intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Điểm nhìn văn hoá trong tiểu thuyết lịch sử của Nguyễn Xuân Khánh"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST
Báo xấu
125
lượt xem 27
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tuyển tập các báo cáo nghiên cứu khoa học hay nhất của trường đại học vinh năm 2008 tác giả. Ngô Thị Quỳnh Nga, Điểm nhìn văn hoá trong tiểu thuyết lịch sử của Nguyễn Xuân Khánh. Khai thác lịch sử từ điển nhìn văn hóa dân tộc là một hướng tìm tòi mới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Điểm nhìn văn hoá trong tiểu thuyết lịch sử của Nguyễn Xuân Khánh"

  1. Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Điểm nhìn văn hoá trong tiểu thuyết lịch sử của Nguyễn Xuân Khánh"
  2. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVIIi, sè 1b-2009 §iÓm nh×n v¨n ho¸ trong tiÓu thuyÕt lÞch sö cña NguyÔn Xu©n Kh¸nh Ng« ThÞ Quúnh Nga (a) Tãm t¾t. Khai th¸c lÞch sö tõ ®iÓm nh×n v¨n ho¸ d©n téc lµ mét h−íng t×m tßi míi, ®em l¹i thµnh c«ng cho nhiÒu nhµ v¨n viÕt vÒ ®Ò tµi lÞch sö sau n¨m 1975, ®Æc biÖt lµ nhµ v¨n NguyÔn Xu©n Kh¸nh. Bµi viÕt gãp phÇn chØ ra h−íng vËn ®éng cña thÓ lo¹i tiÓu thuyÕt lÞch sö ViÖt Nam, sù nç lùc s¸ng t¹o vµ nh÷ng ®ãng gãp cña NguyÔn Xu©n Kh¸nh còng nh− c¸c nhµ v¨n sau 1975 cho thÓ lo¹i tiÓu thuyÕt lÞch sö nãi riªng, cho nÒn v¨n häc d©n téc nãi chung. 1. Sau n¨m 1975, ®Æc biÖt lµ sau ®¹i kiÖn, biÕn cè lÞch sö nh»m dùng l¹i kh«ng khÝ hµo hïng cña mét thêi, mang héi VI cña §¶ng n¨m 1986, cïng víi sù ®æi míi cña v¨n häc n−íc nhµ, v¨n xu«i ®Õn cho ng−êi ®äc niÒm tù hµo, tù t«n viÕt vÒ ®Ò tµi lÞch sö ®· cã nh÷ng b−íc vÒ truyÒn thèng d©n téc. C¸c nhµ v¨n ®ét ph¸ m¹nh mÏ c¶ vÒ néi dung vµ thêi k× nµy th−êng nh×n lÞch sö d−íi gãc h×nh thøc. C¸c nhµ v¨n ®· kh«ng ngõng ®é cña mét sö gia. C¸c t¸c gi¶ NguyÔn t×m kiÕm nh÷ng h−íng thÓ hiÖn míi Tö Siªu, NguyÔn TriÖu LuËt, Phan ®Çy t¸o b¹o, lµm cho c¸c sù kiÖn lÞch sö TrÇn Chóc, NguyÔn Huy T−ëng… ®Òu trë nªn sèng ®éng, thÊm ®Ém h¬i thë cè g¾ng m« pháng mét c¸ch ch©n thùc cña cuéc sèng hiÖn t¹i. Trong nhiÒu nh÷ng bøc tranh lÞch sö hµo hïng cña h−íng xö lý kh¸c nhau ®èi víi ®Ò tµi d©n téc theo quan ®iÓm chÝnh sö. Trong lÞch sö, h−íng t¸i hiÖn, ®¸nh gi¸ lÞch sö nh÷ng bøc tranh Êy cã c¶ nh÷ng c¶nh trªn bèi c¶nh réng cña v¨n ho¸ ViÖt s¾c thiªn nhiªn, cuéc sèng con ng−êi, Nam ®· ®−îc nhiÒu t¸c gi¶ lùa chän vµ nh−ng chØ nh»m ®Ó nãi lªn tinh thÇn ®em l¹i hiÖu qu¶ nghÖ thuËt cao. Cã thÓ céng ®ång, d©n téc. Bëi vËy, ®ã lµ bøc nãi nhµ v¨n NguyÔn Xu©n Kh¸nh lµ tranh ®¬n ®iÖu, mét chiÒu, chØ ghi l¹i ng−êi ®· gÆt h¸i ®−îc nhiÒu thµnh c«ng ®−îc nh÷ng “sù cè vµ nh÷ng x¸c chÕt nhÊt víi sù lùa chän h−íng ®i nµy. ChØ biªn niªn u l×” [1]. ViÕt tiÓu thuyÕt lÞch trong s¸u n¨m «ng ®· cho ra m¾t hai sö, NguyÔn Xu©n Kh¸nh kh«ng chØ cuèn tiÓu thuyÕt lÞch sö dÇy dÆn: "Hå dùng l¹i kh«ng khÝ lÞch sö tõ nh÷ng Quý Ly" (2000) vµ "MÉu th−îng ngµn" biÕn cè, sù kiÖn lín lao mµ chó ý soi räi (2006). C¶ hai cuèn tiÓu thuyÕt nµy ®Òu lÞch sö tõ nhiÒu gãc nh×n, ®Æc biÖt lµ gãc ®−îc nhËn gi¶i th−ëng cña Héi nhµ v¨n nh×n v¨n ho¸. ¤ng ®· thÓ hiÖn trong t¸c Hµ Néi, ®−îc ®éc gi¶ nhiÖt t×nh ®ãn phÈm cña m×nh mét vèn hiÓu biÕt s©u nhËn. §iÓm ®éc ®¸o t¹o nªn søc hÊp réng vÒ v¨n ho¸, ®−a ng−êi ®äc sèng l¹i dÉn cho "Hå Quý Ly" vµ "MÉu th−îng qu¸ khø cña d©n téc qua nh÷ng trang ngµn" lµ nh÷ng hiÓu biÕt s©u réng vÒ v¨n miªu t¶ nh÷ng ®Þa danh næi tiÕng, v¨n ho¸ d©n téc. LÞch sö ®−îc NguyÔn nh÷ng sinh ho¹t th«n d·, nh÷ng lÔ héi Xu©n Kh¸nh nh×n nhËn, ®¸nh gi¸ dùa d©n gian… B»ng l¨ng kÝnh chñ quan vµ trªn bèi c¶nh réng cña v¨n ho¸ ViÖt trë c¶m nhËn tinh tÕ cña ng−êi nghÖ sü, bèi nªn sèng ®éng vµ ®Çy søc thuyÕt phôc. c¶nh lÞch sö hiÖn lªn sinh ®éng, t−¬i 2. Tr−íc n¨m 1975, tiÓu thuyÕt lÞch nguyªn, ®Ëm ®µ b¶n s¾c v¨n ho¸ ViÖt Nam. Mçi trang v¨n lµ mét bøc tranh sö th−êng quan t©m khai th¸c c¸c sù NhËn bµi ngµy 09/02/2009. Söa ch÷a xong 02/04/2009. 57
  3. §iÓm nh×n v¨n ho¸ trong tiÓu thuyÕt..., tr. 57-62 Ng« ThÞ Quúnh Nga ®Ñp vÒ v¨n ho¸ d©n téc. TiÓu thuyÕt Hå sù do Hå Quý Ly dùng nªn uy nghiªm, Quý Ly phôc dùng l¹i kh«ng khÝ cæ x−a tr¸ng lÖ, víi lèi kiÕn tróc ®éc ®¸o. Lµng KÎ §×nh víi h×nh ¶nh c©y ®a Cæ §×nh cña m¶nh ®Êt Th¨ng Long ngµn n¨m mang trän nÐt ®Æc tr−ng cña lµng quª v¨n hiÕn, n¬i ra ®êi vµ l−u gi÷ nhiÒu lÔ vïng ®ång b»ng B¾c Bé. V¨n ho¸ ViÖt héi lín. Kh«ng khÝ s«i ®éng, n¸o nhiÖt thÓ hiÖn trong nh÷ng tÝn ng−ìng d©n cña héi thÒ §ång Cæ - ngµy lÔ lín ë gian nh− tôc thê §¹o MÉu, tôc ch«n Th¨ng Long, mét lÔ héi thuÇn ViÖt rÊt ng−êi chÕt trïng tang, gîi sù tß mß, ®−îc d©n kinh ®« xem träng ë thêi Lý - thÝch thó n¬i ng−êi ®äc. Søc m¹nh v¨n TrÇn ®−îc nhµ v¨n t¸i hiÖn l¹i sinh ®éng: “Ng−êi tõ kh¾p lµng quª ®æ vÒ ho¸ d©n téc cßn hiÖn trong vÎ ®Ñp bÝ Èn Th¨ng Long ®i trÈy héi thÒ. Däc ®−êng, cña ng−êi ®µn bµ khiÕn nh÷ng g· ®µn c¾m cê suèt tõ cöa T©y tøc Qu¶ng Phóc «ng T©y ph−¬ng sang ViÖt Nam víi ©m m«n. §Õn ®Òn §ång Cæ, ng−êi che kÝn m−u chiÕm ®o¹t còng bÞ chinh phôc, bÞ hai bªn ®−êng.” [3, tr. 17 ]. Héi thÒ §èn ®ång ho¸. Philippe Messmer - mét tªn chñ ®ån ®iÒn c¸o giµ ®· ph¶i khuÊt S¬n - mét ngµy lÔ lín ë T©y §« còng phôc tr−íc vÎ ®Ñp ®»m th¾m cña c« Mïi ®−îc miªu t¶ b»ng c¸i nh×n cËn c¶nh: “T©y §« t−ng bõng n¸o nhiÖt. Suèt däc - ng−êi ®µn bµ ®· tr¶i qua hai ®êi ®−êng l¸t ®¸ tõ cöa Nam ®Õn nói §ón chång. GÇn gòi c« Mïi h¾n kh«ng cßn ®−îc c¾m ®Çy nh÷ng l¸ cê ngò s¾c. Chãt thÝch thó víi c¶m gi¸c m×nh lµ kÎ chiÕm vãt trªn ®Ønh §èn S¬n treo mét l¸ cê ®o¹t mµ “tõ ®¸y lßng «ng thÌm kh¸t mét trªn thªu hai ch÷ §¹i ViÖt rÊt to, l¸ cê sù hoµ hîp” [4, tr. 382]. Chinh phôc ®Ëu h×nh vu«ng nhiÒu mµu” [3, tr. 785]. ®−îc Mïi lßng h¾n h©n hoan “nh− võa TiÓu thuyÕt “MÉu th−îng ngµn” l¹i hÊp chinh phôc ®−îc miÒn ®Êt høa” [4, tr. dÉn ng−êi ®äc bëi kh«ng gian v¨n ho¸ 383]. Qua nh÷ng trang v¨n cña NguyÔn nhiÒu mµu s¾c, thÊm ®Ém kh«ng khÝ Xu©n Kh¸nh ng−êi ®äc nh− ®−îc sèng huyÒn tho¹i. Ng−êi ®äc nh− ®−îc sèng l¹i kh«ng khÝ cæ x−a víi nh÷ng phong l¹i khung c¶nh lµng quª B¾c Bé nh÷ng tôc ®éc ®¸o, nh÷ng thó ch¬i tao nh· n¨m cuèi thÕ kØ XIX víi nh÷ng lÔ héi mang b¶n s¾c v¨n ho¸ cña vïng trung thÇn bÝ nh− héi KÎ §×nh, héi r−íc «ng du B¾c Bé nh− së thÝch pha trµ b»ng n−íc m−a høng mo cau (Hå Quý Ly), §ïng, bµ §µ. §Æc biÖt cã nh÷ng lÔ héi ®Æc s¶n chÌ Hång Mai (MÉu th−îng tõ xa x−a, nay kh«ng cßn n÷a ®· ®−îc ngµn). §Æc biÖt, thó ch¬i hoa mai víi t¸c gi¶ miªu t¶ l¹i b»ng nh÷ng nÐt rÊt riªng, ®Ñp nh− nh÷ng trang cæ tÝch vµ b÷a tiÖc §¹i Mai ®· trë thµnh mét nÐt ®Çy tÝnh nh©n v¨n nh− lÔ héi “tr¶i æ” v¨n ho¸ ®éc ®¸o. ë b÷a tiÖc nµy c¶ hai “cho phÐp trai g¸i yªu nhau dï ch−a phe ®èi lËp ®Òu ®Õn dù “ng−êi ta nghÜ c−íi xin ®−îc phÐp t¹o mét c¸i æ th¬m nhê chÐn r−îu sÏ t×m thÊy mét ®iÒu g× tho, ªm ¸i cho cuéc yªu ®−¬ng cña m×nh, ®ã. Nh−ng rèt cuéc ch¼ng ai thÊy ®iÒu trong mét hang ®¸ hay mét vßm c©y nµo g× kh¸c l¹ c¶, ngoµi mét ®iÒu mµ mäi ®ã ë trong rõng, c¹nh nói §ïng” [4, tr. ng−êi ®Òu c¶m nhËn: chñ nh©n lµ ng−êi 725]. Nh÷ng lÔ héi nµy ®· ph¶n ¸nh sù tinh tÕ, niÒm në, vµ r−îu l·o mai qu¶ phong phó trong ®êi sèng tinh thÇn cña thËt ngon, qu¶ thËt ®éc ®¸o” [3, tr. ng−êi d©n ViÖt Nam. 315].… VÎ ®Ñp v¨n ho¸ ViÖt Èn trong c¶ Mçi ®Þa danh trong t¸c phÈm ®Òu lµ nh÷ng nÐt ®Ñp b×nh dÞ, th«n d· cña mét di tÝch v¨n ho¸, võa rÊt ®çi gÇn gòi, nh÷ng hå hoa sen, hoa sóng hay trong võa linh thiªng. T©y §« lµ kinh ®« qu©n nÐt vÏ trªn chiÕc chËu ®ång hoa mai… 58
  4. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVIIi, sè 1b-2009 Víi sù c«ng phu, tØ mØ trong viÖc s−u §Æng MËu L©n ®Ó thÓ hiÖn th¸i ®é c¨m tÇm nh÷ng cø liÖu vÒ v¨n ho¸, NguyÔn ghÐt cao ®é cña m×nh... Nhµ v¨n v« t×nh Xu©n Kh¸nh ®· lµm cho mçi trang v¨n ®· biÕn nh÷ng nh©n vËt nµy thµnh trë thµnh mét bøc tranh v¨n ho¸ nhiÒu nh÷ng “h×nh ném lÞch sö”, lµ nh÷ng con mµu s¾c, l«i cuèn, hÊp dÉn khiÕn ng−êi ng−êi ®· hoµn tÊt ë th× qu¸ khø. Víi ®äc khã rêi bá trang s¸ch. Soi räi lÞch sö c¸ch nh×n ®ã, tiÓu thuyÕt lÞch sö n−íc ta tõ gãc nh×n v¨n ho¸ nhµ v¨n ®· lµm trong thêi gian dµi ®· t¹o nªn mét hÖ sèng dËy c¶ mét bÒ dµy v¨n ho¸ ViÖt. thèng nh©n vËt ®¬n tuyÕn, kh«ng tr¸nh Qua t¸c phÈm cña m×nh «ng ®· chøng khái nh÷ng ®¸nh gi¸ phiÕn diÖn, mét minh lÞch sö d©n téc ViÖt Nam lµ lÞch chiÒu vÒ qu¸ khø. Sau 1975, ®Æc biÖt lµ sö cña mét nÒn v¨n ho¸ cã b¶n s¾c sau ®æi míi, nhËn thøc cña con ng−êi vÒ riªng, ®éc ®¸o, nhiÒu bÝ Èn vµ cã søc lÞch sö ®· cã nh÷ng b−íc tiÕn, ®ßi hái sèng tr−êng tån. v¨n xu«i viÕt vÒ ®Ò tµi lÞch sö còng cÇn cã sù thay ®æi. Kh¾c phôc nh−îc ®iÓm 3. Con ng−êi trong tiÓu thuyÕt lÞch cña v¨n häc truyÒn thèng, NguyÔn sö truyÒn thèng th−êng ®−îc nh×n nhËn Xu©n Kh¸nh ®· ®Æt nh©n vËt trong theo mét s¬ ®å ®· ®Þnh s½n. §· lµ Bµ ®iÓm nh×n bao qu¸t h¬n - trong bèi c¶nh Tr−ng, Bµ TriÖu, Quang Trung… th× réng cña v¨n ho¸ ViÖt, ®Ó thÊy hµnh ph¶i anh hïng. Hä ®¹i diÖn cho quÇn ®éng cña hä cã ý nghÜa g× ®èi víi sù chóng nh©n d©n, mét giai cÊp, mét giai ph¸t triÓn cña ®Êt n−íc. Tõ gãc nh×n ®o¹n lÞch sö nhÊt ®Þnh. Cuéc ®êi cña hä nµy nh©n vËt ®−îc xem xÐt trong mét g¾n liÒn víi sù nghiÖp chiÕn ®Êu, b¶o vÖ t−¬ng quan réng, kh«ng chØ nh×n thÊy vµ x©y dùng ®Êt n−íc. Hä ®−îc miªu t¶ mÆt xÊu, ®¸ng phª ph¸n mµ cßn thÊy c¶ nh− nh÷ng con ng−êi hoµn thiÖn, toµn mÆt tiÕn bé. BÊt kÓ anh ta lµ ng−êi nh− bÝch. “Vua Quang Trung” trong t¸c thÕ nµo nÕu cã ®ãng gãp cho sù ph¸t phÈm cïng tªn cña Phan TrÇn Chóc triÓn cña v¨n ho¸ ®Òu ®¸ng ®−îc biÓu xøng ®¸ng “liÖt vµo hµng N· Ph¸ Lu©n d−¬ng, ®¸nh gi¸ cao. trong tËp danh s¸ch c¸c thÕ giíi vÜ Nh©n vËt Hå Quý Ly trong tiÓu nh©n” [2, tr. 226]. “T−íng qu©n NguyÔn thuyÕt cïng tªn lµ mét nh©n vËt hÕt søc ChÝch”, “NguyÔn Trung Trùc” ®−îc Hµ phøc t¹p trong c¸ch ®¸nh gi¸ cña d− ¢n ca ngîi lµ nh÷ng ng−êi cã tµi chØ luËn. ChÝnh sö xem triÒu ®¹i nhµ Hå lµ huy binh sÜ; nh©n vËt NguyÔn M¹i ngôy triÒu, Hå Quý Ly lµ mét kÎ “lo¹n trong “§ªm héi Long Tr×” cña NguyÔn thÇn tÆc tö”, “tho¸n ®o¹t ng«i vÞ” cña Huy T−ëng, anh PhÊn, c« ChÝ trong nhµ TrÇn. Quan ®iÓm nµy ®· ¨n s©u “Trïng Quang t©m sö” cña Phan Béi b¸m rÔ trong t− t−ëng ng−êi d©n ViÖt Ch©u ®Òu mang vÎ ®Ñp hïng tr¸ng ®Çy Nam suèt bao thÕ kû. C¸ch ®¸nh gi¸ nghÜa khÝ... Bªn c¹nh ®ã, c¸c nh©n vËt nµy ®· kh«ng gi¶i quyÕt ®−îc vÊn ®Ò gian hïng ®−îc ®¸nh gi¸ theo quan mét c¸ch s©u s¾c vµ tháa ®¸ng. Hå Quý ®iÓm chÝnh sö. §ã ph¶i lµ con ng−êi xÊu Ly lµ mét kÎ thñ ®o¹n, cã nhiÒu hµnh xa, tµn b¹o. Trong t¸c phÈm “C¸i hét ®éng tµn b¹o ®Ó ®¹t ®−îc môc ®Ých cña mËn”, Lan Khai tè c¸o téi ¸c tµn b¹o m×nh - ®ã lµ mét sù thËt. Nh−ng chóng cña tªn vua Ngäa TriÒu hµnh h¹ nhµ ta còng kh«ng thÓ phñ nhËn nhiÖt t×nh s−. Trong “§ªm héi Long Tr×” NguyÔn c¶i c¸ch cña «ng víi mong muèn ®−a Huy T−ëng ®· dïng bót ph¸p h− cÊu, n−íc §¹i Ngu ph¸t triÓn giµu m¹nh. Mét x· héi muèn ph¸t triÓn, kh«ng bÞ phãng ®¹i tÝnh c¸ch d©m ®·ng cña 59
  5. §iÓm nh×n v¨n ho¸ trong tiÓu thuyÕt..., tr. 57-62 Ng« ThÞ Quúnh Nga dÉm ch©n t¹i chç bao giê còng cÇn cã giÆc ngo¹i x©m. MÆc dï c«ng tr×nh nµy ®æi míi, c¶i c¸ch. Vµo giai ®o¹n cuèi bÞ nhiÒu ®êi sau chØ trÝch nh−ng nã cho TrÇn, yªu cÇu ®æi míi l¹i cµng bøc thiÕt thÊy tÇm chiÕn l−îc, con m¾t nh×n xa h¬n. Nhµ TrÇn tõng ®em l¹i cho ®Êt tr«ng réng vµ t©m hån tinh tÕ cña Hå n−íc nh÷ng n¨m thanh b×nh, thÞnh Quý Ly. Kinh thµnh T©y §« kh«ng chØ v−îng, nh÷ng chiÕn th¾ng hiÓn h¸ch, lµ trung t©m qu©n sù mµ cßn lµ mét nh−ng ®Õn giai ®o¹n cuèi, triÒu chÝnh c«ng tr×nh v¨n hãa. ¤ng dïng tÊt c¶ rèi ren, nh©n d©n ®ãi khæ, lÇm than, t©m huyÕt cña m×nh ®Ó viÕt s¸ch Minh lo¹n l¹c liªn miªn, giÆc bªn ngoµi quÊy §¹o víi mong muèn ®ã sÏ lµ “c¸i ®¹o nhiÔu. Trong lóc Êy, nh÷ng ng−êi t©m s¸ng”. ¤ng ®· nhËn ®−îc sù h−ëng øng ®øc ®· kh«ng ®−a ra ®−îc kÕ s¸ch g× ®Ó cña ng−êi con trai H¸n Th−¬ng, NguyÔn vùc ®Êt n−íc ra khái hoµn c¶nh khã CÈn vµ cña c¶ vua NghÖ T«n. Nh−ng kh¨n. TrÇn Nguyªn §¸n, cô S− TÒ, ®¹o «ng còng bÞ ph¶n ®èi kÞch liÖt bëi trong sÜ Thanh H− chän lèi sèng g¾n bã víi cá s¸ch Minh §¹o «ng ®· phª ph¸n Khæng c©y, suèi rõng, xa rêi chÝnh sù. Nh÷ng Tö ë sù “kÐm minh mÉn” [3, tr. 478]; ng−êi tµi n¨ng nh− TrÇn Kh¸t Ch©n l¹i Chu, Tr×nh lµ “nh÷ng con ng−êi viÓn bÞ t− t−ëng trung qu©n nÝu kÐo, kh«ng v«ng, kh«ng nghÜ ®Õn viÖc ®êi” [3, tr. thÓ tho¸t ra ®Ó lµm cuéc c¸ch m¹ng. 478]. Sù phª ph¸n cña «ng ch−a h¼n ®· Cßn phÇn ®«ng nh©n d©n th× th©n phËn hoµn toµn tháa ®¸ng nh−ng nã cho thÊy nhá bÐ kh«ng cã lèi tho¸t nµo kh¸c. «ng lµ ng−êi nhiÖt t×nh ®æi míi, thùc Nghe Hå Quý Ly nãi ®Õn viÖc cÇn chØnh t©m muèn t¹o nªn nh÷ng ®ét ph¸ trong ®èn, thay ®æi ®Êt n−íc, NghÖ T«n hiÓu x· héi, x©y dùng ®Êt n−íc mang b¶n s¾c nh−ng “¤ng kh«ng muèn lµm, «ng sî nhiÔu sù. ¤ng muèn mäi viÖc cø ®−îc riªng, kh«ng häc tËp ng−êi x−a mét gi¶i quyÕt theo nÒ nÕp tæ t«ng” [3, tr. c¸ch m¸y mãc. V¨n hãa ViÖt ph¶i tù t¹o 127]. Trong hoµn c¶nh ®Êt n−íc môc ra b¶n s¾c riªng, kh«ng thÓ chØ h−ëng ruçng nh− vËy nÕu Hå Quý Ly kh«ng thµnh qu¶ cña ng−êi kh¸c. T− t−ëng ®øng ra nhËn g¸nh lÞch sö Êy th× sè nµy cña «ng h¬n h¼n c¸c nhµ nho cïng phËn c¶ d©n téc sÏ ®i vÒ ®©u? NhËn thêi. §iÒu nµy thËt ®¸ng tr©n träng. tr¸ch nhiÖm tr−íc lÞch sö, Hå Quý Ly H×nh t−îng Hå Quý Ly cßn ®Æt ra cho muèn nhanh chãng ®−a ®Êt n−íc ra ng−êi ®äc nhiÒu suy nghÜ vÒ hiÖn thùc khái t×nh tr¹ng tr× trÖ. ¤ng ®· thùc ®Êt n−íc. Chóng ta cÇn cã nh÷ng ng−êi hiÖn hµng lo¹t nh÷ng cuéc c¶i c¸ch tiªn phong ®æi míi, d¸m nghÜ, d¸m lµm c−¬ng quyÕt, døt kho¸t, bá qua nh÷ng nh− Hå Quý Ly ®Ó ®−a ®Êt n−íc tho¸t lêi ph¶n ®èi gay g¾t. ¤ng chñ tr−¬ng khái nh÷ng khã kh¨n chång chÊt sau dïng tiÒn giÊy thay tiÒn ®ång ®Ó tiÕt chiÕn tranh. Nh−ng ®æi míi nh− thÕ kiÖm nguyªn liÖu, thùc hiÖn chÝnh s¸ch nµo l¹i lµ vÊn ®Ò kh«ng dÔ. h¹n ®iÒn, h¹n n« t¹o sù c«ng b»ng trong Víi tiÓu thuyÕt “MÉu th−îng ngµn” x· héi; b¾t c¸c nhµ s− hoµn tôc v× s− s·i NguyÔn Xu©n Kh¸nh ®· ®Æt v¨n ho¸ qu¸ nhiÒu; ®Æt chøc liªm phãng sø ®Ó ViÖt trong mét t×nh huèng gay cÊn dß la nh÷ng kÎ tham nhòng, chèng nhÊt: nh÷ng n¨m cuèi thÕ kû XIX, ®Çu ®èi... ¤ng më chiÕn l−îc thu hót ng−êi thÕ kû XX, khi d©n téc ViÖt ph¶i ®èi tµi vµ lu«n tr¨n trë v× “t×m m·i kh«ng mÆt mÊt cßn víi thùc d©n ph−¬ng T©y thÊy mét nh©n tµi qu©n sù ” [3, tr. 303]. vµ sù x©m thùc cña t− t−ëng Thiªn ¤ng ®· tÝch cùc thóc ®Èy viÖc x©y dùng chóa gi¸o trong ®êi sèng tinh thÇn. V¨n kinh thµnh T©y §«, rêi kinh ®« Th¨ng hãa ViÖt Nam ®øng tr−íc nguy c¬ bÞ Long vÒ ®©y ®Ó thuËn lîi cho viÖc chèng 60
  6. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVIIi, sè 1b-2009 c¸i ®Ñp ph−¬ng §«ng Êy” [4, tr. 429]. ®ång hãa. Thö th¸ch nµy lµ c¬ héi ®Ó v¨n hãa ViÖt béc lé søc m¹nh vµ vÎ ®Ñp T¸c phÈm ®· kh¼ng ®Þnh chÝnh søc riªng cña m×nh, thÓ hiÖn c¸ch øng xö m¹nh v¨n hãa truyÒn thèng míi ®· t¹o khÐo lÐo, võa mÒm dÎo, võa c−¬ng nªn sù tr−êng tån cña mét d©n téc. §©y quyÕt cña d©n ta trong cuéc ®èi ®Çu lÞch còng lµ vÊn ®Ò cÊp thiÕt ®Æt ra trong sö. Thùc d©n Ph¸p sang x©m l−îc n−íc thêi buæi héi nhËp h«m nay cña ®Êt ta, chóng ®−a Thiªn chóa gi¸o vµo víi n−íc. ©m m−u ®ång ho¸ vÒ v¨n ho¸. Ng−êi 4. Cuéc sèng x« bå ngµy nay ®· ViÖt Nam kh«ng tõ chèi ®¹o Thiªn chóa khiÕn nhiÒu ng−êi l·ng quªn nh÷ng gi¸ bëi “§¹o nµo còng thÕ c¶ th«i. §¹o Giª trÞ truyÒn thèng. B»ng nh÷ng trang v¨n su còng nh− ®¹o MÉu. TÊt c¶ ®Òu chØ lµ cña m×nh, NguyÔn Xu©n Kh¸nh ®· kh¬i khuyÕn thiÖn” [3, tr. 696]. Nh−ng hä dËy niÒm tù hµo vÒ qu¸ khø, bæ sung còng kh«ng chÞu ®Ó mÊt ®i b¶n s¾c v¨n cho ng−êi ®äc nh÷ng hiÓu biÕt vÒ v¨n ho¸ cña m×nh. Ng−êi ViÖt vÉn thê hãa d©n téc. Trong khi hiÖn nay nh÷ng th¸nh MÉu, thê §Êt MÑ thiªng liªng vµ ghi chÐp vÒ lÞch sö cßn l−u gi÷ qu¸ Ýt d÷ hiÒn dÞu. D−íi sù kiÓm so¸t g¾t gao cña liÖu vÒ qu¸ khø cha «ng, ch−a ®ñ chøng thùc d©n, lÔ héi Th¸nh MÉu vÉn diÔn ra cø ®Ó lý gi¶i nh÷ng vÊn ®Ò phøc t¹p, t−ng bõng, n¸o nhiÖt, hiªn ngang nh− ®ang g©y nhiÒu tranh c·i th× nh÷ng ®Ò mét sù th¸ch thøc. Sù x©m thùc cña lèi xuÊt cña NguyÔn Xu©n Kh¸nh vÒ c¸ch sèng ph−¬ng T©y kh«ng lµm mÊt ®i ®¸nh gi¸ lÞch sö ®· gióp chóng ta më nh÷ng phong tôc, tËp qu¸n cã tõ ngµn réng ®−îc tÇm nh×n, tr¸nh cùc ®oan, lý ®êi cña ng−êi d©n ®ång b»ng B¾c Bé. gi¶i vÊn ®Ò mét c¸ch hîp lý, thuyÕt Con ng−êi ë ®©y vÉn gi÷ ®−îc cèt c¸ch, phôc h¬n. §èi víi NguyÔn Xu©n Kh¸nh t©m hån ViÖt. C« Mïi vÉn kh«ng tõ bá t×m vÒ lÞch sö d©n téc lµ mét c¸ch kÝn niÒm ham thÝch ngåi ®ång mÆc cho ®¸o ®Ó béc lé nh÷ng quan ®iÓm cña «ng chång c« - «ng chñ ®ån ®iÒn Phillipe vÒ cuéc sèng qu¸ khø vµ ®−¬ng ®¹i. Mçi Messmer khã chÞu; cô ®å TiÕt vÉn gi÷ trang v¨n lµ mét th−íc phim t− liÖu quý thãi quen pha trµ b»ng n−íc m−a høng mµ nhµ v¨n göi g¾m vµo ®ã niÒm tr©n mo cau... Nh÷ng ng−êi nh− bµ Tæ C«, cô träng, tù hµo vÒ truyÒn thèng d©n téc. ®å TiÕt, c« Mïi vµ nh©n d©n lµng Cæ §ã cßn lµ n¬i ®Ó t¸c gi¶ cã c¬ héi kh¸m §×nh ®· gãp phÇn g×n gi÷, nu«i d−ìng, ph¸ bÒ dµy v¨n ho¸ d©n téc, vµ h¬n hÕt t¹o nªn bÒ dµy cña v¨n hãa ViÖt. §Æt lµ ®Ó hiÓu chÝnh b¶n chÊt cuéc sèng. v¨n hãa ViÖt trong hoµn c¶nh ®Æc biÖt, Quan s¸t lÞch sö tõ ®iÓm nh×n v¨n hãa NguyÔn Xu©n Kh¸nh ®· gãp phÇn lý ®· t¹o cho tiÓu thuyÕt lÞch sö cña gi¶i mét c¸ch thuyÕt phôc nh÷ng chiÕn NguyÔn Xu©n Kh¸nh mét nÐt riªng, th¾ng vang déi cña d©n téc ta trong c¸c hÊp dÉn, l«i cuèn ng−êi ®äc. H−íng khai cuéc chiÕn tranh chèng ®Õ quèc x©m th¸c lÞch sö cña NguyÔn Xu©n Kh¸nh l−îc. ChÝnh néi lùc v¨n hãa d©n téc ®· còng lµ h−íng ®i ®ang ®−îc nhiÒu t¸c chiÕn th¾ng nh÷ng vò khÝ hiÖn ®¹i, gi¶ lùa chän. ChÝnh h−íng t×m tßi nµy chinh phôc c¶ nh÷ng ng−êi Ph¸p sang ®· ®em l¹i cho tiÓu thuyÕt lÞch sö ViÖt ViÖt Nam víi môc ®Ých khai ph¸: “T«i Nam sau n¨m 1975 nh÷ng khëi s¾c lµ thø chiªn l¹c loµi. T«i ®Õn tõ xø nµy. míi, chøng tá sù chuyÓn h−íng ®óng T«i ë l¹i ®©y. Së dÜ thÕ v× t«i thÊy nã ®Ñp. T«i bÞ cuèn hót bëi c¸i ®Ñp mª hån ®¾n cña c¸c nhµ v¨n viÕt vÒ ®Ò tµi lÞch cña xø nhiÖt ®íi. Vµ t«i muèn t«n vinh sö trong bèi c¶nh ®æi míi v¨n xu«i hiÖn nay. 61
  7. §iÓm nh×n v¨n ho¸ trong tiÓu thuyÕt..., tr. 57-62 Ng« ThÞ Quúnh Nga T i liÖu tham kh¶o [1] Nam Dao, Lêi ngá, TiÓu thuyÕt Giã löa, http://amvc.free.fr. [2] Phan TrÇn Chóc, Vua Quang Trung, NXB V¨n ho¸ th«ng tin, 2000. [3] NguyÔn Xu©n Kh¸nh, Hå Quý Ly, NXB Phô N÷, Hµ Néi, 2002. [4] NguyÔn Xu©n Kh¸nh, MÉu th−îng ngµn, NXB Phô N÷, Hµ Néi, 2006. [5] Nguyªn Ngäc, MÉu th−îng ngµn: mét cuèn tiÓu thuyÕt thËt hay vÒ v¨n ho¸ ViÖt, http://www.moingaymotcuonsach.com.vn. [6] Ph¹m Hå Thu, MÉu th−îng ngµn - Bµi ca vÒ vÎ ®Ñp ViÖt, http://www.qdnd.vn. Summary Culture View in Historical Novels by Nguyen Xuan Khanh The exploitation of history from national culture view is a new one, which has helped a lot of writers, especially Nguyen Xuan Khanh to gain success in the topics of post -1975 history. This piece of writing will help you to see the tendency towards the novels of Vietnam history, the attempt and contribution of Nguyen Xuan Khanh as well as the other writers post - 1975 for historical novels in particular and national literature in general. (a) khoa Ng÷ V¨n, tr−êng §¹i Häc Vinh. 62
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.09: Bộ Luận Văn Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Quản Trị Kinh Doanh
81 tài liệu
1637 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2