Báo cáo nghiên cứu khoa học " ĐÁNH GIÁ DIỄN BIẾN CỦA QUÁ TRÌNH TRƯỢT LỞ ĐẤT ĐÁ DỌC HÀNH LANG ĐƯỜNG HỒ CHÍ MINH ĐOẠN QUA ĐỊA PHẬN TỈNH THỪA THIÊN HUẾ GIAI ĐOẠN 2005 - 2009 "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

92
lượt xem 22
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trượt lở đất đá là một dạng tai biến tự nhiên xảy ra tương đối phổ biến ở vùng đồi núi Việt Nam, đặc biệt dọc theo các tuyến đường mới được xây dựng, các tuyến đường đang được mở rộng hoặc nắn thẳng. Hậu quả của trượt lở đất đá dẫn đến vùi lấp đường giao thông, đe dọa cuộc sống của các khu dân cư dọc theo tuyến đường và dưới chân các sườn dốc.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học " ĐÁNH GIÁ DIỄN BIẾN CỦA QUÁ TRÌNH TRƯỢT LỞ ĐẤT ĐÁ DỌC HÀNH LANG ĐƯỜNG HỒ CHÍ MINH ĐOẠN QUA ĐỊA PHẬN TỈNH THỪA THIÊN HUẾ GIAI ĐOẠN 2005 - 2009 "

89 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 6 (83). 2010 ÑAÙNH GIAÙ DIEÃN BIEÁN CUÛA QUAÙ TRÌNH TRÖÔÏT LÔÛ ÑAÁT ÑAÙ DOÏC HAØNH LANG ÑÖÔØNG HOÀ CHÍ MINH ÑOAÏN QUA ÑÒA PHAÄN TÆNH THÖØA THIEÂN HUEÁ GIAI ÑOAÏN 2005 - 2009 Nguyễn Hoàng Sơn,* Phan Thanh Hằng** 1. Môû ñaàu Tröôït lôû ñaát ñaù laø moät daïng tai bieán töï nhieân xaûy ra töông ñoái phoå bieán ôû vuøng ñoài nuùi Vieät Nam, ñaëc bieät doïc theo caùc tuyeán ñöôøng môùi ñöôïc xaây döïng, caùc tuyeán ñöôøng ñang ñöôïc môû roäng hoaëc naén thaúng. Haäu quaû cuûa tröôït lôû ñaát ñaù daãn ñeán vuøi laáp ñöôøng giao thoâng, ñe doïa cuoäc soáng cuûa caùc khu daân cö doïc theo tuyeán ñöôøng vaø döôùi chaân caùc söôøn doác. Tuyeán ñöôøng Hoà Chí Minh chaïy doïc phía taây cuûa tænh Thöøa Thieân Hueá (hình 1) laø con ñöôøng chieán löôïc quan troïng trong thôøi kyø khaùng chieán vaø ngaøy nay vieäc xaây döïng tuyeán ñöôøng naøy coøn giaûi quyeát ñöôïc tình Hình 1. Sô ñoà vò trí ñöôøng Hoà Chí Minh ñoaïn qua ñòa phaän tænh Thöøa Thieân Hueá * Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Hueá. ** Tröôøng Ñaïi hoïc Phuù Xuaân Hueá.
90 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 6 (83). 2010 traïng giao thoâng, giaõn daân, taùi ñònh cö vaø taïo ñieàu kieän cho haønh lang kinh teá phía taây phaùt trieån. Tuy nhieân, khi xaây döïng xong tuyeán ñöôøng thì tình traïng tröôït lôû doïc haønh lang tuyeán ñöôøng Hoà Chí Minh ñoaïn qua ñòa phaän tænh Thöøa Thieân Hueá thöôøng xaûy ra, chæ tính rieâng trong thaùng 10 naêm 2009 treân ñoaïn ñöôøng Hoà Chí Minh töø A Roaøng ñeán A Teùp ñaõ coù haøng chuïc ñieåm saït lôû vôùi haøng nghìn khoái ñaát ñaù ñoå suïp xuoáng maët ñöôøng [7], gaây aùch taéc giao thoâng vaø uy hieáp ñeán ñôøi soáng vaø sinh hoaït cuûa nhaân daân treân toaøn tuyeán, nhöng vieäc khaéc phuïc vaãn chæ baèng bieän phaùp truyeàn thoáng laø laøm keø maø chöa coù ñöôïc nhöõng giaûi phaùp beàn vöõng, ñoàng boä vaø nhöõng döï aùn khaû thi cho vaán ñeà naøy. Baøi vieát nhaèm ñaùnh giaù möùc ñoä tröôït lôû xaûy ra doïc tuyeán ñöôøng Hoà Chí Minh ñoaïn qua ñòa phaän tænh Thöøa Thieân Hueá giai ñoaïn 2005-2009, töø ñoù giaûi thích nguyeân nhaân vaø ñeà xuaát caùc giaûi phaùp khaéc phuïc. 2. Ñaùnh giaù quaù trình tröôït lôû ñaát doïc tuyeán ñöôøng Hoà Chí Minh ñoaïn qua ñòa phaän tænh Thöøa Thieân Hueá giai ñoaïn 2005-2009 Trong phaïm vi tænh Thöøa Thieân Hueá, ñöôøng Hoà Chí Minh chæ ñi qua huyeän A Löôùi vaø ñöôïc coi laø truïc giao thoâng chính quan troïng cuûa huyeän mieàn nuùi naøy. Ñoaïn ñöôøng naøy daøi 97km, keát quaû khaûo saùt töø naêm 2005 ñeán naêm 2009 cho thaáy böùc tranh chung veà hieän traïng tröôït lôû ñaát treân tuyeán ñöôøng nhö sau. - Theo thôøi gian: + Theo thaùng: keát quaû khaûo saùt cho thaáy tình traïng tröôït lôû ñaát doïc tuyeán ñöôøng Hoà Chí Minh ñoaïn qua ñòa phaän Thöøa Thieân Hueá chæ xaûy ra vaøo caùc thaùng 9, 10 vaø 11 haøng naêm. + Theo naêm: trong giai ñoaïn 2005-2009, tình traïng tröôït lôû dieãn ra khoâng ñoàng ñeàu theo caùc naêm (hình 2). Naêm 2009 laø naêm xaûy ra tröôït lôû nhieàu nhaát, vôùi 293 ñieåm tröôït lôû treân toaøn tuyeán, trong ñoù coù 36 ñieåm tröôït lôû lôùn (coù quy moâ tröôït lôû töø 1.001- 100.000m3), 99 ñieåm tröôït lôû trung bình (coù quy moâ tröôït lôû töø 200-1.000m3), Hình 2. Soá löôïng caùc ñieåm tröôït lôû doïc haønh lang ñöôøng 158 ñieåm tröôït lôû nhoû (coù Hoà Chí Minh ñoaïn qua ñòa phaän tænh Thöøa Thieân Hueá quy moâ tröôït lôû < 200m3). töø 2005-2009. Toång khoái löôïng ñaát, ñaù tröôït lôû laø 137.034,3m , vôùi maät ñoä tröôït lôû treân toaøn tuyeán laø 3,02 ñieåm/km. 3 Naêm 2006 coù 125 ñieåm tröôït lôû treân toaøn tuyeán, vôùi 3 ñieåm tröôït lôû lôùn, 24 ñieåm tröôït lôû trung bình vaø 98 ñieåm tröôït lôû nhoû. Toång khoái löôïng ñaát, ñaù tröôït lôû laø 20.639,9m3, vôùi maät ñoä tröôït lôû treân toaøn tuyeán laø 1,3 ñieåm/km. Naêm 2005 coù 53 ñieåm tröôït lôû nhoû, khoâng coù ñieåm naøo tröôït lôû lôùn vaø trung bình. Toång khoái löôïng ñaát, ñaù tröôït lôû treân toaøn tuyeán laø 7.922,1m3, maät ñoä tröôït lôû 0,6 ñieåm/km.
91 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 6 (83). 2010 Naêm 2007 coù soá löôïng ñieåm tröôït lôû ít hôn (chæ 39 ñieåm), nhöng chuû yeáu laø nhöõng ñieåm tröôït lôû lôùn (12 ñieåm) vaø tröôït lôû möùc trung bình (11 ñieåm), chieám tyû leä cao (59%), soá löôïng ñieåm tröôït lôû nhoû chieám tyû leä ít hôn (16 ñieåm chieám 41%) so vôùi tyû leä cuûa caùc naêm khaùc. Khoái löôïng ñaát, ñaù tröôït lôû khaù lôùn vôùi 35.163,5m3, maät ñoä tröôït lôû treân toaøn tuyeán laø 0,4 ñieåm/km. Naêm 2008 chæ coù 6 ñieåm tröôït lôû treân toaøn tuyeán, trong ñoù coù 1 ñieåm tröôït lôû lôùn, 2 ñieåm tröôït lôû trung bình vaø 3 ñieåm tröôït lôû nhoû. Toång khoái löôïng ñaát, ñaù tröôït lôû raát ít (4.625,2m3), maät ñoä tröôït lôû chæ baèng 0,06 ñieåm/km. - Theo khoâng gian: Tuyeán ñöôøng Hoà Chí Minh ñoaïn qua ñòa phaän tænh Thöøa Thieân Hueá ñöôïc xaây döïng treân nhieàu daïng ñòa hình, vôùi nhöõng ñaëc ñieåm ñòa lyù khoâng gioáng nhau neân möùc ñoä tröôït lôû treân toaøn tuyeán xaûy ra khoâng ñoàng ñeàu. Döïa treân keát quaû ño ñaïc, khaûo saùt tình traïng tröôït lôû giai ñoaïn 2005-2009, chuùng toâi tieán haønh ñaùnh giaù möùc ñoä tröôït lôû theo 3 ñoaïn sau. + Ñoaïn Hoàng Thuûy - Hoàng Vaân: Ñaây laø ñoaïn ñöôøng naèm ôû phía baéc cuûa huyeän A Löôùi (tieáp giaùp vôùi tænh Quaûng Trò), vôùi chieàu daøi khoaûng 25km. Trong 5 naêm (2005-2009) khu vöïc naøy xaûy ra 155 ñieåm tröôït lôû, trong ñoù coù 13 ñieåm tröôït lôû lôùn xaûy ra ôû khu vöïc ñeøo Peâ Ke (hình 3), 45 ñieåm tröôït lôû trung bình vaø 97 ñieåm tröôït lôû nhoû. Toång khoái löôïng ñaát, ñaù tröôït lôû laø 61.513,3m3, maät ñoä tröôït lôû 6,2 ñieåm/km. + Ñoaïn Hoàng Trung - A Roaøng: Hình 3. Tröôït lôû ñaát taïi ñeøo Peâ Ke Haàu heát ñoaïn ñöôøng coù ñòa hình vaøo cuoái thaùng 9 naêm 2009. baèng, thaúng, neàn ñöôøng laø caùc tích tuï treû Ñeä Töù (adQ1-2). Nhìn chung ñoaïn ñöôøng naøy khaù bình oån, keát quaû khaûo saùt trong 5 naêm chæ coù 43 ñieåm tröôït lôû, trong ñoù 8 ñieåm tröôït lôû trung bình vaø 35 ñieåm tröôït lôû nhoû, maät ñoä tröôït lôû gaàn 1,2 ñieåm/km vaø toång khoái löôïng ñaát ñaù bò tröôït lôû laø 4.693,4m3. + Ñoaïn A Roaøng - Höông Nguyeân: Ñöôøng ñi quanh co, nhieàu cua doác, ñaëc bieät coù hai ñoaïn phaûi laøm haàm daøi 125m vaø 300m ôû caùc ñoä cao khoaûng 800-850m. Khu vöïc coù löôïng möa haøng naêm khaù lôùn (3.500-4.000mm/naêm), caùc söôøn thu nöôùc roäng 500-1.500-2.500m, hay coù söông muø, ñoä aåm cao, nguoàn nöôùc maët, nöôùc ngaàm phong phuù. Veà ñaëc ñieåm ñòa chaát-ñòa maïo, ñaây laø khu vöïc nuùi cao (cao nhaát tôùi 1.150m), phaùt trieån maïnh hoaït ñoäng xaâm thöïc vaø boùc moøn. Ñaù goác loä nhieàu, goàm hai loaïi chính laø granit phöùc heä Ñaïi Loäc (G/aD1ñl) daïng batholit keøm theo nhieàu khoái nhoû vaø caùc ñai maïch diabaz xuyeân caét ñaù phieán thaïch anh-sericit heä taàng A Vöông (e2-O1av). Ñaát ñaù bò daäp vôõ, nöùt neû maïnh, möùc ñoä phong hoùa saâu nhöng khoâng ñeàu. Ñoaïn ñöôøng chöa ñöôïc thieát keá vaø thi coâng hôïp lyù vôùi taluy cao vaø doác (heä soá maùi H/V tôùi 1/1,5-1,8). Tai bieán tröôït lôû ñöôïc ghi nhaän treân ñoaïn ñöôøng naøy töø naêm 2005 ñeán 2009 goàm 318 ñieåm treân chieàu daøi khoaûng 35km. Trong ñoù coù 40 ñieåm
92 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 6 (83). 2010 tröôït lôû lôùn, 95 ñieåm tröôït lôû trung bình vaø 183 ñieåm tröôït lôû nhoû, vôùi khoái löôïng ñaát, ñaù tröôït lôû laø 129.283m3, maät ñoä tröôït lôû leân ñeán 9,1 ñieåm/km. 3. Nguyeân nhaân gaây ra tröôït lôû ñaát doïc tuyeán ñöôøng Hoà Chí Minh ñoaïn qua ñòa phaän tænh Thöøa Thieân Hueá 3.1. Nguyeân nhaân ñòa chaát Ñoaïn ñöôøng Hoà Chí Minh ñi qua ñòa phaän tænh Thöøa Thieân Hueá, chaïy doïc theo thung luõng A Löôùi laø khu vöïc nuùi thaáp taây Trò-Thieân. Ñaây laø daáu veát cuûa ñöùt gaõy kieán taïo phaân vuøng goø ñoài cao phía ñoâng vaø vuøng nuùi trung bình baéc Tröôøng Sôn [1, 2]. Vì vaäy, quaù trình ñòa chaát ñaõ hình thaønh 3 nhoùm ñaù cô baûn laø traàm tích hoãn hôïp cuûa vuøng thung luõng, ñaù bieán chaát vaø ñaù granit cuûa vuøng nuùi trung bình Baïch Maõ. Nhoùm ñaù traàm tích hoãn hôïp bao goàm caùc loaïi ñaù caùt keát vaø caùt boät keát. Ñaây laø nhoùm ñaù chieám dieän tích lôùn nhaát vaø phaân boá ôû trung taâm cuûa vuøng. Gaàn nhö toaøn boä thung luõng A Löôùi nôi coù tuyeán ñöôøng Hoà Chí Minh ñi qua coù neàn ñòa chaát ñöôïc caáu taïo bôûi nhoùm ñaù traàm tích hoãn hôïp. Nhoùm ñaát ñaù naøy coù keát caáu keùm beàn vöõng nhaát, deã bò thay ñoåi khi taùc ñoäng cuûa caùc yeáu toá ngoaïi löïc. ÔÛ caùc khu vöïc ñoä doác lôùn treân 30o nhö xaõ A Roaøng, Hoàng Thuûy, thaønh phaàn seùt chieám tyû leä cao neân coù nhieàu nguy cô xaûy ra tröôït lôû khi möa lôùn keùo daøi. Nhoùm ñaù bieán chaát bao goàm ñaù phieán seùt, phieán mica vaø gônai. Ñaây laø nhoùm ñaù bieán chaát nhieät tieáp xuùc vôùi ñaù macma xaâm nhaäp cuûa caùc khoái granit, coù dieän tích ñaùng keå vaø phaân boá ven rìa cuûa caùc khoái granit ôû phía nam vaø taây baéc cuûa thung luõng A Löôùi [4]. Caùc khu vöïc naøy phaân boá ôû caùch xa tuyeán ñöôøng vaø thöôøng coù ñoä doác lôùn. Nhoùm ñaù maùcma axit coù dieän tích khoâng ñaùng keå, phaân boá ôû phía ñoâng nam vaø taây baéc thung luõng A Löôùi, coù ñòa hình khaù hieåm trôû neân ñaõ xaûy ra tröôït lôû vôùi maät ñoä lôùn sau khi hoaøn thaønh tuyeán ñöôøng. Nhìn chung, tröôït lôû phaàn lôùn xaûy ra trong caùc loaïi ñaù thuoäc nhoùm ñaù bieán chaát giaøu alumosilicat, tieáp ñeán laø caùc ñaù thuoäc nhoùm ñaù traàm tích luïc nguyeân, luïc nguyeân-phun traøo. 3.2. Nguyeân nhaân ñòa maïo Tröôït lôû ñaát haàu heát xaûy ra taïi caùc khu vöïc ñòa hình cao, ñoä doác vaø ñoä chia caét lôùn taïo ra naêng löôïng ñòa hình lôùn thuaän lôïi cho tröôït ñaát coù nguoàn goác troïng löïc [6]. Ñòa hình khu vöïc haønh lang ñöôøng Hoà Chí Minh ñoaïn qua ñòa phaän tænh Thöøa Thieân Hueá coù daïng luoáng caøy chaïy theo höôùng ñoâng baéc- taây nam, ôû giöõa coù ñoä cao thaáp hôn vaø ít chia caét hôn. Hai beân laø hai daõy nuùi cao treân 1.000m. Moät daõy naèm ôû phía taây nam, doïc theo bieân giôùi Vieät-Laøo. Daõy coøn laïi vôùi nhieàu ñænh nuùi cao treân 1.400m, naèm ôû phía ñoâng baéc laïi aên saâu vaøo laõnh thoå taïo neân ñöôøng phaân thuûy cuûa vuøng. Beà maët 800-900m chieám phaàn lôùn dieän tích phaàn taây baéc laø daáu veát cuûa caùc beà maët san baèng coå. Thung luõng A So - A Löôùi naèm ôû ñoä cao 500-550m, coù ñòa hình töông ñoái baèng phaúng daïng baõi boài hay baäc theàm. Phaàn lôùn caùc ñieåm tröôït lôû chuû yeáu xaûy ra ôû khoaûng ñoä doác ñòa hình 15-35o ôû phía baéc vaø phía nam tuyeán ñöôøng vaø moät soá ít xaûy ra ôû khoaûng ñoä doác 35-55o. Khu vöïc phía baéc cuûa thung luõng A Löôùi
93 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 6 (83). 2010 goàm caùc xaõ Hoàng Thuûy, Hoàng Vaân, Hoàng Trung coù chieàu roäng nhoû chæ khoaûng töø 1-2km thöôøng hay saït lôû aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán tuyeán ñöôøng. 3.3. Nguyeân nhaân khí töôïng - thuûy vaên Ñaëc ñieåm khí töôïng - thuûy vaên, cuï theå laø ñaëc ñieåm nöôùc maët, nöôùc döôùi ñaát thöôøng laø yeáu toá kích hoaït tröôït lôû. Caùc khu vöïc ñeøo Peâ Ke ôû phía baéc, ñeøo Hai Haàm ôû phía nam coù löôïng möa cao vaø löôïng nöôùc döôùi ñaát lôùn ñaõ laøm cho tröôït lôû ñaát ñaù raát nghieâm troïng. Khu vöïc ñöôøng Hoà Chí Minh ñoaïn qua ñòa phaän tænh Thöøa Thieân Hueá coù löôïng möa raát lôùn, toång löôïng möa trung bình töø 2.800-3.400mm. Muøa möa ôû ñaây keùo daøi töø thaùng 5 ñeán thaùng 10, coù hai cöïc ñaïi vaøo Hình 4. Nguy cô tröôït lôû do maïch nöôùc ngaàm thaùng 10 (900-1.000mm) vaø thaùng aên lan saùt vaùch taluy döông taïi km 319+150. 5 (220-230mm). Gioù cuõng laø moät trong nhöõng yeáu toá khí töôïng coù aûnh höôûng töông ñoái roõ, ñaùng keå ñeán tröôït lôû ñaát doïc caùc tuyeán ñöôøng. Gioù maïnh (ñaëc bieät laø gioù trong baõo) lay ñoäng ñeán goác vaø reã caây laøm phaù vôõ caáu töôïng ñaát daãn ñeán nguy cô tröôït lôû caøng cao. Löôïng möa coù cöôøng ñoä lôùn, taäp trung trong thôøi gian ngaén vaø keát hôïp vôùi gioù maïnh laø nguyeân nhaân gaây ra xoùi lôû ñöôøng saù, phaù huûy ruoäng vöôøn ôû khu vöïc naøy. Trong thôøi gian töø ngaøy 28 thaùng 9 ñeán ngaøy 3 thaùng 10 naêm 2009, do aûnh höôûng cuûa côn baõo soá 9 neân ñaõ gaây ra löôïng möa raát lôùn (löôïng möa ngaøy 29/9 ño ñöôïc laø 366mm) keøm theo gioù maïnh, ñaõ gaây saït lôû 148.436m3 ñaát ñaù, giao thoâng treân tuyeán ñöôøng Hoà Chí Minh thuoäc ñòa phaän tænh Thöøa Thieân Hueá bò teâ lieät hoaøn toaøn. Ngoaøi ra, caùc maïch nöôùc ngaàm aên lan ra saùt vaùch ñöôøng cuõng laø nhöõng nguy cô lôùn cho quaù trình tröôït lôû dieãn ra (hình 4). 3.4. Nguyeân nhaân do hoaït ñoäng nhaân sinh Hoaït ñoäng nhaân sinh laø moät trong nhöõng yeáu toá quyeát ñònh ñeán hieän traïng tröôït lôû vaø söï an toaøn cuûa coâng trình ñöôøng Hoà Chí Minh ñoaïn qua ñòa phaän tænh Thöøa Thieân Hueá. Haàu heát caùc maùi taluy ñeàu quaù cao, quaù doác do thieát keá hoaëc thi coâng chöa phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm ñòa chaát, hoaëc maùi taluy chöa hoaøn thieän neân ñaõ gaây ra tröôït lôû. Neàn moùng coâng trình khoâng ñaàm neùn toát deã sinh suït luùn nöùt vôõ ñöôøng vaø coâng trình. Caùc khu vöïc khai thaùc laâm thoå saûn böøa baõi, chaët phaù röøng laøm nöông raãy hay vieäc hình thaønh caùc moû khai thaùc ñaù ngay caïnh tuyeán ñöôøng ñaõ gaây phaùt sinh nhieàu tröôït lôû (hình 5,6). 4. Moät soá giaûi phaùp khaéc phuïc tai bieán tröôït lôû ñaát ñaù 4.1. Nhoùm giaûi phaùp phi coâng trình - Ñieàu tra toång hôïp vaø phaân tích caùc ñaëc ñieåm ñòa lyù töï nhieân (chuù yù cheá ñoä thuûy vaên, thaûm thöïc vaät), ñòa hình vaø ñòa chaát (chuù yù ñaëc ñieåm lôùp voû phong hoùa).
94 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 6 (83). 2010 - Tuyeân truyeàn roäng raõi cho ngöôøi daân taàm quan troïng cuûa caùc hieåm hoïa tai bieán töï nhieân noùi chung vaø tröôït lôû ñaát ñaù noùi rieâng ñeå coù bieän phaùp phoøng traùnh. - Khoâng caáp pheùp cuõng nhö nghieâm caám tuyeät ñoái vieäc khai thaùc goã, vaät lieäu xaây döïng, khoaùng saûn, caùc coâng trình xaây döïng, caùc ñieåm daân cö naèm trong phaïm vi haønh lang baûo veä an toaøn cuûa tuyeán ñöôøng. - Xaây döïng heä thoáng bieån caûnh baùo treân tuyeán ñöôøng ñang coù nguy cô tröôït lôû ñeå phoøng traùnh. Taïi caùc vò trí xung yeáu, caùc ñieåm tröôït lôû caàn boá trí chæ daãn giao thoâng, boá trí caùc raøo chaén taïm thôøi vaø caém bieån caûnh baùo nguy hieåm. - Khaån tröông di dôøi caùc hoä daân, caùc coâng trình xaây döïng naèm trong vuøng nguy hieåm do tai bieán tröôït lôû ñaát ñaù ñeán caùc vò trí an toaøn. - Thaønh laäp caùc ñoäi cöùu hoä cô ñoäng nhaèm öùng cöùu, xöû lyù vaø khaéc phuïc haäu quaû do tai bieán töï nhieân gaây ra treân tuyeán ñöôøng mình quaûn lyù. Hình 5. Tröôït lôû do khai thaùc ñaù Hình 6. Hieän töôïng ñoát nöông laøm raãy taïi km 357+700. taïi km 319+250 caïnh tuyeán ñöôøng. 4.2. Nhoùm giaûi phaùp coâng trình - Ñoái vôùi caùc vaùch ñöôøng ñang coù nguy cô tröôït lôû, caàn coù bieän phaùp choáng taùc ñoäng phaù hoaïi cuûa nöôùc maët baèng caùch xaây döïng heä thoáng raõnh thoaùt nöôùc treân söôøn ôû caùc ñoä cao khaùc nhau, troàng coû Vertiver choáng quaù trình xoùi moøn ñaát. - Ñoái vôùi caùc ñieåm tröôït lôû lôùn, phöùc taïp treân caùc vaùch taluy döông doác ñöùng, caàn giaûm taûi troïng treân söôøn baèng caùch haï thaáp caùc maùi doác, laøm thoaûi maùi doác, taïo nhieàu baäc thang theo söôøn doác nhö taïi km 314+150, km 393, km 401+300… Taêng taûi troïng ôû phaàn chaân cuûa maùi doác baèng caùch xaây döïng caùc loaïi töôøng phaûn aùp, xaây caùc töôøng chaén beâ toâng coát theùp, töôøng roï ñaù Mac-ca-phe-ri taïi moät soá ñieåm tröôït thuoäc km 320, km 406+960… 5. Keát luaän Qua nghieân cöùu, khaûo saùt tröôït lôû ñaát ñaù treân tuyeán ñöôøng Hoà Chí Minh ñoaïn qua ñòa phaän tænh Thöøa Thieân Hueá töø naêm 2005 ñeán 2009 chuùng toâi ñöa ra moät soá keát luaän chung nhö sau: - Tröôït lôû ñaát ñaù xuaát hieän chuû yeáu taïi tuyeán ñöôøng thuoäc xaõ Hoàng Thuûy, Hoàng Vaân ôû phía baéc vaø xaõ A Roaøng, Höông Nguyeân ôû phía nam.
95 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 6 (83). 2010 - Trong thôøi gian khaûo saùt, tröôït lôû xaûy ra lôùn nhaát vaøo naêm 2009 - naêm aûnh höôûng cuûa côn baõo soá 9, vôùi cöôøng ñoä möa lôùn vaø gioù maïnh. - Tröôït lôû ñaát ñaù möùc ñoä lôùn, gaây thieät haïi nghieâm troïng ñoái vôùi ngöôøi vaø taøi saûn naèm doïc theo tuyeán ñöôøng quanh khu vöïc ñeøo Peâ Ke, ñeøo Hai Haàm. - Tröôït lôû ñaát ñaù möùc ñoä trung bình xaûy ra ñoaïn km töø 314+150 ñeán km 320 vaø ñoaïn km 381+300 ñeán km 407+650. - Tröôït lôû ñaát ñaù möùc ñoä nhoû xaûy ra treân moät soá tuyeán ñöôøng trung taâm, chaïy qua thò traán A Löôùi, töø km 321 ñeán km 380. - Toå hôïp caùc nguyeân nhaân gaây tröôït lôû ñaõ ñöôïc xaùc ñònh laø do ñòa chaát, ñòa hình-ñòa maïo, khí töôïng-thuûy vaên, hoaït ñoäng nhaân sinh… trong ñoù nguyeân nhaân khí töôïng-thuûy vaên coù taùc ñoäng maïnh meõ nhaát. NHS-PAH TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Nguyeãn Laäp Daân vaø nnk (2008). “Nghieân cöùu döï baùo nguy cô caùc tai bieán thieân nhieân (luõ luït, tröôït lôû, luõ queùt, luõ buøn ñaù, xoùi lôû bôø soâng) löu vöïc soâng Höông vaø ñeà xuaát caùc giaûi phaùp phoøng traùnh giaûm thieåu thieät haïi”. Ñeà taøi caáp Vieän Khoa hoïc vaø Coâng ngheä Vieät Nam, Haø Noäi. 2. Nguyeãn Xuaân Giaùp, Traàn Taân Vaên vaø nnk (2005). “Hieän traïng vaø phaân vuøng döï baùo tröôït lôû ñaát ñaù doïc moät soá ñoaïn haønh lang ñöôøng Hoà Chí Minh”. Tuyeån taäp Baùo caùo HNKH 60 naêm Ñòa chaát Vieät Nam, tr. 324-339, Haø Noäi. 3. Nguyeãn Thaùm, Nguyeãn Hoaøng Sôn (2007). “Phaân tích caùc hình theá thôøi tieát gaây möa luõ ôû löu vöïc soâng Höông tænh Thöøa Thieân Hueá”. Taïp chí Khoa hoïc vaø Giaùo duïc, Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Hueá, soá 04, (04)/2007. 4. Nguyeãn Thaùm, Nguyeãn Hoaøng Sôn (2008). “Nghieân cöùu tình hình luõ queùt ôû löu vöïc soâng Höông tænh Thöøa Thieân Hueá vaø caùc bieän phaùp phoøng traùnh”. Taïp chí Khoa hoïc vaø Giaùo duïc, Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Hueá, soá 03, (07)/2008. 5. Nguyeãn Thaùm, Nguyeãn Hoaøng Sôn (2008). “Giaûm thieåu luõ luït ôû löu vöïc soâng Höông tænh Thöøa Thieân Hueá treân cô sôû quy hoaïch thaûm thöïc vaät”. Taïp chí Khoa hoïc. Ñaïi hoïc Hueá, soá 14(48), thaùng 10/2008. 6. Hoaøng Anh Tuaán (2008). “Nghieân cöùu tai bieán tröôït lôû ñaát ñaù ôû vuøng ñoài nuùi tænh Thöøa Thieân Hueá”. Luaän vaên thaïc só khoa hoïc Ñòa chaát, Hueá. 7. Sôû Giao thoâng Vaän taûi Thöøa Thieân Hueá (2009). Baùo caùo thieät haïi baõo, luït naêm 2009, Hueá. TOÙM TAÉT Tuyeán ñöôøng Hoà Chí Minh chaïy doïc phía taây cuûa tænh Thöøa Thieân Hueá, laø con ñöôøng chieán löôïc quan troïng trong thôøi kyø khaùng chieán vaø ngaøy nay vieäc xaây döïng tuyeán ñöôøng naøy coøn giaûi quyeát ñöôïc tình traïng giao thoâng, giaõn daân, taùi ñònh cö vaø taïo ñieàu kieän cho haønh lang kinh teá phía taây phaùt trieån. Tuy nhieân, khi xaây döïng xong tuyeán ñöôøng thì tình traïng tröôït lôû ñaát ñaù doïc haønh lang tuyeán ñöôøng thöôøng xaûy ra vaø chöa coù caùc bieän phaùp cuï theå vaø höõu hieäu nhaèm haïn cheá nhöõng taùc haïi cuûa chuùng. Baøi vieát nhaèm ñaùnh giaù möùc ñoä tröôït lôû xaûy ra doïc tuyeán ñöôøng Hoà Chí Minh ñoaïn qua ñòa phaän tænh Thöøa Thieân Hueá giai ñoaïn 2005-2009, töø ñoù tìm ra nguyeân nhaân vaø ñeà xuaát caùc giaûi phaùp khaéc phuïc. ABSTRACT THE ASSESSMENT OF CHANGES IN THE LANDSLIDE PROCESS ALONG THE HOÀ CHÍ MINH HIGHWAY CORRIDOR IN THE SECTION OF THÖØA THIEÂN HUEÁ PROVINCE DURING THE PERIOD 2005 - 2009 The Hoà Chí Minh highway, which used to be a strategically important route during the war time, runs along the western area of Thöøa Thieân Hueá province. The construction of this highway helps solve the traffic problems, loosen the inhabitants’ density, rearrange the residence and support the western economic corridor’s development. However, since the highway’s construction finished, the status landslides along its corridor happens frequently but there has not been any effective or practical solutions to limit the hazardous effects. The purpose of this article is to assess changes in the landslide process along the Hoà Chí Minh highway corridor in the section of Thöøa Thieân Hueá province during the period 2005-2009.