Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Đánh giá phẩm chất gạo của một số giống lúa kháng rầy nâu trồng ở Thừa Thiên Huế"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

Thêm vào BST

Báo xấu

142
lượt xem 24
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Lúa trong bài này nói tới hai loài (Oryza sativa và Oryza glaberrima) trong họ Poaceae, có nguồn gốc ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới khu vực đông nam châu Á và châu Phi. Hai loài này cung cấp hơn 1/5 toàn bộ lượng calo tiêu thụ bởi con người[1]. Lúa là các loài thực vật sống một năm, có thể cao tới 1-1,8 m, đôi khi cao hơn, với các lá mỏng, hẹp bản (2-2,5 cm) và dài 50-100 cm. Các hoa nhỏ tự thụ phấn mọc thành các cụm hoa phân nhánh cong hay rủ xuống,...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Đánh giá phẩm chất gạo của một số giống lúa kháng rầy nâu trồng ở Thừa Thiên Huế"

T P CHÍ KHOA H C, ð i h c Hu , S 64, 2011 ðÁNH GIÁ PH M CH T G O C A M T S GI NG LÚA KHÁNG R Y NÂU TR NG TH A THIÊN HU Hoàng Th Kim H ng, Nguy n ðình Cư ng Trư ng ð i h c Khoa h c, ð i h c Hu Ph m Th Thanh Mai Trư ng Cao ñ ng Lương Th c-Th c ph m ðà N ng TÓM T T Bài báo này trình bày k t qu ñánh giá ph m ch t h t g o t 8 gi ng lúa kháng r y và m t gi ng lúa ñang tr ng khá ph bi n Th a Thiên Hu . K t qu thí nghi m cho th y, hàm lư ng protein c a các gi ng lúa dao ñ ng trong kho ng 8,19 - 11,56%, trong ñó, hàm lư ng protein ñ t cao nh t gi ng BG 367-2 (11,56%) và th p nh t gi ng IRRI 352 (8,19%). S hi n di n và phân b protein trên gel SDS cũng cho th y các băng protein n m trong kho ng 97,4 và 66,2 kDa c a gi ng BG 367-2 cũng dày hơn và nhi u hơn h n so v i gi ng IRRI 352. Trong 8 gi ng lúa kháng r y nghiên c u thì hàm lư ng tinh b t gi ng Xương Gà ñ t cao nh t (81,14%) và th p nh t là gi ng Tép Hành ð t Bi n (58,97%). D a trên hàm lư ng amylose, ñ b n gel và ñ tr h , chúng tôi nh n th y các gi ng IRRI 352, Kh u Li n và Kháu B c May thu c nhóm có cơm m m và d o, các gi ng Lúa Râu, BG 367-2 và Xương Gà thu c nhóm trung bình, còn các gi ng Chiêm Nam 2, Tép Hành ð t Bi n thu c nhóm có cơm c ng. Gi ng Lúa Râu và Xương Gà là nh ng gi ng n i tr i có nhi u ưu ñi m v ch t lư ng và ph m ch t dinh dư ng h t g o nên có th tuy n ch n ñ tr ng tr c ti p ho c ñ lai t o gi ng lúa kháng r y, có ch t lư ng cao tr ng Th a Thiên Hu . T khóa: Amylose, ñ b n gel, ñ tr h , lúa kháng r y, protein, tinh b t. 1. M ñ u Cây lúa (Oryza sativa L.) chi m v trí quan tr ng hàng ñ u trong n n s n xu t nông nghi p c a nư c ta, vì lúa g o là lương th c chính trong b a ăn hàng ngày, là ngu n s ng c a hàng tri u ngư i. ðã có nhi u nghiên c u nh m nâng cao năng su t, ph m ch t c a lúa g o như t o gi ng m i có kh năng ch u h n, ch u úng, kháng sâu b nh, có mùi thơm, d o, th i gian canh tác ng n... Th c t nh ng năm g n ñây, năng su t cũng như ch t lư ng g o c a nư c ta ñã tăng ñáng k , không ch cung c p ñ g o cho nhu c u trong nư c mà Vi t Nam còn là nư c xu t kh u g o l n th 2 trên th gi i (Nguy n Ng c ð , 2008). Tuy nhiên, vi c canh tác trên cây lúa c a nông dân v n còn g p nhi u khó khăn, do tình hình sâu b nh gây ra, trong ñó nh ng thi t h i ñ i v i cây lúa do r y nâu gây ra là r t l n. Theo m t 33
d báo c a ngành b o v th c v t, ñ u tháng 7 năm 2006, di n tích ru ng lúa nhi m r y ñ n kho ng 4 v n ha, chi m kho ng 3% t ng s trên 1,4 tri u ha lúa ñã gieo s ñ ng b ng sông C u Long. Trong s di n tích nhi m r y, b nh vàng lùn và lùn xo n lá chi m ñ 1,5 v n ha [1]. Năm 2008-2009, t ng di n tích gieo tr ng lúa v ðông xuân là 6.987 ha, v Hè thu là 7.549 ha, trong ñó, di n tích b nh vàng lùn, lùn xo n lá là 2.226 ha, di n tích nhi m r y nâu là 2.581 ha và có chi u hư ng gia tăng. V lúa ðông - xuân 2010 cũng ñ i m t v i tình tr ng d ch b nh có nguy cơ bùng phát r t cao, ñ c bi t là b nh vàng lùn, lùn xo n lá và b nh lùn s c ñen h i lúa do d ch r y gây ra. Vi c h n ch nh ng thi t h i do d ch r y gây ra tr thành m t v n ñ c p bách ñ i v i n n nông nghi p nư c ta. Ngoài các bi n pháp như dùng thu c di t r y, s d ng bi n pháp thâm canh và phân bón h p lý, thì gi i pháp cơ b n và lâu dài ñ ñ i phó v i d ch h i r y nâu là ch n t o và ph bi n các gi ng lúa kháng r y nâu ñ n v i ngư i nông dân. Bên c nh kh năng kháng r y và năng su t, thì ch t lư ng gi ng lúa là y u t quan tr ng ñư c quan tâm hàng ñ u trong công tác tuy n ch n gi ng, nh ng gi ng lúa có ưu th v ch t lư ng g o, cho cơm có v ng t, ngon, m m và d o ñ ng th i có hàm lư ng protein và vitamin A cao, ñ m b o ph m ch t dinh dư ng c a cơm là nh ng gi ng lúa có tri n v ng c n ñư c khai thác [2]. Trong nghiên c u này, chúng tôi ti p nh n m t s gi ng lúa ñã ñư c ñánh giá có kh năng kháng r y c p t c p 0 ñ n c p 3 c a Trung tâm Tài nguyên Th c v t, Vi n Khoa h c Nông h c Hà N i ñ tr ng trên ñ a bàn Th a Thiên Hu . Thông qua vi c theo dõi kh năng sinh trư ng, phát tri n, năng su t và kh năng kháng r y, chúng tôi ti n hành ñánh giá các ch tiêu liên quan ñ n ph m ch t g o c a các gi ng lúa gieo tr ng, làm cơ s cho vi c ñ nh hư ng tuy n chon các gi ng tri n v ng có năng su t cao, ph m ch t t t và có kh năng kháng t t v i qu n th r y nâu Th a Thiên Hu . 2. Nguyên li u và phương pháp nghiên c u 2.1. V t li u nghiên c u B ng 1. Các gi ng lúa s d ng làm ñ i tư ng nghiên c u Tên gi ng M c ñ kháng r y nâu Hương Thơm 1 chưa ñánh giá IRRI 352 2 Chiêm Nam 2 3 BG 367-2 0 Lúa Râu 3 Tép Hành ð t Bi n 0 Kh u Li n 0 Xương Gà 0 Kháu B c May 0 34
B gi ng lúa kháng r y g m 8 gi ng lúa khác nhau ñư c cung c p b i Trung tâm Tài nguyên th c v t, Vi n Khoa h c Nông Nghi p Vi t Nam và gi ng Hương Thơm 1 (gi ng ñang tr ng Th a Thiên Hu ) do Công ty gi ng cây tr ng Th a Thiên Hu cung c p (B ng 1), ñư c tr ng và nghiên c u trên ñ a bàn Th a Thiên Hu . M c ñ kháng r y c a các gi ng lúa này ñư c Trung tâm Tài nguyên th c v t, Vi n Khoa h c Nông Nghi p Vi t Nam ñánh giá và x p vào nhóm lúa có kh năng kháng r y t c p 0 ñ n c p 3 d a trên tiêu chu n phân c p h i và m c ñ kháng như ñư c trình bày b ng 2. B ng 2. B ng phân c p h i c a cây m và m c ñ kháng r y nâu [5] Cp T l ch t và tri u ch ng cây m M cñ c ph i M c ñ kháng hi 0 ≥ 70% r y ch t, cây m kh e 1 ≤ 70% r y ch t, cây m kh e C p0–c p3 Kháng 3 Cây m b bi n vàng (≤ 50%) C p 3,1 – c p 4,5 Kháng v a 5 H u h t cây b bi n vàng (> 50%) C p 4,6 – c p 5,5 Nhi m v a 7 Cây m ñang héo C p 5,6 – c p 7,0 Nhi m 9 Cây m ch t C p 7,1 – 9,0 Nhi m n ng 2.2. Phương pháp nghiên c u Hàm lư ng protein t ng s c a h t g o t các gi ng lúa ñư c xác ñ nh theo phương pháp c a Lowry [10], ñi n di theo phương pháp c a Kang và c ng s [7]. Hàm lư ng glucose ñư c xác ñ nh theo phương pháp c a Lindsay [8]. Hàm lư ng lipid ñư c xác ñ nh theo phương pháp c a Nguy n Văn Mùi [3], hàm lư ng amylose ñư c phân tích trên máy so màu, theo phương pháp c a Sadavisam và Manikam [11]. ð b n th gel ñư c xác ñ nh b ng cách ñun m t lư ng g o (100 mg) trong dung d ch ki m (2ml KOH 0,2N) hòa tan r i ñ ngu i sau 1 gi trong ng nghi m (13x150 mm) ñ t theo chi u ngang, tính chi u dài gel b ng ñơn v mm và phân lo i theo tiêu chu n SES (IRRI 1996). ð tr h ñư c ño b ng phương pháp lan r ng và ñ 30○C theo phương pháp trong su t c a h t g o v i dung d ch KOH 1,7% trong 23 gi c a Little và c ng s [9]. Theo tiêu chu n h th ng ñánh giá c a IRRI, 1996, ñ tr h c a g o bi n thiên t c p ñ 1 ñ n c p 7 (B ng 3). 35
B ng 3. Phân lo i g o d a vào ñ tr h ð c ñi m h t g o C p ñ tr h H t không b nh hư ng 1 H t ph ng lên 2 H t ph ng lên rìa h p không rõ 3 H t ph ng lên rìa r ng và rõ 4 H t b tách r i, rìa r ng và rõ 5 H t tan và k t v i rìa 7 H t tan hoàn toàn và hoà l n vào nhau 3. K t qu và th o lu n 3.1. K t qu ph ñi n di protein h t lúa ði n di protein SDS-PAGE là k thu t ph bi n trong lĩnh v c công ngh sinh h c, có th ng d ng trên th c v t, ñ ng v t, vi sinh v t. Trong ch n t o gi ng lúa, k thu t này giúp phát hi n nhanh nh ng tính ch t n i b t như mùi thơm, protein, amylose,... ñ các nhà khoa h c ch n l c ñư c nh ng dòng, gi ng có ph m ch t t t. M t s gi ng lúa ñ c s n ñư c c i thi n ph m ch t thành công và nhi u gi ng lúa tri n v ng ra ñ i b ng k thu t này. Cho ñ n nay, k thu t ñi n di trên gel polyacrylamide ñư c ng d ng trong r t nhi u nghiên c u. K t qu ñi n di ñư c trình bày hình 1. Kh i lư ng phân t c a năm băng protein chính ñư c xác ñ nh g m 97,4 kDa, 66,2 kDa, 45,0 kDa, 30,0 kDa, 21,5 kDa và 14,4kDa. T t c các gi ng ñ u xu t hi n băng protein ng v i kh i lư ng phân t 20,1; 45,0; 66,2 và 97,4 kDa. Trong ñó, t v trí 21,5 kDa ñ n 45,0 kDa các gi ng ch có m t băng, t v trí kho ng 45,0 ñ n 52,0 kDa ph phân b khá dày t o băng l n, ñ m nét. ng v i kh i lư ng phân t kho ng t 66 ñ n 97 kDa thì protein c a các gi ng nghiên c u có s phân b khác nhau. C th , gi ng Chiêm Nam 2, Tép Hành ð t Bi n và Xương Gà xu t hi n 2 băng khá rõ nét so v i các gi ng khác t i v trí kho ng 66 kDa. Cũng t i v trí này chúng tôi nh n th y gi ng IRRI 352 và Kh u Li n ch xu t hi n 1 băng ñ m, còn l i các băng khác r t m . T i v trí kho ng 14 kDa các m u Lúa Râu, Tép Hành ð t Bi n, Kh u Li n, Xương Gà và Kháu B c May có xu t hi n băng nhưng hơi m . 36
kD 97.4 62.2 45.0 31.0 21.5 14.4 S HT1 L1 L2 L3 L4 L5 L6 L7 L8 Hình 1. Ph ñi n di protein các m u h t lúa Chú thích: S: Protein chu n, HT1: Hương Thơm 1, L1: IRRI 352, L2: Chiêm Nam 2, L3: BG 367-2, L4: Lúa Râu, L5: Tép Hành ð t Bi n, L6: Kh u Li n, L7: Xương Gà và L8: Kháu B c May. Như v y, bư c ñ u có th nh n th y m t s ñi m khác bi t v ph ñi n di c a các gi ng lúa nghiên c u. 3.2. Hàm lư ng tinh b t, lipid và protein c a h t g o các gi ng lúa nghiên cu Hàm lư ng protein, tinh b t, và lipid c a h t g o các gi ng lúa ñư c nghiên c u ñư c trình bày b ng 4. 3.2.1. Hàm lư ng tinh b t Tinh b t - ch t trùng h p c a glucose - là c u t chính c a g o, chi m kho ng 90% kh i lư ng khô. Hàm lư ng tinh b t ñư c tính t hàm lư ng glucose trình bày trong b ng 4, hàm lư ng tinh b t th p nh t là gi ng Tép Hành ð t Bi n (58,97% kh i lư ng khô), cao nh t là gi ng Xương Gà (81,14 %). C hai gi ng IRRI 352 và Lúa Râu ñ u có hàm lư ng tinh b t ñ t giá tr 79,16 %, Chiêm Nam 2 (76,32%) và Kh u Li n (70,88%), b n gi ng này ñ u có hàm lư ng tinh b t cao hơn gi ng Hương Thơm 1 (73,11%). 3.2.2. Hàm lư ng protein t ng s Protein ñư c xem là thành ph n dinh dư ng r t quan tr ng trong g o và ch t lư ng protein trong g o thư ng cao nh t trong s các loài ngũ c c b i nó ch a m t lư ng lysine khá cao chi m kho ng 3,5 – 4%, trong khi hàm lư ng này các lo i ngũ 37
c c khác thì th p hơn nhi u. Hơn n a trong s các lo i protein t ngũ c c, protein c a g o ñư c ñánh giá là ch t d tiêu hóa (88%), g o có hàm lư ng protein càng cao càng có giá tr dinh dư ng cao và ngày càng ñư c lưu tâm trong gi i tiêu dùng. Hàm lư ng protein trung bình c a g o là kho ng 7%, m ñ 14% ho c 8,5% khi khô. Tuy nhiên, g n ñây, vi n nghiên c u cây lương th c và th c ph m Vi t Nam ñã thành công trong vi c phát tri n gi ng lúa có hàm lư ng protein cao 10% như các gi ng P4 và P6 [4]. Theo b ng 4 hàm lư ng protein trong 9 m u h t lúa dao ñ ng trong kho ng 8,19 % ñ n 11,56 % kh i lư ng khô. Hàm lư ng protein cao nh t là gi ng BG 367-2 (11,56 %), ti p theo v i hàm lư ng protein gi m d n là các gi ng Lúa Râu, Chiêm Nam 2, Kháu B c May, Xương Gà, Kh u Li n, Tép Hành ð t Bi n, th p nh t là gi ng IRRI 352 (8,19 %). K t qu này cho th y ch t lư ng c a các m u ñư c ñánh giá theo lư ng protein là n m trong kho ng t 7 ñ n 12 %, phù h p v i yêu c u v hàm lư ng dinh dư ng c a h t g o. 3.2.3. Hàm lư ng lipid K t qu t b ng 4 cho th y hàm lư ng lipid c a m u h t các gi ng lúa nghiên c u dao ñ ng trong kho ng 2,01 - 3,21% kh i lư ng ch t khô và nhìn chung hàm lư ng lipid trong m u h t c a ña s các gi ng lúa kháng r y tương ñương so v i gi ng Hương Thơm 1. Tuy nhiên, m u h t c a gi ng Lúa Râu có hàm lư ng lipid cao nh t (3,21%), cao hơn h n gi ng lúa ñang tr ng ph bi n ñ a phương, ti p ñ n là m u h t c a gi ng Chiêm Nam 2 (2,49%). Th p nh t là m u h t c a gi ng BG 367-2 (2,02%). B ng 4. Hàm lư ng tinh b t, lipid, protein c a h t g o các gi ng lúa nghiên c u (tính theo % kh i lư ng ch t khô) Hàm lư ng tinh Hàm lư ng Hàm lư ng Gi ng lúa bt lipid protein Hương Thơm 1 73,11 ± 5,66 2,16 ± 0,54 9,49 ± 0,31 IRRI 352 79,16 ± 7,29 2,06 ± 0,32 8,19 ± 0,02 Chiêm Nam 2 76,32 ± 2,00 2,49 ± 0,02 9,86 ± 0,02 BG 367-2 65,68 ± 9,00 2,02 ± 0,18 11,56 ± 0,03 Lúa Râu 79,16 ± 4,50 3,21 ± 0,63 10,51 ± 0,03 Tép Hành ð t Bi n 58,97 ± 8,00 2,20 ± 0,43 8,34 ± 0,02 Kh u Li n 70,88 ± 4,00 2,08 ± 0,23 8,83 ± 0,20 Xương Gà 81,14 ± 8,20 2,21 ± 0,24 9,02 ± 0,97 Kháu B c May 76,56 ± 6,80 2,33 ± 0,19 9,57 ± 0,01 38
3.3. Hàm lư ng amylose, ñ tr h và ñ b n gel c a h t g o các gi ng lúa ñư c nghiên c u Ch t lư ng g o n u do ba y u t chính qui ñ nh bao g m hàm lư ng amylose, ñ tr h và ñ b n th gel [2,6]. 3.3.1. Hàm lư ng amylose Amylose là ph n tinh b t không phân nhánh có trong g o. Hàm lư ng amylose là m t ch tiêu quan tr ng b c nh t nh hư ng ñ n ch t lư ng n u ăn. Theo tiêu chu n ñánh giá ph m ch t h t (IRRI 1996) thì các m u h t có hàm lư ng amylose t 0 - 2% thu c nhóm g o d o, t 2 - 20% thu c nhóm g o d o (hàm lư ng amylose th p), t 20 - 25% thu c nhóm g o m m (hàm lư ng amylose trung bình), và l n hơn 25% thu c nhóm g o c ng (hàm lư ng amylose cao). Các gi ng lúa có hàm lư ng amylose trong h t g o dao ñ ng t 20 - 25% thư ng cho cơm ngon, m m và d o. Còn nh ng gi ng lúa có hàm lư ng amylose l n hơn 25% thư ng cho cơm khô, c ng và r i [2]. Hàm lư ng amylose trong m u h t lúa nghiên c u ñư c trình bày trong b ng 5. B ng 5. Hàm lư ng amylose trong m u h t lúa (tính theo % kh i lư ng ch t khô) Hàm lư ng Phân lo i Mu amylose (%) (ph m ch t h t) Hương Thơm 1 26,26 ± 1,48 Cao (c ng cơm) IRRI 352 17,85 ± 9,99 Th p (g o d o) Chiêm Nam 2 28,40 ± 3,9 Cao (c ng cơm) BG 367-2 21,02 ± 1,24 Trung bình (d o v a) Lúa Râu 20,08 ± 0,0 Trung bình (d o v a) Tép Hành ð t Bi n 22,83 ± 0,87 Trung bình (d o v a) Kh u Li n 14,5 ± 0,86 Th p (g o d o) Xương Gà 21,54 ± 0,56 Trung bình (d o v a) Kháu B c May 11,33 ± 0,4 Th p (g o d o) Nhìn chung, tính m m d o c a cơm tương quan ngh ch v i hàm lư ng amylose. D a vào b ng 6, có th phân lo i g o các m u nghiên c u như sau: Gi ng IRRI 352, Kh u Li n và Kháu B c May có hàm lư ng amylose th p (17,85%, 15,85% và 11,33%). Gi ng có hàm lư ng amylose cao là Chiêm Nam 2 (28,40%), Hương Thơm 1 cũng thu c nhóm có hàm lư ng amylose cao. B n gi ng BG 367-2, Lúa Râu, Tép Hành ð t Bi n, Xương Gà có hàm lư ng amylose n m nhóm trung bình (t 20,08 ñ n 22,83%), ñây là lo i g o d o v a, ñư c nhi u ngư i ưa chu ng. 39
3.3.2. ð b n gel Theo tiêu chu n phân lo i c a IRRI 1996, ch t lư ng g o ñư c phân thành 3 nhóm d a vào ñ b n th gel như sau: g o m m (có ñ tr i c a gel t 61 - 100 mm), trung bình (có ñ tr i c a gel t 41 - 60 mm), g o c ng (có ñ tr i c a gel t 26 - 40 mm). L1 L2 L3 L4 L5 L6 L7 L8 HT1 Hình 2. Chi u dài gel m u h t c a các gi ng lúa nghiên c u Chú thích: HT1: Hương Thơm 1, L1: IRRI 352, L2: Chiêm Nam 2, L3: BG 367-2, L4: Lúa Râu, L5: Tép Hành ð t Bi n, L6: Kh u Li n, L7: Xương Gà và L8: Kháu B c May. B ng 6. ð b n gel m u h t c a các gi ng lúa nghiên c u Mu ð tr i (mm) Ph m ch t h t Hương Thơm 1 36,5 ± 1,5 C ng IRRI 352 155,5 ± 3,5 Mm Chiêm Nam 2 32,0 ± 2,0 C ng BG 367-2 38,5 ± 1,5 C ng Lúa Râu 47,5 ± 2,5 Trung bình Tép Hành ð t Bi n 28,5 ± 1,5 C ng Kh u Li n 178,5 ± 6,5 Mm Xương Gà 48,5 ± 3,5 Trung bình Kháu B c May 175,0 ± 0,0 Mm T hình 2 và b ng 6 có th nh n th y, gi ng Lúa Râu (47,5 mm) và Xương Gà (48,5 mm) có ñ tr i c a gel thu c nhóm trung bình. Ba gi ng IRRI 352, Kh u Li n, Kháu B c May có ñ tr i c a gel > 100 mm thu c nhóm m m cơm. Còn l i các gi ng Chiêm Nam 2, BG 367-2, Tép Hành ð t Bi n có chi u dài gel n m trong kho ng t 26 - 40 mm thu c nhóm c ng cơm. 40
3.3.3. ð tr h Nhi t ñ hóa h hay ñ tr h (BEPT) là nhi t ñ mà ñó 90% h t tinh b t b hóa h ho c ph ng lên trong nư c nóng không th tr l i d ng cũ ñư c; nó ñư c x p lo i th p (550C - 69,50C), trung bình (70 - 740C) và cao (74,5 - 790C). ð tr h xác ñ nh th i gian c n thi t ñ n u g o thành cơm. ði u ki n môi trư ng như nhi t ñ trong giai ño n chín có nh hư ng ñ n ñ tr h . Nhi t ñ cao trong giai ño n t o h t s làm cho tinh b t có ñ tr h cao. nhi u qu c gia tr ng lúa, ngư i ta ưa thích g o có ñ tr h trung bình. ð tr h (BEPT) ñư c ư c lư ng b ng tr s tr i r ng dư i tác d ng c a dung d ch ki m (alkali spreading value), trong ñó g o có nhi t ñ hóa h th p (BEPT th p) b phân r hoàn toàn; g o có BEPT trung bình b phân r 1 ph n; và g o v i BEPT cao ch ph ng lên trong dung d ch KOH 1,7%. D a vào b ng 3, chúng tôi phân lo i c p ñ tr h c a các gi ng lúa nghiên c u b ng 7 B ng 7. ð tr h c a các gi ng lúa ñư c nghiên c u Mu ð c ñi m c a h t C pñ Hương Thơm 1 H t ph ng lên 2 IRRI 352 H t ph ng lên rìa h p không rõ 3 Chiêm Nam 2 H t ph ng lên 2 BG 367-2 H t ph ng lên rìa h p không rõ 3 Lúa Râu H t ph ng lên rìa h p không rõ 3 Tép Hành ð t Bi n H t ph ng lên 2 Kh u Li n H t ph ng lên rìa h p không rõ 3 Xương Gà H t ph ng lên rìa h p không rõ 3 Kháu B c May H t ph ng lên, rìa r ng và rõ 4 Theo b ng 7 ñ tr h c a các gi ng bi n thiên t 2 ñ n 4, trong ñó các gi ng lúa c p 2 là nh ng gi ng có ñ phân gi i c a tinh b t do ki m th p ñó là các gi ng Hương Thơm 1, Chiêm Nam 2, Tép Hành ð t Bi n. Nh ng gi ng có ñ phân gi i c a tinh b t do ki m cao hơn là IRRI 352, BG 367-2, Lúa Râu, Kh u Li n, Xương Gà. Còn gi ng Kháu B c May có c p ñ tr h 4 thu c nhóm có ñ phân gi i do ki m trung bình. 4. K t lu n K t qu ph ñi n di cho th y các gi ng lúa có s gi ng nhau gi a các ti u ph n protein chính. Tuy nhiên, trong kho ng v trí t 66 ñ n 97 kDa các băng protein c a các gi ng Lúa Râu, Tép Hành ð t Bi n, Kh u Li n, Xương Gà có s phân b khác bi t. Hàm lư ng protein trong 9 m u h t lúa dao ñ ng trong kho ng 8,19% ñ n 11,56%. Hàm 41
lư ng protein cao nh t là gi ng BG 367-2 (11,56%). Nhìn chung, ch t lư ng c a các m u ñư c ñánh giá theo hàm lư ng protein ñ u n m trong kho ng t 7 ñ n 12 %, phù h p v i yêu c u v hàm lư ng dinh dư ng c a h t g o Hàm lư ng lipid trong các m u dao ñ ng t 2,02 - 3,21%, trong ñó, gi ng Lúa Râu có hàm lư ng lipid cao nh t (3,21%), các gi ng khác ñ u có hàm lư ng lipid x p x gi ng ñ a phương. Gi ng Xương Gà có hàm lư ng tinh b t cao nh t (81,14%), th p nh t gi ng Tép Hành ð t Bi n (58,97%). B n gi ng BG 367-2, Lúa Râu, Tép Hành ð t Bi n, Xương Gà có hàm lư ng amylose n m nhóm trung bình (t 20,08 ñ n 22,83%). ðây là lo i g o d o v a, ñư c nhi u ngư i ưa chu ng. Gi ng Lúa Râu (47,5 mm) và Xương Gà (48,5 mm) là nh ng gi ng có ñ b n gel thu c nhóm trung bình. Gi ng Kháu B c May có ñ tr h b ng 4, thu c nhóm trung bình. Gi ng Lúa Râu, Xương Gà là nh ng gi ng có nhi u ưu ñi m v ph m ch t h t g o, ph ñi n di xu t hi n băng khác bi t c n ñư c nghiên c u thêm. L i c m ơn. Chúng tôi chân thành cám ơn Trung tâm Tài nguyên th c v t, Vi n Khoa h c Nông nghi p Hà N i ñã cung c p các gi ng lúa kháng r y trong nghiên c u này. Công trình này ñư c th c hi n v i s h tr v kinh phí cho ñ t i c p cơ s c a nghiên c u sinh và ñ tài c p B c a cán b hư ng d n chính do trư ng ð i h c Khoa h c, ð i h c Hu ch trì. TÀI LI U THAM KH O [1]. Bùi Bá B ng, Nguy n Văn Huỳnh, Nguy n H u Huân, H Văn Chi n, Ngô Vĩnh Vi n, Mai Thành Ph ng, Ph m Văn Dư, Rogelio Cabunagan, S tay hư ng d n phòng tr r y nâu truy n b nh vàng lùn, lùn xo n lá, B Nông nghi p và Phát tri n Nông thôn, 2006. [2]. Nguy n Th Lang, ng d ng công ngh sinh h c trong ch n gi ng ch t lư ng cao ph c v cho T nh Ti n Giang 2003-2005, S Khoa h c và Công ngh t nh Ti n Giang, 2005. [3]. Nguy n Văn Mùi, Th c hành Hóa sinh h c, Nxb ð i h c Qu c gia Hà N i, 2001. [4]. Ph m Văn Phư ng, Tr n Th Kim Thúy, Ch n t o gi ng lúa ch t lư ng cao b ng phương pháp h i giao và ng d ng k thu t ñi n di protein SDSPAGE, T p chí Nghiên c u Khoa h c, 3, (2006), 183-188. [5]. Nguy n Văn ðĩnh, Tr n Th Liên, Nghiên c u tính ñ c c a 2 qu n th r y nâu Nilarpavata lugens S. Hà N i và Ti n Giang, H i ngh Khoa h c Tr ng tr t, B Nông nghi p và Phát tri n Nông thôn, 2005. [6]. Nguy n Thanh Tư ng, Nguy n B o V , Võ Công Thành, ðánh giá ph m ch t g o c a 55 gi ng lúa tr ng ven bi n các t nh B n Tre, Long An, Ti n Giang, Trà Vinh, T p chí Nghiên c u khoa h c, 3, (2005), 33-39. 42
[7]. Kang TJ, Loc NH, Jang MO, Jang YS., Kim YS, Seo JE., Yang MS, Expression of the B subunit of E.coli heat-labile enterotoxin in the chloroplasts of plants and its characterization, Trans Res, PC-1189, (2003), 1-9. [8]. Lindsay, A colorimetric estimation of reducing sugars in potatoes with 3,5- dinitrosalicylic acid, Potato Res, 16, (1973), 176-179. [9]. Little RR, Hilder GB, Dawson EH, Differential effect of dilute alkali on 25 varieties of milled white rice, Cereal Chem. 35, (1958), 111-126. [10]. Lowry OH, Rousebrough NJ, Farr AL, Protein measurement with the folin phenol reagent, J. Biol. Chem. 193, (1951), 265-275. [11]. Sadasivam S, Manikam A, Biochemical methods for agricultural sciences, Wiley Eastern Ltd. India, 1992. EVALUATION ON QUALITY OF THE BROWN PLANTHOPPER (BPH) RESISTANCE RICE VARIETIES IN THUA THIEN HUE Hoang Thi Kim Hong, Nguyen Dinh Cuong College of Sciences, Hue University Pham Thi Thanh Mai School of Food Industry, Da Nang City, Vietnam SUMMARY This paper presents the results of the evaluation on quality of eight Brown planthopper (BPH) resistant rice varieties in Thua Thien Hue. Results showed that the protein contents of these rice varieties ranged from 8,19 to 11,56% in which the protein content was the highest in BG 367-2 (11,56%) and the lowest IRRI 352 in (8,19%), respectively. The presence and distribution of protein on the SDS gel also showed that the protein bands located between 97,4 and 66,2 kDa of the BG 367-2 were much thicker than those of 352 IRRI. The starch contents were the highest (81,14%) in Xương Ga and the lowest (58,97%) in the mutant Tep Hanh. Based on the starch content, amylose content and others’, it could be determined that the grains from rice varieties of IRRI352, Khau Lien and Khau Boc May were soft, delicious and flexibl, those from. Chiem Nam 2 and Mutant Tep Hanh were hard and dry. Among the rice varieties, Lua Rau and Xuong Ga possessed a high nutrition quality, so they could be selected for further studies in order that the BPH resistant rice varieties with good quality could be a good supply for the cultivation of rice in Thua Thien Hue. Key words: Amylose, Brown planthopper resistant rice, gel strength, gelatinization, protein, starch. 43