng (qu©n chñ ho¸) ®−¬ng ®¹i, §Æng TiÓu B×nh vµ mét sè 5000 ngµn n¨m mang tÝnh thÝch nghi céng sù cña «ng ®−îc coi lµ nh÷ng ®Êng cña céng ®ång c− d©n lín nhÊt hµnh tinh cøu tinh. Trung Quèc cña §Æng thËn nµy kh«ng thÓ nµo dÔ dµng biÕn th¸i träng b−íc nh÷ng b−íc dß dÉm theo trong mét kho¶ng thêi gian ng¾n ngñi, h−íng d©n chñ ho¸ kiÓu ch©u ¢u. d¨m b¶y n¨m hay thËm chÝ vµi ba chôc Nh−ng víi sù kiÖn Thiªn An M«n, råi n¨m. HÖ thèng ®Æc quyÒn ®Æc lîi, qu¸n tiÕp theo lµ hµng lo¹t nh÷ng vô viÖc ®µn tÝnh vµ thãi quen trong c¸ch thøc qu¶n ¸p c¸c phong trµo vµ tæ chøc bÊt ®ång lý, l·nh ®¹o vµ ®iÒu hµnh, sù chi tr× cña chÝnh kiÕn lín nhá kh¸c, thËm chÝ c¶ ®èi c¸c nhãm lîi Ých ®Æc quyÒn… cïng nhiÒu víi nh÷ng nh©n vËt ®øng ë th−îng ®Ønh nh÷ng lý do vµ nguyªn cí kh¸c khiÕn cña toµ th¸p quyÒn lùc, Trung Quèc cña cho qu¸ tr×nh d©n chñ ho¸, tù do ho¸ cña d¨m b¶y nhiÖm kú qua vµi ba ®êi Tæng x· héi Trung Quèc sÏ vÉn cßn chuyÓn BÝ th− gÇn ®©y nhÊt vÉn chøng tá r»ng ®éng quanh co, theo nh÷ng quü ®¹o d©n chñ ë xø së V¹n Lý Tr−êng Thµnh th¨ng trÇm phøc t¹p. vÉn chØ míi lµ mét c¸nh cöa më hÐ.Mét nÒn “d©n chñ nhá cã kiÓm so¸t lé tr×nh” 2.2. Ngo¸i l¹i lé tr×nh d©n chñ ho¸ ®−îc dÉn d¾t bëi mét c¬ chÕ “chuyªn chÕ ë NhËt B¶n vµ Hµn Quèc mÒm” ®· lÇn l−ît níi láng tù do t− t−ëng Ch¾c ch¾n r»ng mét (hay nh÷ng) x· cho mét bé phËn cã chän läc cña giíi trÝ héi ®ang trªn con ®−êng chuyÓn ®æi thøc v¨n nghÖ sÜ, ®Èy m¹nh giao l−u häc kh«ng bao giê lµ mét x· héi cÇn vµ cã thÓ thuËt, v¨n hãa, nghÖ thuËt víi thÕ giíi ¸p dông ®−îc mét thiÕt chÕ chÝnh trÞ d©n bªn ngoµi, më lèi vµo “cèng ®á” cho c¶ chñ toµn vÑn vµ triÖt ®Ó. Ng−îc l¹i, c¨n nh÷ng c¸ nh©n c¸c nhµ t− s¶n thùc thô, cø vµo lÞch sö khu vùc giai ®o¹n cËn hiÖn …lµ mét vµi trong sè nh÷ng b»ng chøng cña mét qu¸ tr×nh d©n chñ ho¸ cã kiÓm ®¹i, ®· kh«ng Ýt nhµ quan s¸t ®ång t×nh so¸t nh− vËy . §iÓm tËp trung cao ®é vµ víi nhËn xÐt r»ng m« h×nh “nhµ ®éc tµi Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3 (91) - 2009 67
  8. trÇn ngäc v−¬ng nµo h÷u hiÖu h¬n ®Ó b¶o vÖ nh÷ng s¸ng suèt” kÕt hîp víi mét tinh thÇn d©n thµnh qu¶ cña qu¸ tr×nh hiÖn ®¹i ho¸. téc chñ nghÜa nång nhiÖt nh−ng kh«ng cùc ®oan vµ mét chñ nghÜa c«ng lîi tØnh Nh− ®· nãi, d©n chñ ho¸ trong nh÷ng t¸o h¼n sÏ lµ “chñ thÓ quyÒn lùc” thÝch tr−êng hîp nh− thÕ nµy còng lµ c¸ thÓ hîp nhÊt mang tÝnh qu¸ ®é cho c¸c quèc ho¸, c¸ nh©n ho¸ ( “mét c¸ch lµnh m¹nh” gia mong muèn hiÖn ®¹i ho¸ thµnh c«ng. – theo diÔn ng«n cña Vi ChÝnh Th«ng) vµ Tõ gi÷a thÕ kû XIX, NhËt B¶n chÝnh mét khi ®· c¸ thÓ ho¸ “theo hµng ngang” lµ quèc gia ®i tiªn phong so víi c¸c n−íc nghÜa lµ “réng kh¾p”, “theo kiÓu c¸ nh©n trong khu vùc vµ ch©u ¸ trªn con ®−êng ho¸ ¢u - Mü” th× còng cã nghÜa lµ nh÷ng Êy. §µi Loan ®· kinh qua con ®−êng Êy thµnh tùu ®· ®−îc tiÕp thu vµ kÕ thõa d−íi bãng gia téc hä T−ëng. Malaixia, bëi ®a sè thµnh viªn céng ®ång chø Singapore, In®«nªxia ë §«ng Nam ¸ ®· / kh«ng ph¶i bëi nh÷ng thiÓu sè ®Æc ®ang ®i trªn con ®−êng Êy. quyÒn ®Æc lîi.Sù biÕn th¸i, hñ ho¸ cña Cã lÏ kh«ng cÇn ph¶i chøng minh “lo¹i h×nh nh©n c¸ch Hoµng ®Õ míi” sÏ r»ng chÝnh sù “cÊt c¸nh” kh«ng kÐm ®−îc béc lé qua c¸c d¹ng thøc, biÕn thÇn kú so víi NhËt B¶n cña §¹i Hµn t−íng kh¸c nhau tÖ n¹n tham nhòng, D©n Quèc tõ nh÷ng n¨m 70 cña thÕ kû mét lo¹i tÖ n¹n mµ ë nhiÒu quèc gia vµ XX lµ hiÖn t−îng g¾n bã víi tªn tuæi vµ vïng l·nh thæ trong khu vùc ®· cã chiÒu thêi kú n¾m quyÒn kh¸ l©u dµi cña Park h−íng biÕn thµnh “quèc n¹n”. Chung Hy, ng−êi næi danh thÕ giíi nh− Nh−ng còng ch¾c ch¾n, lo¹i tÖ n¹n mét nhµ ®éc tµi khÐt tiÕng, khÐt tiÕng tíi nµy, dï khÐo ®Ëy ®iÖm vµ che giÊu ®Õn møc rèt cuéc ph¶i tr¶ gi¸ b»ng chÝnh ®©u, rèt cuéc, còng sÏ bÞ qu¸ tr×nh d©n m¹ng sèng c¸ nh©n. TiÕp theo, trªn mét chñ ho¸ lµm cho “lé tÈy”. ý nghÜa kh¸ x¸c ®Þnh ®ãng vai trß thõa TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu võa nãi ®Òu ®·/ kÕ di s¶n cña nhµ ®éc tµi tiÒn nhiÖm lµ ®ang ®−îc quan s¸t thÊy ë Trung Quèc, mét lo¹t nh÷ng tªn tuæi cña nh÷ng nhµ ë §µi Loan, ë NhËt B¶n, ë Hµn Quèc. ®éc tµi Hµn Quèc “lín nhá” kh¸c. Song le, d©n chñ ho¸ “tõng b−íc, tõng bé phËn, tiÕn tíi toµn diÖn vµ triÖt ®Ó, v÷ng ch¾c” l¹i chÝnh lµ b−íc ®i tiÕp theo ë c¸c quèc gia võa ®Ò cËp sau khi c«ng chó thÝch: cuéc hiÖn ®¹i ho¸ ®· thu vÒ nh÷ng thµnh Vi ChÝnh Th«ng . Nho gia víi Trung 1 tùu râ rÖt. Quèc ngµy nay. Nxb ChÝnh trÞ quèc gia. H. T«i cho r»ng d©n chñ ho¸ trong 1996, c¸c trang 198 – 234. tr−êng hîp nµy lµ mét qu¸ tr×nh hîp víi 2 Xem toµn v¨n bµi viÕt trong: TrÇn Ngäc l«gic ph¸t triÓn tù nhiªn. Kh«ng d©n chñ V−¬ng – V¨n häc ViÖt Nam dßng riªng gi÷a ho¸ thùc sù, thËt khã t×m ra c¸ch thøc nguån chung, Nxb Gi¸o dôc, Hµ Néi 1997. Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3(91) - 2009 68
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.26: Bộ 320 Luận Văn Thạc Sĩ Y Học
320 tài liệu
1236 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2